Miejsce pedagogiki pracy wśród nauk o pracy

Pedagogika pracy zajmująca się pedagogicznymi problemami relacji: człowiek -wychowanie-praca z konieczności musi wchodzić w wielostronne związki i układy z różnymi dyscyplinami naukowymi, a szczególnie z filozofia pracy, ekonomią, psychologią pracy, socjologią pracy, naukową organizacją pracy oraz prakseologią. Jest to podyktowane m.in. tym, iż praca człowieka jako problem najbardziej ludzki, a zarazem badawczy, ma charakter wieloaspektowy, stanowi przedmiot zainteresowań wielu dyscyplin naukowych i jest interpretowana z różnych punktów widzenia. Mówi się nawet o nauce o pracy jako dziedzinie interdyscyplinarnej, jednoczącej istotne elementy innych nauk zajmujących się pracą. Oto zależności zachodzące między pedagogiką pracy i innymi członami nauk o pracy.

1. Filozofia pracy a pedagogika pracy.

Filozofia pracy jest dyscypliną filozoficzną zajmującą się najogólniej wpływem pracy ludzkiej na przeobrażenia świata i człowieka, a w szczególności interesują ją poznawcze, moralne i estetyczne aspekty pracy.

Z kolei pedagogika pracy, akceptująca wychowanie przez pracę, czyni wszystko, aby człowiek te właśnie aspekty dostrzegał i honorował. Między innymi praca ludzka powinna stanowić źródło wiedzy człowieka, jego przeżyć i umiejętności wartościowania. W pracy należy widzieć nie tylko czynności zapewniające środki materialne potrzebne do życia, ale także naturalną potrzebę człowieka, obowiązek społeczny i warunek własnego rozwoju. Do takiego zaś traktowania pracy należy człowieka przygotować.

2.Ekonomia a pedagogika pracy.

Ekonomia jest nauką o stosunkach ekonomicznych i prawach rządzących produkcją, wymianą, podziałem i konsumpcją na różnych szczeblach rozwoju społecznego; szczególnego znaczenia nabiera świadomy udział pracownika zarówno w samym procesie produkcji, jak i w procesach podziału, wymiany i konsumpcji.

Toteż istotną sprawą jest przygotowania jednostek i grup społecznych ,z jednej strony- do rozumienia mechanizmów funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki kraju, a z drugiej strony do aktywnego i skutecznego udziału w wymienionych procesach. Służyć ma temu m.in. proces kształcenia i doskonalenia zawodowego, realizowany w szkołach zawodowych i zakładzie pracy.

3.Psychologia pracy a pedagogika pracy

Psychologia pracy jest dyscypliną psychologiczną, która bada psychikę człowieka w toku pracy. Jej celem jest wypracowane i zastosowanie w praktyce rozwiązań zapewniających kształtowanie ważnych dla pracy zawodowej cech osobowości. Psychologię pracy szczególnie interesują problemy: przystosowania pracy do człowieka, przystosowania człowieka do pracy oraz przystosowanie człowieka do pracy w grupie.

Pedagogikę pracy z kolei interesuje przede wszystkim przygotowanie człowieka do pracy tj. przygotowanie zawodowe warunkujące prawidłowy układ relacji: człowiek -praca. W tym właśnie przygotowaniu liczą się wiadomości, umiejętności i sprawności zawodowe oraz motywacja i postawa wobec zadań zawodowych.

4.Socjologia pracy a pedagogika pracy.

Socjologia pracy jest dyscypliną zajmującą się społecznym charakterem pracy i wynikającymi stąd konsekwencjami społecznymi, czyli inaczej mówiąc społecznymi uwarunkowaniami pracy ludzkiej, narzędzi, technologii, produktu oraz stosunków produkcyjnych.

Społeczny charakter pracy zakłada m.in. potrzebę przygotowania jednostek i grup społecznych do współpracy i współżycia, a co się z tym wiąże potrzebę wykształcenia odpowiednich nawyków i umiejętności w danym zakresie tzw. komunikacyjnych.

Pedagogika, jak i socjologia zaliczane są do nauk społecznych, sprowadzających swoje główne zadania do badania warunków skutecznego funkcjonowania grup społecznych oraz roli pełnionej w grupach społecznych przez odpowiednio przygotowane jednostki, szczególnie przywódców tych grup.

5.Naukowa organizacja pracy a pedagogika pracy

Naukowa organizacja pracy jest opartą na prakseologii( ogólnej teorii sprawnego i skutecznego działania) teorią sprawnego i skutecznego organizowania pracy indywidualnej i zbiorowej oraz kierowania zorganizowanymi zespołami ludzkimi.

Organizowania pracy, tak indywidualnej ,jak i zespołowej, człowiek musi się nauczyć, musi zdobyć w tym względzie odpowiednią wiedzę, a tym bardziej określone umiejętności. I to stanowi m.in. przedmiot zainteresowań pedagogów pracy.

6. Prakseologia a pedagogika pracy.

Prakseologia jest nauką o sprawnym i skutecznym działaniu lub szerzej mówiąc- nauką o dobrej robocie. Posługuje się ona dwiema grupami terminów- terminami służącymi do opisu techniki działania( sprawca, czyn, impuls, cel, tworzywo, środek, metoda i inne) oraz terminami służącymi do oceny sposobów działania pod względem sprawności( skuteczność, wydajność, oszczędność, działalność, prostota). Za pomocą wymienionych terminów oraz typologii działań prakseologia formułuje zalecenia i przestrogi. Głównym zadaniem prakseologii jest uświadomienie, sformułowanie, uzasadnienie i systematyzacja zaleceń ogólnych i przestróg dotyczących sprawności i skuteczności działań, tzn. ich praktyczności. Twórcą prakseologii na gruncie polskim jest Tadeusz Kotarbiński.

Pedagogikę pracy interesuje nade wszystko osiąganie powodzenia zawodowego.