1. Wzór Kaleckiego - formuła
Db/Db=Ib/Db*1/m.+u-a
u - skutki usprawnień organizacyjno technicznych
a - skutki starzenia się aparatu wytwórczego
1/m - współczynnik efektywności inwestycji
Db - doch. narod. brutto
Ib - inwestycje brutto
m - wsp. kapitałochłonności jest stosunkiem wielkości nakładu inwestycyjnego do przyrostu dochodu narodowego.
2. Czynniki wzrostu gospodarczego.
U. historyczne - kapitały ziemia praca
U. modelowe - cz. bezp. zatrudnienie, wydajność pracy; cz. pośr. majątek produkcyjny, jego efektywność, inwestycje i jej efekty.
U. systemowe - tradycyjne: zasoby naturalne, demograficzne i majątek - nowoczesne: postęp naukowo techniczny i organizacyjny zmiany strukturalne - społeczne: infrastruktura ekonomiczna i społeczna - rynkowe: konkurencja i równowaga - specjalne.
U. wymierności - bezpośrednie (zatrudnienie i wydajność), pośrednie (majątek prod. , wykorzystanie), ekstensywne, intensywne.
U. modelowe - zatrudnienie i wydajność pracy, efektywność wykorzystania majątku, majątek produkcyjny, model Kaleckiego.
3. Mierniki stopnia rozwoju gospodarczego.
syntetyczne (charakteryzują ogólny rozwój społeczno gospodarczy, wskaźniki dynamiki)
szczegółowe (charakteryzują wybrane dziedziny rozwoju gospodarczego)
symptomatyczne
4. Zmienne zależne i nie zależne w teorii Keynesa.
Zm. niezależne:
- psychologiczna skłonność do konsumpcji - właściwa każdej jednostce dyspozycja psychologiczna do wydawania części swojego dochodu na zaspokojenie swoich potrzeb konsumpcyjnych przy jednoczesnym oszczędzaniu.
- krańcowa rentowność kapitału - to spodziewana rentowność podejmowanych przez przedsiębiorcę inwestycji, która opiera się na rentowności krańcowych nakładów kapitału funkcjonujących w danym czasie.
- stopa procentowa - jej wysokość zależy od tzw. preferencji płynności. Preferencja płynności to właściwa w jednostce gospodarującej do przechowywania swych rezerw pieniężnych w formie płynnej. Uwarunkowane jest to przyczynami technicznymi jak i przyczynami psychologicznymi.
Zm. zależne oszczędności, konsumpcja, inwestycje, dochód narodowy, zatrudnienie.
Wysokość zmiennych zależnych zależy od zmiennych niezależnych które spełniają rolę przyczynową.
5.Prawo rynku Saeya - produkcja sama tworzy rynki zbytu i wobec tego systemy gospodarcze zawsze dążą do pełnego wykorzystania czynników produkcji. Keynes twierdzi że nie istnieją siły prowadzące do stanu równowagi przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji. Dla niego jest tylko równowaga pomiędzy globalnym popytem a globalną podażą.
6.Produkcja globalna przedsiębiorstwa składa się z - wartości przeniesionej (nabyte z zewnątrz i zużyte w produkcji surowce, materiały, półprodukty, paliwo, energia)
- wartości dodanej (suma nowo wytworzonej wartości w przedsiębiorstwie, do której z reguły włącza się amortyzację). Inaczej to wartość wytworzonej produkcji dóbr i usług w ciągu roku w przedsiębiorstwie.
9.PNB - jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju powiększonych o dochody netto z tytułu własności za granicą. Dochody netto są różnicą między dochodami otrzymanymi z tytułu własności za granicą a dochodami wypłaconymi z tytułu własności cudzoziemcom.
PNB = C+I+G+NE
14.Główne cele makroekonomii: wysoki wzrost gospodarczy, niskie bezrobocie, stabilność poziomu cen przy wolnej grze sił nabywczych.
15.Narzędzia makroekonomii: polityka fiskalna, monetarna, dochodowa, stosunków zagraniczna polityka gospodarcza.
16.Globalna podaż
pokazuje całkowitą zależność między ilością produktów, czyli wielkością realnego produktu nar. brutto jaką wszyscy producenci w gospodarce chcą zaoferować na sprzedaż, a poziomem cen mierzonym deflatorem produktu narodowego brutto w danym okresie.
17.Globalny popyt to suma, którą przy danych cenach, dochodach oraz innych zmiennych ekonomicznych wydadzą konsumenci.
Czynniki kształtujące globalny popyt: wydatki konsumpcyjne, inwestycyjne, rządowe, eksport netto.
23.Indeks agregatowego poziomu cen – średnia ważona cen określa grupy dóbr; Cena każdego dobra jest ważona jego udziałem w ogólnej produkcji lub w ogólnych wydatkach na dobro.
27.Bilans płatniczy – obejmuje bilans handlowy (zestawienie wpływów i wydatków dewizowych z tytułu eksportu i importu dóbr i usług). Przy ujemnym bilansie: zmniejszenie się rezerw dewizowych kraju, zwiększenie zadłużenia kraju, pobudzenie wzrostu DN, wzrost zatrudnienia.
28.Funkcja konsumpcji wyraża ilościową zależność między wzrostem konsumpcji a wzrostem dyspozycyjnego dochodu ludności.
29.Mnożnik inwestycyjny - jest rosnącą funkcją krańcowej skłonności do konsumpcji i malejącą funkcją krańcowej skłonności do oszczędzania.
30.Zmienne agregatowe – występujące w modelach makroekonomicznych można podzielić na zmienne w postaci:
Zasobów charakteryzujące się tym, że przedstawiają wartości pewnych wielkości ekonomicznych w danym momencie czasu.
Strumieni wyrażających wartości pewnych wielkości ekonomicznych w pewnym okresie czasu. Strumienie określają wymiary, przedział czasowy.
Oszczędzanie – strumień, oszczędności – zasób.
31.Budżet - to zestawienie wszystkich dochodów i wydatków niezależnie od szczebla struktury polityczno administracyjnej państwa.
Podmiotem budżetu centralnego jest rząd, który sporządza plan i przedstawia go parlamentowi do zatwierdzenia. Bank centralny prowadzi rachunek bieżący dla budżetu państwa.
32.Budżet państwa - jest zestawieniem dochodów (podatki bezpośrednie od zysku przedsiębiorstw i indywidualnych dochodów obywateli, podatki pośrednie płacone w cenie nabywanych towarów) i wydatków na różne cele publiczne.
33.Stan finansów publicznych określają wielkości strategiczne takie jak:
stopa podatkowa mierzona udziałem różnego rodzaju podatków w dochodzie narodowym.
wielkość wydatków budżetu państwa
poziom wytwarzanego dochodu narodowego.
34.Deficyt budżetowy - wynika z nadmiernych wydatków budżetowych lub ze zbyt niskich dochodów.
35.Podatek - to przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenie pieniężne na rzecz budżetu państwa, miasta lub gminy.
36.Podatnik VAT - mając do czynienia z bardzo różnymi towarami, sumuje całą wartość sprzedaży w ciągu miesiąca i ustala od tej wartości kwotę należnego podatku. Następnie na podstawie faktur sumuje wartość dokonanych zakupów i kwoty podatku naliczonego od tych zakupów. Różnica pomiędzy kwotą podatku obliczoną na podstawie faktur sprzedaży a kwotą obliczoną według faktur zakupów stanowi VAT.
37.Sposoby finansowania deficytu budżetowego:
zaciąganie kredytu w bankach
zwiększanie długu publicznego
38.Dług publiczny - to całkowita kwota zadłużenia rządu w formie należnej zapłaty z tytułu sprzedanych papierów wartościowych skarbu państwa w celu pokrycia deficytu budżetu.
39.Spór o teorię równowagi (pomiędzy e. neoklasyczną a e. keynesowską) głównie dotyczy kształtu krzywej podaży i odpowiedzi na pytanie, czy o poziomie dochodu narodowego decydyją czynniki podażowe, czy też popytowe i czy równowaga ogólna jest możliwa tylko w punkcie pełnego wykorzystania wszystkich czynników produkcji, czy też przy różnym poziomie dochodu narodowego i różnym stopniu wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych gospodarki narodowej.
40.Realna stopa procentowa - to stopa procentowa obowiązująca w bankach komercyjnych, skorygowana zmianami cen.
41.Płynność - jest to szybkość dostępu i możliwość użycia pieniądza w każdej chwili.
42.Pieniądz - wszelkiego rodzaju środki wymiany i środki płatnicze, których zdolność do zapłaty jest nieograniczona zarówno wtedy, kiedy kupujemy jakiś towar lub usługę jak i wtedy, kiedy regulujemy jakieś zobowiązanie finansowe względem kredytobiorcy, banku, budżetu.
43.Funkcje pieniądza -
miernik wartości
środek wymiany
środek płatniczy
tezauryzacja
44.Podział ze względu na stopień płynności
gotówka oraz depozyty na rachunkach czekowych w bankach komercyjnych płatnych na każde żądanie.
grupa M1 oraz rachunki oszczędnościowe, małe rachunki terminowe nie przekraczające określonej sumy w danym kraju.
grupa M2 oraz duże salda rachunków terminowych przekraczających określoną sumę złotych lub dolarów rocznie.
Grupa M1 charakteryzuje się najwyższym stopniem płynności i związana jest z pieniądzem gromadzonym do celów transakcyjnych, spekulacyjnych i z powodu ostrożności. M2 jest wykorzystywana przez banki do udzielania kredytów krótkoterminowych, M3 tworzy główne źródło środków wykorzystywanych na długoterminowe kredyty inwestycyjne, mają najmniejszy stopień płynności.
45.Bank - jest instytucją pośredniczącą w kontaktach między kredytobiorcami i kredytodawcami oraz nastawione na zysk.
Bilans banku to zestawienie aktywów i pasywów ich różnica to wartość czysta.
Aktywa - to wszelkiego rodzaju należności, posiadane papiery wartościowe oraz inny majątek będący własnością banku.
Pasywa - to wszelkiego rodzaju zobowiązania w stosunku do innych podmiotów gospodarczych i instytucji, które zdeponowały swoje walory.
46.Mnożnik depozytowy - to odwrotność stopy rezerwy obowiązkowej. W zależności od wysokości stopy rezerwy obowiązkowej u mnożnik depozytowy określa wysokość możliwej kreacji nowego pieniądza przez banki komercyjne na cele kredytowe.
47.Baza monetarna - to suma gotówki w obiegu znajdująca się w rękach ludności oraz suma rezerw gotówkowych systemu bankowego będąca pod kontrolą banku centralnego w celu zapewnienia płynności banków komercyjnych.
48.Rezerwy obowiązkowe - to ilość depozytu z którego bank nie może udzielić kredytu. Wprowadzona jest w celu poddania kontroli procesu kreacji pieniądza.
49.Siła nabywcza pieniądza - globalny stosunek popytu na pieniądz do jego podaży. Wpływa na wysokość stopy procentowej, wywierającej wpływ na decyzje inwestycyjne przedsiębiorców i tym samym na ogólną aktywność gospodarczą kraju.
50.Motywy podmiotów gospodarczych zgłaszających popyt na pieniądz gotówkowy:
transakcyjne
ostrożności
spekulacyjne
51.Obligacja - jest papierem wartościowym, stanowiącym formę kredytu udzielonego przez nabywcę jej emitentowi na ściśle określony termin i z góry ustalony dochód otrzymywany w umownych okresach od wystawcy obligacji. Zaleta ich jest wysoki stopień pewności zwrotu i wysoki stopień płynności pieniądza.
52.Kursy obligacji - podobnie jak kursy akcji na giełdzie papierów wartościowych, kształtują się pod wpływem mechanizmu popytu i podaży.
53.Stopa zwrotu - stosunek spodziewanego dochodu do aktualnego kursu obligacji na giełdzie.
54.Stopa dyskontowa - stopa procentowa ustalana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym.
55.Środki regulacji pieniądza w obiegu
zmiany wysokości stopy rezerw obowiązkowych
zmiany stopy dyskontowej
polityka otwartego rynku
56.Istota operacji otwartego rynku polega na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych przez bank centralny na otwartym rynku giełdowym w celu zmiany wielkości bazy monetarnej.
57.Cykl koniunkturalny – to wahania wzrostu dochodu narodowego. Cykl koniunkturalny zaczyna się od załamania wzrostu gospodarczego i trwa przez fazę depresji, ożywienia i wysokiej koniunktury aż do nowego załamania gospodarczego.
Faza ożywienia – charakteryzuje się rosnącą stale sumą wydatków inwestycyjnych. Towarzyszy temu wzrost dochodu narodowego, wzrost zatrudnienia oraz wzrost wydatków konsumpcyjnych.
Szczytowy stan koniunktury – inwestycje osiągają swój najwyższy poziomi dalej już przestaje rosnąć. Jednoczesny wzrost kosztów produkcji w stosunku do wzrostu cen.
Załamanie gospodarcze – kryzys nadprodukcji, pojawienie się punktu zwrotnego w szczytowym okresie koniunktury zaczyna się od zmniejszenia zamówień na urządzenia wytwórcze i wycofanie się z wielu zawartych kontraktów budowlanych. Spowodowane jest to przez zmniejszeniem zyskowności.
Przejście w fazę depresji gospodarczej – dalsze kurczenie się wydatków inwestycyjnych.
Przejście w fazę ożywienia – Popyt restytucyjny ożywia produkcję w sektorze dóbr inwestycyjnych. Rośnie powoli zatrudnienie, wyczerpują się stopniowo nagromadzone w przeszłości zapasy.
58.Bilans handlowy –to zestawienie wpływów i wydatków dewizowych z tytułu eksportu i importu dóbr i usług.
59.Bilans płatniczy – to zestawienie wszystkich międzynarodowych transakcji ekonomicznych i finansowych w ciągu roku między dany krajem a resztą świata. Główna jego elementy: bilans obrotów bieżących, bilans obrotów kapitałowych, saldo bilansu.
60.Rezerwy dewizowe – to zasób walut obcych przechowywanych przez bank centralny i nagromadzonych w minionych latach w wyniku dodatniego salda bilansu płatniczego.
61.Wskaźniki terms of trade - mierzone są stosunkiem względnych zmian cen towarów eksportowanych do względnych zmian cen towarów importowanych.
62.Operacje wyrównawcze – są miarą transakcji, jakie musi przeprowadzić rząd w celu wyrównania sald wszystkich innych transakcji.
63.Koszty komparatywne – różnice względna w kosztach wytwarzania.
Zasada kosztów komparatywnych mówi że ...
64.Kurs walut – cena jednostki pieniężnej jednego kraju wyrażonej w jednostkach pieniężnych innych krajów.
65.Wymienialność wew. - występuje wówczas, gdy bank centralny zobowiązuje się do skupu lub sprzedaży takiej ilości walut, jaka zostanie zgłoszona do sprzedaży czy zakupu na krajowym rynku walutowym po kursie ustalonym przez bank centralny.
66.Wymienialność zew. - występuje wówczas, gdy pieniądz krajowy jest używany do dokonywania płatności i transferów z jednego obszaru płatniczego do innego.
67.Dewaluacja – polega na podwyższeniu kursu wymiennego waluty zagranicznej wyrażonego w jednostkach waluty krajowej.
68.Rewaluacja – przeciwieństwo dewaluacji. Polega na obniżeniu przez bank centralny kursu waluty krajowej do innych walut.
69.Wymienialność zewnętrzna – występuje gdy pieniądz krajowy jest używany do dokonywania płatności i transferów z jednego obszaru płatniczego do innego.
70.Wymienialność wewnętrzna – występuje gdy bank centralny zobowiązuje się do skupu lub sprzedaży takiej ilości waluty, jaka zostanie zgłoszona do sprzedaży czy zakupu na krajowym rynku walutowym po kursie ustalonym przez bank centralny.
71.Realny kurs - jest miara relatywnej ceny dóbr i usług pochodzących z porównywalnych krajów.
72.Operacja otwartego rynku – przebiega między pieniądzem krajowym a krajowymi papierami wartościowymi, nazywana jest sterylizacją podaży pieniądza w kraju. Jej jedynym celem jest wyeliminowanie wpływu, jaki wywiera deficyt bądź nadwyżka bilansu płatniczego na rozmiary krajowej podaży pieniądza.
73.Wzrost gospodarczy – to stałe zwiększenie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi.
74.Rozwój gospodarczy – obejmuje składniki wpływające na wzrost dochodu narodowego, ale także jakościowe przemiany zachodzące w dłuższym okresie w rzeczowej, własnościowej i instytucjonalnej strukturze gospodarki narodowej.