Długość: to odległość między dwoma punktami na powierzchni ziemi zrzutowana na płaszczyznę poziomą.

Metody pomiaru długości:

1. bezpośrednie- przy użyciu przymiarów(tasiem: wstęgowe, drutowe, sztywne)

2. pośrednie- wykonywane dalmierzami(optyczne, świetlne, elektromagnetyczne, laserowe)

Przyrządy: taśmy stalowe, komplet szpilek, pion sznurkowy(gdy teren jest pochyły).

Warunki pomiaru długości:

1. dwukrotny pomiar w przeciwnych kierunkach,

2. taśma układana w poziomie,

3. taśma układana dokładnie na linii tyczek,

4. taśma musi być naciągnięta,

5. taśmę należy dokładnie dokładać do szpilek i dokładnie wbijać szpilki.

Wzór na długość I i II pomiaru

L1=(n-1)*l+k1

L2=(n-1)*l+k2

|L1-L2| <=fdop → L= L1+L2/2

fdop= u*√L ;u=0,00591

Tyczenie linii prostej: wyznaczanie na powierzchni gruntu punktów które wspólnie z początkiem i końcem tworzą jedną pionową płaszczyznę.

Metody: Bezpośrednie: (do siebie) między początkową a końcową tyczką jest dobra widoczność, odległość nie przekracza 200 m a teren jest nie pofałdowany. Obserwator stoi 5-7m za pierwszą tyczką, natomiast pomocnik używając wskazówek obserwatora ustawia tyczki zaczynając od tej która będzie najbliżej ostatniej tyczce i kolejno ustawia zbliżając się do obserwatora. Obserwator musi widzieć zawsze tylko jedną tyczkę.

Pośrednie: (ze środka) brak dobrej widoczności, odległość przekracza 200m do 600m, teren pofałdowany, nie można ustawić się za tyczką.

Definicja kątów:

Poziomy: jest miarą kąta przestrzennego utworzonego przez dwie płaszczyzny pionowe przechodzące przez wierzchołek kąt, oraz punkty wyznaczające ramiona tego kąta. Różnica 2 kierunków.

Pionowy: jest miarą kąta płaskiego w płaszczyźnie pionowej, jest to kąt zawarty między kierunkiem prostej(osi celowej) a jej rzutem prostokątnym na płaszczyznę poziomą.

Kierunek- kąt zawarty między 0 limbusa(koła poziomego) a kierunkiem osi celowej.

Teodolit- przyrząd do pomiarów kątów poziomych i pionowych.

Budowa:

a) statyw: trójnóg regulowany

b) koło poziome (limbus):

c) dwa dźwigary ALIGADA:

-luneta geodezyjna: obiektyw i okular, pierścień regulujący ostrość, nad lunetą celownik, w układzie okularowym krzyżniter, charakterystyka:

powiększenie(stosunek długość obiektywu do długości ogniskowej okularu), jasność(stosunek ilości światła wpadającego do oka przez lunetę do ilości światła wpadającego do oka bez lunety), pole widzenia(pole przestrzeni wyrażone kątem ok 1,5st.

- urządzenia sprzęgające: unieruchamiające lunetę i aligadę

- koło pionowe

- pokrętła: śruby mikroruchu

- 2 libele: służące precyzyjnemu ustawieniu limbusa w poziomie

- spodarka

- lusterko: wprowadza światło na skale odczytowe

- 2 skale odczytowe V-skala koła pionowego(najczęściej żółto-pomarańczowa), Hz- skala koła poziomego(najczęściej. bezbarwna).

Czynność związane z pomiarem teodolitem:

Metoda zwykła: gdy mierzymy pojedynczy kąt(między dwoma kierunkami).

- stanowiskiem pomiarowym jest punkt. Precyzyjne ustawienie w punkcie(kontrolujemy położenie pionu i libelli).

-pierwszy pomiar: koło pionowe teodolitu umieszczone po lewej stronie, celujemy w pierwszy punkt, dokonujemy odczytu. Celujemy w drugi punkt, dokonujemy odczytu. Za pomocą obliczeń wynikających z różnicy warności kątów określamy wartość wyznaczanego kąta.

-drugi pomiar: wykonujemy przerzut lunety w ten sposób aby koło pionowe znajdowało się po prawej stronie, resztę czynność analogicznie do punktu pierwszego.

-wyznaczamy różnicę z pomiaru pierwszego i drugiego błąd nie może przekraczać podwójnej dokładność teodolitu.

Warunki pomiaru teodolitem:

- dokładne ustawienie w punkcie i z poziomowanie teodolitu

- dokładne celowanie w punkt

- dokładny odczyt ze skali

- dwa pomiary różniące się położeniem lunety

Osnowa poligonowa zamknięta:

Osnowa geodezyjna jest to zbiór punktów utrwalonych w terenie których wzajemne położenie zostało określone na podstawie pomiarów geodezyjnych

Aby wyznaczyć osnowę poligonową zamkniętą musimy znać azymut przynajmniej jednego z boków oraz kąty i długość. poszczególnych boków.

Schemat obliczeniowy osnowy:

-obliczenie sumy kątów pomierzonych

-obliczenie teoretycznej sumy kątów: ∑kąt wew=(n-2)*200g ; ∑kąt zew=(n+2)*200g

-błąd nie zamknięcia kątowego(nie zamknięcia poligonu) fα=∑α pomierzonych-∑αteoretyczna.

-wyznaczanie granicy błędu : fαdop=m0*√n ; mo- dokładność teodolitu

-sprawdzenie czy błąd mieści się w granicy dopuszczalności

-wyznaczenie poprawki V= - fα/n, (wartość poprawki nanosimy na wartości kątów)

-obliczanie azymutów poszczególny boków(zakładając że azymut pierwszego boku jest znany) An+1=An+200-αn (dla kątów prawych); An+1=An-200+ αn (dla kątów lewych)

-wyznaczanie przyrostów: ΔY=d*sinA; ΔX=d*cosA.

-kontrola przyrostów: ΔY=S-C; ΔX=S+C; S=(di/(√2))*sin(A+50); C=(di/(√2))*cos(A+50)

-sumujemy przyrosty i obliczamy Fl=√(∑ΔY+∑ΔX) w celu sprawdzenia czy błąd nie przekracza wartości błędu dopuszczalnego Fdop=0,20m(0,0059*√L)

-wyrównanie przyrostów: wyznaczenie błędu jednostkowego dla ΔY i dla ΔX;

fxj=fx/∑di (fx=∑ΔX); fyj=fy/∑di (fy=∑ΔY)

-poprawki przyrostów Vxi=-fxj*di; Vyj=fyj*di; poprawki nanosimy na przyrosty współrzędnych

-sumy przyrostów wyrównanych muszą wynosić 0

-wyznaczanie współżędnych Xn+1=Xn+ΔXn (np. X2= X1+ΔX1) dla Y tak samo

Deklinacja: jest to kąt zawarty między południkiem astronomicznym a południkiem magnetycznym, może być wschodnia lub zachodnia(na półkuli północnej odchylenie w kierunku północy magnetycznej jest na zachód)

Azymut: jest to kąt zawarty między północną częścią południka a danym kierunkiem (w prawo).

Metody wyznaczania powierzchni:

- analityczna: na podstawie budowania figur geometrycznych lub metodą Gausa-Hillera(polega na wykorzystaniu wieloboków- trapezów których współrzędne wierzchołków są znane)

-graficzna: obliczenia powierzchni na rysunku

-mechaniczna: przy użyciu planimetru biegunowego(ramię biegunowe, ramię wodzące z wóżkiem na którym jest mechanizm kółka całkującego, oraz z wodzikiem.)

-kombinowana: gdy część powierzchni obliczamy z pomiarów w terenie a cześć z mapy.

-automatyczna: komputer i digitalizator.

Metoda mechaniczna:

Stała mnożenia C:

Stała planimetru jest to powierzchnia która odpowiada 1/1000 obwodu kółka całkującego przy konkretnej skali i konkretnej długości ramienia wodzącego planimetru. Jej wielkość zależy od jednostek w jakich ją wyrażamy(w celu wyznaczenia stałej C należy splanimetrować znaną powierzchnię a następnie podzielić powierzchnię wzorcową przez średnią wartość z planimetrowania) Powierzchnię wzorcową należy przeliczyć w miarę potrzeb na daną jednostkę i na skale mapy.

Zasady planimetrowania:

- biegun planimetru nieruchomy,

- biegun umieszczony poza planimetrowaną powierzchnią,

-wodzik planimetru prowadzony po obwodzie powierzchni planimetrowanej odręcznie w prawo

- kąt między ramionami planimetru zawsze znajduję się w przedziale [30- 159]st

- kółko całkujące w trakcie planimetrowania poruszą się po jednakowej, równej i nie śliskiej powierzchni

1

---