11)Lepiszczami bitumicznymi nazywamy organiczne materialy wiazace,które dzieki zjawiskom fizycznym (adhezji i kohezji) zmieniaja konsystencje.Fakt ten odroznia je od spoiw,w których zasadnicza role przy wiazaniu odgrywa odgrywaja reakcje chemiczne.Lepiszcza bitumiczne dzieli się z zaleznosci od pochodznia na 2 grupy:asfaltowe i smolowe.Lepiszcza asfaltowe stanowia samodzielna grupe rozniaca się od grupy smol pochodzeniem,skladem i wlasciwosciami.Ze względu na pochopdzenie asfalty dziela się na naturalne.ASFALTY:Stanowia mieszanine weglowodorow wielkoczasteczkowych pochodzenia naturalnego lub otzrymywane z przerobki ropy naftowej.Odznaczaja się calkowita odpornoscia na dzialanie wody,kwasow i lugow;rozpuszczaja się w dwusairczku wegla,beznynie,benzolu i innych rozpuszczalnikach .Barwa czarna.Konsystencja stala lub polstala.Pod wplywem ogrzewania miekna i przechodza w stan plynny.Asfalty charateryzuja się temperatura mieknienia,penetracja,temperatura lamliwosci ,ciagliwosci oraz lepkoscia dynamiczna.Za temp.mieknienia przyjmuje się najnizsza temperature,w ktorej asfalt badany metoda piersciania i kulu (PiK) pod wplywem nacisku kulki stalowej opadnie z pierscienia na dlugosc 25 mm.Przez penetracje rozumie się wlasciwosc okreslajaca konsystencje asfaltu w normalnych warunkach ,ktorej maira jest glebokosc zanurenia.temp.lamliwosci- asfaltu oznacza temp.,w ktorej cienka warstwa asfaltu ,naniesiona na balszke ,peka lub zarysowywuje się przy wygieciu.Im wyzsza jest temperatuar,przy ktorej peka powloka asfaltu,tym asfalt jest abrdziej kruchy.Ciagliwosc-oznacza wlasciwosc plastyczna asfaltu ,okresalna dlugoscia,do jakiej daje się rozciagac,bez zerwania,normowa probka asfaltu w duktylometrze.Lepkosc dynamiczna-(wspolczynnik lepkosci dynamicznej η)oznacza wspolczynik tarcia wewnetrzego powstajacego przy przesowaniu się względem siebie dwoch rownoleglych warstw badanego asfaltu w okreslonej temp(+60st.Cel).jednostka wspolczynnika η jest 1 Pa*s .Pomiar lepkosciprzeprowadza się w lepkoscoinmierzu obrotowym(Rheotest typ RV).ASFALTY NATURALNE-Asfalty naturalne wystep[uja w przyrodzie przewaznie w pobliozu zrodel ropy naftowej w postaci zloz bitumicznych (o zawartosci czystego asfaltu 55-98%) lub skal bitumicznych-nasyconych skal porowatych ,zwykle wapieni ,dolomitow ,rzadziej
22)piaskowcow ,w których zawartosc czystego asfaltu wynosi 10-15% .Asfalty naturalne sa twarde i dlatego nie stosuje się ich samiodzielnie jako lepiszcza ;stanowia one natomiast cenny dodatek (5-15%) do asfaltow ponaftowych lub smol
polepszajac ich właściwości.ASFALTY PONAFTOWE-sa pozostaloscia (najciezsza farkcja) po destylacji ropy naftowej prowadzonej dwustopniowo w instalacjach rurowo-woerzowych.Zaleznie od stopnai przerobek technologicznych pozostalosc podestylacyjna (ropy naftowej) osiaga rozne właściwości dajac produkty ,które dziela się na dwie grupy:asfalty drogowe i asfalty przemyslowe.Proces glebokiego oddestylowania pozwala na uzyskania gotowych produktow w postaci asfaltow drogowych.Dla uzyskania nizszych pemetracji prowadzi się dodatkowy proces utlenienia pozostalosci .Natomiast w celyu uzyskania asfaltow przemyslowych prowadzi się oddestylowanie na srednim poziomie na konieczniosc uzyskania odpowiednio wysokich(tj.liczbowo niskich) temperatur łamliwosci.Mamy a.przemyslowe:P25 i P40 do produkcji papy,P50 i PS50 plyty izolacyjne i lepiki z wypelniaczami,stosowane na goraco,P60-do produkcji mas kwasoospornych ,P70-lepiki stosowane na zimno;PS75-masy powlokowe pap,farb i lakierow bitumicznych .W grupie asfaltow drogowych rozroznai się w zaleznosci od zawartosci parafiny dwa typy asfaltow:D-bezparafinowe-o zawartosci parafiny do 2 %;Dp-parafinowe-o zawartosci parafiny do 3 %.zawartosc parafiny w asfalcie zwiazana jest scisle ze skladem chemicznym ropy naftowej ,z ktorej asfalt jest otrzynmywany.Obecnie parafiny w asfalatch drogowych (Dp) wplywa na obnizenie ich lepkosci ,zmniejszenia rozpietosci do kruszyw mineralnych w porownaniu do asfaltow bezparafinowych(D).Asfalty prsemyslowe kwalifikowane sa wedlug kryterium temperatury mieknienia.Izolacyjne asfalty oprzemyslowe PS stosuje się glownie w przemysle materialow budowlanych jako masy powlokowe i impregnacyjne do produkcji papy,jako glowny skladnik lepikow,kitow oraz jako masy izolacyjne do pokrywania rurociagow.Asfalty przemyslowe pakowane sa w metalowe bebny.Asfalty mopga być także przewozone w cysternach .Przy przechowywaniu należy asfalt chronic przed dostepem powietrza ,wilgoci oraz bezpsrednim dzialaniu promieni slonecznych .Zastosowanie asfaltow drogowych jest
33)nastepujace:-D300 i D 200-do zamykania nawierzchni ,regenarcji i powierzchniowego utrwalania ,do otaczania grysow i tlucznia,do wytwarzania zapraw asfaltowych (mastyksow) oraz do wytwarzanai emulsji asfaltowych;-D100 -do wykonywanai nawierzchni dywanikowych ,do wytwarzania mas asfaltu piaskowego i emulsji asfaltowych ;D70-do wykonywanai nawierzchni dywanikowych ,do warst dolnych nawierzchni wielowarsrtwowych oraz do wytwarzanai betonu asfaltowego;D50-do wykonywania roznego rodzaju nawierzchni asfaltobetonowych(z betonu asfaltowego);D35 i D20-do wykonywania mas asfaltu lanego.Do celow drogowych produkuje się tez asfalty uplynnione frakcjami naftowymi lub poweglowymi :AUN(asfalt uplynniony do nawierzchni drogowych),AUG (sfalt uplynniony do stabilizacji gruntow).Asfalt AUN w zaleznosci od lepkosci dzeili się na 2 rodzaje AUN 250/400 i AUN 10/15.Asfalty uplynnione AUN stosuej się do :utrwalen nawierzchni drogowych ,wytwarzania mas i mieszanek bitumicznych oraz do remontow drogowych nawierzchni bitumicznych na zimno.Asfalt AUG ma lepkosc 75/190 s i jest przeznaczony do stabilizacji gruntow w budownictwie drogowym.do stabilizacji gruntow w budownictwie drogowym.Do stabilizacji smolyu drogowej stosowany jest asfalt D50 i Dex 80 .Asfalty drogowe na budowe dostarczane sa w cysternach.SMOLY:Smoly sa to produkty ,o konsystencji plynnej ,rzadkiej lub gestej i barwie od ciemnobrunatnej do czarnej ,otrzymywane w wyniku suchej destylacji wegla lub drewna.W technice budowlanej najczesciej stosowane sa smoly z wegla .Przy suchej destylacji wegla kamiennego ,jako produkty otrzymuje się kosks ,gaz oraz smole,ktorej ilosc wynosi kilka procent(4-5%) masy odgazowywanego lub odkoksowanego wegla.Smoly otrzymywane z destylacji wegla kamiennego nazywaja się smolami surowymi.rozroznia się smoly surowe koksownicze i smoly surowe gazownicze.Smoly surowe po dalszej prszerobce ,polegajacej na ich rozfrakcjonowaniu przez destylacje ,a nastepnie wymieszaniu w odpowiednim stosunku frakcji olejowych i paku ,nazywaja się smolami preparowanymi.Odmiany olejow otrzymywane podczas destylacji :lekki (temp.wrzenai do 170 st.Cel),sredni(170-270st.Cel),ceizki (270-300st.Cel),antracenowy(300-350st.Cel) oraz pak(powyzej
44)350st.Cel)-cialo stale,ktortego udzial ilosciowy w smole surowej wynosi 55-65%.W zaleznosci od zastosowania rozroznai się 3 rodzaje smoly preparowanej :dachowa,hutnicza i opalowa.Smola dachowa stosowana jest do produkcji :mas smolowych ,stosowanych na goraca,do konserwacji smolowej papy dachowej ,lepikow ,preparatow ilolacyjnych przeciwwilgociowych ,plyt ilolacyjnych do niskich tempeartur.W technice drogowej stosowane sa smoly drogowe zwykle (S)oraz smoly stabilizowane (SS).Smoly drogowe zwykle skladaja się z paku i olejow smolowych ,zas smoly stabilizowane -z paku ,olejow smolowych lub asfaltu.w zaleznosci od lepkosci rozroznai się anstepujace gatunki :80/120,180/240,300/500,800/1400,2000/5000.w tecgnice drogowej smoly stosuej się do sporzadzania mas smolowo -mineralnych oraz do naprawy i konserwacji nawierzchni smolowych.pak-z wegla kamiennego jest pozozstaloscia po oddestylowaniu olejow ze smoly surowej .Ma on konsystencje stala,barwe czarna ,a przelom muszlowy.Jest mieknacy i przechodzacy w3 stan ciekly pod wplywem ogrzewania .smola surowa zawiera 55-70% paku.WYROBY Z LEPISZCZY BITUMICNYCH DO ILOLACJI PRZECIWWILGOCIOWYCH:podzial na materialy bitumiczne plynne i papy(materialy rolowe):do pierwszej grupy naleza:emulsje asfaltowe,asfaltowe pasty emulsyjne,roztwory asfaltowe,lepiki i masy asfaltowe,kity asfaltowe uszczelniajace,lakier asfaltowy oraz lepiki i masy smolowe.Druga grupa to:papy MATERIALY BITUMICZNE PLYNNE DO IZOLACJI PRZECIWWILGOCIOWYCH:Emulsje asfaltowe:w zaleznosci od rodzaju uzytych emulgatorow :niejonowe,anionowe,kationowe.Stosuje się je do pokryc izolacyjnych przeciwilgociowych i robot konserwacyjnych w budownictwie na podlozach betonowych ,murach ceglanych,drewnie,itp.Emizol,kationol,asfaltowa emulsja lateksowa,emulsje kationowe.Asfaltowe pasty emulsyjne:niskotopliwa(NP.),sredniotopliwa(SP),wysokotopliwa(WP).ROZTWOR ASFALTOWY:nazywamy asfalty rozpuszczone w szybko schnacym rozpuszczalniku (np.benzynie lakowej,oleju naturalnym lub solwentnafcie).Jako dodatki uszlachetniajace stosuje się zywice kumaronowe,kalafonie i pokosty.rodzaje:Abizol R,abizol P, abizol D, bitizol R.LEPIKI ASFALTOWE-STOSOWANE NA ZIMNO TO:DACHBIT,
55)dacholeum, bitizol P,abizol G,bitizol G,bitizol D;na goraco:lepiki z wypelniaczami lepiki bez wypelniaczy.Lepik asfaltowy do posadzki deszczulkowej,masa asfaltowo-aluminiowa,asfaltowo-cyklokauczkowa,kit asfaltowy uszczelniajacy,masa zalewowa,lakier asfaltowy,lepiki smolowe,smolowa masa konserwacyjna.ZASADA OZNACZANIA PENETRACJI ASFALTU:Mierzy się glebokosc na jaka zanurza się w badanym asfalcie igla penetracyjna srednicy 1 mm pod obciazeniem 100g w temp.25st.cel. w ciagu 5 sec.Jednostka penetracji jest liczba neimianowana odpowiadajaca zaglebieniu 0,1 mm igly penetracyjnej.Do pomiaru wielkosci penetracji uzywa się penetrometru.ZA wynik przyjmuje się srednia arytmetyczna co najmniej trzech pomairow z dokladnoscia do jednosci.OZNAZCENIE TEMP.MIEKNIENIA ASFALTOW METODA „PIERSCIENAI I KULI” .Polega na ogrzewaniu badanego asfaltu do tempeartury ,w ktorej miekancy asfalt pod ciezarem staklowej kulki przesunei się i dotknie podstawy aparatu.tempearture ta przyjmuje się jako temperature mieknienia badanego asfaltu.Oznaczenie wykonuej się przez napelnienie pierscieni badanym asfaltem ,an którym uklada się normowe metalowe kulki .Nastepnie caly zestaw podgrzewa się tak ,ze szybkosc przyrostu temperatury wynosi około 5st.Cel/min.Za wynik należy przyjac srednai arytmetyczna wynikow co najmniej
66)dwoch oznaczen.ZASADA OZANCZANIA CIAGLIWOSCI ASFALTOW:Polega na okreslenui maksymalnej dlugosci w centymetrach ,do jakeij da się bez zerwanai wyciagnac probke w duktylometrze.Probka asfaltowa uformowana w postaci zblozoenj do osemek ,jest rozciagana w wodzie (w duktylometrze) o temperaturze 25 st.Cel z szybkoscia 5 cm/min..kapiel te preparuje się tak ,by jej gestosc była rowna gestosci asfaltu.Jeżeli abdany asfalt ma gestosc wieksza od wody,to do wody w duktylometrze dodaje się chlorku sodowego lub gliceryny.Jeżeli jest odwrotnie,to do wody należy dodac alkoholu etylowego.Obserwujac probke asfaltu należy zanotowac polozenie wskazowki duktylometru w chwili rozerwania probki asfaltu .za wynik przyjmujemy srednaio arytmetyczna wynmikow co najmniej 3 pomiarow.ZASADA OZNAZCANIA LEPKOSCI SMOLY:Lepkosc(wiskoza) smoly jest najbardzxiej charakterystyczna cecha,okreslajaca jej właściwości uzytkowe.Lepkosc oznazca stopien plynnosci ,tzn.im smola jest gestrza ,tym ma wieksza lepkosc i odwrotnie.Do ozanczenia lepkosci smoly stosuje się lepkosciomierz.Badanai przeprowadza się się:normowy zbiorniczek napelnie się smola i doprowadza ja w kapieli wodnej do tempeartury 30st.Cel.Pod lepkosciomierz wstawia się wyskalowany cylinder szklany o pojemnosci 100cm3 ,zawierajacy 20 cm3 dowolnego oleju mineralnego.nastepnie otwiera się otwor wylotowy przez podniesienie zatyzcki i uruchamia sekundomierz,gdy poziom cieczy osaignei kreske 25cm3.Pomiar czasu w sekundach trwa do chwili ,gdy poziom ciezcy osiagnie kreske 75cm,co oznacza wyplyniecie 50cm3 smoly.Czas podany w sekundach okresla lepkosc smoly w temperaturze 30st.Cel.zaleznei od zastosowanej smoly powinny wykazywac rozna lepkosc .smola plynna odznacza się mala wiskoza ,natomiast gesta-dlugim czasem wiskozy.