Strona bierna
Misiu przeszedł rzeczkę. Rzeczka została prze...??? To jest właśnie strona bierna. Naucz się jak ją tworzyć w języku angielskim. To tylko kilka prostych zasad!
Opis
Strona bierna to zjawisko gramatyczne, które występuje zarówno w języku polskim, jak i angielskim. W języku polskim zdania w stronie biernej zawierają czasownik "być", "zostać", "stać się", np.
Został wybudowany nowy most.
W języku angielskim stronę bierną tworzymy dzięki czasownikowi "to be", a w odmianie amerykańskiej języka - również "to get".
Ale po co nam w ogóle strona bierna? Dzięki jej użyciu zdania brzmią bardziej oficjalnie, obiektywnie. W zdaniach biernych nieważny jest wykonawca (czasem można go pominąć), eksponujemy samą czynność. Statystycznie w języku angielskim strona bierna używana jest częściej, w języku polskim - rzadziej. (A teraz popatrzmy na ostatnie zdanie - oto przykład użycia strony biernej!).
Zdania w stronie biernej zawierają często artykuły prasowe, obwieszczenia, zawiadomienia itp. teksty pisane w stylu oficjalnym. W języku potocznym występuje rzadziej, ale również jej się używa.
Tworzenie
Nie wszystkie czasy i nie wszystkie czasowniki tworzą stronę bierną - hurra! Tworzą ją tylko czasowniki przechodnie (transitive, [T] w słownikach np. Longmana, Penguina). Jak taki czasownik rozpoznać? Otóż jest to czasowniki wymagający dopełnienia. Wyobraźmy sobie zdanie w stronie czynnej
Wczoraj moja siostra widziała.
Nie ma ono sensu, prawda? Po czasowniku czegoś brakuje - brakuje dopełnienia., zatem zdanie nie jest kompletne. Z tego wnioskujemy, że czasownik "widzieć" jest czasownikiem przechodnim. Podobnie w języku angielskim - zdanie
Yesterday my sister saw.
nie brzmi dobrze. Poprawna wersja tego zdania to (np.)
Yesterday my sister saw my best friend.
Mamy zatem do czynienia z czasownikiem przechodnim - zamieńmy je więc na stronę bierną. W tym celu wyrażenie, które było w poprzednim zdaniu dopełnieniem (my best friend) postawimy na początku zdania jako podmiot. Następnie musimy użyć czasownika "być" w odpowiedniej formie (w tym wypadku - przeszłej) i wreszcie - czasownika "widzieć", ale - uwaga - w formie trzeciej. Na końcu dodamy "yesterday"(można by je postawić również na początku).
Wygląda to następująco:
My best friend was seen yesterday.
Wykonawca czynności (my sister) jest mniej istotny, ale jeśli trzeba - dodamy tę informację na końcu: by my sister.
Czasy a strona bierna
Czas/Aspekt Simple Continuous
Present It is cooked. They are being cooked.
Past It was cooked. It was being cooked.
Future They will be cooked. -
Present Perfect They have been cooked. -
Past Perfect It had been cooked. -
Future Perfect They will have been cooked. -
Z dużą ulgą stwierdzamy, że czasy Present Perfect Continuous, Past Perfect Continuous, Future Perfect Continuous oraz Future Continuous w ogóle nie tworzą strony biernej.
Present Simple
Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:
He cooks tomato soup every Wednesday.
- Odnajdujemy czasownik, a ściśle mówiąc - orzeczenie (cooks) i stwierdzamy, że zostało użyte w czasie Present Simple. Użyto na pewno czasownika przechodniego, bo ma on dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik "być" w formie odpowiedniej dla czasu (Present Simple) oraz osoby (trzecia liczby pojedynczej): is.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "every Wednesday". Można również postawić okolicznik czasu na początku zdania.
Tomato soup is cooked (by him) every Wednesday.
Every Wednesday tomato soup is cooked (by him).
Present Continuous
Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:
He is cooking tomato soup now.
- Odnajdujemy orzeczenie (is cooking) i upewniamy się, że zostało użyte w czasie Present Continuous. Czasownik główny jest przechodni, bo ma dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla tego czasu, w odpowiedniej dla danej osoby formie (is). Potem wstawiamy czasownik "być" w formie odpowiedniej dla czasu, a więc ciągłej: being.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "now".
Tomato soup is being cooked (by him) now.
Past Simple
Przykładowe zdanie w stronie czynnej:
He cooked tomato soup yesterday.
- Odnajdujemy orzeczenie (cooked) i stwierdzamy, że jest w czasie Past Simple. użyto z pewnością czasownika przechodniego, bo ma on dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik "być" w formie odpowiedniej dla czasu (Past Simple) oraz osoby (trzecia liczby pojedynczej): was.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "yesterday". Można również postawić okolicznik czasu na początku zdania.
Tomato soup was cooked (by him) yesterday.
Yesterday tomato soup was cooked (by him).
Past Continuous
Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:
He was cooking tomato soup all day yesterday.
- Odnajdujemy orzeczenie (was cooking) i stwierdzamy, że jest ono w czasie Past Continuous. Czasownik główny jest na pewno przechodni, bo ma dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla tego czasu, w odpowiedniej dla danej osoby formie (was). Potem wstawiamy czasownik "być" w formie odpowiedniej dla czasu, a więc ciągłej: being.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "all day yesterday".
Tomato soup was being cooked (by him) all day yesterday.
Present Perfect
Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:
He has already cooked tomato soup.
- Odnajdujemy orzeczenie (has cooked) i stwierdzamy, że zostało użyte w czasie Present Perfect. Czasownik główny jest na pewno przechodni, bo ma dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla tego czasu, w odpowiedniej dla danej osoby formie (has) oraz"być" w formie odpowiedniej dla czasu: been.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
- "Already" wstawiamy po czasowniku posiłkowym, a przed "been".
Tomato soup has already been cooked (by him).
Past Perfect
Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:
He had cooked tomato soup (before I came).
- Odnajdujemy orzeczenie (had cooked) i stwierdzamy, że zostało użyte w czasie Past Perfect. Czasownik główny jest przechodni, bo ma dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla czasu Past Perfect (had) oraz czasownik "być" w formie odpowiedniej dla czasu: been.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked).
- Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
- Zdanie podrzędne w czasie Past Simple dodajemy na końcu albo na początku.
Tomato soup had been cooked (by him) before I came.
Before I came, tomato soup had been cooked (by him).
Future Simple
Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:
He will cook tomato soup.
- Odnajdujemy orzeczenie (will cook) i stwierdzamy, że jest ono w czasie Future Simple. Użyto czasownika przechodniego, bo ma on dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla danego czasu (Future Simple), a więc "will", a dalej "być" w formie odpowiedniej dla czasu, czyli w bezokoliczniku: be.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked).
- Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
Tomato soup will be cooked (by him).
Future Perfect
Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:
He will have cooked tomato soup by 11 a.m..
- Odnajdujemy orzeczenie (will have cooked) i stwierdzamy, że jest ono w czasie Future Perfect. Użyto czasownika przechodniego, bo ma on dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla tego czasu (will), a następnie"być" w formie odpowiedniej dla czasu. Tu mała komplikacja - w czasie Future Perfect używamy konstrukcji nazywanej perfect infinitive, czyli bezokolicznikiem dokonanym. Będzie to have+been.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "by 11 a.m.". Można również postawić okolicznik czasu na początku zdania.
Tomato soup will have been cooked (by him) by 11 a.m..
By 11 a.m., tomato soup will have been cooked (by him).
Czasownik "get" w tworzeniu strony biernej.
Takie konstrukcje są częste w potocznej amerykańszczyźnie:
The window got broken yesterday.
I got paid very well.
Czasownik "get" wyraża zmianę stanu, wydarzenia dynamiczne.
I to wszystko, co powinniśmy wiedzieć o tworzeniu strony biernej.