USTAWA Z 2004r. O SWOBODZIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Uchwalona w lipcu br. ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (dalej: Ustawa) podtrzymuje proklamowaną w 1988 r. i rozwiniętą w Prawie działalności gospodarczej (PrGosp) zasadę wolności gospodarczej. Jeśli jednak poprzednio obowiązujące ustawy odnosiły tę zasadę do podejmowania i prowadzenia działalności, to ustawa obejmuje nią również zakończenie działalności gospodarczej. Wskazuje się przy tym wyraźnie, że swoboda działalności gospodarczej może być realizowana wyłącznie na gruncie prawa, a więc winna uwzględniać warunki określone Ustawą, a dotyczące osób wykonujących działalność gospodarczą, a także - co jest może słabiej zaznaczone - swoboda jest ograniczona kompetencjami organów publicznych w sferze gospodarki.

Podstawowe pojęcia

Definicja działalności gospodarczej

Należy zauważyć, że Ustawa poszerza (w stosunku do PrGosp) zakres kluczowych dla niej pojęć działalności gospodarczej i przedsiębiorcy. Działalność gospodarcza oprócz wskazanych uprzednio cech przedmiotowych (wytwórczość, budownictwo, handel, usługi oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin) obejmuje także działalność zawodową. Oznacza to, że działalnością gospodarczą staje się m.in. działalność prowadzona przez adwokatów, notariuszy i radców prawnych oraz inne osoby wykonujące tzw. wolne zawody. Podobnie jak w poprzednim stanie prawnym działalności gospodarczej przypisuje się charakter zarobkowy i wymaga się, by była ona zorganizowana i ciągła, choć określenia te jako niesprecyzowane prawnie umożliwiają dokonywanie ich zróżnicowanej interpretacji.

Przedsiębiorca

Ustawa analogicznie jak PrGosp wiąże działalność gospodarczą z podmiotowością w sferze stosunków gospodarczych. Przedsiębiorcą, a więc podmiotem różnego rodzaju praw i obowiązków, jest tylko ten, kto prowadzi działalność gospodarczą i czyni to we własnym imieniu. Przedsiębiorcą może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną. Do tej ostatniej grupy przedsiębiorców mogą należeć nie tylko osobowe spółki prawa handlowego (tak wg PrGosp), ale wszystkie te jednostki, które mocą przepisów ustawowych są wyposażone w zdolność prawną.

Wydaje się, że intencją ustawodawcy było wyłączenie z kategorii przedsiębiorców rolników prowadzących gospodarstwa. Stosowny zapis (art. 3) wskazuje jednak na wyłączenie spod przepisów Ustawy działalności w sferze rolnictwa, co nie wydaje się prawidłowe, jako że działalność taka, jeśli jest prowadzona przez np. spółkę kapitałową - osobę prawną - uznana być powinna za działalność gospodarczą tej osoby.

Jak się rejestrować?

Podjęcie działalności gospodarczej wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), z tym że osoby fizyczne podejmujące działalność podlegają wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez gminy. KRS i ewidencja to zatem podstawowe systemy legalizujące działalność gospodarczą wg Ustawy. W przypadku KRS Ustawa odsyła do odrębnych przepisów (Ustawy o KRS), reguluje natomiast instytucję ewidencji. W tym zakresie jednak zawiera przepisy, które wejdą w życie 1.1.2007 r. Do tego czasu natomiast obowiązywać będą przepisy PrGosp poświęcone ewidencji. Jest to spowodowane całym szeregiem zmian w systemie ewidencyjnym, których wprowadzenie wymaga dłuższego vacatio legis. Sprowadzają się one w szczególności do:

• wdrożenia systemu informatycznego dla prowadzenia ewidencji;

• powołania centralnej informacji o działalności gospodarczej z oddziałami przy organach ewidencyjnych;

• umożliwienia składania wniosków o wpis w formie elektronicznej;

• znacznego rozszerzenia zespołu danych charakteryzujących przedsiębiorcę i podlegających wpisowi do ewidencji.

Ustawa podtrzymuje wprowadzone do PrGosp rozwiązanie, według którego osoba zamierzająca podjąć działalność gospodarczą wraz z wnioskiem o wpis do ewidencji może złożyć (do organu ewidencyjnego) wniosek do Krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON) oraz wystąpić o nadanie numeru identyfikacji podatkowej (NIP). Można stwierdzić, że instytucja ewidencji działalności gospodarczej w obecnym kształcie, a tym bardziej w świetle przepisów Ustawy, zbliża się do instytucji rejestru przedsiębiorców KRS. Pamiętać należy jednak, że rejestr przedsiębiorców podlega regułom postępowania cywilnego, ewidencja natomiast regułom postępowania administracyjnego. Zaznaczone to zostanie w sposób wyraźny od 2007 r., kiedy to wpis do ewidencji przestanie być czynnością materialno-techniczną, a stanie się decyzją administracyjną.

Zgodnie z Ustawą przedsiębiorca powinien być odpowiednio identyfikowany. Jest on obowiązany umieszczać w swych oświadczeniach kierowanych do różnych osób i instytucji numer identyfikacji podatkowej (NIP) i posługiwać się tym numerem w obrocie gospodarczym. Także identyfikacja przedsiębiorcy w ramach poszczególnych rejestrów urzędowych następuje wg NIP.

Podstawowe zasady

Działalność gospodarcza przedsiębiorcy powinna respektować w szczególności przepisy o ochronie życia i zdrowia ludzkiego, a także o ochronie środowiska konkurencji, a przedsiębiorca przy jej prowadzeniu zobowiązany jest szanować dobre obyczaje oraz moralność publiczną. Na przedsiębiorcy spoczywa także obowiązek zapewnienia, by - jeśli wymagają tego odrębne przepisy - czynności w ramach działalności gospodarczej były wykonywane przez osoby legitymujące się odpowiednimi uprawnieniami zawodowymi.

Są także wymogi związane z obrotem towarowym wykonywanym przez przedsiębiorców. Na towarze mianowicie, jego opakowaniu, etykiecie, w instrukcji powinna być podana firma i adres przedsiębiorcy, nazwa towaru oraz inne oznaczenia i informacje wymagane odrębnymi przepisami. Jeżeli przedsiębiorca oferuje towary w sprzedaży bezpośredniej lub sprzedaży za pośrednictwem środków masowego przekazu, sieci teleinformatycznych lub druków bez adresowych powinien on w ofercie oprócz oznaczenia firmy, siedziby i adresu podać także swój numer NIP.

Nadto przedsiębiorca ma obowiązek dokonywania lub przyjmowania płatności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej za pośrednictwem rachunku bankowego. W przypadku przedsiębiorców członków spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w sposób równoważny do rachunku bankowego traktowany jest rachunek prowadzony przez taką kasę. Granice swobody gospodarczej przedsiębiorców są przewidziane Ustawą i innymi przepisami tej rangi. Ustawa zaznacza, że organy publiczne nie mogą na przedsiębiorców nakładać innych wymogów niż te, które przewidziane są przepisami prawa. Powinny one natomiast respektować równość przedsiębiorców, reguły konkurencji oraz uzasadnione interesy przedsiębiorców. Obowiązkiem organów publicznych jest w szczególności wspieranie rozwoju przedsiębiorczości, a gdy dopuszczają to przepisy - udzielanie im w różnych formach i zakresie pomocy publicznej. Pomoc taka wymaga jawności, toteż informacje o jej warunkach przekazywane są właściwemu do spraw gospodarki ministrowi, który informacje te gromadzi i udostępnia na stronie internetowej.

Interpretacje przepisów Novum wynikającym z Ustawy jest zapis dotyczący wydawania przedsiębiorcom przez właściwe organy pisemnych interpretacji przepisów regulujących świadczenia publiczne przedsiębiorców. Z racji zastosowania się przedsiębiorcy do interpretacji w jego indywidualnej sprawie nie może on być obciążony jakimikolwiek sankcjami czy daninami publicznymi. W tym zakresie jednak ustawa wskazuje, że zasady dokonywania interpretacji wynikać będą z odrębnych ustaw, jak można sądzić dotyczących głównie kwestii podatkowych.

Nieswobodna swoboda

Wyrazem ograniczeń swobody podejmowania działalności gospodarczej są przewidziane przez ustawę instytucje: koncesji, zezwoleń, licencji, zgody i działalności regulowanej.

Koncesje

Uzyskania koncesji wymaga podjęcie, a następnie wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin oraz magazynowania i składowania odpadów w górotworze; wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią; ochrony osób i mienia; rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych; przewozów lotniczych. Jak wynika z wyliczenia, Ustawa wyznacza koncesjonowaniu nieco węższy zakres przedmiotowy niż PrGosp. Wskazuje się przy tym wyraźnie (tak jak w PrGosp), że rozszerzenie zakresu koncesjonowania wymaga zmiany Ustawy.

Koncesja co do swej formy jest decyzją administracyjną wydawaną na czas określony w przedziale od minimum 5 do maksimum 50 lat. Procedura koncesjonowania jest bardzo zbliżona do procedury przewidzianej w PrGosp. Jej uruchomienie wymaga wniosku przedsiębiorcy; możliwe jest wnioskowanie o wydanie promesy (przyrzeczenia) koncesyjnej. Organ koncesyjny podobnie jak poprzednio może odmówić udzielenia koncesji z powołaniem się na niespełnienie przez przedsiębiorcę warunków wykonywania działalności gospodarczej, zagrożenia obronności i bezpieczeństwa państwa i obywateli oraz inne przyczyny wynikające z odrębnych przepisów. Nie ma on natomiast możliwości odmówienia wydania koncesji z uwagi na ważny interes publiczny (tak w PrGosp). Podobnie jak w warunkach PrGosp organ koncesyjny może żądać od wnioskodawcy uzupełnienia dokumentacji, a także sprawdzenia faktów podanych we wniosku. Wówczas gdy przewiduje się udzielenie ograniczonej liczby koncesji, należy (organ koncesyjny) ogłosić o tym w „Monitorze Polskim”, a następnie przeprowadzić postępowanie (przetarg), które doprowadzi do udzielenia koncesji przedsiębiorcy deklarującemu wpłacenie najwyższej opłaty za koncesję. Wynik przetargu także wymaga ogłoszenia w MP oraz pisemnego podania go tym przedsiębiorcom, którzy złożyli swoje oferty.

Koncesja podlega cofnięciu, gdy przedsiębiorca zostaje objęty zakazem (wynikającym z prawomocnego orzeczenia) wykonywania działalności gospodarczej lub gdy przedsiębiorca nie podjął działalności gospodarczej objętej koncesją albo jej zaprzestał. Organ koncesyjny nadto cofa koncesję lub zmienia jej zakres, gdy przedsiębiorca rażąco narusza warunki określone w koncesji lub warunki określone przepisami prawa albo gdy nie usuwa (na wezwanie) stanu faktycznego lub prawnego sprzecznego z tymi warunkami. Możliwe jest nadto cofniecie koncesji z uwagi na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa obywateli, a także w przypadku ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy.

U.s.d.g. przewiduje - co jest nowym rozwiązaniem, że przedsiębiorca, któremu cofnięto koncesję, może wystąpić z ponownym wnioskiem o udzielenie koncesji dopiero po trzech latach od wydania decyzji o cofnięciu.

Zezwolenia

Ustawa przewiduje, że w szeregu sytuacji określonych odrębnymi przepisami podjecie i wykonywanie działalności gospodarczej wymaga uzyskania zezwolenia. Wskazuje się przy tym na 26 ustaw, z których obowiązek taki wynika. Oznacza to jednak, że mogą (na mocy kolejnych ustaw) pojawiać się nowe wymogi co do obowiązku uzyskiwania zezwoleń. Poza tym Ustawa wymienia przypadek, w którym zezwolenie jest alternatywne wobec dokonania zgłoszenia (Prawo atomowe), a także przypadki, w których zamiast instytucji zezwolenia stosuje się licencję lub zgodę. W Ustawie brak jest jakichkolwiek przepisów proceduralnych co do posługiwania się wymienionymi instytucjami reglamentacyjnymi

Zgodnie z Ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, istnieją trzy formy reglamentacji działalności gospodarczej: koncesje, zezwolenia, a także „regulowana działalność gospodarcza”. To ostatnie pojęcie zostało wprowadzone do ustawodawstwa właśnie przez omawianą ustawę, nie oznacza to jednak, że ustawa ta zwiększyła zakres reglamentacji prawnej działalności gospodarczej.

Regulowana działalność gospodarcza

Zauważmy, że obowiązki w zakresie uzyskania koncesji i zezwoleń nie są jedynymi znanymi prawu gospodarczemu formami prawnej reglamentacji działalności gospodarczej (choć są formami najbardziej spektakularnymi). Innymi formami są bowiem liczne i zróżnicowane wymogi uzyskania różnorodnych „licencji”, „pozwoleń”, „decyzji zezwalających”, „upoważnień”, „zgód”, „certyfikatów”, „przydziałów częstotliwości”, „limitów” - produkcji lub usług - i szeregu innych aktów administracyjnych.

Wprowadzenie jednolitego pojęcia „regulowanej działalności gospodarczej” ma na celu uporządkowanie tych zróżnicowanych przypadków i nadanie im pewnych wspólnych ram prawnych. Służą temu przede wszystkim przepisy art. art. 64-74 Ustawy. Należy zwrócić uwagę na kategoryczne brzmienie art. 74, który wskazuje na pierwszeństwo przepisów Ustawy przed przepisami szczególnymi, określającymi wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie wpisu do rejestru działalności regulowanej.

W świetle art. 5 pkt 5 Ustawy pod pojęciem „regulowanej działalności gospodarczej” rozumieć należy działalność gospodarczą, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. O uznaniu konkretnej działalności za „działalność regulowaną” decyduje kryterium formalne, to znaczy postanowienie przepisu ustawy szczególnej, zgodnie z którym objęty tą ustawą rodzaj działalności ma charakter „działalności regulowanej” (por. brzmienie art. 64 ust. 1 Ustawy). Przepisy szczególne nadają taki status na przykład:

• działalności gospodarczej w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych,

• działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa składowego,

• działalności gospodarczej w zakresie organizowania wyścigów konnych,

• działalności gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych.

Zauważyć należy, że pod rządami Ustawy status „regulowanej działalności gospodarczej” ma szereg takich rodzajów działalności gospodarczej, dla których uprzednio wymagano zezwolenia. Takie „przeniesienie” jest wyrazem liberalizacji, gdyż pociąga za sobą znaczne zmniejszenie wymagań formalnych dla rozpoczęcia określonych rodzajów działalności.

Aby wykonywać dany rodzaj działalności regulowanej, należy spełnić warunki określone w ustawie szczególnej i uzyskać wpis do rejestru działalności regulowanej, prowadzonego przez organ wymieniony w odpowiedniej ustawie szczególnej. Wpis taki podlega opłacie skarbowej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Wpis dokonywany jest na wniosek przedsiębiorcy, który jednocześnie składa pisemne oświadczenie o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej działalności. Rozwiązanie takie, radykalnie ograniczające aktywność administracji w badaniu przesłanek wykonywania działalności regulowanej, stanowi znaczne ograniczenie biurokratycznych przeszkód podejmowania działalności gospodarczej. Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej wydaje z urzędu zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru. Przedsiębiorca podlegający wpisowi do ewidencji może złożyć wniosek wraz z oświadczeniem również we właściwym organie ewidencyjnym, wskazując organ prowadzący rejestr działalności regulowanej.

Rejestr działalności regulowanej jest jawny. Każdy ma prawo dostępu do zawartych w nim danych za pośrednictwem organu, który prowadzi rejestr. Dla przedsiębiorcy wpisanego do rejestru prowadzi się akta rejestrowe, obejmujące w szczególności dokumenty stanowiące podstawę wpisu oraz decyzje dotyczące wykreślenia wpisu.

Wskazane wyżej przepisy Ustawy regulują ponadto takie sprawy związane z regulowaną działalnością gospodarczą jak:

• przesłanki wykreślenia wpisu,

• sprostowanie wpisu,

• tryb dokonywania zmian w rejestrze,

• termin dokonania przez właściwy organ wpisu i skutki niezachowania tego terminu,

• przesłanki odmowy wpisu,

• obowiązki przedsiębiorcy w zakresie przechowywania dokumentów stanowiących podstawę wpisu,

• kontrolę spełniania przez przedsiębiorcę warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej,

• przesłanki wydania przez właściwy organ decyzji o zakazie wykonywania działalności regulowanej,

• przesłanki uzyskania przez przedsiębiorcę ponownego wpisu.

Kontrola przedsiębiorcy

Rozdział piąty Ustawy, zatytułowany „Kontrola przedsiębiorcy”, nie znajduje odpowiednika w poprzednio obowiązującej ustawie - Prawo działalności gospodarczej. Intencją, jaka stała u podstaw przyjętej tu regulacji, była ochrona przedsiębiorcy jako podmiotu poddanego różnego typu kontrolom sprawowanym przez organy państwa. Jak zauważono w uzasadnieniu do projektu ustawy, mimo że począwszy od 1990 r. system kontroli w Polsce ulegał licznym przeobrażeniom, nie jest jeszcze właściwie uregulowany. Kontrola przedsiębiorców jest przedmiotem licznych uregulowań, jednak skupiają się one z reguły na kwestiach ustrojowych oraz kompetencjach administracji. Przepisy te z reguły nie zapewniają kontrolowanym przedsiębiorcom wystarczającej ochrony prawnej, co nie sprzyja rozwojowi przedsiębiorczości.

Przepisy rozdziału piątego stanowią zatem ogólne normy w zakresie kontroli. Przepisy szczególne mają wejść w grę jedynie posiłkowo (por. art. 77 ust. 2 Ustawy). Przedmiotem regulacji są takie kwestie jak:

• szczególne kompetencje wójta (burmistrza, prezydenta miasta) w przypadku powzięcia wiadomości o wykonywaniu działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami ustawy, a także w razie stwierdzenia: zagrożenia życia lub zdrowia, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności (chodzi tu o obowiązek zawiadomienia właściwego organu administracji, a w przypadku braku możliwości zawiadomienia nawet możliwość wydania decyzji nakazującej wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej);

• treść upoważnienia do przeprowadzenia kontroli;

• obowiązek przeprowadzenia kontroli w obecności kontrolowanego lub upoważnionej przez niego do tego osoby (obowiązek ten nie ma zastosowania tylko w szczególnych przypadkach);

• instytucja „książki kontroli”, którą powinien prowadzić przedsiębiorca, a która zawierać ma wpisy dokonywane przez organ kontroli.

Najważniejsze znaczenie mają jednak postanowienia określające zakaz prowadzenia w jednym czasie więcej niż jednej kontroli przedsiębiorcy (odstępstwa od tej reguły dopuszczalne są tylko wyjątkowo), a także przesądzające, że czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli w przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać 4 tygodni (w odniesieniu do „mikro przedsiębiorców”, „małych przedsiębiorców” oraz „średnich przedsiębiorców”) lub 8 tygodni (w odniesieniu do pozostałych przedsiębiorców). Tych ostatnich ograniczeń nie stosuje się wobec działalności przedsiębiorców w zakresie objętym: szczególnym nadzorem podatkowym, nadzorem nad rynkiem kapitałowym i towarowym, nadzorem bankowym i ubezpieczeniowym, nadzorem emerytalnym oraz nadzorem weterynaryjnym.

Przedsiębiorca zagraniczny

W świetle Ustawy „przedsiębiorca zagraniczny” to: „osoba zagraniczna” wykonującą działalność gospodarczą za granicą. Przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć na terytorium Polski oddziały lub przedstawicielstwa. Te pierwsze mają służyć wykonywaniu działalności gospodarczej (przy czym ustawa zastrzega, że chodzi tu o wykonanie działalności wyłącznie w zakresie przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego), te drugie zaś - prowadzeniu działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego. Nowością jest postanowienie, zgodnie z którym przedstawicielstwo mogą utworzyć również osoby zagraniczne powołane do promocji gospodarki kraju ich siedziby - z tym że zakres działania takiego przedstawicielstwa może obejmować wyłącznie promocję i reklamę gospodarki tego kraju.

Oddziały przedsiębiorców zagranicznych podlegają wpisaniu do rejestru przedsiębiorców (KRS), zaś utworzenie przedstawicielstwa wymaga wpisu do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, prowadzonego przez ministra właściwego do spraw gospodarki.

Zawarta w Ustawie regulacja prawna tworzenia i funkcjonowania w Polsce oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych w zasadniczej części odpowiada regulacji dotychczas obowiązującej, choć da się zauważyć ograniczenie części wymogów formalnych i uproszczenia pojęciowe. I tak na przykład: przedsiębiorca zagraniczny ubiegający się o wpisanie oddziału do rejestru przedsiębiorców, a działający na podstawie aktu założycielskiego, umowy lub statutu, powinien złożyć do akt rejestrowy odpis (a nie - jak dotychczas - oryginały) odpowiedniego dokumentu (wraz z jego uwierzytelnionym tłumaczeniem na język polski), a w przypadku, gdy przedsiębiorca zagraniczny utworzył na terytorium Polski więcej niż jeden oddział, złożenie tych dokumentów może nastąpić w aktach tylko jednego z oddziałów, z tym że w aktach rejestrowych pozostałych oddziałów należy wskazać ten oddział, w którego aktach złożono wskazane dokumenty (wraz z oznaczeniem sądu, w którym znajdują się akta, i numeru oddziału w rejestrze).

Dalszym uproszczeniem jest rezygnacja z wymogu uzyskania opinii ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności przedsiębiorcy zagranicznego przy wydawaniu przez ministra właściwego do spraw gospodarki decyzji o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez oddział. Organ ten nie musi także zasięgać opinii ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności przedsiębiorcy przy dokonywaniu wpisu przedstawicielstwa do rejestru przedstawicielstw, a także przy wydawaniu decyzji o zakazie wykonywania działalności przez przedstawicielstwo. Z kolei przy składaniu przez przedsiębiorcę zagranicznego będącego spółką wniosku o wpis do rejestru przedstawicielstw zrezygnowano z obowiązku dołączania przezeń oświadczenia, jaka część kapitału zakładowego (akcyjnego) została wpłacona, jeżeli prawo miejsca siedziby spółki zezwala na częściowe wniesienie kapitału.

Mikro przedsiębiorca

Umieszczone w Ustawie przepisy dotyczące „mikro przedsiębiorców” (to pojęcie zostało zresztą wprowadzone przez tą ustawę), a także „małych przedsiębiorców” oraz „średnich przedsiębiorców” wiążą się regulacją prawną pomocy publicznej, która na gruncie prawa polskiego regulowana jest przede wszystkim ustawą z 30.4.2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. Nr 123, poz. 1291). Jednak problem pomocy publicznej jest jednym z kluczowych zagadnień prawa gospodarczego (wiążąc się ściśle z problematyką prawa konkurencji) i z tej przyczyny stanowi przedmiot dorobku prawnego Unii Europejskiej. Wskazać należy, że zamiarem polskiego ustawodawcy projektującego omawiane tu przepisy było dostosowanie polskiej regulacji prawnej do zalecenia Komisji Europejskiej z 6.5.2003 r.

Ustawa, jak wskazano wyżej, wprowadza definicję „mikro przedsiębiorcy”, a także modyfikuje definicje „małych przedsiębiorców” oraz „średnich przedsiębiorców”. Ogólnie mówiąc, zarysowany tu kierunek zmian polega na podwyższeniu progu wartości obrotu oraz sumy aktywów, których przekroczenie eliminuje przedsiębiorcę z danej kategorii. Ma to skutkować objęciem powyższymi kategoriami większej niż dotychczas grupy przedsiębiorców, umożliwiając im przez to uzyskiwanie pomocy publicznej. Jednocześnie Ustawa rozszerza możliwości udokumentowania przez przedsiębiorców okoliczności, jakie przemawiają za objęciem go jedną z wymienionych kategorii (wyrazem tego jest w szczególności art. 108, zgodnie z którym podstawą zakwalifikowania przedsiębiorcy do jednej z wymienionych grup jego złożone przez niego oświadczenie - choć zapis ten nie uchybia uprawnieniom organu udzielającego pomocy do kontroli stanu faktycznego u przedsiębiorcy). Jednocześnie zaś Ustawa eliminuje możliwość uzyskania takiego statusu przez przedsiębiorców z odpowiednio wysokim udziałem Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego (art. 108).

---