Dziesięć dni, które wstrząsnęły pograniczem (cz. XV)

Wg raportu dowódcy Okręgu Wojskowego Kraków 38 Komenda WOP-u w Zagórzu straciła od 17 do 26 marca 1946 r. 68 żołnierzy, w tym 9 oficerów, 26 podoficerów i 33 szeregowych, przy czym część z nich zaginęła bez wieści. Do liczby tej doliczyć trzeba straty, jakie poniósł 3 batalion 34 Pułku Piechoty w ilości ok. 40 żołnierzy, w tym 3 oficerów. Straty te były wyższe od tych, jakie 34 pułk ponosił w czasie jednego dnia walk podczas forsowania Nysy Łużyckiej.

Przebieg dziesięciodniowych zmagań strażnic 38 Odcinka WOP i żołnierzy 34 Budziszyńskiego Pułku Piechoty z UPA odtworzyłem na podstawie dokumentów, uzyskanych w wyniku kwerendy przeprowadzonej w Centralnym Archiwum Wojskowym, Archiwum Straży Granicznej i Wojskowym Biurze Badań Historycznych (kserokopie w moim posiadaniu). Są to m.in. "Wywiad z plut. Pawłem Sudnikiem" ("Granica" nr 12/62), Cz. Żmuda, Z. Dobrzański "Tragedia w Jasielu" ("Granica" - cykl artykułów z 1963 r.), "Protokół przesłuchania mjr Frołowa" (spisany 18.04.1946 r.), "Meldunek zwiadowczy Sztabu 8 DDP" (nr 019 z 1.04.1946 r.), "Raport Komisji 9 Oddziału WOP w sprawie stwierdzenia miejsca i ilości pomordowanych żołnierzy WOP z 38-go Odcinka", "Protokół z wyniku ekshumacji zwłok pomordowanych żołnierzy dnia 20.03.46 r. w 38-ej Komendzie Odcinka", "Pisemny meldunek kpt. Kozyry do dowódcy 34 pp w sprawie walki z banderowcami w rejonie Wysoczany - Kożuszne w dniu 26.03.46 r." (z 30.03.46 r.), "Protokół przesłuchania ppor. Franciszka Gajdemskiego - dcy 162 strażnicy w sprawie akcji przeciwko banderowcom w dniu 26.03.46 r.", "Meldunek ppor. Franciszka Gajdemskiego w sprawie…

Fot. Mjr Seweryn Kozyra - dowódca 3 batalionu, jeden z dowódców w bitwie pod Kożusznem

Fot. archiwum