Ewa Kosieniak sem.4 ULO ^"c^"

Ewolucja człowieka

Afryka jest uznawana za kolebkę ludzkości. Tam właśnie żyli niegdyś wspólni przodkowie małp człekokształtnych i człowieka. W rozdzieleniu się ewolucyjnych linii bodźcem było zróżnicowanie charakterystycznego dla Afryki klimatu, powiązane z wypiętrzeniem górskich pasm wielkiego tektonicznego rowu około 10 milionów lat temu. W ewolucyjnej linii człowieka pierwszymi formami były australopiteki. Ich pojawienie się miało miejsce w przybliżeniu 5 milionów lat temu. Występowała u nich jeszcze niewielką pojemność czaszki (mniej więcej 500 cm3 ) i wysuniętą ku przodowi masywną twarzoczaszkę, charakteryzował ich niski wzrost ale poruszały się już na 2 nogach.

Około 3 miliony lat temu z grupy jaką stanowiły australopiteki wyodrębnieniu podlegał Homo habilis - pierwszy z gatunków człowieka. Wyposażony był w lepiej wysklepioną, delikatniejszą czaszkę mającą większą pojemność (700-800 cm3). Sylwetka jego była wyprostowana bardziej w porównaniu z australopitekami, jednocześnie był przystosowany w większym stopniu do tego by poruszać się na 2 kończynach. Anatomiczna budowa dłoni pozwala stwierdzić, iż ten człowiek już wykazywał zdolność wykonywania czynności precyzyjnych. Archeologiczne badania pozwoliły stwierdzić, iż ponad 2 milionów lat temu ten człowiek produkował pierwsze kamienne narzędzia. Dlatego właśnie określano go jako Homo habilis - "człowiek zręczny".

Homo erectus - następny gatunek człowieka w Afryce pojawił się około 1,8 - 2 milionów lat temu. Jego cecha charakterystyczną są rozwinięte silnie nadoczodołowe wały, wysunięte ku przodowi masywne szczęki oraz pochylone czoło. Jednocześnie jego proporcje ciała i wzrost były zbliżone do współczesnego człowieka.

Skutkiem ewolucji danego gatunku było znaczne powiększenie się rozmiaru mózgu: od 800 cm3 charakterystycznych dla form najwcześniejszych, do w przybliżeniu 1200 cm3. Pojemność mózgu tego rzędu już mieści się w zakresie normalnym zmienności dotyczącej człowieka współczesnego (1000-2000 cm3).

Homo erectus potrafił udoskonalić technikę produkcji różnych narzędzi, opanował dobrze sztukę polowania, nauczył się także rozniecać ogień. Wywędrował z terenów Afryki jako pierwszy. Więcej niż 1,5 milionów lat temu osiągnął zachodnią i południowo-wschodnią Azję, około miliona lat temu dotarł do Europy. Także na obszarze dzisiejszej Polski zostały odkryte narzędzia które datuje się na 0,4-0,5 mln. lat temu, wytwarzane przez Homo erectus.

W czasie od 600 do 300 tysięcy lat temu pośród populacji europejskich Homo erectus pojawiły się formy rozwinięte, które uważane są za przodków neandertalskiego człowieka. Pierwsze kostne znaleziska neandertalczyków, które liczą 250-150 tys. lat, zostały znalezione na obszarze dzisiejszych Niemiec i Francji. Zasięg gatunku obejmował wyłącznie niemal Bliski Wschód i Europę. Pojedyncze znaleziska są znane także z terenów Azji centralnej oraz północnej Afryki. Neandertalczycy klasyczni głównie zamieszkiwali tereny charakteryzujące się zimnym i suchym klimatem. Jako przystosowanie do warunków tego rodzaju były u nich proporcje charakterystyczne ciała, które stanowiły ograniczenie utraty ciepła: kończyny krótkie względem tułowia podobnie jak w przypadku obecnie żyjących Eskimos.Neandertalczyk okazał się myśliwym znakomitym. Mięso oraz tłuszcz dużych ssaków lodowcowej epoki stanowiły podstawę jego diety. Pod względem obecnej u niego pojemności mózgu dorównuje on już człowiekowi współczesnemu.