Płazy:

rząd: płazy ogoniaste (Urodela)

rodzina: salamandrowate (Salamandridae)

salamandra plamista (chroniona)- Salamandra salamandra

- dł. 23 cm, największa ogoniasta w PL

- kształt ciała walcowaty, kontrastowe ubarwienie: czarno-żółta,

- wilgotne lasy na podgórzu- Karpaty, Sudety

- lądowy tryb życia (w okresie godowym (III-IV) w płytkich zbiornikach kopulacja), po 3 miesiącach przeobrażenie, dojrzałosć po 3-4 latach

- odżywia się bezkręgowcami, poluje w nocy

traszka grzebieniasta (chroniona)- Triturus cristatus

- dł. 15 cm, masywniejsza od zwyczajnej, skóra z brodawkami,

- w okresie godowym u samców wyrasta grzebień

- ciemnooliwkowe z ciemnymi plamami, str. brzuszna pomarańczowa w czarne plamy

- większe i głębsze zbiorniki wodne od IV do VIII, rozwój kijanek 3 mies.

- pod koniec lata wychodzą na ląd

- pospolita, typowo nizinna w Polsce, w Europie też w górach

traszka zwyczajna (chroniona)- Triturus vulgaris

- dł. 10 cm, smukłe, ogon dłuższy od tułowia,

- skóra gładka, szaro-brunatna z ciemnymi plamami, str. brzuszna pomarańczowa nakrapiana

- w okresie godowym bardziej jaskrawe, u samca pojawia się grzebień

- od IV do końca VI zasiedla drobne zbiorniki, składa jaja po 1 na liściu,

- w środku lata wychodzi na ląd, żyje w zagłębieniach gruntu w lasach, prowadzi nocny tryb życia, zimuje na lądzie gromadnie

- nizinna

traszka karpacka (chroniona)- Triturus montandoni

- dł 10 cm, przez środek grzbietu biegnie niski fałd skórny, ogon krótszy od tułowia,

- barwa ciemnobrązowa, str. brzuszna pomarańczowa bez plam

- typowo górska, w PL Karpaty, Tatry

- poza okresem godowym na lądzie, w lasach, w miejscach wilgotnych i cienistych, gody w wodzie- także płynącej (inne traszki nie mogą)

- samiec nie ma grzebienia podczas godów,

- samica składa jaj w V

traszka górska (chroniona)- Triturus alpestris

- dł 12 cm, skóra z gruczołami- dobrze widoczne,

- czarne, ciemnoszare, czasem nieregularne plamy,

- wszystkie polskie góry

- podczas godów w wodzie, normalnie na lądzie,

- u samców podczas godów na grzbiecie fałd skórny

rząd: płazy bezogonowe (Anura)

rodzina: kumakowate (Bombinatoridae)

Kumak nizinny (chroniony)- Bombina bombina

- pokrój podobny do ropuchy zielonej, dł. do 5 cm

- brunatnooliwkowa, brodawki, spód szaroniebieski z pomarańczowymi plamami,

- źrenica trójkątna,

- w okresie godowym u samców wykszt się wyraźne modzele,

- skrzek składany w końcu III

- wody stojące, pospolity

kumak górski (chroniony)- Bombina variegata

- jaśniejszy grzbiet od nizinnego, jasnożółte plamy na brzuchu,

- w zanieczyszczonych zbiornikach,

- na wyżynach

rodzina: grzebiuszkowate (Pelobatidae)

grzebiuszka ziemna (chroniona)- Pelobates fuscus

- krępa budowa, 8 cm,

- skóra gładka, brązowobeżowa, plamy, czerwone kropki,

- bardzo wypukłe oczy, źrenice pionowo ustawione,

- na 1 palcu tylnych nóg zgrubienie do rozkopywanie ziemi,

- okres godowy od III do V podczas opadów,

- skrzek w sznurach, kijanki do 17 cm,

- wykopuje nory lub korzysta z korytarzy podziemnych innych zwierząt

- dość pospolita na niżu

rodzina: ropuchowate (Bufonidae)

ropucha szara (chroniona)- Bufo bufo

- samica do 20 cm, samiec 9 cm, największy płaz PL

- ubarwienie od brązowego do szarego, brzuch jaśniejszy, liczne brodawki

- po bokach głowy, za oczami, 2 zgrubienia worków jadowych- parotydy

- kończyny tylne z błonami pływnymi,

- źrenice ustawione poziomo (jak wszystkie ropuchy)

- skrzek w długich sznurach, od III do IV w wodach stojących, kijanki bardzo małe, młode osobniki wychodzą na ląd do miejsc zacienionych

- bardzo żarłoczne, w lasach, parkach, ogrodach, żerują nocą,

- pospolita, wszędzie oprócz Tatr

- zazwyczaj wraca na gody do tego zbiornika, w którym się rozwijała

ropucha zielona (chroniona)- Bufo viridis

- do 14 cm, bardziej wysmukła niż szara, niewielkie brodawki, szara z zielonymi plamami, pospolita

- boki ciała z czerwonymi brodawkami,

- gruczoły jadowe mniej wyraźne niż u szarej,

- nocny tryb życia, tereny suche, rozród IV-V

- wygrzebuje nory w piasku i się w nich chowa

ropucha paskówka (chroniona)- Bufo calamita

- najmniejsza z ropuch PL, do 8 cm,

- krępa budowa ,kolor podobny do szarej, jasna pręga przebiega przez grzbiet

- najbardziej żarłoczna z ropuch, je w nocy

- zagrzebuje się głęboko w glebie

- gat. nizinny, rzadsza od pozostałych

rodzina: rzekotkowate (Hylidae)

rzekotka drzewna (chroniona)- Hyla arborea

- do 5 cm, smukła, skóra gładka, cienka, na bokach i na brzuchu lekko chropowata,

- grzbiet zielony, spód kremowy,

- oczy duże wypukłe, tęczówki złotawe,

- kończyny tylne znacznie dłuższe od przednich, przylgi na końcach palców,

- okres godowy na początku V, skrzek w kłębkach, kijanki przeobrażają się w ciągu 3 mies ale dopiero w następnym roku

- zimują gromadnie, zagrzebane pod opadłymi liśćmi,

- pospolite na terenach nizinnych

rodzina: żabowate (Ranidae)

żaba jeziorkowa (chroniona)- Rana lessonae

- mniejsza od wodnej (do 7 cm), barwa bardzo podobna,

- gody V-VI, pospolita w PL na brzegach małych zbiorników, najczęściej w lasach,

- należy do żab zielonych (wodnych)

żaba wodna (chroniona)- Rana esculenta

- do 12 cm dł, ciało gładkie, wilgotne, ubarwienie bardzo zmienne, od zielonego do zielonego z plamami, pręgą nogi tylne znacznie dłuższe od przednich, silne, palce spięte błoną,

- gody- koniec V, wydaje odgłosy -rezonatory, skrzek w kłębkach

- zbiorniki wodne stojące lub wolnopłynące

- zimuje gromadnie w szlamie,

- pospolita, należy do żab zielonych, podobno mieszaniec jeziorkowej i śmieszki

żaba śmieszka (chroniona)- Rana ridibunda

- największa żaba PL, masywniejsza od wodnej, chropowaty grzbiet, ubarwienie podobne do wodnej,

- gody wcześniej niż wodnej, kijanki rozwijają się dłużej,

- bardzo żarłoczne ,poza owadami polują też na ryby, płazy, pisklęta

- w pobliżu większych zbiorników wodnych

- należy do żab zielonych

żaba trawna (chroniona)- Rana temporaria

- do 10 cm, pokrój podobny do zielonej, pysk bardziej zaostrzony, nogi tylne dłuższe, błona pływna słabo wykształcona,

- ubarwienie brunatne, za oczami ciemne plamy skroniowe,

- lądowy tryb życia, czasem skrzek składany na lądzie w miejscach wilgotnych, lasy, pola, łąki, nocny tryb życia, również w górach

- należy do żab brunatnych (lądowych)

żaba moczarowa (chroniona)- Rana arvalis

- podobna do trawnej, lecz drobniejsza, przez środek grzbietu przebiega jasna pręga, samce w okresie godowym niebieskie,

- w PL pospolita, lądowa (pola, łąki, torfowiska, unika lasów)

- należy do żab brunatnych

żaba dalmatyńska (chroniona)- Rana dalmatina

- w PL tylko w kilku stanowiskach, m.in. pod Wrocławiem, koło Krosna, Przemyśla

- należy do żab brunatnych

Gady:

Rząd: żółwie (Testudines)

Rodzina: żółwie błotne (Emydidae)

żółw błotny (Emys orbicularis)

- żyje do 120 lat,

- do 20 cm, gat. nizinny, żyją w wodzie (zaciszne, szybko nagrzewające się zbiorniki), na ląd wychodzą złożyć jaja

- drapieżnik, poluje i odżywia się pod wodą, nie trawi kości

- zimuje zagrzebany w mule, gody IV-VI, buduje gniazdo w suchym nasłonecznionym miejscu, grzebie gruszkowatą norkę w ziemi i składa 6-16 jaj,

- pod ścisłą ochroną

rząd: łuskoskóre (Squamata)

podrząd: jaszczurki (Sauria)

rodzina: jaszczurki właściwe (Lacertidae)

jaszczurka zwinka (Lacerta agilis)

- najczęściej występujący gad w PL, pod ochroną

- głowa większa niż u żyworódki, do 20 cm z ogonem,

- odrzuca ogon w chwilach zagrożenia,

- samca można odróżnić od samicy po tym, że ma on zielonkawe podbrzusze, czasem nakrapiane drobnymi plamkami, samica ma szary lub kremowy spód ciała. W okresie godowym- w V, samce intensywnie zielone, często na grzbiecie biegnie szeroka pręga, samce toczą walki,

- aktywne za dnia, wygrzewają się na słońcu rano, popołudniu polują, kopią norki, w których śpią i chowają się, gdy jest za gorąco

-

jaszczurka żyworodna (Lacerta vivipara)

- silnie wydłużone walcowate ciało, duże tarczki na głowie,

- grzbiet brunatny, liczne plamy, mogące się zlewać i tworzyć wstęgi,

- gody V-VI, poród VI-IX (w zależności od war. środ- gdy późno zapłodnione to mogą przenosić zarodki przez zimę)

- najbardziej pospolita na terenach podgórskich i górskich, unika miejsc mocno nasłonecznionych, częsta w lasach, pod ochroną

- nie składa jaj, jajożyworodna

-

jaszczurka zielona (Lacerta viridis)

- do 30 cm- największa jaszczurka w Europie, rzadka w PL- w Czerwonej Księdze, głównie na Śląsku,

- samce są trawiastozielone, bezplamiste lub nakrapiane czarnymi plamkami, samice są szarozielone pokryte nieregularnymi ciemnymi plamkami z jasnymi liniami wzdłuż grzbietu. Brzuch jednolicie żółty lub żółtozielony.

- tereny trawiaste, krzewiaste, suche i słoneczne

rodzina: padalcowate (Anguidae)

padalec zwyczajny (Anguis fragilis)

- wtórny zanik kończyn, dorosłe ok. 0,5 m, ciało poryte drobnymi łuskami,

- ubarwienie brązowe, bardzo rzadko turkusowe

- gody w IV, jajożyworodne,

- powolny, nie ma jadu, aktywny w nocy,

- częsty na niżu, mylony ze żmiją (ale ma ruchome powieki, otwory uszne, płaski, krótki język, krępe sztywne ciało, łatwo odpadający ogon, prostą pręgę grzbietową, słabo oddzieloną głowę od tułowia)

podrząd: węże (Serpentes)

rodzina: węże właściwe (Colubridae)

zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix)

- tzw. wąż wodny, dorosłe ponad 1 m, samice większe,

- duża płaska głowa pokryta tarczkami, za skroniami żółte plamy czarno obrzeżone,

- na grzbiecie drobne łuski, po str. brzusznej tarczki, szarobrunatne, niektóre mają ciemne kropki,

- przy otworze stekowym ma gruczoły wonne- obrona, atakują tylko poruszające się zwierzęta, połykają bez uśmiercania

- gody V, młode wylęgają się w VI-VII

- najpospolitszy z węży w PL, lecz pod ochroną

-

wąż Eskulapa (Elaphe longissima)

- największy wąż w PL, do 2 m, samice dłuższe,

- oliwkowobrązowe, spód słomkowy, często z plamkami,

- jajorodny, gody w V

- żywi się drobnymi ssakami i ptakami, dusi i połyka

- bardzo rzadki, w PL w Bieszczadach

- leśny, drzewny, dzienny

-

gniewosz plamisty (Coronella austriaca)

- do 70 cm, wąska głowa, pokryta dużymi tarczkami, ciało pokryte małymi łuskami, barwa brunatna, rdzawa, wyraźne pasma ciemnych plam,

- niejadowity, od żmii można go odróżnić m.in. po okrągłych źrenicach

- jajożyworodny, dzienny

- głownie na pogórzu, na nasłonecznionych, suchych polanach leśnych, unika wody, ale dobrze pływa, powolny, zdenerwowany kąsa

- żywi się jaszczurkami, pisklętami i małymi ssakami- dusiciel

rodzina: żmijowate (Viperidae)

żmija zygzakowata (Vipera berus)

- do 70 cm, grzbiet brązowy, oliwkowoszary, zygzak- pręga grzbietowa ciemniejsza od reszty ciała, pionowa źrenica,

- na obrzeżach lasów, w miejscach chłodniejszych

- dzienny tryb życia, w momencie ataku nie syczy, kąsa wielokrotnie, syczy gdy jest rozdrażniona

- brak powiek i otworów usznych, długi rozwidlony język

- głowa wyraźnie oddzielona od tułowia,

Pisałam to w wordzie i widzę, że teraz tu się wszystko zlało, no cóż poprawiać mi się nie chce:P

A tu opracowałam ptaszki:) brakuje jednak rodzaju Corvus i szponiastych.

rząd: grzebiące (Galliformes)

rodzina: głuszcowate (Tetraonidae)

głuszec (Tetrao urogallus)

- skok opierzony, nozdrza również, brak ostrogi, wielkość małego indyka, samice mniejsze

- wyraźny dymorfizm płciowy: samiec (kogut) ciemno ubarwiony, czoło i podbródek czarny- pióra dłuższe tworzą brodę, głowa i grzbiet- ciemny popiel, skrzydła ciemnobrunatne, dość długi wachlarzowaty ogon silnie zaokrąglony, czarny z białymi plamami, ciemnozielonkawe wole (metaliczny połysk), jasny dziób, róże (naga skóra nad oczami) jaskrawoczerwona, samica: brunatna z rdzawymi poprzecznymi pręgami, żółtawymi upstrzeniami, na piersi rdzawa plama, ogon zaokrąglony,

- mocny dziób, żołądek mięśniowy z dużą ilością gastrolitów (kamieni w żołądku, pomagających w rozcieraniu pokarmu)- zimą do 1200, bo odżywiają się wtedy igliwiem i pączkami drzew, latem też owadami, wstępne trawienie w żołądku gruczołowym , ostateczne w j. ślepym (zimą do 0,5 m dł.)

- rzadki, w lasach iglastych i mieszanych, zimę spędzają w stadkach jednej płci,

- toki wiosną, samce poligamiczne, tokują i odpoczywają na gałęziach, toki kończą się, gdy przestają pojawiać się samice do ponownego zapłodnienia (po utracie lęgu), 26-28 dni- wysiadywanie jaj, kura zakłada prymitywne gniazdo na ziemi pod krzewem, z dobrą widocznością, kogut nie pomaga w wysiadywaniu jaj i wychowywaniu piskląt,

- skrzekot- bezpłodny mieszaniec cietrzewia i głuszca

cietrzew (Tetrao tetrix)

- wielkość kury domowej, samiec większy od samicy

- kogut granatowo- czarny z metalicznym połyskiem, na skrzydłach szerokie, białe plamy (lusterka), pokrywy podogonowe i podskrzydłowe są białe, samica (cieciorka) brunatnordzawa, lusterko białe, ogon lekko widłowato wcięty,

- w lasach różnego typu, zimą w małych stadach- każda płeć osobno,

- toki II-IV w miejscach odkrytych- łąki śródleśne, tok rozpoczyna stary kogut (tokowik), wydają syczące odgłosy tzw. czuszykanie i bełkotanie, samica zakłada gniazdo w runie pod krzakiem,

- skok i nozdrza opierzone, dieta jak głuszce- obecne gastrolity

jarząbek (Bonus banacia)

- słabo zaznaczony dymorfizm płciowy, u samca na głowie niewielki czubek, rdzawobrunatne, upstrzone, ogon krótki wachlarzowaty, zaokrąglony, ciemny podbródek, samica ciemniejszy brzuch od samca i brak czubka,

- unika miejsc odkrytych, lubi lasy zarośnięte krzewami przy ciekach wodnych , piasek do kąpieli

- są monogamiczne, trzymają się parami, toki III-IV ciche, samce tańczą koło swych samic, samica wysiaduje jaja, samiec pomaga w wychowaniu,

- jesienią intensywnie żerują gromadząc zapasy tłuszczu, pokarm: owady, larwy, owoce runa, żołędzie, jarzębina, zimą nasiona i pączki

- wyst. w górach i na wschodzie PL

rodzina: kurowate (Phasianidae)

kuropatwa (Perdix perdix)

- nozdrza i skoki nie upierzone, ostrogi na skokach, silne nogi

- osobniki obu płci jednakowo ubarwione, głowa i podbródek rdzawy, szyja i pierś szare, reszta ciała rdzawo-brunatna, samiec ma na piersi dużą brązową plamę- w kształcie podkowy (u samic czasem też), skrzydła dość krótkie, młode -tzw. zielonki, u samic wzdłuż i w poprzek stosiny- biała smuga, u samców tylko wzdłuż,

- na polach, terenach trawiastych, szybko biega, rzadko lata, lecz dobrze, nie lubi wilgoci

- żyją w rodzinnych stadkach, są monogamiczne, w IV toki- każdy samiec przy swej samicy, gniazdo-płytki dołek wśród traw, wysiaduje jaja 23-24 dni, samiec pomaga wychować młode, pokarm: głownie ziarno, młode pędy, czasem owady, pająki, ślimaki

przepiórka (Coturnix coturnix)

- wielkości szpaka, podobny do kuropatwy, poniżej oka i przez środek ciemienia biegnie płowa pręga, gardziel u samca ciemnobrunatna, u samicy biaława, ogona prawie brak,

- pola uprawne, łąki, skryty nocny tryb życia,

- gody V-VII, gniazdo na ziemi wśród traw, wysiadywanie jaj 17 dni, 1 lęg w roku, jaja nakrapiane, odlatują na początku września, samce wydają przyjemny dźwięk: „pit-pilit”

- dieta: nasiona chwastów, owady, cierpi od nawożonych upraw

bażant (Phasianus calchicus)

- wielkość kury domowej, samiec większy, barwniejszy od samicy, głowa i szyja granatowa, metalicznie połyskująca, dookoła oczu czerwone narośla, na szyi biała obroża, pierś miedzianobrunatna, połyskująca, ogon długi ostro zakończony, brunatny, samica szarobrunatna z ciemnymi prążkami, ogon ostro zakończony, krótszy niż u samca,

- zawleczony do PL, małe wilgotne lasy mieszane- obrzeża, zarośla nadrzeczne, dobrze szybko biega, lot ciężki, szybki, nocuje na drzewach, głos podobny do domowego koguta (zachrypniętegoJ)

- gody przez całą wiosnę, walki między kogutami, samiec nie pomaga samicy w wychowaniu młodych

rząd: blaszkodziobe (Anseriformers)

rodzina: kaczkowate (Anatidae)

rodzaj: Cygnus

- długa szyja, spłaszczony dziób, wzniesiony przy nasadzie, na brzegach szczęk rogowe blaszki, skrzydła długie i szerokie, ogon krótki, unoszą skrzydła pływając- ochrona przed zmoczeniem, nie nurkują, zeruja na płytkich wodach, głęboko zanurzając głowę i szyję, monogamiczne- w parach na całe życie, pisklęta szare, samice wysiadują jaja, samce w pobliżu, odlatują na zimę, pokarm roślinny, czasem bezkręgowce, płazy

łabędź niemy (Cygnus olor)

- największy z PL ptaków wodnych,

- śnieżnobiały, dziób pomarańczowy z czarną nasadą, guz tuż przy czole, paznokieć (brzeg dzioba) czarny, pływa z szyją w kształcie litery „S”

- nieliczny, w Wlkp, Pomorze, Mazury, rzadko wydaje głos

łabędź czarnodzioby (Cygnus colombianus)

- w PL podczas przelotów i zimą, najmniejszy z łabędzi, pochodzi z tundry

- śnieżnobiały, dziób czarny z żółtą plamą u nasady, nogi czarne

łabędź krzykliwy (Cygnus cygnus)

- biały, czarny dziób bez guza, żółta nasada, pływa z szyją wyprostowaną, często odzywa się donośnym głosem

łabędź czarny (Cygnus atratus)

- upierzenie czarne, z pasem białych lotek, czerwony dziób, nogi szare,

- wydają trąbiący głos

rodzaj: Anser

- długa, cienka szyja, dziób krótszy od głowy, wysoki u nasady, brzeg szczęk z ząbkami i blaszkami, rzadko nurkują, dobrze latają, brak dymorfizmu płciowego, gniazda budują przy wodzie na ziemi, samce uczestniczą w wychowaniu młodych, szare ubarwienie

gęś zbożowa (Anser fabalis)

- ubarwione szarobrązowo, poprzeczne jasne prążki, nogi pomarańczowe, dziób czarny z pomarańczowymi plamami, ogon biały,

- przelotny i zimujący, łowny z okresem ochrony

gęś białoczelna (Anser albifrons)

- przelotna, łowna, białą obwódka przy nasadzie dzioba

gęś mała (Anser erythropus)

- przelotna, pod ścisłą ochroną,

- białe obwódki przy nasadzie dzioba zachodząca na czoło,

gęś gęgawa (Anser anser)

- łowna, z okresem ochrony, biały paznokieć na dziobie

- najpospolitsza w PL, żywi się wyłącznie pokarmem roślinnym

rodzaj: Branta

bernikla kanadyjska (Branta canadensis)

- ochrona częściowa, krzyżuje się z gęgawą, gat. inwazyjny- wypiera rodzime gat. gęsi,

- brak dymorfizmu płciowego. Głowa i szyja czarne, policzki i podgardle białe. Wierzch, boki i pierś brązowe, ogon, dziób i nogi czarne.

rodzaj: Anas

- dziób niski spłaszczony, dobrze pływają, słabo nurkują, z wody wzlatują bez rozbiegu, samce barwniejsze od samic, w lecie podobne do siebie, samce nie pomagają samicom w wychowaniu młodych, pokarm roślinny i zwierzęcy,

krzyżówka (Anas platyrhynchos)

- największa kaczka, samiec: głowa i szyja ciemnozielona, metaliczny połysk, na szyi biały pierścień, pierś brązowa, boki i spód ciała szare, lusterko granatowe, latem podobny do samicy, samica szaro-brunatno upierzona czarno upstrzona,

- to gatunek lęgowy i przelotny, odlatują na zimę, i łączą się w pary, niektóre zostają w PL, samica sama wysiaduje młode

rząd: dzięciołowe (Piciformes)

Rodzina: dzięciołowate (Picidae)

- żywią się owadami żyjącymi w drewnie, spiczaste twarde dzioby, robakowaty, długi język, kleisty, z haczykami, palce przystosowane do wspinania się po pniach: 1 para skierowana do przodu, druga do tyłu, ogon ze sztywnych stosin- pomaga się wspinać, śpią w dziuplach wisząc, donośny głos, dziuplowce- same sobie robią (wyjątek: krętogłów)

rodzaj: Jynx

krętogłów (Jynx torquilla)

- upierzenie „sowie”, dziób słaby, prosty, ogon miękki, w momencie zagrożenia wykonuje dziwne ruchy- wykręca szyję w spiralę i przewraca oczami, stroszy pióra, gulgocze,

- występuje w lasach świetlistych, zadrzewieniach śródpolnych, zimują w Afryce,

- śpiewają obie płcie, gniazduje w dziuplach, nie wyściela jej jak wszystkie dzięcioły, jaja wysiadują oboje rodzice, karmią młode larwami mrówek, nie potrafią wydobywać owadów spod kory

rodzaj: Picus

dzięcioł zielonosiwy (Picus canus)

- kark szary, samiec ma czerwone czoło, poza okresem lęgowym milczący, b. podobny do zielonego, lecz mniejszy

- jaja wysiadują oboje rodzice, dziuple w zmurszałych pniach, pokarm przynoszą w wolu,

dzięcioł zielony (Picus viridis)

- samica i samiec mają czerwone czapeczki zachodzące na kark, policzki samca czerwono czarne, a samicy czarne,

- w świetlistych lasach, parkach, sadach, głos podobny do śmiechu, oboje partnerzy wykuwają sobie dziuplę i razem wysiadują jaja, pożywienia szuka w ziemi,

rodzaj: Dryocopus

dzięcioł czarny (Dryocopus martius)

- największy PL dzięcioł, czerwona czapeczka, cienka szyja, cały czarny, żyje samotnie,

- łączą się w pary tylko w okresie godów, tworzą dziuplę lub zasiedlają zeszłoroczną, jaja wysiadują oboje rodzice, młode rodzą się nagie, nie mają puchu lecz pałki piór,

rodzaj: Dendrocopos

dzięcioł duży (Dendrocopos major)

- czoło jasne, czapeczka czarna, potylica u samicy czarna, u samca czerwona, na skrzydłach duża biała plama, żyje wysoko nad ziemią w lasach mieszanych, parkach

- głośno bębnią wabiąc samicę i znacząc terytorium, gdy bębni uderza dziobem pionowo , gdy szuka pożywienia- uderza z boku,

- pisklęta bardzo głośne, oboje rodzice wysiadują i wychowują, pokarm przynoszą w dziobie,

dzięcioł białoszyi (Dendrocopos syriacus)

- b. podobny do dużego, dochodzi nawet do mieszanych małżeństw, białoszyi ma między okiem a ramieniem 2 białe plamy, duży 1

- ptak otwartych przestrzeni, młode karmione nie tylko owadami (też jagodami)

dzięcioł średni (Dendrocopos medius)

- podobny do dużego, czapeczka na głowie czerwona, rzadko bębni

- w starych lasach ze spróchniałymi drzewami dębami i grabami,

- język 4x dłuższy od dzioba,

dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos)

- większy od d. dużego, biały kuper, skrzydła w paski- czarno-białe, czapeczka u samca czerwona, u samicy czarna

- lasy mieszany ze zmurszałymi drzewami,

dzięciołek (Dendrocopos minor)

- wielkość wróbla, ubarwienie podobne do dużego, samica ma brązowo-białą czapeczkę, samiec czerwoną,

- łęgi, lasy mieszane, bardzo szybko bębni- ok. 30 uderzeń na sekundę!

- do każdego lęgu szykują nową dziuplę, nie jest dobrym drwalem. Pożywienia szuka na wierzchołkach drzew, zbiera mszyce

rodzaj: Picoides

dzięcioł trójpalczasty (Picoides tridactylus)

- wielkość d. dużego, samce mają żółtą czapeczkę, samice podobne do białogrzbietych, ale z czarnym paskiem biegnącym od oka,

- milczące- krzyczą i bębnią tylko w okresie godów

- rozległe bory iglaste, najlepiej górskie

Rząd: wróblowe (Passeriformes)

Rodzina: krukowate (Corvidae)

rodzaj: Garrulus

sójka (Garrulus glandarius)

- wielkość sroki, w locie widać biały kuper, białe i niebieskie lusterka na skrzydłach,

- zaniepokojona głośno terkocze, głos podobny do zawołania myszołowa, potrafi naśladować beczenie kóz i owiec, można nauczyć ją gwizdać i wymawiać słowa,

- oboje partnerzy budują gniazdo ok. 5m nad ziemią, młode karmione z wola,

- jedzą wszystko, robią zapasy na zimę,

- mrówkowanie- siadają koło mrowiska, stroszy pióra, co powoduje atak mrówek i opryskanie sójki kwasem mrówkowym, dodatkowo sójki chwytają pojedyncze mrówki i kładą sobie pod pióra- służy to zwalczaniu pasożytów

- w PL pod ochroną, w Niemczech przysmak myśliwych

rodzaj: Pica

sroka (Pica pica)

- głowa, ogon, skrzydła czarne, tułów biały

- żyje na terenach rolniczych w okolicach drzew, parki, osiedla ludzkie

- monogamiczne, łączą się w pary na całe życie, budują duże koliste gniazdo z wejściem z boku, między gałęziami, środek gniazda wylepiony gliną

- pożywienie: głównie owady, też myszy polne, pisklęta innych ptaków, padlina, często na wysypiskach śmieci,

- chowają błyszczące przedmioty, przywiązują się do człowieka,

rodzaj: Nucifraga

orzechówka (Nucifraga caryocatactes)

- wielkość sójki, do 30 cm, ciemnobrązowa, wierzch głowy czarny, reszta ciała ciemnobrązowa z białymi upstrzeniami, zręcznie skacze i zawiesza się na gałęziach, długi cienki dziób czarny

- lasy świerkowe, w górach przy limbach, towarzyskie, tylko podczas lęgu skryte

- gniazdo buduje w III na świerkach, w nocy wysiaduje samica, w dzień również samiec

- pożywienie: jaszczurki, żaby, jaja, nasiona limby, orzechy laskowe,

rodzaj: Corvus

kawka (Corvus monedula)

- wielkość gołębia, dł. 33 cm, szary kark, reszta czarna, tęczówki mlecznobiałe, czarna czapeczka, brak dymorfizmu,

- gat. synantropijny- parki, osiedla ludzkie, ruiny budynków, obrzeża lasów,

- zwykle żyje w grupach, jaja wysiaduje tylko samica, młode „zaręczają” się już 1 jesieni, a lęgi prowadzą dopiero w 3 roku życia, gniazda buduje w szczelinach murów, w kominach, dziuplach, budkach lęgowych

- żywi się owadami, dżdżownicami, owoce, zboża, regularnie pije wodę- nosi też pisklętom

- pod ochroną częściową

gawron (Corvus frugilegus)

- szczuplejszy dziób od czarnowrona, „twarz” u dorosłych szarobiała i naga, upierzenie czarne z granatowym połyskiem, na golenie opadają tzw. nogawice, mylony z krukiem, lecz znacznie od niego mniejszy

- synantropiny, kolonie lęgowe zawsze w pobliżu wody, jaja silnie wydłużone, lęgną się w koloniach nawet do 1000 par, hałaśliwe, łączą się w pary na długie lata, samica wysiaduje jaja, samiec wypoczywa koło niej, samiec karmi młode i samicę z wola, młode różnią się wiekiem, bo samica nie składa jednocześnie wszystkich jaj,

- zbierają pokarm na ziemi, owady, myszy, rośliny,

- ochrona gatunkowa częściowa

wrona siwa (Corvus cornix)

- szary tułów, czarne skrzydła i głowa, dł ciała do 50 cm

- zadrzewienia śródpolne, jasne lasy, parki, wysypiska śmieci,

- żyją w stałych małżeństwach, młode wykluwają się nagie i są bardzo odporne na oziębienie,

- wszystkożerne, potrafią polować na pisklęta kur- 1 ptak odwraca uwagę kwoki, drugi kradnie pisklęta, mogą żyć do 70 lat

- ochrona gatunkowa częściowa

czarnowron (Corvus corone)

- mniejszy od wrony, całkowicie czarny, lecz nie ma metalicznego połysku jak gawron i mniej potężny dziób (nie ma też nagiej twarzy)

- w PL pojawia się sporadycznie, normalnie w Europie Zach. po Łabę

- krzyżuje się z wroną dając płodne potomstwo

kruk (Corvus corax)

- największy ptak krukowaty, dł. do 65 cm,

- klinowaty ogon i silny dziób, czarne z metalicznym połyskiem, nastroszone pióra na podgardlu,

- zamieszkuje praktyczne całą kulę ziemską od tundry po Saharę- bardzo odporny na mróz i przegrzanie, może prowadzić lęgi przy -30st.

- żyją w stałych parach małżeńskich, potrzebują dużego terytorium, którego nigdy nie opuszczają, mają kilka gniazd, których używają na zmianę, samiec karmi samicę z wola podczas wysiadywania, samica pomaga pisklętom wyjść ze skorupek, zjada skorupki,

- żyją tak długo ja człowiek, jedyny wróg kruka: puchacz (i człowiek)

- mięsożercy, niewielka domieszka roślin, bardzo inteligentne, przywiązują się b. do człowieka, mogą nauczyć się mówić

czyli brakuje tylko szponiastych, ale opracowywać już raczej nie będę

a co do odwdzięczania się to się jeszcze zastanowię co wybrać

---