Ocena ryzyka zawodowego lakiernika samochodowego

Identyfikacja zagrożeń

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki
1	2	3	4
1.	Pożar, wybuch.	Wykorzystywane w pracy lakiery, rozpuszczalniki i ich opary. Zwłaszcza w przypadku: przechowywania w miejscu pracy materiałów w ilości większej niż niezbędna do pracy na jednej zmianie roboczej, nieprzestrzegania przepisów przeciwpożarowych (wchodzenie do lakierni ze źródłem otwartego ognia np. z zapalonym papierosem), nieprzestrzegania zasady przechowywania tamponów, itp. odpadów nasączonych substancjami łatwopalnymi w zamkniętych pojemnikach.	Najczęściej dochodzi do poparzeń, ale zdarza się, że w wyniku wybuchu lub pożaru może dojść również do śmierci pracownika lub ciężkiego uszkodzenia ciała.
2.	Kontakt człowieka z pojazdami w ruchu – potrącenie, przygniecenie.	Poruszające się po placu i w warsztacie samochody, szczególnie wjeżdżające i wyjeżdżające.	Ciężkie uszkodzenie ciała lub nawet śmierć.
3.	Spadające przedmioty – uderzenie, przygniecenie.	Nieprawidłowo składowane: pojemniki z materiałami, narzędzia i pochodzące z demontażu elementy samochodu.	Urazy ciała szczególnie kończyn.
4.	Położenie stanowiska pracy na poziomie różnym od powierzchni otoczenia – upadek na niższy poziom.	Podest (drabinka) do malowania powierzchni dachu samochodu. Zabrudzone schody wejściowe do kanału.	Urazy ciała (zwłaszcza stłuczenia, złamania i zwichnięcia kończyn) oraz szczególnie niebezpieczne urazy głowy.
5.	Poślizgnięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Nierówne, mokre i śliskie posadzki, bałagan na stanowisku pracy.	Złamania, zwichnięcia kończyn, stłuczenia ciała i urazy głowy.
6.	Kontakt z nieruchomymi elementami – uderzenie.	Elementy wyposażenia warsztatu (szafki i regały), wejścia, elementy konstrukcyjne samochodu.	Urazy ciała – szczególnie kończyn i głowy.
7.	Kontakt z ruchomymi elementami – uderzenie.	Drzwi i okna warsztatu oraz drzwi, klapy samochodu, itp.	Urazy ciała – szczególnie kończyn i głowy.
8.	Kontakt z ostrymi i szorstkimi krawędziami.	Elementy blacharki samochodu, wykorzystywane narzędzia i materiały (zwłaszcza podczas czyszczenia wstępnego oraz obróbki przygotowywanego do lakierowania elementu), krawędzie opakowań wykorzystywanych materiałów (najczęściej w trakcie otwierania puszek).	Urazy najczęściej dłoni i palców (zwłaszcza otarcia i zakłucia).
9.	Kontakt z elementami w ruchu – uderzenie, pochwycenie.	Ruchome elementy elektrycznych narzędzi – szlifierka, szczotka, polerka.	Urazy ciała – szczególnie dłoni.
10.	Praca z użyciem narzędzi bez napędu mechanicznego.	Narzędzia ręczne – młotki, szczotki druciane, klucze, noże, itp.	Skaleczenia, zakłucia, stłuczenia najczęściej dłoni.
11.	Odpryski czynnika materialnego.	Fragmenty błota, rdza, szpachla, odłamki drutów szczotek – podczas oczyszczania powierzchni, szlifowania.	Urazy ciała – szczególnie dłoni. Najbardziej niebezpieczne są urazy twarzy, w tym zaprószenia oczu (możliwa nawet całkowita utrata wzroku).
12.	Prąd elektryczny o napięciu do 1 kV.	Instalacja i wykorzystywane elektryczne narzędzia ręczne oraz przenośne źródła oświetlenia miejscowego.	Porażenie prądem elektrycznym – ciężkie uszkodzenie ciała, poparzenia, pośrednio stłuczenia, a w skrajnych przypadkach porażenia śmiertelne.
13.	Kontakt z elementami pod ciśnieniem wyższym od atmosferycznego.	Węże zasilające narzędzia z napędem pneumatycznym – najczęściej w wyniku wyrwania końcówki lub uszkodzenia samego węża.	Urazy ciała – szczególnie kończyn i głowy (częste urazy oka).
14.	Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego, lub szkodliwy ruch.	Przetaczanie samochodów (manewrowanie), przenoszenie, ustawianie demontowanych elementów samochodu (zwłaszcza dużych gabarytów), przenoszenie pojemników z materiałami.	Urazy układu mięśniowo-szkieletowego przepuklina.
15.	Wymuszona pozycja ciała.	Praca z reguły w trudno dostępnych miejscach samochodu, ograniczone powierzchnie miejsca pracy.	Schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego.
16.	Kontakt z substancjami chemicznymi. Wchłanianie par i gazów znajdujących się w powietrzu.	Substancje zawarte w użytkowanych: szpachli, lakierach, rozpuszczalnikach.	Reakcje halucynogenne, bóle i zawroty głowy, senność, zatrucie, podrażnienie układu oddechowego, oczu, skóry oraz alergie. W skrajnych przypadkach utrata przytomności.
17.	Zapylenie.	Pył podczas szlifowania elementów samochodu (pył pochodzący z błota i innych zanieczyszczeń oraz pył z rdzy, zdejmowanych starych powłok lakierniczych, pył szlifowanej szpachli).	Podrażnienie układu oddechowego oraz oczu.
18.	Hałas.	Silniki wykorzystywanych narzędzi z napędem elektrycznym, oraz silniki urządzeń wentylacyjnych. Prace demontażowe z narzędziami bez napędu.	Uszczerbek słuchu. Przy dłuższym narażeniu pracownika – nawet utrata słuchu.
19.	Zmienny mikroklimat.	Zmienne warunki atmosferyczne zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Kontrast termiczny pomiędzy mocno nagrzanym pomieszczeniem lakierni, a placem przy warsztacie.	Choroby układu oddechowego, w tym najczęściej przeziębienia.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY						Data …...........		Numer Karty ....................................
								Sporządził zespół ............................................................ ............................................................ ............................................................
Stanowisko pracy Lakiernik samochodowy						Liczba narażonych ........................
Charakterystyka stanowiska pracy: przygotowanie samochodu do lakierowania, przygotowanie powierzchni do lakierowania, lakierowanie, przygotowanie samochodu do odbioru, utrzymanie porządku w pomieszczeniu lakierni i placu przy warsztacie. Lakiernika wyposażono w: kombinezon z materiału powlekanego, okulary ochronne, maskę filtrującą (przeciwpyłową), maskę pochłaniającą (przeciwgazową), ochronniki słuchu, rękawice ochronne, odzież i obuwie robocze (rękawice, kurtkę na okres jesienno-zimowy), instrukcje – wykonywania prac lakierniczych, obsługi narzędzi ręcznych z napędem elektrycznym, transportu wewnętrznego, przeciwpożarową. Lakiernik ma do dyspozycji apteczkę pierwszej pomocy oraz podręczny sprzęt ppoż. Lakiernik wykorzystuje w pracy: polerki i szlifierki zarówno ręczne, jak i mechaniczne, oczyszczarkę strumieniową, narzędzia ręczne, lepkościomierz, pistolet wysokociśnieniowy o zredukowanym ciśnieniu. Podstawowe materiały to: szpachlówka na bazie nienasyconej żywicy poliestrowej, podkład akrylowy z utwardzaczem, lakier akrylowy z utwardzaczem, pasta polerska.						Dokumenty odniesienia: rozp. MG,PiPS z 14.1.2004 r. w sprawie bhp przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu cieplnym (Dz.U. Nr 16, poz. 156), rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), rozp. MZ z 3.10.2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86), rozp. MZ z 2.9.2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 173, poz. 1679, ze zm.), rozp. MPiPS z 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833, ze zm.), rozp. MPiOS, MPC, MZ z 13.4.1951 r. w sprawie bezpieczeństwa pracy przy sprężarkach powietrznych (Dz.U. Nr 22, poz. 174), rozp. MSWiA z 21.4.2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 80, poz. 563), rozp. MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.), PN-N-18002, instrukcje zakładowe.
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodo- bieństwo	Oszacowanie ryzyka		Działania profilaktyczne
1	2	3	4	5	6		7
1.	Pożar, wybuch.	Wykorzystywane w pracy lakiery, rozpuszczalniki i ich opary. Zwłaszcza w przypadku: przechowywania w miejscu pracy materiałów w ilości większej niż niezbędna do pracy na jednej zmianie roboczej, nieprzestrzegania przepisów przeciwpożarowych (wchodzenie do lakierni ze źródłem otwartego ognia), nieprzestrzegania zalecenia przechowywania szmat tamponów, itp. odpadów nasączonych substancjami łatwopalnymi w zamkniętych pojemnikach.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Zakaz używania otwartego ognia i palenia tytoniu. Oznakowanie stref zagrożenia. Utrzymywanie wentylacji w ciągłej sprawności. Przeglądy i konserwacje sprzętu elektrycznego wykonywane przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach. Zapewnienie podręcznego sprzętu ppoż. Stosowanie obowiązujących instrukcji (zwłaszcza dotyczących wykorzystywania materiałów łatwopalnych). Zwrócenie uwagi na zachowanie należytej ostrożności.
2.	Kontakt człowieka z pojazdami w ruchu – potrącenie, przygniecenie.	Poruszające się po placu i w warsztacie samochody, szczególnie wjeżdżające i wyjeżdżające.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Zalecenie stosowania instrukcji transportu wewnątrzzakładowego, w tym kategoryczny zakaz wjeżdżania i wyjeżdżania klientom do i z warsztatu. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie zachowania należytej ostrożności.
3.	Spadające przedmioty – uderzenie, przygniecenie.	Nieprawidłowo składowane: pojemniki z materiałami, narzędzia i pochodzące z demontażu elementy samochodu.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Prawidłowe składowanie materiałów i narzędzi na regałach oraz prawidłowe regały. Dbałość o ład i porządek w warsztacie. Stosowanie rękawic i obuwia roboczego. Zalecenie zachowania należytej ostrożności. Działania ograniczające pośpiech.
4.	Położenie stanowiska pracy na poziomie różnym od powierzchni otoczenia – upadek na niższy poziom.	Podest (drabinka) do malowania powierzchni dachu samochodu. Zabrudzone schody wejściowe do kanału.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Prawidłowy stan techniczny podestu i drabinki. Bezwzględne przestrzeganie instrukcji prac lakierniczych. Zachowanie należytej ostrożności. Działania ograniczające pośpiech.
5.	Poślizgnięcie, upadek na tej samej płaszczyźnie.	Nierówne, mokre i śliskie posadzki, bałagan na stanowisku pracy.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Kontrola stanu posadzki – na bieżąco uzupełnienie ubytków. Dbałość o ład i porządek w miejscu wykonywania prac. Zwrócenie uwagi na zachowanie należytej ostrożności. Działania ograniczające pośpiech. Przestrzeganie stosowania obuwia roboczego.
6.	Kontakt z nieruchomymi elementami – uderzenie.	Elementy wyposażenia warsztatu (szafki i regały), wejścia, elementy konstrukcyjne samochodu.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Dbałość o ład i porządek. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie zachowania należytej ostrożności. Przestrzeganie stosowania odzieży, obuwia i rękawic roboczych.
7.	Kontakt z ruchomymi elementami – uderzenie.	Drzwi i okna warsztatu oraz drzwi, klapy samochodu, itp.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Dbałość o ład i porządek. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności. Stosowanie odzieży, obuwia i rękawic roboczych.
8.	Kontakt z ostrymi i szorstkimi krawędziami.	Elementy blacharki samochodu, wykorzystywane narzędzia i materiały (zwłaszcza podczas czyszczenia wstępnego oraz podczas obróbki przygotowywanego do lakierowania elementu), krawędzie opakowań wykorzystywanych materiałów (najczęściej w trakcie otwierania puszek).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Stosowanie rękawic roboczych. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie zachowania należytej ostrożności.
9.	Kontakt z elementami w ruchu – uderzenie, pochwycenie.	Ruchome elementy narzędzi ręcznych – szlifierka, szczotka.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji obsługi narzędzi. Kontrola stanu technicznego narzędzi. Zakaz pracy w ubraniu z luźnymi połami, niedopiętymi rękawami, itp. Dbałość o ład i porządek. Działania ograniczające pośpiech. Stosowanie odzieży i rękawic roboczych.
10.	Praca z użyciem narzędzi bez napędu mechanicznego.	Narzędzia ręczne – młotki, szczotki druciane, klucze, wkrętak, noże, itp.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Kontrola sprawności narzędzi i ich odpowiedni dobór do wykonywanych czynności. Stosowanie odzieży i rękawic roboczych. Zwrócenie pracownikom uwagi na zachowanie należytej ostrożności.
11.	Odpryski czynnika materialnego.	Fragmenty starego lakieru, błota, rdza, szpachla, odłamki drutów szczotek – podczas oczyszczania powierzchni, szlifowania.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Odpowiednia technika wykonywania prac. Stosowanie: okularów ochronnych, rękawic roboczych. Działania ograniczające pośpiech. Zachowanie należytej ostrożności.
12.	Prąd elektryczny o napięciu do 1 kV.	Instalacja i wykorzystywane elektryczne narzędzia ręczne oraz przenośne źródła oświetlenia miejscowego.	Mała	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Zapewnienie sprawności instalacji i urządzeń elektrycznych – okresowe kontrole i przeglądy. Kontrola zabezpieczeń przeciwporażeniowych. Przestrzeganie zakazu wykonywania prac przy urządzeniach elektrycznych przez osoby nieupoważnione.
13.	Kontakt z elementami pod ciśnieniem wyższym od atmosferycznego.	Węże zasilające narzędzia z napędem pneumatycznym – najczęściej w wyniku wyrwania końcówki lub uszkodzenia samego węża.	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne		Kontrola sprawności instalacji sprężonego powietrza – zwłaszcza stanu połączeń i węży. Sprawdzanie stanu technicznego narzędzi z napędem pneumatycznym. Zachowanie należytej ostrożności. Stosowanie rękawic roboczych i okularów ochronnych.
14.	Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego, lub szkodliwy ruch.	Przetaczanie samochodów (manewrowanie), przenoszenie, ustawianie demontowanych elementów samochodu (zwłaszcza dużych gabarytów), przenoszenie pojemników z materiałami.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji transportu wewnątrzzakładowego (technika ręcznych prac transportowych), dodatkowe szkolenia w tym zakresie. Stosowanie obuwia i rękawic roboczych. Działania ograniczające pośpiech. Zalecenie pracownikom zachowania należytej ostrożności.
15.	Wymuszona pozycja ciała.	Praca w trudno dostępnych miejscach samochodu, ograniczone powierzchnie miejsca pracy.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji prac lakierniczych – odpowiednie przygotowanie miejsca pracy. Ograniczanie pośpiechu. Zachowanie należytej ostrożności.
16.	Kontakt z substancjami chemicznymi. Wchłanianie par i gazów znajdujących się w powietrzu.	Substancje zawarte w użytkowanych: szpachli, lakierach, rozpuszczalnikach.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Przestrzeganie instrukcji prac lakierniczych i postępowania z materiałami stosowanymi przy lakierowaniu. Sprawdzanie skuteczności wentylacji. Stosowanie: maski z pochłaniaczem adekwatnym do rodzaju używanych lakierów i rozpuszczalników (określonych w karcie charakterystyki substancji niebezpiecznej), kombinezonu roboczego, okularów i rękawic ochronnych. Pomiary stężenia substancji szkodliwych w środowisku pracy.
17.	Zapylenie.	Pył podczas szlifowania elementów samochodu (pył pochodzący z błota i innych zanieczyszczeń oraz pył z rdzy, zdejmowanych starych powłok lakierniczych, pył szlifowanej szpachli).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Dbałość o czystość w pomieszczeniu. Kontrola działania wentylacji. Stosowanie okularów ochronnych, maski filtrującej (przeciwpyłowej), odzieży i rękawic roboczych. Dodatkowe szkolenia z zasad użytkowania ochron układu oddechowego.
18.	Hałas.	Silniki wykorzystywanych narzędzi z napędem elektrycznym, oraz silniki urządzeń wentylacyjnych. Prace demontażowe z narzędziami bez napędu.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe –dopuszczalne		Stosowanie ochronników słuchu. Organizacja pracy umożliwiająca przemienność wykonywanych czynności.
19.	Zmienny mikroklimat.	Zmienne warunki atmosferyczne zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Kontrast termiczny pomiędzy mocno nagrzanym pomieszczeniem lakierni, a placem przy warsztacie (zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym oraz wczesną wiosną).	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne		Używanie przydzielonych sortów ubraniowych z uwzględnieniem aktualnych warunków atmosferycznych.
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, choroby.								Zatwierdził: