Założyciele UE: belgia francja holandia luksemburg niemcy włochy Przystąpili:1973 wielka brytania irlandia dania 1981 grecja 1986 hiszpania portugalia 1995 austria finlandia szwecja 2004 cypr czechy estonia litwa łotwa malta polska słowenia wegry 2007 bułgaria rumunia Plan Schumana - plan przedstawiony 9 maja 1950 r. przez ministra spraw zagranicznych Francji Roberta Schumana we współpracy z Jeanem Monnetem dotyczący propozycji wspólnej koordynacji produkcji węgla i stali w RFN i Francji. Na tej podstawie miała powstać organizacja międzynarodowa, otwarta dla innych państw Europy. W konsekwencji plan miał za zadanie ekonomicznie powiązać Francję i Niemcy tak, aby nowa wojna stała się niemożliwa z przyczyn ekonomicznych oraz podwyższyć stopę życiową społeczeństw. Plan był zalążkiem europejskiej integracji i przyczynił się do stworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W 1957 roku 6 państw podpisało Traktaty rzymskie, na mocy których powołano Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM). Europejska Wspólnota Węgla i Stali (powołana na mocy traktatu paryskiego, podpisanego 18 kwietnia 1951 przez Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, RFN oraz Włochy. Traktat wszedł w życie 23 lipca 1952 - 23 lipca 2002) - organizacja gospodarcza, która zapoczątkowała integrację gospodarczą Europy. Obecnie jej kompetencje posiada Wspólnota Europejska.wspólny rynek opierał się na zasadach:*zakaz ceł eksportowanych i importowanych oraz opłat o podobnym charakterze *zakaz srodków lub praktyk dyskryminujących niktórych producentów, nabywców, konsumentów*zakaz subwencji lub innych form pomocy przyznawanej przez państwo*zakaz praktyk restrukcyjnych dotyczacych podziału lub eksploatowania rynku Główne organy: wysoka wladza, specjalna rada ministrów, zgromadzenie ogólne, trybunał sprawiedliwości traktat rzymski ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą później (euroatom) jedna z trzech Wspólnot Europejskich, powstała na mocy traktatów rzymskich 25 marca 1957 r. Decyzja o powstaniu Euratomu zapadła podczas obrad konferencji mesyńskiej w 1955 roku. Cele organizacji pokojowa współpraca w dziedzinie rozwoju technologii jądrowych, tworzenie i szybki rozwój przemysłu nuklearnego, przyczynianie się do poprawy standardów życia w państwach członkowskich poprzez swobodny rozwój technik,przepływ specjalistów ,zabezpieczenie transportu,rozwój badań, ustalanie jednolitych standardów i norm bezpieczeństwa ochrony radiologicznej.Członkowie założyciele Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy Traktat z Maastricht, oficjalnie Traktat o Unii Europejskiej umowa międzynarodowa podpisana 7 lutego 1992 r. w Maastricht w Holandii. TUE wszedł w życie 1 listopada 1993 roku po referendach przeprowadzonych w niektórych krajach członkowskich. Główne cele i postanowienia utworzenie obszaru bez granic wewnętrznych, umocnienie spójności gospodarczej i społecznej (kohezji), utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej łącznie z wprowadzeniem wspólnej waluty euro od 1 stycznia 1999 roku i określeniem kryteriów konwergencji, potwierdzenie tożsamości Unii na arenie międzynarodowej, realizacja wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, wzmocnienie ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich (ustanowienie obywatelstwa Unii), rozwój współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Traktat ustanowił Unię Europejską (UE) opartą na 3 filarach: I filar tworzył prawo UE, II filar wspólna polityka zagraniczna i bezpieczenstwa III filar wymiar sprawiedliwosci i spraw wewnętrznych. Główne organy: rada parlamentu europejskiego, komisja europejska, trybunał sprawiedliwości, trybunał obrachunkowy, komitet rgionów traktat amsterdamski podpisany 2X1997 a wszedł w życie 1V1999 postanowienia traktat zobowiązuje unię do respektowania praw fundamentalnych zwłaszcza tych o przestrzeganiu praw człowieka i podstawowych swobód zapisanych w konwencji europejskiej,*przyznanie unii prawa do podejmowania środków mających na celu zwalczanie wszelkiej dyskryminacji z powodu płci, rasy,pochodzenia, czy religii czy tez przekonan, kalectwa, wieku i orientacji seksualnej *zobowiązuje unię do peomowania we wszystkich sferach polityki równości szans mężczyzn i kobiet, równouprawnienia w dziedzinie spraw socjalnych i zatrudnieniadopuszcza tzw. Dyskryminacje pozytywną kiedy sytacja jednej z płci jest wyraźnie słabsza. Parlament europoejski organ Unii Europejskiej, będący odpowiednikiem jednoizbowego parlamentu reprezentujący obywateli państw należących do UE, wybierany na 5-letnią kadencję. Oficjalną siedzibą Parlamentu jest Strasburg, ale też Bruksela, w której odbywa się większość obrad uprawnienia parlamentu współudział w tworzeniu prawa poprzez procedury konsultacji, współpracy, współdecydowania i akceptacji, procedura konsultacji, procedura współpracy, procedura współdecydowania, uprawnienia budżetowe - Parlament zatwierdza corocznie budżet i udziela Komisji absolutorium z jego wykonania, uprawnienia kontrolne, zatwierdzanie Komisji i jej przewodniczącego, prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów),prawo zadawania pytań Komisarzom,zwyczajowa możliwość zadawania pytań Radzie,Komisja jest zobowiązana do składania PE sprawozdania z działalności wspólnot oraz systematycznego udzielania informacji na temat wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa a także współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych,Komisja ma obowiązek udzielania informacji w ramach parlamentarnej kontroli wykonania budżetu,PE ma prawo do ustanawiania komisji śledczych na wniosek ¼ swoich członków, do badania domniemanych wykroczeń lub niewłaściwego zarządzenia w stosunku do prawa Wspólnoty, powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich, obrona praw człowieka, demokracji i państwa prawa, przyznawanie Nagrody Sacharowa komisja europejska oficjalnie Komisja Wspólnot Europejskich to organ wykonawczy Unii Europejskiej. Jest instytucją wspólnotową odpowiedzialną za bieżącą politykę Unii, nadzorującą prace wszystkich jej agencji i zarządzającą jej funduszami. Komisja posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną w zakresie prawa wspólnotowego oraz jest uprawniona do wydawania rozporządzeń wykonawczych Jej główną siedzibą jest Bruksela. Komisja funkcjonuje w oparciu o zasady systemu gabinetowego, a 27 komisarzy odpowiada randze ministra w rządach poszczególnych państw. Na każde państwo członkowskie UE przypada jeden komisarz, choć w założeniu mają oni reprezentować interesy całej Unii, a nie państw, z których pochodzą. Jeden z grona komisarzy jest wybierany przez Radę Unii Europejskiej na przewodniczącego Komisji. Komisja Europejska zajmuje się bieżącymi zagadnieniami dotyczącymi funkcjonowania Unii: polityką rolną, gospodarczą, społeczną, obronnością i polityką międzynarodową także jest instytucją zajmującą się konstruowaniem i przedstawianiem pod głosowanie RadzieUE lub Parlamentowi Europejskiemu wszystkich aktów prawnych Unii. przygotowuje też propozycje traktatów i innych aktów prawa międzynarodowego, które są dyskutowane na zebraniach Rady Europejskiej.nadzoruje też rządy państw członkowskich w sprawie wdrażania zmian prawa poszczególnych krajów wynikających z przystosowywania prawa krajowego do ustaleń unijnych. Komisja prowadzi też bieżące negocjacje z krajami kandydującymi do Unii. Przewodniczący Komisji Europejskiej jest oficjalną "głową" Unii, reprezentując ją w kontaktach międzynarodowych trybunał sprawiedliwości jeden z organów głównych Wspólnot Europejskich, pełniący funkcję sądu międzynarodowego, konstytucyjnego i administracyjnego.kompetencje orzeka o legalności aktów prawnych wydawanych przez inne organy UE oraz ich zgodności z Traktatami, Akty prawne wydane przez organy Wspólnot mogą być zaskarżane, jeśli zostały wydane mimo braku kompetencji do ich wydania, naruszają istotne wymogi proceduralne, a także w przypadku bezczynności organu (braku decyzji) naruszającej postanowienia Traktatu, nadużycia prawa swobodnej oceny. Trybunał rozstrzyga spory kompetencyjne między organami Wspólnot, dokonuje obowiązującej wykładni aktów prawnych, Europejski Trybunał Sprawiedliwości zapewnia jednolitą wykładnię prawa wspólnotowego przez wydawanie na wniosek sądu państwa członkowskiego orzeczeń wstępnych. W przypadku wątpliwości interpretacyjnych sąd krajowy może zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o dokonanie interpretacji prawa wspólnotowego. Jeżeli problem interpretacyjny pojawia się w sprawie toczącej się przed sądem krajowym, od rozstrzygnięcia której nie przewidziano odwołania w prawie krajowym, organ ten ma obowiązek wystąpić do Trybunału o wydanie orzeczenia wstępnego.na wniosek Komisji Europejskiej podejmuje decyzje wobec państw nie wypełniających zobowiązań traktatowych, rozpoznaje spory między państwami członkowskimi lub między tymi państwami a Komisją Europejską, rozpoznaje i rozstrzyga spory pomiędzy Instytucjami Europejskimi a ich pracownikami (Trybunał Spraw Pracowniczych),dokonuje rewizji wyroków Sądu I Instancji, może też rozstrzygać skargi wniesione przez osoby fizyczne i prawne do Sądu Pierwszej Instancji, od których z przyczyn proceduralnych strony sporu się odwołały. Trubunał obrachunkowy zwany też Trybunałem Rewizyjnym, Trybunałem Audytorów lub Trybunałem Rewidentów Księgowych - instytucja Unii Europejskiej, kontrolująca wykonanie budżetu oraz wpływy i wydatki Wspólnot Europejskich. Działa od 18 października 1977 roku. Siedziba w Luksemburgu Jest stale działającą instytucją kolegialną. Prezes zwołuje i przewodniczy kolegiom, które odbywają się przy drzwiach zamkniętych.zadania i kompetwncje Kontroluje rachunki wszystkich ciał Wspólnot. Trybunał przekłada Parlamentowi i Radzie oświadczenia o wiarygodności dokumentów księgowych, a także zgodność z prawem i prawidłowość wszelakich transakcji. Trybunał w każdej chwili może przedstawić uwagi w formie sprawozdań, ma również moc kontroli poszczególnych zrzeszonych członków. Rada UE jest głównym organem decyzyjnym Wspólnot Europejskich, posiada siedzibę w Brukseli. Dawniej była nazywana Radą Ministrów lub Radą Ministrów Unii Europejskiej. Kompetencje rady ue prawodawcze wydawanie aktów prawotwórczych (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje),wydawanie aktów nie mających mocy prawnie wiążącej (zalecenia, opinie, memoranda, stanowiska), wzywanie Komisji Europejskiej do określonych działań, w tym do inicjatywy ustawodawczej,zmiana traktatów założycielskich, kompetencje w zakresie zawierania umów międzynarodowych - negocjuje je Komisja Europejska,decyzje dotyczące zawierania wzmocnionej współpracy keracyjne zatwierdzanie list członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, prawo składania wstępnego projektu budżetu przysługuje Komisji i jest on następnie przedkładany Radzie, która działając większością kwalifikowaną ustala projekt budżetu, przesyłając go następnie do Parlamentu, aby ten wydał opinię. Rada Unii Europejskiej decyduje o kształcie wydatków obligatoryjnych, Parlament Europejski zaś o nieobligatoryjnych, koordynuje politykę gospodarczą w przypadku braku kompetencji wyłącznych Wspólnoty, realizuje politykę w ramach II i III filaru kontrolne może kierować skargi do ETS o stwierdzenie nieważności aktów prawa wspólnotowego, oraz skargi na bezczynność organów. Tryb funkcjonowania rady UE Obrady są tajne.Członkowie Rady reprezentują interesy poszczególnych państw.Przedstawiciele państw muszą uczestniczyć osobiście (wyjątkowo dopuszczalny jest pełnomocnik) .Posiedzenia Rady są przygotowywane przez Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER) składający się z ambasadorów państw członkowskich akredytowanych przy Wspólnotach. Decyzje w mniej kontrowersyjnych sprawach są podejmowane przez COREPER i tylko formalnie zatwierdzane przez Radę. W zależności od istotności sprawy Rada podejmuje decyzje w trojaki sposób:
większością zwykłą - jest to domyślny sposób podejmowania uchwał, jednak w praktyce stosuje się go tylko do spraw technicznych;większością kwalifikowaną - obecnie uchwala się tak większość decyzji merytorycznych (zobacz niżej);jednomyślnie - dawniej sposób stosowany najczęściej, po zmianach wprowadzonych przez Jednolity Akt Europejski, Traktat amsterdamski i Traktat nicejski stopniowo ograniczono jego używanie na rzecz większości kwalifikowanej; dalsze ograniczenie przewiduje projekt Konstytucji; wstrzymanie się od głosu nie stoi na przeszkodzie do jednomyślnego podjęcia uchwały. System prawny UE Prawo pierwotne stanowią: traktaty założycielskie trzech Wspólnot: Traktat Paryski z 18 IV 1951 r., tworzący Europejską Wspólnotę Węgla i Stali; Traktaty Rzymskie z 25 III 1957 r. konstytuujące Europejską Wspólnotę Gospodarczą (obecnie Wspólnota Europejska) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, wraz z ich załącznikami i protokołami; umowy modyfikujące lub uzupełniające traktaty założycielskie; umów takich zawarto, do końca 2001 r., kilkanaście, a do najważniejszych, obowiązujących obecnie należy zaliczyć: - protokół w sprawie przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich z 8 IV1965r.,układy akcesyjne o przystąpieniu do Wspólnot Europejskich i Unii Europejskie następujących państw: Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii; Grecji; Hiszpanii i Portugalii; Austrii, Finlandii i Szwecji; Jednolity Akt Europejski z 17 II i 28 II 1986 r. ;Traktat o Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht) z 7 II 1992 r. ;Traktat Amsterdamski z 2 X 1997 r.; umowa z Schengen z 14 VI 1985 r.; Traktat Nicejski z 26 II 2001 r. (jeszcze nie wszedł w życie) Prawo wtórne tworzą akty prawne stanowione przez właściwe instytucje Unii, wyposażone w odpowiednie kompetencje na mocy postanowień traktatowych w celu realizacji zadań wyznaczonych przez te traktaty. Wyliczenia takich aktów prawnych dokonuje art. 249 Traktatu o WE. Zgodnie z nim mogą one przybrać postać: rozporządzenia, dyrektywy, decyzji, zalecenia i opinii. Rozporządzenie jest aktem prawnym o zasięgu ogólnym, a zawarte w nim normy prawne są sformułowane w sposób generalny i abstrakcyjny zarówno jeśli chodzi o zakres sytuacji, w których ma ono zastosowanie, jak i krąg adresatów, który jest nieograniczony. Obowiązuje ono co do wszystkich jego elementów, bez możliwości jakichkolwiek modyfikacji i selektywnego stosowania. Ten akt prawny ma bezpośrednie zastosowanie w każdym państwie członkowskim. Staje się więc częścią wewnętrznego porządku prawnego tych państw bez konieczności podejmowania jakichkolwiek działań z ich strony. Formalna inkorporacja norm prawnych rozporządzenia do wewnętrznego porządku prawnego jest zabroniona. W sytuacji gdy treść rozporządzenia jest sprzeczna z aktem prawa wewnętrznego, ma ono wyższość (pierwszeństwo, prymat) nad normą prawa wewnętrznego. Prawo do uchwalania rozporządzeń traktaty powierzają Radzie Unii; natomiast Komisja ma kompetencje do wydawania tzw. Rozporządzeń wykonawczych, które mają charakter techniczny i są niezbędne do realizacji jej funkcji, wykonawczych. W takie uprawnienia jest ona, w przeważającej większości sytuacji, wyposażona nie przez postanowienia traktatowe, ale przez postanowienia Rady Unii, zawarte w wydanych przez tę międzyrządową instytucję rozporządzeniach. Szczególnie często rozporządzenia są wydawane w zakresie rolnictwa i polityki konkurencyjnej.