http://free.of.pl/s/stowprowincja/publikacje/warszawa25-28wrzesnia2003.htm
KULTURA EUROPEJSKIEGO BAROKU.
KULTURA MEDIALNA,
WARSZAWA, 25-28 WRZEŚNIA 2003 R.
KULTURA MEDIALNA
[...]
Prof. Michał Głowiński – O języku publicznym
Wykład obejmował następujące zagadnienia szczegółowe:
Uwagi o języku publicznym
Językiem publicznym jest ten, którym mówi się do społeczeństwa.
Język badany jest z dwóch punktów widzenia:
a) strukturalizmu (język jako system, tj. zasób środków i możliwości),
b) socjolingwistyki (społeczne oznakowanie różnic językowych, np. gwary, inne podziały – kulturowe, geograficzne).
W języku publicznym zachodzą zmiany, powodowane m.in. zmianami ustrojowymi. Najważniejsza jest zmiana sytuacji komunikacyjnej.
2. Język polityki
W obrębie polityki można rozróżnić język totalitaryzmu i język demokracji. Odmiany te charakteryzuje inna retoryka oraz inna koncepcja stosunków międzyludzkich.
Język totalitaryzmu
Język totalitaryzmu narzucany jest przez grupy sprawujące władzę. Jego podstawowymi cechami są homofonia i ideologizacja. Język ten można zaobserwować w sztuce czasów hitlerowskich i stalinowskich (np. plakaty). Znamienne dla tego języka były również:
militaryzacja metafor (w okres stalinowskim np.: walka o żniwa, front ideologiczny),
eliminowanie podmiotowości,
zamiana na oceny słów wcześniej aksjologicznie neutralnych, np. obcy – ‘wróg’, Żyd, fanatyczny itp.
Przykładem języka totalitarnego, jego socjalistyczną odmianą jest nowomowa (termin wprowadzony przez pierwszego tłumacza Roku 1984 G.Orwella).
Cechy nowomowy:
a. ujednolicenie znaków wartości (monofonia),
b. synteza elementów rytualnych i pragmatycznych,
c. ukryta magiczność (np. „Polska dziesiątą potęgą gospodarcza świata”),
d. istnienie jednego głównego ośrodka dyspozycyjnego.
W polskiej nowomowie można wyróżnić cztery zasadnicze etapy:
1) okres stalinowski – język był wówczas najostrzej regulowany,
2) okres ”małej stabilizacji” – po Październiku 56 oraz dekada Gierka,
3) Marzec 68 – nowomowa upodobniła się wtedy do wersji sprzed wojny (skrajnej prawicy),
4) stan wojenny – przemówienia Jaruzelskiego.
Język totalitarny w każdej wersji jest narzędziem władzy, sposobem myślenia. Załamuje się on, gdy załamuje posługująca się nim władza, np. zmiana ustroju w Polsce w roku 1989 pokazała, że język stosowany w „Trybunie Ludu” całkowicie się załamał.
Język demokracji
Język ten charakteryzuje się tym, że:
miejsce totalitarnej monofonii zajmuje polifonia,
nie ma jednego miejsca decyzyjnego,
nie podlega sekularyzacji,
jest wewnętrznie zróżnicowany.
Piotr Garlicki – Sztuka teatru i filmu a telewizyjne seriale
Podczas wykładu omówione zostały następujące problemy:
Aktorstwo – jako sztuka życia w nierealności.
Dwie szkoły odgrywania postaci przez aktorów:
a) upodobnienie się do granej postaci,
b) nadanie odgrywanej postaci cech własnej osobowości.
Aktorstwo filmowe a telewizyjne.
Aktorstwo teatralne.
Aktor odpowiedział również na liczne pytania uczestników kursu dotyczące jego ról teatralnych, filmowych oraz gry w serialu telewizyjnym, poruszona została też kwestia filmów prezentowanych podczas niedawnego festiwalu w Gdyni oraz filmu – laureata festiwalu – „Warszawa”.
Prof. Maryla Hopfinger – Media
Wykład obejmował następujące zagadnienia:
I. Media XX wieku
Rozwój mediów mediów XX wieku:
a) dynamiczne przemiany mediów XIX-wiecznych – fotografii, fonografii, filmu,
b) media XX wieku oraz ich wpływ na zmianę doświadczeń komunikacyjnych uczestników kultury.
Przemiana kultury werbalnej w kulturę audiowizualną.
Cechy współczesnych mediów:
a) immanentny związek z techniką,
b) analogowa materia semiotyczna przekazów (relacja fotograficzna),
c) umotywowany charakter znaków,
d) audiowizualna postać wypowiedzi,
e) pośredniość relacji komunikacyjnych przy masowym zasięgu społecznym (odbiorcy tych mediów są widzami, znajdują się na zewnątrz rozgrywających się zdarzeń, jednak kultura staje się coraz bardziej egalitarna).
Najnowsze media cyfrowe – komputer i Internet – oraz ich cechy: wirtualność, multimedialność, interaktywność.
II. Scena komunikacyjna
Globalizacja komunikacji w XX wieku
– rozwój prasy, książki, kina, radia i telewizji, upowszechnienie się fotografii (profesjonalnej i amatorskiej), telefonii, magnetowidów, technologii informacyjnej.
Podstawowe problemy komunikacji XX wieku:
a) masowość,
b) relacje ze sztuką (sztuka przestała być bazą komunikacji, komunikacja wykracza poza nią, wprowadza codzienność, nastawiona jest na porozumiewanie się ludzi w sferze publicznej).
Sztuka multimedialna.
Grą komunikacyjna o swoistych regułach – reklama.
III. Spory o kulturę
1.Wpływ mediów na kulturę;
a) zmiany podstawowych składników procesu komunikacyjnego (obecność techniki, technologii w procesie twórczym, stanowiąca zagrożenie dla pozycji artysty),
b) zmiana publiczności – z dobrze wykształconej na masową,
c) zmiana typu przekazu – dominacja języka audiowizualnego.
Dyskusje na temat problemów ewolucji kultury, postępu techniki, przeobrażeń społecznych:
a) rozbieżność ocen dotyczących umasowienia kultury,
b) postęp techniczny szansą rozwoju, ale też przyczyną „mechanizacji” stosunków międzyludzkich, dehumanizacji,
c) obawy związane z masową komputeryzacją,
d) problem twórczości.
Dyskusje prowadzone na bazie tego wykładu toczyły się wokół wybranych problemów, dotyczących rozwoju i funkcjonowania mediów w XX i XXI wieku.
[..]
Informację o treści zajęć prowadzonych podczas kursu sporządziła Jolanta Kubrak (Suwałki)