44

Maria Białasiewicz, Tadeusz Buczkowski

• spółki kapitałowe mają osobowość prawną, a w następstwie tego: istnieje odrębny od majątku wspólników majątek spółki, za zobowiązania spółki odpowiada jej majątek z wyłączeniem osobi­stej odpowiedzialności wspólników.

Listę ważniejszych cech spółek prawa polskiego przedstawia tabela 2.1.

Jednym z wariantów spółki kapitałowej jest joint venture (wspólne przed­sięwzięcie). Pojęcie joint venture w szerokim znaczeniu, w przypadku działal­ności na skalę międzynarodową, obejmuje wszelkie formy koncentracji środków przedsiębiorstw z różnych krajów, z przeznaczeniem na przedsięwzięcia gospo­darcze z udziałem partnerów zagranicznych, bez względu na to, czy przedsię­wzięcia te uzyskują osobowość prawną, czy też nie. W węższym znaczeniu joint venture to przedsięwzięcie oparte na wkładzie kapitału dwóch lub więcej part­nerów z różnych krajów, niezależnych od siebie pod względem ekonomicznym, prawnym i administracyjnym, współdziałających w ramach wspólnego przed­siębiorstwa (osoby prawnej), utworzonego w celu osiągnięcia korzyści ekono­micznych. Z punktu widzenia kredytowania zagranicznego joint venture jest formą kredytu aktywnego, bardzo korzystnego dla gospodarki, gdyż nie obciąża on bezpośrednio budżetu państwa spłatą kwot kredytu i odsetek. Wspólnicy sami dbają o to, aby wyłożony kapitał został korzystnie zainwestowany w przed­sięwzięcia o najnowszej technice i technologii⁸.

Warto dodać, że oprócz zastosowanego kryterium, tj. formy organizacyjno-prawnej, przedsiębiorstwa mogą być klasyfikowane np.: według rodzaju dzia­łalności, wielkości, form zintegrowania, obszaru geograficznego działania, roz­woju technologii, sektora własności, czy też stopnia skoncentrowania. Synte­tyczne zestawienie klasyfikacji przedsiębiorstw przedstawia tabela 2.2

Obecne zasady funkcjonowania polskiego przedsiębiorstwa państwowego zostały oparte na dwóch aktach prawnych z 25 września 1981 roku, to jest na: ustawie o przedsiębiorstwie państwowym oraz ustawie o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego⁹. Na podstawie tych dwóch aktów przedsiębior­stwo państwowe wyposażono w takie atrybuty jak: samodzielność, samofinan-sowanie i samorządność (tak zwane „3 S").

Samodzielność oznacza uprawnienia organów przedsiębiorstwa do podej­mowania decyzji i organizowania działalności we wszystkich dziedzinach, przy jednoczesnym ograniczeniu do niezbędnego minimum kompetencji organów państwowych, sprawujących jako organ założycielski nadzór nad przedsiębior­stwem.

Por. H. Chwistecka-Dudek: Strategia joint venture. Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, 1989, nr 2, s. 17; T. Gruszecki: Spółki z udziałem zagranicznym -po roku. Przegląd Organizacji 1988, nr l, s. 27.

Por. ustawa z 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych. Tekst jednolity Dz. U. 1992 nr 18, póz. 80 oraz ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego, Dz. U. 1992 nr 24, póz. 123.