ak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier?

mgr Anna Mościcka - Zespół Szkół w Skrzydlowie

Scenariusz zajęć w grupie 6 - latków

Zajęcie uwzględnia założenia metodyki E. Gruszczyk - Kolczyńskiej

Temat:

Gry i zabawy matematyczne - wprowadzenie w tajniki konstruowania gier -opowiadań i gier o wątku matematycznym.

Cel główny:

Układanie przepisów gier, a potem stosowanie się do takich umów.

Cele operacyjne

Dziecko:

* zna ogólne zasady obowiązujące w każdej grze - ścigance,

* pozna tajniki konstruowania gier - opowiadań i gier o wątku matematycznym,

* podejmuje próby tworzenia różnych wariantów takich gier, konstruowanie planszy, uzgadnianie przepisów, obmyślanie rozmaitych pułapek i premii oraz sposobów ich ominięcia lub pozyskania,

* przelicza liczebnikami głównymi i porządkowymi,

* układa wzory typu: 2+3=5, 3-1=2,

* posługuje się terminami określającymi wielkość przedmiotów (duży, większy, największy),

* potrafi uważnie słuchać instrukcji dla zrozumienia zawartych w niej umów,

* respektuje zawarte umowy,

* kieruje swym zachowaniem w sposób rozumny mimo przeżywanych napięć.

Metoda:

* słowna

* oglądowa

* praktycznego działania

Forma:

* indywidualna

* zbiorowa

o jednolita

o zróżnicowana

Pomoce:

13 dużych kostek do gry (o wymiarach 10 cm x 10 cm x 10 cm), napisy ,,start”, ,,meta”, 12 arkuszy papieru pakunkowego z zarysem różnych tras ścigania się,

3 arkusze papieru z planszą do gry - ściganki, gry - opowiadania i gry o wątku matematycznym, wycięte z tektury sylwetki różnych zwierzaków, 2 marchewki,

2 główki kapusty, 2 myśliwych, rysunek lasu, rysunek rzeki z popsutym mostem, drobne przedmioty mogące pełnić rolę pionka w grze, mazaki (więcej niż dzieci), tace na których położy się przedmioty potrzebne do gry, emblematy bałwanków i śnieżynek, kartoniki z cyframi, klocki dydaktyczne z cyframi i znakami matematycznymi.

Przebieg zajęcia:

1. Nawiązanie do tematu

1. Dzieci wchodzą do sali. Nauczycielka wystukuje rytm, a one maszerują tak, aby nie potrącić rozłożonych pomocy do zajęcia. Na hasło zatrzymują się. Następuje powitanie.

2. Pani zwraca się do dzieci - zaśpiewajmy teraz piosenkę ,,Śnieg pada”. Będziemy ruchem ilustrować treść utworu. Następnie powiecie mi , o czym opowiada ta piosenka.

Przedszkolaki śpiewają. Następnie wymieniają w jakie zabawy można bawić się w zimowe popołudnia.

Nauczycielka stwierdza - możemy bawić się w te i wiele innych zabaw. Dzisiaj będziemy grać i układać różne gry, które nie przechowuje się w pudełku.

2. Realizacja tematu

I Etap

Przybliżenie dzieciom sensu gry - ściganki.

1. Nauczycielka zwraca się do dzieci - zapoznam was z grą - ściganką. Nazywam ją ,,chodniczek’’. Gra się za pomocą takiej kostki (wyjmuje z kosza kostkę i pokazuje dzieciom). Na ściankach są kropki i trzeba je liczyć. To nie jest trudne. Ile kropek jest tutaj - pokażcie kartonik z taką cyfrą. Znakomicie! A tutaj?

2. Pani stwierdza - możemy już zająć się naszą grą. Będą grały dwie drużyny. Mam tu dwa emblematy. Na jednym jest bałwanek , a na drugim śnieżynka. Popatrzcie na swoje rysunki. Dzieci mające emblemat bałwanka usiądą na ławeczce po mojej prawej stronie, zaś ze śnieżynkami po stronie lewej. To będzie drużyna ,,bałwanków” (wskazuje dzieci siedzące na jednej ławce), a to druga drużyna ,,śnieżynek” (wskazuje dzieci siedzące na drugiej ławce). Już dużo wiemy o naszej grze: mamy drużyny, które będą się ścigać, mamy kostki i potrafimy policzyć kropki. Nie mamy chodniczka. Zaraz rozłożymy planszę z trasą do naszej gry (rozkładamy).

Rys. 1.

Przedstawia planszę do gry ,,Chodniczek”.

3. Wyjaśniamy (wskazujemy): tu jest początek, a tu koniec gry. Kto z was przeczyta te dwa napisy (pokazujemy -,,start”, ,,meta”). Połóżcie je w odpowiednim miejscu (prosimy dziecko). Każdy chodniczek składa się z płytek. Narysowane są także dwa kółka, żeby było gdzie oczekiwać na początek gry. Trzeba jeszcze zaznaczyć kierunek gry (rysujemy strzałkę) i możemy zaczynać.

4. Każda drużyna wybiera swego przedstawiciela. Nauczycielka wręcza kostki po jednej dla każdej drużyny (podaje kostkę pierwszemu dziecku siedzącemu w każdym rzędzie). Możemy zaczynać. Przedstawiciele - pionki ustawiają się w kółeczkach i czekają na start. Rzuca kostką dziecko z drużyny ,,bałwanków”.

Wszyscy głośno liczą kropki. Dziecko - pionek przesuwa się o tyle płytek do przodu, ile wyrzucono kropek. Rzuca koską drugie dziecko z drużyny ,,śnieżynek”. Dziecko - pionek z tej drużyny przesuwa się o tyle płytek do przodu ,ile wyrzucono kropek. I tak na przemian.

Tuż przed metą następuje ustalenie sposobu zakończenia gry.

5. Reprezentanci (pionki) drużyn czekają tak długo, aż zostanie wyrzucona taka liczba kropek, ile płytek zostało im do osiągnięcia mety.

Koniec gry - zwycięska drużyna otrzymuje brawa.

Pani zwraca się do dzieci - proszę ustawić się rzędem. Maszerujemy i zatrzymujemy się tam, gdzie początek naszej gry. Każde dziecko przejdzie sobie chodniczek od startu do mety i policzy płytki.

6. Następuje sprzątnięcie planszy do gry.

II Etap

Wprowadzenie dzieci w tajniki konstruowania gier.

1. Dzieci w dalszym ciągu siedzą na ławeczkach. Grupa podzielona jest na dwie drużyny. Na podłodze leży arkusz papieru z trasą gry - opowiadania. Rys 2.

2. Pani zwraca się do dzieci - nauczymy się nowej gry. Po tej drodze ( wskazuje trasę wyścigu ) będą ścigały się dwa zajączki.

Tu jest początek od ,którego będą startować nasze zwierzaki ( gest). Przebiegną do pola z kapustą (przypina na końcu trasy narysowane dwie dorodne kapusty).Tu jest meta, koniec wyścigu. Nasze zajączki muszą przebyć bardzo długą drogę, (gest pokazujący długość chodniczka). Przeżyją rozmaite przygody. Tutaj (nauczycielka pokazuje jedną płytkę na pierwszym zakręcie) jest jama lisa. Ta płytka jest bardzo blisko tej jamy (przypina sylwetkę lisa obok płytki). Jak zajączek na niej stanie, to lis wciągnie go do jamy i zje. Żeby, tak się nie stało, mamy narysowaną drogę okrężną.

W tym miejscu odbywa się polowanie myśliwych (umieszcza sylwety drzew i myśliwych). Zajączek musi skryć się , traci jedną kolejkę rzutu kostką.

Tutaj płynie strumyk (gest). Tu był mostek, ale zmyła go woda. Zajączek może się utopić jeżeli nie będzie uważał. Dla pewności narysowana jest okrężna droga - jest na niej mostek.

W tym miejscu czekają na zajączka dwie marchewki (przypina je).Jak zajączek zatrzyma się, może je zjeść.. Nabierze sił i otrzyma jeden dodatkowy rzut.

W tym miejscu biega pies. Zajączek musi szybko uciekać, aby nie dać się, złapać. Posuwa się o dwa pola dalej. To wszystko. Możemy grać.

3. Nauczycielka zwraca się do dzieci - grają dwa zespoły. Poproszę przedstawiciela z drużyny pierwszej i drugiej (dzieci otrzymują sylwety zajączków). Gramy tymi samymi kostkami co w poprzedniej grze.

4. Pani zwraca się do dzieci - widzę, że wam się podoba ta gra. Może spróbujemy zagrać w grę, ale trochę inną.

Teraz poruszamy się podczas zabawy ,,Po równiutkiej dróżce”

Przedszkolaki maszerują po sali recytując wiersz. Na koniec mają za zadanie jak najszybciej zająć swoje miejsce.

Idą dzieci polną drogą.

Po kamyczkach iść nie mogą.

Po kamyczkach hop, hop, hop.

Do dołeczka skok

Czas już wracać .

Dom już blisko.

Kto się znuży .

Ten odpocznie po podróży

III Etap

Zapoznanie dzieci z grą o wątku matematycznym

1. Dzieci w dalszym ciągu podzielone są na dwie grupy. Siedzą na ławeczkach. Grają tymi samymi kostkami. Na podłodze rozłożona jest plansza z trasą do gry. o wątku matematycznym. Rys.3.

2. Pani zwraca się do dzieci - będziemy teraz grać w grę podczas której dokonywane są różne działania matematyczne. W tym miejscu należy ustalić wynik działania (położyć odpowiedni klocek). W nagrodę za dobrze wykonane zadanie zawodnik otrzymuje dwa punkty. (działania 3+2=, 5+1=) posuwa się dwa pola do przodu.

A tutaj należy ustawić słonie, (sylwety) od największego do najmniejszego. W nagrodę za dobrze wykonane zadanie dziecko otrzymuje jeden dodatkowy rzut kostką. W tym miejscu leżą dwie kostki żółta i czerwona. Ilość oczek wyrzuconych na kostce żółtej oznacza liczbę pól jaką trzeba przejść do przodu. Oczka na kostce czerwonej wskazują o ile pól mamy cofnąć się do tyłu. Mamy jeszcze jedną przeszkodę. W tym miejscu znajdują się zbiory różnych przedmiotów. Należy policzyć liczbę elementów tego samego zbioru i położyć przy nim kartonik z odpowiednią cyfrą. Za dobrze wykonane zadanie dzieci otrzymują premię. Posuwają się o trzy pola do przodu . To wszystko. Możemy grać.

3. Pani zwraca się do dzieci - poproszę przedstawiciela drużyny „bałwanków” i „śnieżynek”. Dzieci z obu drużyn rzucają kostkami i liczą kroki. Ich reprezentanci posuwają się po chodniczku. Gra kończy się w chwili, gdy jeden z zawodników wyrzuci taką samą liczbę oczek, ile płytek zostało mu do osiągnięcia mety.

IV Etap

Samodzielne tworzenie gier

1. Pani wystukuje rytm, a dzieci maszerują po sali tak, aby nie potrącić rozłożonych przedmiotów (mogą maszerować w rytm melodii z taśmy magnetofonowej). Na sygnał zatrzymują się. Nauczycielka zwraca się do dzieci. Teraz każde z was będzie budowało grę.

Może to być gra ściganka, gra opowiadanie, czy też inna. Na podłodze rozkładamy arkusze papieru, na których zaznaczamy trasę ścigania się. Przyjrzyjcie się i powiedzcie , - czego tam brakuje? Rys 4.

Dzieci mówią , że nie ma tam narysowanych płytek, nie wiadomo gdzie jest start, a gdzie meta, nie ma także strzałki , która mówi, w jakim kierunku można ścigać się.

Pani mówi - spójrzcie na środek sali. Tam są zgromadzone wszystkie potrzebne rzeczy. Podchodzi do tac, pokazuje i omawia sposób wykorzystania poszczególnych przedmiotów. Będziecie grać w parach. A każda para dzieci dokończy rysowanie planszy. Potem trzeba uzgodnić, gdzie jest start, a gdzie meta, a także w jaki sposób, będziecie się ścigać. I już można grać. Dzieci których imiona wymienię, usiądą koło arkusza papieru.

Pani dobiera dzieci o podobnych możliwościach intelektualnych.

2. Dzieci rysują pola do gry. Nauczycielka podchodzi do każdej pary, pyta o koncepcję gry-opowiadania, czy też innej, chwali za pomysłowość, wypytuje o reguły gry, pomaga słabszym.

3. Na krótki okres przed zakończeniem zajęć pani sygnalizuje, że czas kończyć grę.

Następnie zwraca się do dzieci - zobaczymy, kto jaką grę ułożył. Dzieci oglądają plansze, wyjaśniają, na czym polega ich gra.

Następuje sprzątnięcie pomocy.

3. Zakończenie zajęcia

Pani udziela pochwały dzieciom za udział w zajęciu. Rozdaje każdemu 6-latkowi obrazek do pomalowania kredkami.

Literatura:

E. Gruszczyk - Kolczyńska ,K. Dobosz, E. Zielińska

"Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier?", Warszawa 1996, WSiP

Zajęcia zostały przeprowadzone w oddziale przedszkolnym 6 -latków