Każdy człowiek w dzieciństwie zaczyna odkrywać świat. Chłonie go wszystkimi zmysłami, dlatego też twórczość dla dziecka jest nie tylko źródłem przyjemności estetycznych, radości z własnej twórczości, ale przyczynia się do poznania otaczającego go świata. Działalność plastyczna dzieci stwarza szerokie pole do realizacji jego możliwości i pobudza do obrazowego wyrażania swoich odczuć. Daje mu przy tym radość i zadowolenie, wzmacnia poczucie własnej wartości. Jest wyrazem jego wewnętrznej energii, uspokaja je, daje uczucie odprężenia oraz zaspokaja typową dla tego wieku potrzebę działania. Dzieci podczas pracy twórczej rozwijają swoje umiejętności manualne, doskonalą koordynację wzrokowo-ruchową, kształtują umiejętności wyrażania środkami plastycznymi.
Stosowanie w zabawie z dzieckiem różnorodnych technik plastycznych stymuluje ich dyspozycje twórcze. Rozwija fantazję, zdolności skojarzeniowe, pomysłowość, giętkość, oryginalność, płynność myślenia zachęca do poszukiwań nieszablonowych rozwiązań.
Podczas zabaw plastycznych z dzieckiem ważne jest aby zapewnić mu możliwość swobodnej, twórczej wypowiedzi. Nie wolno ingerować w kompozycje dziecka, bo najważniejszy jest sam proces tworzenia a nie wartość wytworu plastycznego, niepodlegającego, w przypadku dzieci, jakiejkolwiek krytyce. Nie narzucajmy swoich myśli dziecku, pozwólmy aby od początku do końca czuło się twórcą odpowiedzialnym za własne dzieło. Nie narzucajmy też dziecku tempa pracy i pamiętajmy o odpowiednim wyeksponowaniu jego prac po ich ukończeniu, daje to wiele satysfakcji i przekonuje o poważnym traktowaniu jego wysiłku.
Zajęcia plastyczne to ulubiona działalność dziecka w nauczaniu zintegrowanym. Są one formą odreagowania napięć, rozwijają twórcze myślenie oraz wyobraźnię. Kształcą pamięć wzrokową, zręczność manualną i zdolność przeżywania.
Metoda pobudzania i rozwijania inwencji twórczej przez zajęcia plastyczne, oparte w dużej mierze na wyobraźni i fantazji twórczej dzieci jest powszechnie znana i stosowana. W praktyce charakteryzuje ją posługiwanie się różnymi technikami plastycznymi i środkami kształtowania uzdolnień artystycznych wychowanków, a także motywowaniem ich do wyrażania siebie w pracach plastycznych.
Stosowanie różnorodnych
technik plastycznych w pracy z dziećmi wpływa na wzrost
zainteresowania sztuką plastyczną, pobudza do twórczego działania,
ekspresji. Każda technika plastyczna posiada specyficzne właściwości
i wymaga od dziecka odpowiednich umiejętności i sprawności.
Niektóre z technik są stosowane i powszechnie znane, niektóre będą
może nowością i ukażą inny sposób pracy twórczej.
Prezentujemy ciekawe techniki
plastyczne do wykorzystania w pracy z dziećmi i młodzieżą na
kółkach plastycznych, zajęciach przedmiotowych oraz podczas
spotkań terapeutycznych.
W
zależności od autora takie same techniki plastyczne pojawiają się
pod różnymi nazwami.
Ekspresja rysunkowa dziecka w wieku przedszkolnym jest przejawem jego aktywności życiowej, wywołanej pragnieniem poznania otaczającej rzeczywistości. Źródłem tej spontanicznej twórczości jest naturalna u dziecka potrzeba ruchu i działania oraz podświadoma potrzeba ekspresji, czyli potrzeba wyrażenia rysunkiem swych myśli, przeżyć i emocji.
Techniki plastyczne, czyli całokształt środków i czynności związanych z twórczością plastyczną oraz wiedzą o nich, decydują o prawidłowym przebiegu zajęć z dziećmi w przedszkolu i ich dobrych rezultatach.
Każda technika plastyczna posiada specyficzne właściwości i wymaga od dziecka odpowiednich umiejętności i sprawności oraz określonego sposobu postępowania zarówno nauczyciela jak i dziecka.
Zadaniem wychowania estetycznego jest nie tylko kształcenie wrażliwości na piękno w przyrodzie i w sztuce, rozwijanie zdolności estetycznego postrzegania oraz kształcenie smaku estetycznego, lecz również rozszerzanie i pogłębianie świadomości istnienia oraz celu działania każdego człowieka.
Wychowanie plastyczne jest jedną z form wychowania estetycznego. Kształtuje i rozwija wrażliwość na piękno kształtów i barw otaczającej rzeczywistości poznawalnej zmysłami oraz kształci smak artystyczny przez poznawanie dzieł sztuki plastycznej. Równocześnie wychowanie plastyczne pobudza i rozwija umiejętność wypowiadania swojego osobistego (indywidualnego i emocjonalnego) stosunku do rzeczywistości za pomocą linii i plamy, barwy i kształtu. Pobudza wyobraźnię i wyzwala inicjatywę twórczą, kształtuje osobowość oraz wzbogaca przeżycia. Ponadto rozszerza horyzonty myślowe i rozbudza potrzebę kontaktu z dziełami sztuki.
Wychowanie plastyczne stanowi zespół czynności wychowawczych, których celem jest zapoczątkowanie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju możliwości twórczych dziecka.
Podstawowymi zadaniami wychowania plastycznego są:
rozwijanie swobody w posługiwaniu się linią i plamą, kształtem i barwą na płaszczyźnie i w przestrzeni – w różnych technikach plastycznych,
uwrażliwienie dziecka na zjawiska otaczającej rzeczywistości – na światło, barwę, bryłę, linię, fakturę, ruch i przestrzeń, zapoczątkowanie pierwszych kontaktów z pięknem przyrody i sztuki.
Te zadania spełniają wielorakie funkcje:
-kształtowanie postawy i inwencji twórczej dziecka
-rozwijanie różnych form myślenia i postrzegania
-pobudzanie i pogłębianie uczuć i doznań
-rozwijanie zdolności emocjonalnego przeżywania wartości estetycznych
-kształtowanie harmonijnie rozwiniętej osobowości
-wdrażanie do codziennego stosowania zasad estetyki w swym otoczeniu
-terapeutyczne – usuwanie zahamowań i poczucia niepewności, uczenie wiary we własne siły, we własne możliwości twórcze.
. ZWYKŁE I NIEZWYKŁE TECHNIKI PLASTYCZNE
Cele:
– poznanie różnych technik plastycznych dających uczniom możliwości przeżywania radości i wysiłku towarzyszących twórczej aktywności na lekcjach;
– kształtowanie umiejętności po sługiwania się poznanymi technikami plastycznymi;
– doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela poprzez wymianę poglądów oraz doświadczeń
Literatura:
Fiona Watt „Zabawy plastyczne. Ponad 120 pomysłów”, Oficyna Wydawnicza „Delta W-Z”, Warszawa 2004.
Judy Balchin, Michelle Powell, Greta Speechley, Clive Stevens “Zabawy plastyczne krok po kroku”, Klub dla Ciebie, Warszawa 2002.
Anna Jabłońska „Techniki plastyczne dla dzieci”, Klub dla Ciebie, Warszawa 2004.
Izabella Dankowska „Ozdoby i upominki na różne okazje”, WSiP, Warszawa 1997.
Monika Neubacher - Fesser „100 zabawek i dekoracji z papieru” Świat Książki, Warszawa 2003.
„Każde
dziecko to potrafi – Sto pomysłów na sztukę”
- H. Burnford, N. Wright,
P.
Harrison. Delta, W- wa 1996
St. Popek, Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży, Warszawa 1985, WSiP.
K. Michejda -Kowalska, O dziecięcej wyobraźni plastycznej, czyli jak inspirować dziecko do twórczości, Warszawa 1987, WSiP.
St. Popek, red. Metodyka zajęć plastycznych w klasach początkowych, Warszawa 1984, WSiP.
R. Gloton, C. Clero, Twórcza aktywność dziecka, Warszawa 1976, WSiP.
J. Lewicka, St. Czajkowski, Zajęcia plastyczne z dziećmi klas początkowych, Warszawa 1964, „Nasza Księgarnia”.
A. Boguszewska, A. Weiner, 160 pomysłów na nauczanie zintegrowane w klasach I–III (edukacja plastyczno – muzyczna), Kraków 2004, „Im puls”.
E. Podpora, Edukacja artystyczna, czyli poznawanie duszy małego artysty, „Życie Szkoły” 2002 nr 1.
J. Górniewicz, Rozwój i kształtowanie wyobraźni dziecka, Warszawa –Toruń 1992, Wydawnictwo Nauko we „Praxis”.
J. Lewicka, Sto technik plastycznych, Warszawa 1969.
A. Trojanowska, Dziecko i plastyka, Warszawa 1988, WSiP.