Ocena ryzyka zawodowego montera piezoelektryków i sensorów

Identyfikacja zagrożeń

Lp.	Zagrożenie lub czynnik niebezpieczny, szkodliwy, uciążliwy	Źródło zagrożenia	Możliwe skutki
1	2	3	4
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
1.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi na tym samym poziomie.	Śliskie powierzchnie podłogi w pomieszczeniu produkcyjnym.	Stłuczenia, zwichnięcia, skręcenia, naderwania stawów i wiązadeł stawu skokowego i stopy, złamania kończyn.
2.	Poruszanie się po schodach.	Śliskie, nierówne schody, także źle oznakowane krawędzie schodów.	Stłuczenia, zwichnięcia, złamania, wstrząśnienie mózgu.
3.	Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej.	Używanie urządzeń z uszkodzoną instalacją elektryczną (zwłaszcza przewody zasilające).	Śmierć lub inne skutki porażenia prądem elektrycznym.
4.	Ostre, wystające elementy.	Elementy elektroniczne, narzędzia ręczne (skalpele).	Rany rąk – skaleczenia, zakłucia.
5.	Wysoka temperatura powierzchni.	Elementy pieca. Wyjmowane z pieca detale.	Oparzenia I i II stopnia skóry rąk.
6.	Czynniki chemiczne o właściwościach drażniących i uczulających.	Opary żywic stosowanych do klejenia ceramiki i światłowodów.	Podrażnienia i uczulenia: skóry, spojówek oczu oraz śluzówek nosa i gardła.
7.	Obciążenie statyczne i duża powtarzalność ruchów kończyn górnych.	Montaż małych elementów elektronicznych – łokciowe odgięcie nadgarstków, powtarzające się ruchy nadgarstków.	Zespół napięcia mięśni karku, zespół ucisku żyły podobojczykowej, zapalenie ścięgien nadgarstka, zapalenie nadkłykci kości ramiennej.
8.	Hałas – brak pomiarów na tym stanowisku.	Pracujące urządzenia wentylacyjne, klimatyzacja oraz kompresory do podawania żywic.	Pozasłuchowe skutki oddziaływania hałasu (znużenie), częściowy ubytek słuchu.
9.	Promieniowanie UV.	Utwardzanie połączeń żelowych za pomocą lampy UV.	Zapalenie lub uszkodzenie rogówki, zapalenie spojówek, zaczerwienienie, poparzenie, pigmentacja skóry, fotostarzenie przednowotworowe i nowotworowe zmiany skórne, rak skóry.
10.	Obciążenie statyczne całego ciała.	Praca w wymuszonej pozycji – siedzącej, pochylonej do przodu.	Długotrwałe i nawracające dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego (m.in. bóle szyi, karku i barków, także cierpnięcie nóg), zespół cieśni kanału nadgarstka (bóle nadgarstka i przedramion).
11.	Niewłaściwe oświetlenie.	Praca w warunkach niewłaściwego natężenia oświetlenia – w przeważającej części w trakcie wykonywania prac precyzyjnych. Oświetlenie sztuczne, częste migotanie.	Zmęczenie wzroku, bóle głowy i okresowe złe samopoczucie, bóle oczu, łzawienie, zjawisko olśnienia – możliwość dyskomfortu prowadzącego do obniżenia wydajności i bezpieczeństwa pracy.
12.	Obciążenie narządu wzroku.	Montaż elementów elektroniki pod mikroskopem wymagający wytężenia wzroku i koncentracji uwagi.	Zmęczenie wzroku, bóle głowy i okresowe złe samopoczucie, bóle oczu, zapalenie spojówek, łzawienie. Pogorszenie ostrości widzenia.
13.	Niekorzystny mikroklimat w pomieszczeniach produkcyjnych.	Klimatyzacja w pomieszczeniach produkcyjnych; nasłonecznienie poszczególnych stanowisk.	Przeziębienia i inne schorzenia górnych dróg oddechowych.

KARTA OCENY RYZYKA NA STANOWISKU PRACY					Data …...........	Numer Karty ....................................
						Sporządził zespół ............................................................ ............................................................ ............................................................
Stanowisko pracy Monter piezoelektryków i sensorów					Liczba narażonych ........................
Charakterystyka stanowiska pracy. Obowiązki pracownika: przygotowanie elementów elektronicznych do montażu (wstępna selekcja), mocowanie elementu w uchwycie wzornika, nałożenie żelu mocującego i precyzyjne ułożenie elementów pod mikroskopem, wygrzewanie w piecu celem utwardzenia w temperaturze ok. +125°C, sprawdzanie jakości połączeń za pomocą lasera, przekazanie zmontowanych elementów do dalszej obróbki. Operatora wyposażono w: odzież i obuwie robocze, rękawice termoodporne, okulary ochronne przed promieniowaniem UV, okulary korekcyjne (jeśli takie są zalecenia lekarskie), jednorazowe maski pochłaniające. Pracownik ma do dyspozycji, instrukcje: użytkowania mikroskopu i lampy emitującej promieniowanie UV, użytkowania pieca do wypalania, zasad udzielania pierwszej pomocy i ppoż. Pracodawca zapewnia regularne szkolenia i badania lekarskie. Operator wykorzystuje w pracy stół montażowy, mikroskop, laser punktowy, piec do wygrzewania oraz narzędzia ręczne, np.: pincety, skalpele, szczypce.					Dokumenty odniesienia: rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), rozp. MPiPS z 29.11.2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217, poz. 1833, ze zm.), rozp. MZ z 20.4.2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 73, poz. 645, ze zm.), rozp. MZ z 30.12.2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86), rozp. MZ z 1.12.2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz.U. Nr 280, poz. 2771, ze zm.), rozp. RM z 10.9.1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet – Dz.U. Nr 114, poz. 545, ze zm.), PN-N-18002:2000, instrukcje zakładowe – użytkowania pieca i pracy z wykorzystaniem mikroskopu.
Lp.	Zagrożenie	Źródło zagrożenia Wyniki pomiarów	Ciężkość szkód	Prawdopodo- bieństwo	Oszacowanie ryzyka	Działania profilaktyczne
1	2	3	4	5	6	7
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
1.	Powierzchnie sprzyjające upadkowi na tym samym poziomie.	Śliskie powierzchnie podłogi w pomieszczeniu produkcyjnym.	Mała	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Stosowanie odpowiedniego obuwia z płaskimi obcasami i chropowatymi podeszwami. Dbałość o ład i porządek na stanowisku pracy. Niwelowanie nierówności na powierzchni podłogi (progów, różnic poziomów). Regularne kontrole stanu podłogi. Usuwanie zanieczyszczeń mogących powodować poślizgnięcie. Wzmożona uwaga i ograniczenie pośpiechu.
2.	Poruszanie się po schodach.	Śliskie, nierówne schody. Także źle oznakowane krawędzie schodów.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Stosowanie odpowiedniego obuwia z płaskimi obcasami i chropowatymi podeszwami. Obłożenie stopni schodów materiałem zapobiegającym poślizgom. Wzmożona uwaga. Działania ograniczające pośpiech.
3.	Niebezpieczne napięcie w sieci elektrycznej.	Używanie urządzeń z uszkodzoną instalacją elektryczną (zwłaszcza przewody zasilające).	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Dobór prawidłowego osprzętu elektrycznego, np.: gniazd wtykowych, wtyczek, przełączników, przewodów zasilających. Kontrola skuteczności ochron przeciwporażeniowych.
4.	Ostre, wystające elementy.	Elementy elektroniczne, narzędzia ręczne (skalpele).	Duża	Mało prawdopodobne	Średnie – dopuszczalne	Stosowanie zasad bezpiecznego użytkowania i przechowywania ostrych narzędzi. Obowiązek odkładania do szuflad (na miejsca wyznaczone) narzędzi, które w danej chwili nie są stosowane. Stosowanie rękawic ochronnych. Wzmożona uwaga podczas obchodzenia się ze skalpelami. Działania ograniczające pośpiech.
5.	Wysoka temperatura powierzchni.	Elementy pieca. Wyjmowane z pieca detale.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Wzmożona uwaga – zachowanie środków ostrożności zarówno w czasie wyjmowania z pieca gorących elementów elektronicznych, jak i umieszczania elementów do wygrzewania. Nakaz stosowania rękawic termoodpornych. Okresowe szkolenia stanowiskowe ze szczególnym uwzględnieniem zasad obsługi pieca.
6.	Czynniki chemiczne o właściwościach drażniących i uczulających.	Opary żywic stosowanych do klejenia ceramiki i światłowodów.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Monitorowanie stężenia szkodliwych substancji w powietrzu. Regularne kontrole sprawności środków wentylacji ogólnej i odciągów miejscowych. Stosowanie masek pochłaniających. Przestrzeganie instrukcji i procedur postępowania. Stosowanie przerw w pracy.
7.	Obciążenie statyczne i duża powtarzalność ruchów kończyn górnych.	Montaż małych elementów elektronicznych – łokciowe odgięcie nadgarstków, powtarzające się ruchy nadgarstków.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Zastosowanie odpowiednich siedzisk. Rotacja pracowników pomiędzy stanowiskami pracy. Zwiększenie liczby przerw w pracy. Kierowanie pracowników zgłaszających stałe dolegliwości nadgarstków wyłącznie na takie stanowiska, które w jak najmniejszym stopniu są obciążone taką monotypową pracą.
8.	Hałas – brak pomiarów na tym stanowisku.	Pracujące urządzenia wentylacyjne, klimatyzacja oraz kompresory do podawania żywic.	Ryzyko będzie ocenione po dokonaniu pomiarów			Regularne okresowe badania i pomiary natężeń hałasu. Stosowanie ochronników słuchu, oznakowanie nakazujące stosowanie ochron słuchu. Kontrola lekarska – badania audiometryczne pracowników.
9.	Promieniowanie UV.	Utwardzanie połączeń żelowych za pomocą lampy UV.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Wzmożona uwaga. Przestrzeganie instrukcji i procedur eksploatacji lampy emitującej promieniowanie UV. Stosowanie właściwych środków ochrony oczu – okularów ochronnych. Szkolenie pracowników.
10.	Obciążenie statyczne całego ciała.	Praca w wymuszonej pozycji – siedzącej, pochylonej do przodu.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Właściwe przygotowanie stanowiska pracy, w tym szczególnie: dobór stołów montażowych, siedzisk (prawidłowa regulacja). Stosowanie przemienności wykonywanych czynności oraz przerw na odpoczynek zależnie od nasilenia pracy wzrokowej. Kierowanie pracowników na okresowe i kontrolne badania lekarskie.
11.	Niewłaściwe oświetlenie.	Praca w warunkach niewłaściwego natężenia oświetlenia – w przeważającej części w trakcie wykonywania prac precyzyjnych. Oświetlenie sztuczne, częste migotanie.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Badanie kontrolne natężenia oświetlenia stanowiska pracy. Przeglądy, konserwacja i wymiana niesprawnych punktów świetlnych. Regulacja nasłonecznienia pomieszczeń produkcyjnych przez zamontowanie żaluzji okiennych. Właściwe rozmieszczenie stanowisk pracy w stosunku do otworów okiennych i stałych punktów oświetleniowych.
12.	Obciążenie narządu wzroku.	Montaż elementów elektroniki pod mikroskopem, wymagający wytężenia wzroku i koncentracji uwagi.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Właściwy dobór mikroskopu oraz szkolenie z zasad prawidłowego posługiwania się urządzeniem, w tym zwrócenie pracownikowi uwagi szczególnie na: ustawienie, źródło światła, oświetlenie pola widzenia. Ograniczenie ekspozycji. Stosowanie okularów korekcyjnych. Okresowe badania wzroku (w przypadku zalecenia lekarskiego zapewnienie odpowiednich okularów korekcyjnych).
13.	Niekorzystny mikroklimat w pomieszczeniach produkcyjnych.	Klimatyzacja w pomieszczeniach produkcyjnych; nasłonecznienie stanowisk pracy.	Średnia	Mało prawdopodobne	Małe – dopuszczalne	Możliwość regulacji klimatyzacji w poszczególnych pomieszczeniach pracy w zależności od potrzeb procesu pracy i subiektywnych odczuć pracowników. Kontrole sprawności działania klimatyzacji. Czyszczenie (wymiana) filtrów. Odzież robocza, uszyta z materiałów o dobrej jakości zapewniających pracownikom komfort cieplny.
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobieństwo zaistnienia wypadku, choroby.						Zatwierdził: