METODY ALTERNATYWNEJ FIZJOTERAPII ODDECHOWEJ

technika natężonego wydechu

technika aktywnego cyklu oddechowego

drenaż autogeniczny

technika dodatniego ciśnienia wydechowego z użyciem maski PEP

technika zmiennego ciśnienia oskrzelowego - Flutter

TECHNIKA NATĘŻONEGO WYDECHU

Polega na wykonaniu jednego lub dwóch natężonych wydechów w połączeniu z oddychaniem kontrolowanym. Wydech wykonywany jest przez otwarte usta z charakterystycznym wypowiedzeniem głoski "H". Długość wydechu i jego natężenie zależą od miejsca zalegania wydzieliny

- Długie wydechy wykonywane na tzw. niskiej objętości płuc pozwalają usunąć wydzielinę z drobnych oskrzeli. Powinny być wykonywane przy rozluźnieniu mięśni klatki piersiowej. Wydzielina przesunięta do oskrzeli płatowych usuwana jest za pomocą kaszlu lub krótkiego forsownego oddechu.

-Technika natężonego wydechu może być samodzielną techniką drenażową lub stanowi uzupełnienie innych technik drenażowych jako stymulator kaszlu, ale przede wszystkim jest integralną częścią techniki alternatywnego cyklu oddechowego

TECHNIKA AKTYWNEGO CYKLU ODDECHOWEGO

Polega na wykonaniu określonych czynności następujących po sobie. W całości tworzą one zamknięty cykl oddechowy składający się z oddychania kontrolowanego, ekspansywnych ćwiczeń torakalnych oraz natężonego wydechu

Oddychanie kontrolowane- jest to spokoje oddychanie z użyciem przepony przy rozluźnieniu górnej części klatki piersiowej i mięśni obręczy barkowej. Często ten sposób oddychania określany jest jako oddychanie przeponowe.

Pojęcie oddychania kontrolowanego jest bardziej precyzyjne, ponieważ określa aktywność wszystkich mięśni oddechowych nie ograniczając się tylko do przepony.

Oddychanie kontrolowane stanowi istotna część cyklu oddechowego, daje mięśniom oskrzelowym odpoczynek po natężonych wydechach oraz pozwala zrelaksować się pacjentowi. Długość relaksu zależy od stopnia obturacji oskrzeli i samopoczucia pacjenta

Ekspansywne ćwiczenia torakalne- sposób oddychania, w którym główny nacisk kładziony jest na oddychanie dolnożebrowe. Polega ono na głębokim oddychaniu- wdech i spokojny długi wydech.

W czasie wdechu chory stara się w optymalny sposób rozszerzyć dolną część klatki piersiowej w płaszczyźnie czołowej. Ten sposób oddychania jest bardzo ważny z punktu widzenia efektywności drenażu.

Podczas spokojnego wdechu, wraz ze wzrostem objętości płuc, zmniejsza się opór dla przepływu powietrza i otwierają się połączenia kolateralne w obrębie części płuc gorzej wentylowanych. Ułatwia to dostanie się powietrza poza zalegająca wydzielinę.

W czasie wydechu powietrze rozbija i równocześnie przesuwa wydzielinę w kierunku oskrzeli centralnych.

U niektórych pacjentów zatrzymanie powietrza na trzy sekundy pod koniec wdechu, może zwiększyć efekt przepływu powietrza przez kanały oboczne.

Ćwiczenia torakalne są na ogół wykonywane w kombinacji z

oklepywaniem i wstrząsaniem klatki piersiowej.

Technika aktywnego cyklu oddechowego jest wykonywana w tzw. pozycjach zmodyfikowanego drenażu ułożeniowego. Do całkowitego usunięcia wydzieliny wystarczy zastosować dwie pozycje drenażowe w ułożeniu na boku

- pozycja wysoka

- pozycja w ułożeniu głową w dół

Aktywny cykl oddechowy kontynuowany jest do momentu, kiedy kaszel stymulowany techniką natężonego wydechu jest już nieproduktywny lub pacjent wymaga odpoczynku, na ogół jest to czas 25-40 min

DRENAŻ AUTOGENICZNY

Drenaż autogeniczny polega na określonym sposobie oddychania, którego celem jest przesunięcie wydzieliny z małych oskrzeli do oskrzela głównego przez wydychane powietrze. Pacjent musi oddychać na trzech różnych objętościach płuc określanych jako trzy fazy jednego wdechu.

W fazie pierwszej niewielka porcja powietrza dostaje się do drobnych oskrzeli. Określana jest ona jako objętość niska lub mała.

W fazie drugiej powietrze dostaje się do średnich oskrzeli (objętość średnia).

fazie trzeciej powietrze dostaje się do wysokich obszarów płuc wypełniając duże oskrzela

(objętość wysoka).

Zaleca się wdychać powietrze małymi porcjami i po każdej porcji wykonywać trzysekundową pauzę na wdechu. Pozwoli to dotrzeć powietrzu jak najniżej i uniemożliwi cofnięcie się wydzieliny co obserwuje się przy forsownym, natężonym wdechu. Podczas wydechu objętość niska powietrza wydechowego przesuwa wydzielinę do średnich obszarów płuc, objętość średnia przesuwa wydzielinę do wysokich obszarów płuc skąd zostanie usunięta przy pomocy techniki natężonego wydechu. Główne zasady stosowania drenażu autogenicznego polegają na zachowaniu równowagi pomiędzy natężonym wydechem, ciśnieniem wewnątrzoskrzelowym i stabilizacją ścian oskrzeli, tak żeby uzyskać optymalny wydechowy przepływ powietrza bez wywołania zapadnięcia się oskrzeli.

Drenaż autogeniczny wykonuje się w pozycji siedzącej z plecami wyprostowanymi lub w pozycji leżenia na wznak z kolanami zgiętymi. Czas drenażu 30 minut. Zalecane są dwie sesje w ciągu dnia.

TECHNIKA Z UZYCIEM MASKI PEP

Technika dodatniego ciśnienia wydechowego polega na oddychaniu przez maskę typu anestezjologicznego z zastawką jednozaworową dającą opór podczas wydechu. Wykonanie wydechu z pokonaniem pewnego oporu, podnosi ciśnienie w oskrzelach zapobiegając ich zapadnięciu.

STOSOWANIE MASKI PEP MA WPŁYW NA:

-leczenie niedostępnych, niedodmowo zmienionych odcinków płuca

-rozszerzenie oskrzeli zmienionych obturacyjnie

-przemieszczenie wydzieliny z oskrzeli obwodowych do oskrzeli centralnych

STOSOWANIE MASKI PEP

*pacjent oddycha przez maskę PEP w pozycji siedzącej, z łokciami opartymi na stole

*maska powinna ściśle przylegać do twarzy

*chory wykonuje 8-10 nieznacznie aktywnych wydechów, po których wykonuje dwa natężone wydechy techniką natężonego wydechu

*ilość sesji w ciągu dnia jest ustalana indywidualnie, u chorych w ustabilizowanym stanie zazwyczaj zaleca się 15 min oddychania przez maskę oraz dwie sesje w ciągu dnia

Wadą maski PEP jest możliwość wystąpienia skurczu oskrzeli u chorych z nadreaktywnością oskrzelową

ZMIENNEGO CIŚNIENIA FLUTTER

Flutter jest niewielkim urządzeniem ułatwiającym pacjentowi samodzielne oczyszczanie oskrzeli ze śluzu.

Składa się z ustnika, trzonu oraz stalowej kulki zamykającej wlot Fluttera. Fala powietrza wydechowego unosi stalowa kulkę w górę wprawiając ją w drgania. Drgania te powodują, że w ułamku sekundy wlot Fluttera jest kilkakrotnie zamykany i otwierany.

* Zazwyczaj chory oddycha przez Flutter w pozycji siedzącej, z łokciami opartymi na stole

*wykonuje głęboki wdech, wstrzymuje powietrze na 2-3 sek, następnie wykonuje spokojny, długi wydech

*podczas wydechu należy zwrócić uwagę na kontrolę policzków, ponieważ częstym błędem są rozdęte i drgające pod wpływem fali wibracyjnej policzki

*pacjent powinien oddychać cyklicznie, na ogół wykonuje 8 wydechów przez Flutter, następnie 5 spokojnych wydechów z zaangażowaniem przepony oraz 2 wydechy techniką natężonego wydechu i ponownie 8 wydechów przez Flutter

*w przypadku wystąpienia zawrotów głowy lub oznak zmęczenia miesni oddechowych, należy zmniejszyć ilość wydechów wykonywanych przez Flutter

*czas drenażu 10-15 minut