Ameryka Południowa, kontynent na półkuli zachodniej, po obu stronach równika, pd. część Ameryki, stanowiąca równocześnie część świata. Wraz z Ameryką Północną, z którą łączy się Przesmykiem Panamskim, zaliczana jest do Nowego Świata. . Powierzchnia 17,8 mln km^2. Na południu szeroka (ok. 950 km) Cieśnina Drake’a oddziela Amerykę Południową od Antarktydy. Zachodnie brzegi kontynentu oblewają wody Oceanu Spokojnego, wschodnie i północne Oceanu Atlantyckiego. Rozciągłość południkowa Ameryki Południowej wynosi 7350 km, równoleżnikowa - 5170 km. Na stałym lądzie Ameryki Południowej najdalej na północ (12°25’N) sięga przylądek Gallinas na półwyspie Guajira w Kolumbii, na południu (53°54’S) przylądek Froward na półwyspie Brunswik w Chile, najdalej na wschód (34°47’W) przylądek Branco w Brazylii, na zachód (81°22’W) przylądek Pariñas w Peru.

Amerykę Południową zamieszkuje ok. 320 mln osób, czyli 5,6 % ludności świata. Przyrost naturalny: 17,2‰. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 16 osób/km², przy czym rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne, zaludnienie skupia się przede wszystkim w pasie przybrzeżnym, a także w niektórych częściach Andów. Wielkie obszary centralnej i południowej części kontynentu są prawie nie zamieszkane. Ameryka Południowa cechuje się wysokim stopniem urbanizacji, w miastach mieszka ok. 75 % ludności.

Największymi miastami są: São Paulo (9,8 mln) i Rio de Janeiro (5,6 mln) w Brazylii, Bogota (5,2 mln) w Kolumbii, Santiago (4,9 mln) w Chile, Lima (4,2 mln) w Peru, Buenos Aires (3,0 mln) w Argentynie. Pod względem politycznym obszar Ameryki Południowej dzieli się na 14 państw oraz 2 terytoria zależne.

Ukształtowanie poziome

Ameryka Południowaj jest kontynentem o znacznym stopniu zwartości. Średnia odległość od morza wynosi tu ok. 540 km, maksymalna ok. 1600 km. Łączna długość linii brzegowej ok. 28,7 tys. Półwyspy zajmują jedynie 0,9% kontynentu, wyspy - ok. 1%, największe wyspy należą do Archipelagów: Patagońskiego, Falklandów i Galápagos. Zatoki Ameryki Południowej, z wyjątkiem estuariów większych rzek (np. La Platy), są szerokie i niezbyt głęboko wcięte

Ameryka Południowa cechuje się wielkim zróżnicowaniem wysokości bezwzględnych. Średnia wysokość kontynentu wynosi 590 m n.p.m. Wielkie niziny (ponad 38% obszaru leży poniżej 200 m n.p.m) silnie kontrastują z wysokimi górami. Obszary powyżej 2000 m n.p.m. zajmują prawie 8 % obszaru kontynentu. Najwyższym wzniesieniem Ameryki Południowej jest Aconcagua w Andach Południowych ( 6960 m n.p.m.).

Zachodnią i północną część kontynentu zajmuje system górski Andów, składający się z szeregu wysoko wzniesionych pasm i rozległych wyżyn śródgórskich. Pozostałą część kontynentu cechuje naprzemienne występowanie wielkich nizin: Orinoko, Amazonki, Boliwijska, La Platy, i rozległych Wyżyn: Gujańskiej, Brazylijskiej i Patagońskiej. W obrębie wyżyn występują ostańcowe wzniesienia i pasma górskie.

Zajmujący zachodnią część kontynentu system górski Andów uwarunkował wielką asymetrię zlewisk - aż 85 % obszaru Ameryki Południowej należy do zlewiska Oceanu Atlantyckiego, tylko 7 % do zlewiska Oceanu Spokojnego. Obszary bezodpływowe zajmują ok. 8 %. Najdłuższymi rzekami są: Amazonka (6516 km, mająca największe dorzecze ze wszystkich rzek świata, o powierzchni 7,2 mln km²), Parana (4700 km), Săo Francisco (2900 km), Orinoko (2500 km) i Urugwaj (2200 km). Najgęstszą siecią rzeczną cechują się Niziny: Amazonki i Orinoko, w środkowej części Andów oraz na Wyżynie Patagońskiej występuje szereg rzek okresowych. Największe jeziora (Maracaibo - 16,3 tys., km²), Patos - 10 tys. km²) kontynentu występują w pobliżu wybrzeża. W Andach Środkowych, na wyżynie Altiplano, leży największe wysokogórskie jeziora świata - Titicaca (8,3 tys., km²). Andy Środkowe są także miejscem występowania wielkich solnisk, noszących tu nazwę salarów. Andy, szczególnie w części południowej są silnie zlodowacone. W Andach Patagońskich lodowce górskie schodzą prawie do poziomu morza, występuje tu największa czapa lodowa świata, położona w strefie umiarkowanej - tzw. Lądolód Patagoński o powierzchni ok. 20 tys. km².

Bogactwa naturalne

Z surowców energetycznych główną rolę odgrywa ropa naftowa, z bogatymi złożami na północy (Wenezuela, Kolumbia), zachodzie (Ekwador), w centrum kontynentu (Boliwia), a także we wschodniej Brazylii i w Argentynie. Niektórym złożom ropy towarzyszy gaz ziemny. Ze złóż metali podstawowe znaczenie mają: żelazo, mangan, miedź, wolfram, cyna, cynk i ołów oraz boksyty, a także srebro