TYTUŁ PRACY: NARKOTYZOWANIE SIĘ DZIECI I MŁODZIEŻY

Problem narkotyzowania się młodzieży staje się coraz bardziej powszechny i dosięga on coraz młodsze dzieci. Z roku na rok coraz więcej młodych osób sięga po narkotyki. Większość robi to raz lub kilka razy i więcej razy nie próbuje, jednak duża liczba tych co spróbowali uzależnia się i zaczyna zażywać wciąż mocniejsze środki i w coraz większej ilości (dawce).

Zastraszający jest fakt, iż dostęp do narkotyków jest niezwykle łatwy (mimo, iż posiadanie i zażywanie narkotyków jest nielegalne) i zdobycie go przez młodzież czy dzieci nie przedstawia dla nich żadnego problemu. Nawet te osoby, które same nie zażywają narkotyków wiedzą gdzie można je kupić, często znają osoby handlujące narkotykami (z widzenia lub osobiście), lub wiedzą gdzie je znaleźć i jak się z nimi skontaktować.

Około 80% młodych ludzi miało takie czy inne doświadczenia z narkotykami. Oznacza to, że albo kilkakrotnie byli świadkami zażywania narkotyków przez inne osoby, albo sami byli częstowani narkotykami (część z tych osób skorzystała z takiej propozycji), albo też wśród ich znajomych znajdują się osoby zażywające środki odurzające.

Wiek inicjacji narkotykowej to głównie okres między 15 a 17 rokiem życia (i wiek ten ciągle się obniża).

Niepokojącym faktem jest to, że rodzice dzieci, które nadużywają narkotyków nie mają o tym pojęcia. Nie potrafią oni bowiem rozpoznać charakterystycznych objawów zażywania narkotyków. Nawet jeśli ich dziecko znajduje się pod wpływem jakiegoś środka odurzającego oni tego nie zauważają. Nie wiedzą na co powinni zwracać uwagę, co powinno wzbudzać ich podejrzliwość, a często błędnie mniemają, iż ten problem nie dotyczy ich rodziny.

Co powoduje, iż zjawisko to wciąż narasta i jest tak popularne? Jakie czynniki w ostatnich latach miały na to wpływ?

Niezwykle ważne wydają się przyczyny, dla których młodzi sięgają po narkotyki. Wśród nich wyróżnić należy bunt młodych wobec świata „starych”, dużą dostępność informacji o narkomanii i narkotykach, niedoskonałe prawo w zakresie zapobiegania i zwalczania narkomanii, wzrastające bezrobocie generujące zachowania patologiczne, otwarcie granic państwowych powodujące ułatwienia przemytu narkotyków, pojawienie się przestępczości zorganizowanej związanej z obrotem narkotykami, uprzemysłowienie narkomanii, przedstawianie narkotyków jako nieszkodliwych używek, pojawienie się narkomanii i dealerów w szkołach, łatwy dostęp do wszelkiego rodzaju narkotyków, liberalne podejście do narkotyków, brak pełnej społecznej i instytucjonalnej oceny epidemiologicznej narkomanii, oraz niska świadomość o szkodliwości ich używania.[1]

Szczególnie podatni na uzależnienia są młodzi ludzie o wrażliwej i kruchej osobowości, o słabej odporności na lęk i frustracje oraz trudności życiowe. Większość młodzieży szkolnej i studentów próbuje narkotyków dla jednej z trzech głównych przyczyn:

Z ciekawości i dla zabawy

Z chęci dostosowania się do swoich kolegów

W celu usunięcia jakichś nieprzyjemnych stanów ducha (w tym kłopoty).[2]

Typowego „przyszłego użytkownika narkotyków” charakteryzują prawdopodobnie przynajmniej niektóre z następujących cech:

Buntowniczość

Nonkonformizm

Tolerancyjny stosunek wobec niezwykłych lub dewiacyjnych zachowań

Stosunkowo mało wygórowane ambicje

Niewielkie zainteresowanie nauką w szkole czy dążeniem do zrobienia kariery

Niezależny umysł, chęć polegania na sobie samym

Niechęć do przestrzegania zasad

Impulsywność, skłonność do szukania przyjemności i podejmowania ryzyka

Zwykle proces sięgania po środki uzależniające zaczyna się od papierosów, wina, piwa czy rozpuszczalników, po czym następuje przejście do marihuany.[3]

Uzależnienie jest wielkim niwelatorem. Pod jego wpływem zupełnie różne nastolatki stają się tak podobne, że można opracować jednolity profil zachowań (osobowości).

Zmiany zachowań (osobowości) związane z uzależnieniem od środków odurzających:

1. 1. W sferze prawa - dziecko może popełnić2. przestępstwo:

Kradzież w sklepie

Nielegalne posiadanie narkotyku

Wandalizm

Handel narkotykami

Poważna kradzież

Napad i pobicie

Prostytucja

3. 2. W sferze szkoły:

Rezygnuje z zajęć pozalekcyjnych lub zostaje z nich usunięte

Staje się bardziej leniwe

Opuszcza lekcje

Opuszcza całe dni w szkole

Oddaje niedokończone, lub późno, lub wcale zadania domowe

Dostaje gorsze stopnie

Nie zalicza przedmiotów

Fałszuje usprawiedliwienia

Często wychodzi z lekcji

Nie uważa lub przeszkadza na lekcjach

Śpi na lekcjach

Jest niegrzeczne, nie przestrzega reguł

Zostaje zawieszone lub wyrzucone ze szkoły

4. 3. W sferze kontaktów z rówieśnikami:

Posługuje się slangiem narkomanów

Porzuca dawnych przyjaciół lub oni jego

Przyłącza się do „trudnej” młodzieży lub narkomanów często starszych od siebie

Trzyma nowych przyjaciół z daleka od rodziców

Ma przyjaciół którzy nie chcą rozmawiać z rodzicami lub podawać swoich nazwisk

5. 4. W sferze rodziny:

Wywołuje rodzinne kłótnie i niesnaski

Wraca do domu po wyznaczonej godzinie

Przestaje spełniać domowe obowiązki

Wymyka się z domu

Zostaje na noc poza domem, znika na kilka dni

Nie chce uczestniczyć w odwiedzinach dalszej rodziny

Nie chce jeść posiłków z rodziną

Izoluje się

Nie chce rozmawiać o znajomych

Nie informuje o wydarzeniach szkolnych

Ma pieniądze z niewiadomego źródła

Manipuluje rodzicami

Łatwo wybuch gniewem

Jest agresywny

Okazuje wrogość

Składa i łamie obietnice

Poprawia swoje zachowanie ale nie na długo

6. 5. W sferze umysłowej:

Ma zmniejszony zakres uwagi i problemy z koncentracją

Ma objawy paranoi - czuje się prześladowane, śledzone, zagrożone

Cierpi na nieokreślone lęki

Jest niespokojne

7. 6. W sferze fizycznej:

Wykazuje zmiany wagi

Nieregularne okresy snu

Śpi w dzień

Jest częściej posiniaczone lub poranione

Zaniedbuje higienę osobistą i otoczenia

Trapi je głęboki, męczący kaszel lub nieustanne i suche pokaszliwanie

Dolegliwości dróg oddechowych

Zmniejszona ilość energii.[4]

Czym zatem jest narkomania, narkotyk, uzależnienie? Oto kilka definicji tych pojęć:

NARKOMANIA - stałe lub okresowe przyjmowanie w celach niemedycznych środków odurzających lub psychotropowych albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstała zależność.[5]

PSYCHOTROPOWY ŚRODEK ODURZAJĽCY - każda substancja chemiczna naturalnego lub syntetycznego pochodzenia, która może zostać wykorzystana do zmiany postrzegania, nastroju czy innych stanów psychicznych.[6]

ŚRODEK ODURZAJĽCY - NARKOTYCZNY - to substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działająca na centralny układ nerwowy, wywołująca okresowe lub trwałe zmiany w reakcjach psychicznych i fizycznych.[7]

TOKSYKOMANIA - używanie i nadużywanie środków naturalnych lub syntetycznych, chemicznych jednak zawsze szkodliwych dla zdrowia.[8]

NARKOTYK - substancja, która zażywana przez pewien czas wywołuje uzależnienie.

GŁÓD NARKOTYCZNY - stan pojawiający się w wyniku przerwania przyjmowania narkotyków przez osobę fizycznie uzależnioną. Charakteryzuje się wystąpieniem nieprzyjemnych objawów: bólu mięśni, drgawek, gorączki, wymiotów, ogólnego rozbicia psychicznego.

UZALEŻNIENIE FIZYCZNE - zaawansowana faza uzależnienia, w której organizm przystosował się do codziennej porcji narkotyku i wkomponował go we własne przemiany metaboliczne. W tym stanie pojawia się konieczność brania narkotyków w celu uniknięcia objawów głodowych.

UZALEŻNIENIE PSYCHICZNE - wczesna faza uzależnienia, w której sięga się po narkotyk, ponieważ zaspokaja on pewne potrzeby psychiczne np. potrzebę zmiany nastroju, zapomnienia o kłopotach, chwilowego „wyluzowania się”. Charakteryzuje się ono przymusem sięgania po narkotyk w celu uniknięcia niepokoju lub złego samopoczucia.[9]

Istnieje wiele substancji uzależniających. Ogólnie można je podzielić na:

1. 1. Uspokajające:

Odurzające: opium, heroina, morfina, kodeina

Nasenne: barbiturany, benzodiazepiny np. luminal, veronal

Uspokajające: trankwilizery np. relanium, elenium, valium

2. 2. Pobudzające:

Kokaina „crack”

Amfetaminy np. benzedryna, dexedryna, metedryna

3. 3. Halucynogeny:

Przetwory z konopi: marihuana, haszysz

Halucynogeny syntetyczne: LSD

Lotne substancje chemiczne: „zamienniki” np. toluen, aceton

Najbardziej popularnymi wśród młodzieży są: marihuana, haszysz, amfetaminy, leki, LSD.[10]

Istnieje wiele powodów, dla których dzieci i młodzież sięgają po narkotyki. Wśród nich wyróżnić można sześć głównych powodów:

1. 1. Chęć2. odurzenia się.

3. 2. Ciekawość4. i nuda.

5. 3. Wpływ grupy rówieśniczej.

6. 4. Ucieczka od problemów zewnętrznych.

7. 5. Ucieczka od problemów wewnętrznych.

8. 6. Naśladowanie dorosłych, pobłażliwa postawa wobec narkotyków przyjęta w domu.[11]

Gdy chodzi o narkotyki to po przekroczeniu pewnego punktu zerwanie z nałogiem staje się już niemożliwe. Działają one bowiem na organizm w taki sposób, że wcześniej czy później pojawia się stan fizycznego zapotrzebowania na nie. Wyróżnić można cztery fazy używania narkotyków:

FAZA PIERWSZA: Poznawanie stanu odurzenia.

Najczęstsze narkotyki: alkohol, tytoń, marihuana, środki wziewne.

Model używania: na przyjęciach, pod presją otoczenia, w weekendy. Środki gratisowe, nie kupowane. Dzięki niskiej tolerancji łatwo o stan odurzenia. Łatwy dostęp w domu lub u przyjaciół.

Zachowanie: Drobne kłamstwa, zaczerwienione oczy, senność, zwiększone łaknienie, gadatliwość, osłabienie reakcji, wesołkowatość, zamazana mowa, rozmarzony wygląd.

Samopoczucie: dość dobre, czasem występują przykre następstwa zażycia.

FAZA DRUGA: Stan odurzenia przyjemnością.

Najczęstsze narkotyki: Jak w fazie pierwszej oraz haszysz i pigułki, głównie amfetaminy i barbiturany.

Model zażywania: Zaplanowane użycie wraz z zakupem środka i często samotna konsumpcja. Tolerancja może się zwiększać. Odurzanie się ma miejsce nie tylko w weekendy, ale i w tygodniu. Konsumpcja zaczyna być potrzebą.

Zachowanie: Początki podwójnego życia. Zmiana środowiska kolegów. Zamykanie się w sobie i zły nastrój. Początki agresywności i planowego kamuflażu. Zarzucanie hobby i zainteresowań. Pogorszenie ocen w szkole, pierwsze „przerwy w życiorysie”. Rosnące upodobanie do posługiwania się slangiem. Agresja słowna. Początki kłamstwa, pożyczania pieniędzy i kradzieży.

Samopoczucie: Duma z poczucia kontroli nad użyciem środków. Doświadczanie stanów maksymalnej euforii w odurzeniu. Łagodne stany dyskomfortu po ustąpieniu działania środka.

FAZA TRZECIA: Stan odurzenia celem nadrzędnym.

Najczęstsze narkotyki: jak w fazie pierwszej i drugiej oraz kokaina, PCP,LSD, opium, grzyby halucynogenne.

Model używania: Zwiększone koszty z uwagi na wysoką tolerancję. Przyjmowanie narkotyku codziennie. Coraz częstsze odurzanie się w samotności, ciągły stan odurzenia, podejmowanie prób zmniejszenia dawek lub rzucenia nałogu - bez skutku. Pierwsze przedawkowania i „nawroty doznań”.

Zachowanie: Coraz gorsze. Zaniechanie kontaktów z kolegami nie zażywającymi narkotyków. Jawne identyfikowanie się z narkomanami. Kłamstwo staje się patologiczne. Kradzieże i handel narkotykami dla zdobycia pieniędzy. Niepowodzenia w szkole, wagarowanie, porzucenie szkoły. Incydenty z policją. Utrata pracy, kłótnie, bijatyki z domownikami na porządku dziennym, początki przewlekłego kaszlu, ogólne pogorszenie stanu zdrowia.

Samopoczucie: Chęć odurzenia się treścią życia. Zły nastrój bez narkotyku. Nawracające, bolesne poczucia winy i wstydu. Obniżająca się samoocena, złudzenia służące tłumaczeniu negatywnych uczuć, pojawienie się myśli samobójczych, subiektywne postrzeganie odurzenia jako stanu normalnego.

FAZA CZWARTA: Stan odurzenia normą.

Najczęstsze narkotyki: Jak w poprzednich fazach oraz heroina.

Model używania: Stałe używanie, wysoka tolerancja, wyższe dawki, bardzo wysokie koszty, brak kontroli nad używaniem. Niemożność odróżnienia stanu normalnego od stanu odurzenia. Częste przedawkowania.

Zachowanie: całkowite wyniszczenie fizyczne, chroniczny kaszel, częste kłopoty z policją, niemożność utrzymania zatrudnienia i kontynuowania jakiejkolwiek aktywności. Wybuchy wściekłości, agresja wobec rodziny i innych. Ciężka paranoja, „przerwy w życiorysie”, „nawroty doznań”.

Samopoczucie: Depresja wymuszająca przyjęcie środka. Możność funkcjonowania i normalne samopoczucie jedynie po przyjęciu środka. Poczucie winy, żal, wstyd i lęk stale obecne. Poczucie własnej wartości „ego” zredukowane niemal do zera. Myśli samobójcze bardzo częste. Narkotyk stał się niezbędny.[12]

Szczecin jest jednym z miast w Polsce posiadających szczególnie wysokie wskaźniki różnych form patologii społecznej (w tym narkomanii). Przyczyn takiej sytuacji należy upatrywać w specyfice miasta. Brak pozytywnych wzorców współżycia społecznego, osłabiony system kontroli nieformalnej (społeczność napływowa) oraz portowy, turystyczny i przygraniczny charakter miasta wpływa na dynamikę tych niekorzystnych zjawisk.

Istotną rolę w powstawaniu wszelkiego rodzaju uzależnień odgrywają czynniki społeczne. Środowiskowa atmosfera aprobaty, nacisk członków grup rówieśniczych, oraz rozbieżności pomiędzy wartościami propagowanymi a możliwościami ich realizacji potęgują zainteresowanie młodych ludzi wszelkimi środkami odurzającymi.

Na podstawie statystyk służby zdrowia wzrasta liczba osób nadużywających substancji odurzających, w tym z objawami uzależnienia.[13]

W roku 2000 przeprowadziłam badania (ankietę) wśród młodzieży Osiedla Słonecznego na podstawie której wysnułam pewne wnioski na temat narkotyzowania się młodzieży ze Szczecina. Badaniu poddało się 30 osób w wieku od 15 do 22 lat. Celem moich badań było określenie warunków w jakich sięgają po narkotyki, typu tych narkotyków, częstotliwości ich zażywania, wieku inicjacji. Z moich badań wynika, iż wiek inicjacji jest bardzo wczesny bo w wieku 15 do 17 lat. Niektórzy z moich badanych dokonali tego będąc jeszcze uczniami szkoły podstawowej. Zdecydowanie wcześniej po narkotyki sięgają chłopcy, jednocześnie też to oni stosują częściej i w większych ilościach narkotyki a co za tym idzie szybciej się uzależniają. Przyczynami dla których młodzież badana sięga po narkotyki były najczęściej: wpływ otoczenia rówieśników, często ich namowa, później ciekawość i chęć przeżycia czegoś nowego a dopiero na dalszym miejscu pojawiły się chęć zapomnienia o kłopotach i nuda.

Z 30 przebadanych osób tylko dwie nie miały kontaktu z narkotykami (tzn. nie zażywały go), trzy przyznały się że są uzależnione, ale tylko jedna z nich chciała przestać brać narkotyki.

Najczęściej zażywanym narkotykiem okazała się marihuana, haszysz, amfetamina, leki psychotropowe a nawet heroina i LSD. Jako miejsce, w którym badani po raz pierwszy spróbowali narkotyku, wskazywali dom znajomych, dyskotekę, szkołę, oraz inne miejsca.

We wszystkich przypadkach rodzice nie mieli pojęcia o tym, że ich dzieci zażywają narkotyki. Jedynie pięcioro z badanych przyznało, iż spróbowało narkotyków raz, siedmioro, że kilka razy, a pozostali, że nadal sporadycznie zażywają narkotyki (3-4 razy w tygodniu).

Badanymi przeze mnie osobami byli uczniowie szkół podstawowej, średniej, zawodowej i wyższej, więc typ szkoły nie warunkuje zażywania narkotyków.

Sądzę, iż grupę przebadanych przeze mnie osób można uznać za reprezentacyjną, gdyż osoby te wybrałam przypadkowo i zaznaczyć muszę, iż nie pochodzą one z rodzin patologicznych tylko z tzw. domów normalnych, gdzie jest oboje rodziców (jedno albo obydwoje pracują), rodzeństwo, dobre warunki mieszkaniowe itp.

Z danych tych wynika, iż duża liczba dzieci i młodzieży nadużywa środków odurzających. Cóż zatem czynić aby ta liczba malała albo przynajmniej nie rosła już więcej?

Najdonioślejsza rola przypada pedagogom szkolnym, którzy powinni przede wszystkim uświadamiać rodziców w tematyce narkotyków (profilaktyki i leczenia), utrzymywać z nimi stałą współpracę, organizować działania profilaktyczno - terapeutyczno - resocjalizacyjne na terenie szkoły (dla rodziców i dla dzieci). Pedagodzy powinni również dostrzegać potrzeby dzieci i młodzieży, wychodzić im naprzeciw, inspirować działania wychowanków i pomagać w ich realizacji.

Jeśli zaś chodzi o zadania szkoły w zapobieganiu narkomanii to przede wszystkim: nie powinna ona traktować zażywania przez uczniów narkotyków jako przejściowego przejawu ich niedojrzałości emocjonalnej, powinna systematycznie dokonywać diagnozy tego zjawiska na terenie szkoły, powinna obserwować dzieci w różnych sytuacjach i miejscach w szkole szczególnie te w wieku 11 -12 lat, powinna też starać się eliminować w szkole niekorzystne sytuacje wychowawcze, ponadto treści programowe powinny być dostosowane do możliwości psychofizycznych uczniów, a także szkoła powinna uczniom zagrożonym uzależnieniem udzielać indywidualnej pomocy (zajęcia w świetlicy, w zespołach socjoterapii, w klasach terapeutycznych, z rodziną). Istotna wydaje się współpraca szkoły z rodziną i poradniami psychologiczno - pedagogicznymi.

Niewątpliwie korzystna w walce z narkomanią byłaby zmiana przepisów prawnych, ich zaostrzenie, intensywniejsza walka z handlarzami narkotyków, kontrola terenu szkół i ograniczenie wstępu na teren szkół osobom z zewnątrz.

BIBLIOGRAFIA

1. 1. Bielawiec A.: Narkotyzowanie się dzieci i młodzieży, (w:) Baran B. (red.), Jak pomóc dzieciom i młodzieży.

2. 2. Dimoff T., Carper S.: Jak rozpoznać3. czy dziecko sięga po narkotyki?

4. 3. Gossop M.: Narkomania. Mity i rzeczywistość5. .

6. 4. Maxwell R.: Dzieci, alkohol, narkotyki.

7. 5. Moczuk E.: Współczesna mapa problemów narkomanii w Polsce, (w: ) „Problemy Alkoholizmu, Nr 8-9/1996.

8. 6. Pasek M.: Narkotyki? Na pewno nie moje dziecko.

9. 7. Robson P.: Narkotyki.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---