Zasada podziału władzy

Aspekt funkcjonalny (przedmiotowy)

Działalność państwa zostaje podzielona na trzy rodzajowo różne sfe­ry działania, funkcje. Sprzyja to zachowaniu jedności władzy państwo­wej w rękach suwerena (narodu, ludu), ale równocześnie emanacja tej władzy zostaje rozdzielona między funkcje i wypełniające te funkcje orga­ny. Poszczególne władze nie mają w tym ujęciu charakteru samodziel­nego, ale wypełniają swoje funkcje w oparciu o kompetencje przyznane im przez konstytucję uchwaloną przez suwerena stojącego ponad nimi. Do funkcji tych należą:

1 ) prawodawstwo polegające na wydawaniu ogólnie obowiązujących norm prawnych,2) wykonawstwo stanowiące realizację zadań państwa w odniesieniu do konkretnych przypadków, za wyjątkiem sytuacji spornych,3) sądownictwo polegające na rozstrzyganiu sporów prawnych.

Aspekt organizacyjny (podmiotowy)

Trzy funkcje państwa zostają podporządkowane różnym organom (gru­pom organów) państwowym:1) prawodawstwo - parlamentowi,2) wykonawstwo - rządowi i podległym mu organom administracyjnym, 3) sądownictwo - sądom powszechnym, szczególnym, konstytucyjnym (tam gdzie one istnieją). Aspekt personalnyPodział władzy w aspekcie organizacyjnym byłby nieskuteczny, gdy­by ta sama osoba (grupa osób) mogła piastować stanowiska w różnych organach państwowych spełniających różne funkcje. Wiąże się to z za­sadą incompatibilitas. Dla właściwego funkcjonowania podziału władz konieczne jest rów­noczesne powiązanie wszystkich tych trzech aspektów.Z podziałem władz łączy się zasada wzajemnego oddziaływania po­szezególnych władz na siebie. Może mieć ono różny zakres, ale z punk­tu widzenia podziału władz niedopuszczalna jest zarówno całkowita se­paracja trzech władz, polegająca na precyzyjnym rozdziale zadań i kom­petencji pomiędzy poszczególne organy państwowe lub ich grupy i pro­wadząca w rezultacie do zakłóceń w funkcjonowaniu państwa jako jed­nolitej całości, jak i supremacja jednego organu, czy grupy oiganów sta­nowiąca zaprzeczenie idei podziału władz. Organy jednej władzy mogą oddziaływać na organy drugiej tylko do tego stopnia, aby nie naruszyć istoty kompetencji tej drugiej władzy.Oddziaływanie poszczególnych władz na siebie w różnych państwach demokratycznych przejawia się w różny sposób. Nąjczęściej występuje: związanie rządu i sądownictwa ustawami, powoływanie egzekutywy przez władzę prawodawczą, powoływanie sędziów przez władzę prawodawczą

lub/i egzekutywę, uchwalanie budżetu przez władzę prawodawczą, przy­znanie egzekutywie prawa inicjatywy ustawodawczej, przyznanie egze­kutywie prawa weta wobec ustaw, kontrola władzy prawodawczej i są dów nad działalnością administracji rządowej.