MieczysławjĘS.B. Biskupski

Przedmowa

W 1989 roku zostałem zaproszony do wygłoszenia komen­tarza po publicznym pokazie filmu propagandowego Franka Capry z okresu wojny The Nazis Strike („Naziści atakują"). Gdy zwróciłem uwagę, że przedstawiając wojnę, w znacznym stopniu zniekształca on obraz Polski i Rosji Sowieckiej, jeden z widzów wstał i gorąco zaprotestował. Dla tego amerykańskiego wete­rana wysłuchiwanie krytyki filmu, który pamiętał jako symbol narodowej jedności i sprawy, było po prostu zbyt bolesne. Zbez­czeszczenie jego wspomnień doprowadziło go niemal do łez. Za­krawa na ironię fakt, że człowiek ów był Amerykaninem pol­skiego pochodzenia, znanym z patriotycznego przywiązania do kraju przodków. Nie mógł znieść świadomości, że Stany Zjed­noczone były w stanie zaszkodzić sprawie polskiej, uznał więc, że nie mogło to być prawdą. Był jednak w błędzie.

Niniejsza książka nie opowiada o Polsce, lecz o tym, jak Ame­ryka postrzegała i przedstawiała ten kraj w wyniku wzajemnego oddziaływania ideologii, patriotyzmu i polityki.

Koncentrując się na sprawie polskiej, książka rzuca światło na to, czym zajmowała się lewica w Hollywood czasu wojny i czy miało to wpływ na kształt tworzonych tam filmów. Temat ten dyskutowany jest od dawna i wciąż budzi on spore emocje. „Czerwone widmo" mogło być znacznie bardziej destrukcyjne, niż uważa wielu, zwłaszcza gdy wziąć pod uwagę jego skutki geopolityczne, a nie tylko społeczne. Powraca stare pytanie, czy przypadkiem Hollywood nie był podczas wojny źródłem prorosyjskiej propagandy. Wszystko, co szkodziło Polsce, pomagało Rosji. Pomijanie Polski lub przedstawianie jej zniekształconego wizerunku uderzało w jej zdolność zdobycia sympatii i zaintere­sowania amerykańskiego społeczeństwa.

Chciałbym podziękować przyjaciołom i kolegom, którzy po­mogli mi swoimi sugestiami: Piotrowi S. Wandyczowi i Jadwidze

M. Biskupskiej z Yale University, Piotrowi Wróblowi z University of Toronto oraz Annie Cienciale z University of Kansas, którzy dostarczyli cennych uwag; Robertowi Szymczakowi z Pennsylvania State University za jego pomoc w kwestii sta­tystyk demograficznych; Irene Tomaszewski z Canadian Foun­dation for Polish Studies za zachętę na początku pracy; Jayowi Bergmanowi za jego słuszny osąd i wiele przysług, a Ewie Wołyń­skiej i Renacie Vickrey za ich umiejętności badawcze – wszyscy troje pracują w Central Connecticut State University; Jamesowi S. Puli z Purdue University za jego nieocenioną pomoc w kwe­stii Polaków w Ameryce; Dominikowi Pacydze z Columbia Col­lege za jego znajomość Chicago; Stanislavowi Kirschbaumowi z York University za jego pomoc w tłumaczeniu tekstów z ję­zyka słowackiego; Michaelowi Alfredowi Peszke za jego uwagi w sprawach dotyczących wojny oraz mojemu bratu, Johnowi R. Biskupskiemu za jego szczególne wsparcie przy odkrywaniu źródeł. Najwięcej zawdzięczam Annie Laurze Bennett, która dokonała doskonałej redakcji. Współpraca z University Press of Kentucky była przyjemnością, zaś Annę Dean Watkins jestem winien szczerą wdzięczność za jej cierpliwość i zrozumienie. Moja żona, Virginia R. Mitchell była, jak zawsze, źródłem mą­drych rad, które zwykle ignorowałem, czego później zawsze ża­łowałem. Dwoje moich najmłodszych dzieci, Misia i Staś, po­mogło tatusiowi bardziej, niż im się wydaje. Ponadto Kate Farley, Paul Hermann, Annę Marie Incorvaia i Melissa Macko, moi byli studenci w St. John Fisher College w Rochester w stanie Nowy Jork, zwrócili moją uwagę na wiele spraw w kwestii ame­rykańskich filmów z tej epoki, gdy uczestniczyli w zajęciach Hi­tler i Hollywood w semestrze jesiennym 2001 roku. Dziękuję im za ich pomoc i wsparcie. Książka dedykowana jest mojej matce, którą z upływem lat kocham coraz więcej.

12