1.uwarunkowania biologiczne
- chromosomopatie (różnorakie anomalie dotyczące składu oraz podziału chromosomów płciowych: żeńskich (XX) i męskich (XY);
- embriopatie (wszystkie uszkodzenia powstałe w okresie życia wewnątrzmacicznego);
rodzaje embriopati:
• wirusowa, spowodowana wirusem grypy, odry, świnki, ospy wietrznej, żółtaczki zakaźnej, różyczki, malarii;
• toksoplazmoza wywołana przez pierwotniak o nazwie toxplazma gondii;
• aktyniczna wywołana promieniami ultrafioletowymi, promieniami RTG, elementami radioaktywnymi, izotopami oraz wyładowaniami energii atomowej;
• toksyczna spowodowana m.in. lekami używkami, barbituranami, solami metali ciężkich, benzenem i jego pochodnymi, tlenkiem węgla, związkami azotu, siarki i aldehydami;
• weneryczna spowodowana kiłą;
• niedożywieniowa wywołana niedoborem witaminy A oraz B2 a także zaburzeniami metabolicznymi;
• hemolityczna spowodowana konfliktem serologicznym między matką a jej płodem;
- urazy czaszki spowodowane dysproporcją miedzy wymiarami kości miednicy kobiety rodzącej a główką płodu;
- zaburzenia w krążeniu łożyskowym i płodowym wskutek tzw. Psucia się tętna płodu lub okręcenia się pępowiny wokół szyjki dziecka;
- mechaniczne uszkodzenia czaszki (np. wskutek wadliwie użytych kleszczy);
- zapalenie mózgu i opon mózgowych;
- wcześniactwo (ciąża trwająca ponad 28 dni, ale krócej niż 37 tygodni; waga ciała 1000g, lecz mniejsza niż 2500g; długość ciała mniejsza niż 48 cm);
2.)uwarunkowania społeczne i pedagogiczne
- nieprawidłowa struktura rodziny;
- niekorzystne układy właściwości psychicznych obojga rodziców:
• despotyczna, agresywna matka i tzw. ojciec nieobecny;
• lękowo nastawiona, perfekcjonistyczna matka – surowy, rygorystyczny ojciec;
• nadmiernie opiekuńcza matka – ojciec chłodny uczuciowo lub tez ojciec agresywny, groźny;
- wadliwe oddziaływanie wychowawcze rodziców
• wychowanie nadmiernie pobłażliwe (liberalne);
• wychowanie surowe rygorystyczne (autokratyczne);
• wychowanie demokratyczne z tendencjami anarchistycznymi;
- błędy wychowawcze popełniane przez rodziców stosunku do dzieci poważnie chorych (np. z mikrouszkodzeniami układu nerwowego, somatycznie słabymi i fizycznie mało wydolnymi lub autystycznymi);
- nieprawidłowe oddziaływanie dydaktyczno-wychowawcze szkoły i środowiska społeczno-kulturowego;
3.)Biopsychiczne:
- zły stan zdrowia:
• zaburzenia sensoryczne (tzw. derywacja sensoryczna);
• dysfunkcje narządów ruchu;
• choroby somatyczne (np. anemia, angina reumatyzm, choroby serca;
• deficyty rozwojowe w zakresie funkcji percepcyjno-motorycznych;
• dysleksja, dysgrafia, dysortografia (trudności w nauce czytania i pisania);
• zaburzenia tempa i rytmu psychoruchowego itp.
- upośledzenie umysłowe (oligofrenie):
• lekkie (debilizm) <>;
• umiarkowane <>;
• znaczne (głębszy imbecylizm) <>;
- autyzm dziecięcy:
• upośledzenie rozwoju związków społecznych;
• upośledzenie komunikacji interpersonalnej;
• ograniczona aktywność zainteresowania i zainteresowania poznawcze
- specyficzne zaburzenia rozwojowe:
• rozwojowe zaburzenia czytania, pisania, artykulacji, ekspresji mowy, percepcji mowy, sprawności ruchowej;
- zaburzenia godzące w związki społeczne:
• zaburzenia uwagi z nadaktywnością;
• zaburzenia zachowania;
• zaburzenia typu opozycyjno-prowokującego (przekorne, negatywistyczne, buntownicze);
-zaburzenia lękowe:
• lęk separacyjny;
• nadmierna lękliwość;
• zaburzenia typu unikającego;
• zaburzenia obsesyjno-kompulsywne;
• fobie;
- zaburzenia odżywiania:
• anorexia nervosa („jadłowstręt psychiczny”);
• brak apetytu;
• skłonność do zjadania rzeczy nie jadalnych;
- zaburzenia wydalania:
• czynnościowe zanieczyszczanie się moczem (enuresis);
• czynnościowe zanieczyszczanie się kałem (encopresis);
- zaburzenia tożsamości płciowej;
- zaburzenia przejawiające się tikami:
• tiki proste (mruganie, grymas twarzy, chrząkanie, ruch przedramienia, warczenie);
• tiki złożone (gestykulacja, skakanie, uderzanie siebie, powtarzanie słów lub zdań);
• koprolalia (wypowiadanie słów nieakceptowanych społecznie, często obscenicznych);
• przejściowe zaburzenia tikowe (mruganie, tiki wokalne);
• przewlekłe zaburzenia tikowe (obejmują zazwyczaj więcej niż trzy grupy mięśniowe, są bardziej nasilone);
• choroba Gilles de la Tourette’a – choroba tikowa (przejawia się zarówno licznymi tikami motorycznymi, jak i wokalnymi, występującymi wiele razy w ciągu dnia);
- zaburzenia mowy:
• jąkanie;
• mowa bezładna;
• mutyzm wybiórczy (odmowa mówienia w określonych sytuacjach na niektóre tematy);
- reaktywne zaburzenie więzi społecznych (przejawy ubogiego rozwoju emocjonalnego i fizycznego);
- ograniczenie zaburzenia psychicznego wskutek urazów, infekcji, zatruć, niedoborów witamin:
• przymglenie świadomości;
• majaczenia (iluzje, omamy);
- zaburzenia związane z nadużywaniem środków psychoaktywnych takich jak: alkohol, pochodne opium, leki nasenne, leki uspakajające i przeciwlękowe, amfetaminy, konopie indyjskie, halucynogeny, środki wziewne, fencyklidyna, kofeina, nikotyna;
- zaburzenia występujące po urazie psychicznym (reakcje stresowe);
- zaburzenia przystosowawcze:
• reakcje lękowe (trema, zdenerwowanie);
• reakcje depresyjne (przygnębienie, płaczliwość, poczucie beznadziejności);
• zaburzenia zachowania;
• różnorodne zaburzenia emocji i zachowania;
• obniżenie aktywności społecznej i naukowej;
- zaburzenia rozwoju występujące głównie u osób dorosłych:
• schizofrenia paranoidalna (urojenia, omamy-halucynacje);
• schizofrenia hebefreniczna (spłycenie lub pustka afektywna, nieadekwatność, niewłaściwość afektu w stosunku do sytuacji; zachowanie bezcelowe i chaotyczne, podobnie jak mowa, w której nie ma związków);
• schizofrenia katatoniczna (osłupienie, spadek reaktywności na bodźce z otoczenia, mutyzm – brak reakcji słownych, negatywizm, sztywność, podniecenie, przyjmowanie dziwnych postaw);
• schizofrenia prosta (spowolnienie ruchowe, brak inicjatywy, bladość, ubóstwo mowy i mimiki, brak kontaktów z ludźmi, bezczynność lub działanie bezcelowe, postawa samozaabsorbowania);
• choroba afektywna – psychoza maniakalno-depresyjna (zespół maniakalny i depresyjny);
• aktywność samobójcza;
• nerwice lękowe;
• nerwice obsesyjno-kompulsywne;
• nerwice fobiczne (fobie);
• nerwice konwersyjne, mające postać czynnościowej głuchoty, ślepoty, porażeń, drżeń, bezgłosu, drgawek, niedowładów, wymiotów, przeczulicy;
• nerwice hipochondryczne (lęk i przekonanie o istnieniu jakiejś poważnej choroby);
• nerwice neurasteniczne (poczucie zmęczenia, wyczerpania, drażliwość, przygnębienie, zaburzenie snu, zaburzenie koncentracji uwagi).