Dzisiejsze decyzje określą losy świata

A A A wp.pl | dodane 2008-08-21 (06:15)

Kiedy w 1931 roku Japończycy wkroczyli do Mandżurii, a potem - w 1937 po sprowokowanym konflikcie granicznym, do Chin (choć wszyscy oczekiwali, że uderzą w Związek Sowiecki) na kilkadziesiąt lat określono losy świata. Upadły Chiny republikańskie. Związek Sowiecki, który nie przetrwałby na pewno równoczesnej wojny z Japonią i Niemcami, przez lata okupował Europę Środkową. Ale czy nasz naród przetrwałby okupację niemiecką i czy Zachód wygrałby bez frontu wschodniego?

W końcówce Zimnej Wojny (pierwsza połowa lat 80. ubiegłego wieku) politycy moskiewscy prowadzili bardzo złożoną grę z Zachodem i z własnym sztabem generalnym. W związku z błędnym odczytywaniem wzajemnych sygnałów ważyły się losy Europy. Wojskowi sowieccy naciskali na przeprowadzenie manewru „obrony przez atak”. Przełomem był 1984 – zmiana doktryny militarnej ZSRR, a następnie negocjacje na temat pokojowego wycofania się z Moskwy z „zewnętrznego imperium”. Dla Moskwy stawką była – oczekiwana - modernizacja „imperium wewnętrznego”: zamiast tego doszło do rozpadu. Zachód uniknął konfrontacji zbrojnej, a u nas skończył się komunizm. W tej – jak to określano – „gorącej końcówce Zimnej Wojny” politycy moskiewscy najbardziej obawiali się prowokacji w wykonaniu „nielojalnego sojusznika” – na przykład Kubańczyków (kryzys w Angoli), czy – Niemców Wschodnich.

W tej chwili znajdujemy się moim zdaniem w kolejnym momencie zwrotnym, być może o wadze tych poprzednich. I Rosja, ale i Gruzja przelicytowały i zabrnęły w sytuację dla obu niebezpieczną. Ale w tle – w końcówce rządów Busha – mamy bardzo niepokojący bilans: korozję prawa międzynarodowego po Kosowie i próby izolacji Chin (pakt Australia-Japonia inspirowany przez USA), a następnie zwrot i postawienie na sojusz z Chinami, a izolowanie Rosji. I to zarówno w Azji, jak i w relacjach z Unią Europejską. Już w tej chwili produkt UE w skali roku to 14 bln USD (po amerykańsku – trylionów), gdy USA – 13. Rosja jest niesamowitym zasobem geoekonomicznym ze względu na surowce energetyczne. Radykalne zbliżenie z Europą to szansa i Rosji i UE. Teraz już to nie wydaje się możliwe.

Powstrzymanie odruchów imperialnych Rosji wymaga otwarcia drogi do NATO dla Ukrainy.Jadwiga StaniszkisPowstrzymanie odruchów imperialnych Rosji wymaga otwarcia drogi do NATO dla Ukrainy. Gdyby też dla Gruzji – to nie do końca kontrolowani watażkowie mogliby odpalić rakiety na Tibilisi – i cały świat zostałby wciągnięty w wojnę. A przecież mamy w tym rejonie także wojnę z terroryzmem: niedawne obalenie Musharaffa w Pakistanie (posiadającym broń nuklearną) to wielka pokusa dla ofensywy terrorystów. Także w Ameryce Łacińskiej, kraj po kraju, wygrywają partie stawiające tamę kapitałowi amerykańskiemu.

W tej sytuacji – i takie głosy się pojawiają – w interesie USA leży utrudnienie ekspansji Europy poprzez europeizację Rosji. Konflikt wokół Gruzji (i ona będzie, w każdym wariancie, główną ofiarą) taką europejską ekspansję powstrzyma.

Dlatego dzisiejsze milczenie (tylko medialne) Europy to także znak powagi, a nie znak słabości, i poważne narady gabinetowe odbywają się już bez nas. Geopolityczne moralizowanie prezydenta Kaczyńskiego jest szlachetne, ale – bez wyczucia dramatyzmu sytuacji – dla świata, a nie tylko Europy Wschodniej.

Bo decyzje jakie podejmie się dziś, w sprawie Gruzji, Ukrainy i Rosji na lata określą losy świata. Jadwiga StaniszkisBo decyzje jakie podejmie się dziś, w sprawie Gruzji, Ukrainy i Rosji na lata określą losy świata.

Prof. Jadwiga Staniszkis specjalnie dla Wirtualnej Polski