Energetyka w Polsce

Energetyka jest to gałąź gospodarki narodowej, polegająca na pozyskiwaniu surowców energetycznych oraz ich przetwarzaniu i rozprowadzaniu w różnych postaciach energii. W zależności od postaci energii energetykę dzieli się na: cieplną (termoenergetykę), elektryczną, wodną (hydroenergetykę), jądrową, geotermiczną, wiatrową, słoneczną i gazową. Przetwarzanie i przesyłanie energii następuje w elektrowniach, które dzieli się na: elektrownie cieplne, jądrowe, wodne, słoneczne i wiatrowe oraz w elektrociepłowniach.

Surowce energetyczne:

Energetyka w Polsce tradycyjnie opiera się na spalaniu węgla kamiennego i brunatnego. Pochodzi z niego 96% energii (56% z węgla kamiennego, 40% z węgla brunatnego).

Zagłębia, w których wydobywa się węgiel kamienny:

1. Zagłębie Wałbrzyskie (Dolnośląskie) - wydobycie zostało ograniczone, ze względu na jego nieopłacalność i trudne warunki eksploatacji.

2. Górnośląski Okręg Przemysłowy (GOP) - posiada najlepsze warunki geologiczno-górnicze. Pochodzi stąd ponad 95% wydobycia węgla kamiennego.

3. Zagłębie Lubelskie - ma niewielkie znaczenie, gdyż posiada niekorzystne warunki hydrogeologiczne.

Krajowe zużycie tego surowca to około 87,5 mln ton.

Na obszarze Polski znajduje się pięć złóż węgla brunatnego, jednak jedynie w trzech z nich odbywa się eksploatacja:

1. Zagłębie Turoszowskie

2. Zagłębie Bełchatowskie

3. Zagłębie Wielkopolskie

4. region Legnicy - złoża zapasowe

5. region na północny-zachód od Poznania - złoża zapasowe

Na obszarze Polski znajdują się także niewielkie złoża ropy naftowej. Nie mają one jednak dużego znaczenia w gospodarce kraju. Największe złoże znajduje się w dnie Morza Bałtyckiego około 70 km na północ od Rozewia, ponadto eksploatuje się niewielkie złoża w Krośnieńsko-Jasielskim Zagłębiu Naftowym, na Pobrzeżu Szczecińskim i Koszalińskim oraz w zachodniej części Wielkopolski. W sumie wielkość wydobycia wynosi 721 tys. ton rocznie. Jednak 98% krajowego zapotrzebowania na ropę zaspokaja import, a jej zużycie wynosi około 18,9 mln ton rocznie. Na obszarze Polski znajduje się 7 rafinerii, spośród których największa jest Rafineria Płocka.

W Polsce prowadzi się ponadto wydobycie gazu ziemnego na linii Ostrów Wielkopolski - Rawicz Wielkopolski oraz na linii Przemyśl - Jarosław - Lubaczów, jednak około 40% gazu pochodzi z importu.

Polska posiada pewne zasoby uranu. Mineralizacja uranowa występuje głównie w skałach wulkanicznych i metamorficznych Gór Świętokrzyskich, Sudetów, Karpat i na Niżu Polskim. Złoża te nie mają jednak dużego znaczenia. Jak dotąd niewiadomą jest przyszłość energetyki uranowej naszego kraju, ponieważ ten sposób pozyskiwania energii niesie ze sobą wiele zagrożeń. w 1990 r. odstąpiono w Polsce od budowy elektrowni jądrowej w Żarnowcu.

Elektrownie:

Lokalizacja elektrowni uzależniona jest przede wszystkim od występowania węgla. 1/3 energii w Polsce pochodzi z Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego opartego na wydobyciu węgla kamiennego, gdzie najważniejszymi elektrowniami są Rybnik i Jaworzno. Drugim czynnikiem lokalizacyjnym elektrownii jest bliskość wody, ponieważ im elektrownia ma większą moc, tym większą ilość wody zużywa na chłodzenie. Stąd elektrownie lokalizuje się nad rzekami o dużym przepływie, jak elektrownie w Połańcu, Kozienicach i Ostrołęce.

20% krajowej energii elektrycznej dostarcza elektrownia w Bełchatowie, oparta na węglu brunatnym. Ponadto duże znaczenie mają: Turów, Konin, Adamów i Pątnów.

Znaczną ilość energii elektrycznej i cieplnej produkują także elektrociepłownie w Warszawie i Łodzi oraz hydroelektrownie: Żarnowiec, Porąbka-Żar, Solina, Włocławek i Grzybowo. Dodać należy, że w ostatnich latach powstaje coraz więcej małych elektrowni wodnych (o małych mocach) zlokalizowanych nad niewielkimi ciekami.

Pewne znaczenie ma także wykorzystanie wód geotermalnych do pozyskiwania energii. Odbywa się ono w Pyrzycach i na Podhalu.

Polska posiada bardzo dobre warunki wiatrowe, które pozwalają na wykorzystanie tego źródła energii. Największe znaczenie mają: wybrzeże Bałtyku (Żarnowiec i Puck), gdzie wieją stałe i silne wiatry zachodnie oraz Polska południowa (Rytro i Babia Góra). Ponadto mała elektrownia wiatrowa znajduje się w Rembertowie około Warszawy.

Energia niekonwencjonalna nie zawsze jest energią odnawialną. Do niekonwencjonalnych źródeł energii, których zasoby są wyczerpywalne zalicza się wodór, magneto-hydro-dynamikę i ogniwa paliwowe. Z kolei odnawialne źródła energii to:

• biomasa - będąca najstarszym znanym źródłem energii,

• energia wody - dostarczająca światu około 20% elektryczności,

• energia wnętrza Ziemi - zwana też geotermalną,

• energia wiatru - wykorzystywana już przed 4 tysiącami lat,

• energia Słońca - trudna do akumulacji, lecz za to tysiąckrotnie przekraczająca globalne zapotrzebowanie.

Energia słoneczna

Bateria słoneczna stanowi zestaw ogniw fotowoltaicznych połączonych szeregowo, aby uzyskać odpowiednie napięcie i równolegle aby uzyskać niezbędną moc.

Elektrownie słoneczne odznaczają się wysokimi kosztami eksploatacyjnymi, co powoduje, że większe nadzieje wiąże się z wykorzystaniem energii słonecznej w małych instalacjach, do produkcji ciepłej wody. Kolektory słoneczne umieszczone na dachu domu umożliwiają ogrzanie wody do 40°C, co przy ogrzewaniu podłogowym wystarcza do ogrzania całego domu.

Energia wodna

Pobieranie tej energii jest bardzo korzystne zarówno ze względu na ekologiczny, jak i ekonomiczny charakter, bowiem dostarcza ona ekologicznie czystej energii i reguluje stosunki wodne zwiększając retencję wód powierzchniowych, co polepsza warunki uprawy roślin oraz warunki zaopatrzenia ludności i przemysłu w wodę.
Działanie elektrowni wodnych jest dość proste. Woda z rzek spływa z wyżej położonych terenów takich jak np. góry, czy wyżyny do zbiorników wodnych (mórz lub jezior) położonych np. na nizinach. Przepływ wody w rzece spowodowany jest różnicą energii potencjalnej wód rzeki w górnym i dolnym biegu. Energia potencjalna zamienia się w energię kinetyczną płynącej wody. Fakt ten wykorzystuje się właśnie w elektrowni wodnej przepuszczając przez turbiny wodne płynącą rzeką wodę.

Energia elektryczna produkowana w elektrowniach wodnych zazwyczaj wprowadzana jest do krajowego systemu przesyłu energii.

Energia wiatru

Energia wiatru jest dziś powszechnie wykorzystywana - w gospodarstwach domowych, jak i na szerszą skalę w elektrowniach wiatrowych. Stosowanie tego typu rozwiązań nie jest bardzo kosztowne, ze względu na niezbyt skomplikowaną budowę urządzeń jak i tanią eksploatację.
Najważniejszym czynnikiem jest duża prędkość wiatru, gdyż zwiększenie średnicy łopatek jest ograniczone względami konstrukcyjnymi do 100m. Nie mniej ważna niż prędkość wiatru jest jego stałość występowania w danym miejscu, gdyż od niej zależy ilość wyprodukowanej przez silnik wiatrowy energii elektrycznej w ciągu roku - a to decyduje o opłacalności całej inwestycji. Z tego względu elektrownie wiatrowe są budowane w miejscach ciągłego występowania wiatrów o odpowiednio dużej prędkości, zwykle większej niż 6m/s. Są to zazwyczaj rejony nadmorskie i podgórskie.

Wady elektrowni wiatrowych, to zapotrzebowanie na wielkie powierzchnie, hałas, zeszpecenie krajobrazu i ujemny wpływ na ptactwo.

---