Zalozeniem socjaldemokracji formulowaly sie w
przeciwienstwie do marksizmu.
Podstawowe zalozenia:
-odrzucenie idei upanstwowienia gospodarki w zamian
kontorla spoczeczna nadroznymi formami wlasnosci,
przede wszystkim przedpolityka podatkowa (podatek
progresywny)
-panswowa kontorla wielkich koncernow,interwencjonizm
panstwowy
-realizacja przez panstwo socjalnych(panstwo dobrobytu)
-potepianie komunizmu
a)interwencjonizm panstwowy
*F.D.Roosevelt-1932r.
Musolini i Hitler stosowali interwencjonizm
*czarny czwartek 24 pazdziernika 1929r.
Dzialania:
-nowy lad
-budowa wodociagow
-budowa autostrat
-ingerencja panstwa w gospodarce
Czarny czwartek zmusil rzad USA do dzialan,nowym
prezydentem zostaje Rosvald,
tworzy on tez"trust mozgow"skupiajacy najlepszych ekonomistow
i specjalistow poprzez program nowego ladu(new deal)
wprowadza interwencjonizm panstwowy:
-inwestycja publiczna-autostrady,wodociagi w celu
likwidacji bezrobocia,wprowadzenie podatku progresywnego
(im wiecej zarabiasz tym wiecej placisz
-system cel,ochrona rynku wewnetrznego
b)panstwo dobrobytu(welfare state)
-koncepcja narodzila sie wraz z interwencjanizmem w pelni
uksztaltowala sie po II wojnie swiatowej. Zakladala ze obowiazkiem
panstwa hest troska o zapewnienie obywatelom pewnego
minimalnego stardardu zycia,zapewnienia pracy,mieszkania,ochrony
zdrowia,przyzachowaniu zasad demokracji bez nacjonalizowania
przemyslu
c)Keynesizm-tak potocznie okresla sie teorie Johna Keynesa
zakladajaca iz sterowanie przez panstwo gospodarka nie wymaga
zmian wlasnosciowych a wystarczy kontrola polityki finansowo-
pienieznej,czyli okreslenia wysokosci oprocentowania kredytu aby
zachecic przedsiebiorcow do inwestowania i tworzenia nowych miejsc
pracy co rozwinie problem bezrobocia
Autorytaryzm-zbior pogladow propagujacych zasady rzadzenia oparte
na silnej i zhierarchizowanej wlady,kulcie przywodcy lub grupy.
Panstwo autorytarne to panstwo w ktorym nie ma warunkow do dzialania
spoleczenstwa obywatelskiego i idei samorzadnosci. Udzial obywateli
podlega stalej kontorli i sprowadza sie do pewnych zachowan i
przyzwyczajen.Organizacja panstwa opiera sie na silnej wladzy
wykonawczej w rekach jednostki,rozwiniety aparat przymusu(wojski,policja)
Panstwo totalitarne-stanowi najwieksze zagrozenie dla demokracji.
Powszechna kontorla wszelkiego zycia spolecznego,totaln indoktrynacja.
Wladza panstwowa skupiona jest w rekach jednej partii,Interes jednostki
podporzadkowany jest parti i panstwu.Stosowanie terriryzmu psychicznego
i fizycznego.
Liberalizm-Jahn Locke utworzyl definicje liberalizmu(1812-Kortezy-
parlament) po raz pierwszy haslo liberalizmu
Liberalizm glosil:
-pryzmat spoleczenstwa nad wladza polityczna
-prawo ludzi do zycia
-prawo wlasnosci i wolnosci
-panstwo mialo te prawa zabezpieczyc nie ingerujac w nie(panstwi strozem
nocnym)
Postawowe zalozenia liberalizmu w XIXw.
-jest to ideologia indywidualistyczna gloszaca odmiennosc ludzi oraz pojmujaca
narody i spoleczenstwa jako zbiory jednostek(jednostka stawiana jest na I
miejscu
-uwazaja ze obdarzony rozumem czlowiek kieruje sie rozsadkiem i powinien
sam decydowac o sobie czyli byc w pelni wolny a jedynym co go ogranicza
(jego wolnosc)jest wolnosc innych ludzi.Jednostka ludzka posiada prawa
przyrodzone ktorych zadna wladza nie moze naruszac takie jak
wolnosc osobista, wolnosc sumienia, wolnosc slowa,prasy,zgromadzen
i zrzeszen a przedewszystkim prawo do posiadania wlasnosci,wlasnosc
uwazana jest przez liberalow za gwarancje wolnosci.Panstwo powinno byc
ograniczone w swych dzialaniach do zagwarantowania praw jednostki i
zapewnienia spokoju.Wladza w panstwie powinna byc podzielona.
liberalizm ekonomiczny-(z fran.pozwolcie dzialac) gospodarka rozwija
sie najlepiej przy pelnej swobodzie gospodarczej jednostek bez ingerencji
panstwa. Za tworce liberalismu ekonomicznego uchodzi Adam SmithXVIIIw
ekonomista
demoliberalizm-w drugiej polowie XIXw wlaczono do koncepcji liberalnych
postulaty demokratyczne jest do pogodzenia z wolnoscia jednostki pod
warunkiem ograniczenia mozliwosci ingerowania panstwa w prawo
czlowieka-John Stuard Mill
socjalliberalizm-Leonard Hobhause powstal na przelomie XIX/XXw.
Tworcy dazyli do liberalnego katalogu
praw takie prawa do bezpieczenstwa socjalnego tworzac ideologie
liberalizmu socjalnego
neoliberalizm-okreslenie uzywane od 1938r wsrod zwolennikow liberalizmu
ktorzy wzywali do powrotu w gospodarce do zasad wolnego rynku atakujac
socjalliberalizm,socjalizm,koncepcje panstwa dobrobytu
,wszelkie formy interwencjonalizmu.Neoliberalowie uznawali,ze panstwo ma
jedynie gwarantowac istnienie rzeczywiscie wolnej konkurencji.Jednym z
wielu neoliberalistow byl Walter Liponam.
libertarianizm-skrajna forma liberalizmu,ktorej zwolennicy domagaja
sie wolnosci i jak najdalszego ograniczenia roli panstwa.
totalitaryzm-galezie zycia i zachowan spolecznych kontroluje centralna
wladza(1 partia pod przewodnictwem 1 czlowieka)realizuja zamknieta i
nieppodlegajaca ocenie wizje ideologiczna.