ATMOSFERA-powłoka Ziemi składająca się z mieszaniny gazów, zwanych też powietrzem atmosfe-
rycznym. Zawiera: 78,1% azotu, 20,9% tlenu, 0,9% argonu i 0,1% innych gazów (np. wodór, hel, krypton, ksenon).
TROPOSFERA-najbliższa Ziemi warstwa atmosfery, w niej zachodzą procesy kształtujące pogodę i klimat. Nad biegunami jej warstwa jest najcieńsza ok. 6-8 km, a najgrubsza w strefie międzyzwrotnikowej ok. 17km. Powstają w niej chmury, mgła opady.
TROPOPAUZA- zamyka troposferę i łączy ją ze stratosferą.
STRATOSFERA- rozpościera się od 6-8km i 17 do ok. 50 nad powierzchnią Ziemi . Od 12-25 km utrzymuje się temp do -55*C, a na wys. 50 km ok. 0*C. Górną warstwę stratosfery stanowi OZONOSFERA w której pod wpływem promieniowania słonecznego następuje przemiana tlenu w ozon, co wywołuje wyzwalanie się ciepła.
STRATOPAUZA- cienka warstwa między stratosferą a mezosferą.
MEZOSFERA- (od 50-85km) charakteryzuje się stałym spadkiem temp do -90*C.
MEZOPAUZA- oddziela mezosferę od termosfery , utrzymuje się w niej stała temp-90*C.
TERMOSFERA- sięga do wys. ok. 800km jej dolną warstwę stanowi JONOSFERA charakteryzująca się silna jonizacja gazów, tworzy się w niej zjawisko zorzy polarnej i ukazują się meteory.
EGZOSFERA- ostatnia wydzielana warstwa atmosfery, często nazywa się ją warstwa rozproszenia gazów, górna jej granica jest już nieuchwytna.
POGODA-to fizyczny stan atmosfery w danym momencie, na danym obszarze.
Elementy pogody: temp powietrza, wilgotność, ci śnienie atmosferyczne, wiatr, zachmurzenie, nasłonecznienie, opady atmosferyczne.
KLIMAT- wieloletni, normalny dla danego miejsca na powierzchni Ziemi przebieg stanów pogody.
W I A T R Y
BRYZA- powstaje wskutek różnicy tempa nagrzewania i stygnięcia wody oraz lądu w ciągu doby może nawet dwukrotnie dochodzić do zmian układu ciśnienia skutkiem czego jest bryza dzienna (w stronę lądu) i bryza nocna (w stronę zbiornika wodnego).
MONSUNY-wiatry o rytmie rocznym, powstają wskutek sąsiedztwa olbrzymiego bloku kontynentalnego oraz okalających oceanów .Latem niosą ze sobą oceaniczna wilgoć ku lądowi , zimą suche powietrze ku oceanowi.
TORNADO-powstaje ponad nizinnym wnętrzem lądu , gdzie na skutek spotykania się ciepłego i wilgotnego powietrza z powietrzem chłodnym dochodzi do wymuszonego podnoszenia powietrza ciepłego.
CYKLONY TROPIKALNE ( TAJFUNY) -powstają nad morzem w wyniku gwałtownego obniżenia ciśnienia, oko cyklonu zajmuje ok. 20 km , wokół niego w promieniu nawet 500 km wieją niezwykle silne wiatry, gdy cyklon dociera na lad najczęściej szybko zamiera.
FENY- po dwóch stronach gór tworzą się różnice ciśnienia , po stronie wysokiego ciśnienia wiatry wieją ku szczytom a po przekroczeniu wierzchołków pasm górskich powietrze opada w dół i ogrzewa się do wyższej temp od występującej na tej samej wys. po przeciwnej stronie a następnie z wierzchołków górskich spada porywisty ciepły i suchy wiatr.
O S A D Y
ROSA-osad w postaci kropelek wody powstający na kontakcie ochłodzonego podłoża z ciepłym powietrzem.
SZRON-osad w postaci kryształków lodu powstają-
cy na kontakcie ochłodzonego podłoża z ciepłym powietrzem.
SZADŹ - krystaliczny nalot tworzący się z zamar-
Zania przechłodzonych kropel mgieł napływających na wychłodzona powierzchnie gruntu lub przedmiotów.
GOŁOLEDŹ- osad lodowy powstający w wyniku opadania przechłodzonych kropel.
PYŁ WODNY-opad kropelek przenoszonych przez wiatr znad falujących wód.
O P A D Y
DESZCZ (krople od 0,5- 5 mm)
MŻAWKA (poniżej 0,5 mm)
PYŁ WODNY (powstaje w wyniku rozprysku wody przez wiatr)
ŚNIEG (puszysty gdy temp jest wyższa, twardy- niższa)
KRUPA ( występuje w postaci nieregularnych bryłek lodu)
GRAD ( woda zamarzająca na skutek gwałtownego spadku temp)
ROZMIESZCZENIE OPADÓW NA ŚWIECIE
- strefa równikowa do ok. 10*S i N - obfite roczne opady przekraczające 1000mm a nawet 2000mm.
-szer. geogr. Od 10*-20*-wysrępowanie jednej pory deszczowej w okresie najwyższego położenia słońca (trwa ok. 4 m-ce, suma-1000mm)
-między 20* a 30*-opady są bardzo skąpe
-30*-60*- sumy opadów wahają się od 250 do 1000mm
-powyżej 60*- sumy opadów wynoszą poniżej 250mm
C H M U R Y
PIERZASTE (cirrus) -pojedyncze, delikatne obłoki o włóknistej budowie, składają się z kryształków lodu, na wys. 6-12km
KŁĘBIASTE ( cumulus)-białe z ciemna podstawą, mają postać kłębów lub kopuł, składają się przede wszystkim z kropelek wody, tworzą się głównie na wys. 2-6km
WARSTWOWE (stratus)-jednolite szare warstwy pokrywające całe niebo, zbudowane z kropelek wody, czasem z kryształków lodu, na wys. 2km