Klasyfikacja techniczna dróg

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej
z 2.03.1999r. [Dziennik Ustaw RP Nr 43 z 14.05.1999 r.] w celu określenia wymagań technicznych i użytkowych wprowadza się następujące klasy dróg:

1. autostrady - A;

2. ekspresowe - S;

3. główne ruchu przyspieszonego - GP;

4. główne - G;

5. zbiorcze - Z;

6. lokalne - L;

7. dojazdowe - D.

Pod pojęciem klasy drogi rozumie się przyporządkowanie drodze odpowiednich parametrów technicznych wynikających z jej cech funkcjonalnych.

Zgodnie z przepisami o drogach publicznych drogi dzielą się na:

1. drogi krajowe o parametrach dróg klasy A,S,GP i wyjątkowo G;

2. drogi wojewódzkie o parametrach dróg klasy G, Z i wyjątkowo GP;

3. drogi powiatowe o parametrach dróg klasy G, Z i wyjątkowo L;

4. drogi gminne o parametrach dróg klasy L, D i wyjątkowo G, Z;

Parametry projektowe dróg

Prędkość projektowa V_p - parametr techniczno-ekonomiczny, któremu są przyporządkowane graniczne wartości elementów drogi, proporcje między nimi oraz zakres wyposażenia drogi.

Prędkość projektowa nie jest związana z prędkością dopuszczalną - V_o - ,
o której mowa w przepisach o ruchu drogowym (np. ograniczona znakami).

Prędkość miarodajna - V_m - parametr odwzorowujący prędkość samochodów osobowych w ruchu swobodnym na drodze, służący do ustalania wartości parametrów tych elementów drogi (węzła), które ze względu na bezpieczeństwo powinny być dostosowane do tej prędkości.

Odpowiada jej kwantyl V₈₅ z rozkładu prędkości samochodów osobowych
w ruchu swobodnym na mokrej nawierzchni.

Wartości prędkości projektowych dróg zestawiono w tablicy 1.

Klasa drogi		A	S	GP	G	Z	L	D
Vp [km/h]	poza terenem zabudowy	120, 100, 80^1)	120^2), 100, 80	100, 80, 70, 60	70, 60, 50	60, 50, 40	50, 40	40,30
			na terenie zabudowy		80, 70, 60^1)	70, 60	60, 50	60, 50, 40	40, 30	30

1) Dopuszcza się przy usytuowaniu drogi na obszarze intensywnie
zurbanizowanym,

2) Można stosować na dwujezdniowej drodze.

Zasady ustalania prędkości miarodajnej

Poza terenem zabudowanym

V_m = V_p + 10 [km/h] - dla V_p ≥ 100 km/h

V_m = V_p + 20 [km/h] - dla V_p ≤ 80 km/h

Prędkości miarodajne na dwupasowych drogach dwukierunkowych zależnie od krętości drogi [^o/km] przy szerokości jezdni 7,5, 7,0 i 6,0 [m] zestawiono
w tablicy 2.

Tablica 2. Prędkości miarodajne dróg zależnie od krętości drogi i szerokości
jezdni oraz rodzaju pobocza (gruntowe lub utwardzone)

Krętość drogi [^o/km]	< 80	80 - 160	161 - 240	> 240
Prędkość miarodajna Vm [km/h]	110 - 90	100 - 80	90 - 70	80 - 60

Krętość odcinka drogi - stosunek sumy bezwzględnych wartości kątów zwrotu kierunków trasy drogowej - γ_i - wyrażonej w stopniach, do jego długości - L.

K = ∑│γ_i│/ L

Długość L przyjmuje się następująco: L ≥ 10,0 km lub co najmniej 5 załomów, a K ≈ 40^o (odcinek jednorodny).

Na terenie zabudowanym

V_m = V_p + 20 km/h - jeżeli jezdnia nie jest ograniczona krawężnikami,

V_m = V_p + 10 km/h - jeżeli jezdnia jest ograniczona z jednej lub obu stron
krawężnikami.

Prędkość miarodajna powinna być co najmniej równa prędkości projektowej
i nie większa od niej o więcej niż 20 km/h.

V_p ≤ V_m ≤ V_p + 20 km/h

Parametry techniczne zależne od V_p i V_m

Prędkość projektowa Vp	Prędkość miarodajna Vm
elementy przekroju poprzecznego, wartości graniczne drogi w planie: Rmin, Rmax, Amin, Amax wartości graniczne drogi w profilu: Rmin, Rmax, imax	Odcinki dróg wymagane odległości widoczności, - Lw pochylenia poprzeczne jezdni na łukach, - io dodatkowe pasy ruchu na wzniesieniach Skrzyżowania wymagane pola widoczności na skrzyżowaniach, długości dodatkowych pasów ruchu na skrzyżowaniach i wyłączania, Węzły wymiary wymaganych pól widoczności, dodatkowe pasy ruchu dla pojazdów skręcających, parametry pasów ruchu dla pojazdów na wprost.

Wartości prędkości projektowych na drogach zależnie od klasy technicznej

Klasa drogi		A	S	GP	G	Z	L	D
Vp [km/h]	poza terenem zabudowy	120, 100, 80^1)	120^2), 100, 80	100, 80, 70, 60	70, 60, 50	60, 50, 40	50, 40	40,30
			na terenie zabudowy		80, 70, 60^1)	70, 60	60, 50	60, 50, 40	40, 30	30

1) Dopuszcza się przy usytuowaniu drogi na obszarze intensywnie
zurbanizowanym,

2) Można stosować na dwujezdniowej drodze.

Zasady ustalania prędkości miarodajnej

Poza terenem zabudowanym

V_m = V_p + 10 km/h - dla V_p ≥ 100 km/h

V_m = V_p + 20 km/h - dla V_p ≤ 80 km/h

Prędkości miarodajne dróg zależnie od krętości drogi i szerokości jezdni (przy szerokości jezdni 7,5, 7,0 i 6,0 m.) oraz rodzaju pobocza (gruntowe lub utwardzone)

Krętość drogi [^o/km]	< 80	80 ÷ 160	161 ÷ 240	> 240
Prędkość miarodajna Vm [km/h]	110 ÷ 90	100 ÷ 80	90 ÷ 70	80 ÷ 60

Krętość odcinka drogi - stosunek sumy bezwzględnych wartości kątów zwrotu kierunków trasy drogowej - γ_i - wyrażonej w stopniach, do jego długości - L.

K = ∑│γ_i│/ L

Na terenie zabudowanym

V_m = V_p + 20 km/h - jeżeli jezdnia nie jest ograniczona krawężnikami,

V_m = V_p + 10 km/h - jeżeli jezdnia jest ograniczona z jednej lub obu stron
krawężnikami.

Prędkość miarodajna powinna być co najmniej równa prędkości projektowej i nie większa od niej
o więcej niż 20 km/h.

V_p ≤ V_m ≤ V_p +20 km/h

Parametry techniczne zależne od V_p i V_m

Prędkość projektowa Vp	Prędkość miarodajna Vm
elementy przekroju poprzecznego, wartości graniczne drogi w planie: Rmin, Rmax, Amin, Amax wartości graniczne drogi w profilu: Rmin, Rmax, imax	Odcinki dróg wymagane odległości widoczności, pochylenia poprzeczne jezdni na łukach, dodatkowe pasy ruchu na wzniesieniach Skrzyżowania wymagane pola widoczności na skrzyżowaniach, długości dodatkowych pasów ruchu na skrzyżowaniach i wyłączania, Węzły wymiary wymaganych pól widoczności, dodatkowe pasy ruchu dla pojazdów skręcających, parametry pasów ruchu dla pojazdów na wprost.

Podstawowe funkcje i cechy dróg

Klasyfikacja techniczna i funkcjonalna	Przeznaczenie	Podstawowe funkcje	Podstawowe cechy
						Prędkość projektowa Vp [km/h]	Dostępność	Typowy przekrój poprzeczny
A (I) drogi krajowe		Wyłącznie dla samochodów	Połączenie głównych ośrodków gospodarczych i administracyjnych kraju, obsługa ruchu międzynarodowego w europejskiej sieci autostrad	120, 100, (80)^2	Całkowicie ograniczona	Dwujezdniowy
S (II) drogi krajowe			Połączenie głównych ośrodków gospodarczych, administracyjnych i turystycznych, obsługa ruchu międzynarodowego. Ich przedłużeniem mogą być miejskie drogi ekspresowe S.	120, 100, 80	Całkowicie ograniczona lub wyjątkowo częściowo ograniczona	Dwujezdniowy lub wyjątkowo jednojezdniowy
GP (III) drogi krajowe (wyjątkowo wojewódzkie)	Dla wszystkich użytkowników (1)	Połączenie regionalnych ośrodków gospodarczych, administracyjnych i turystycznych, obsługa ruchu międzynarodowego. Ich przedłużeniem mogą być ulice klasy GP lub G.	100, 80, 70, 60	Częściowo ograniczona a wyjątkowo nie ograniczona	Jednojezdniowy lub dwujezdniowy
G (IV) wojewódzkie i powiatowe (wyj. krajowe)	Dla wszystkich użytkowników	Połączenie regionalnych ośrodków gospodarczych, i administracyjnych między sobą i z innymi ośrodkami. Ich przedłużeniem mogą być ulice klasy G.	70, 60, 50	Nie ograniczona	Jednojezdniowy lub wyjątkowo dwujezdniowy
Z (V) wojewódzkie i powiatowe (wyj. gminne)	Dla wszystkich użytkowników	Połączenie regionalnych ośrodków gospodarczych z siedzibami gmin. Ich przedłużeniem mogą być ulice klasy Z.	60, 50, 40			Jednojezdniowy
L (VI) drogi gminne (wyj. powiatowe)	Dla wszystkich użytkowników	Połączenia zewnętrzne i wewnętrzne wsi o małym natężeniu ruchu. Ich przedłużeniem mogą być ulice klasy Z.	50, 40			Jednojezdniowy
D (VII) drogi gminne	Dla wszystkich użytkowników	Pozostałe połączenia zewnętrzne i wewnętrzne wsi o bardzo małym natężeniu ruchu.	40, 30			Jednopasowy dwukierunkowy

(1) - z możliwością ograniczenia ruchu niektórych grup użytkowników lub rodzaju pojazdów.

(2) - dopuszcza się wyjątkowo przy przejściu przez tereny intensywnie zurbanizowane.

(..) - klasyfikacja dróg zgodna z Wytycznymi Projektowania Dróg WPD-1, WPD-2, WPD-3.

Podstawowe określenia stosowane w projektowaniu dróg

• Droga jest to liniowa budowla inżynierska, łącząca określone miejsca
  w terenie, przeznaczona do ruchu i postoju pojazdów oraz ruchu pieszych.

• Pas drogowy jest to wydzielony liniami rozgraniczającymi teren przeznaczony do umieszczenia w nim drogi, urządzeń związanych
  z obsługą i ochroną drogi, obsługą ruchu i ochroną środowiska, a także zawierający rezerwę terenu pod przyszłą rozbudowę drogi.

• Dostępność drogi charakteryzuje zakres i częstość połączeń danej drogi
  z innymi drogami oraz zakres obsługi bezpośredniego otoczenia.

• Jezdnia jest to umocniona część korony drogi, przeznaczona do ruchu pojazdów samochodowych.

• Pobocze jest to część korony drogi przyległa do jezdni, wykorzystywana do awaryjnego postoju pojazdów, ruchu pieszych ewentualnie zwierząt. Pobocze może składać się z pasa o utwardzonej nawierzchni lub/i pobocza gruntowego. Pobocze utwardzone może stanowić pas awaryjny lub opaska zewnętrzna o nośności nawierzchni wystarczającej do postoju i ruchu pojazdów. Gruntowa część pobocza jest wykorzystywana do umieszczania znaków drogowych pionowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu.

• Korona drogi jest częścią drogi obejmującą jezdnię (lub jezdnie)
  z poboczami lub/i chodnikami, a w miarę potrzeb także inne elementy drogi takie jak: pasy dzielące, dodatkowe pasy ruchu, zatoki autobusowe lub postojowe.

• Budowa drogi jest to wykonanie nowego odcinka drogi między określonymi miejscami w terenie.

• Modernizacja drogi jest to wykonywanie robót w wyniku których następuje podwyższenie parametrów technicznych i eksploatacyjnych drogi.

• Prędkość projektowa V_p jest podstawowym parametrem techniczno-ekonomicznym, któremu są podporządkowane graniczne wartości elementów geometrycznych drogi, proporcje między nimi oraz zakres wyposażenia drogi.

• Prędkość miarodajna V_m jest parametrem odwzorowującym prędkość samochodów osobowych w ruchu swobodnym na drodze, służącym do ustalania wartości elementów geometrycznych drogi, węzła i skrzyżowania, które ze względu na bezpieczeństwo ruchu powinny być dostosowane do tej prędkości.

• Skrzyżowanie jest to przecięcie lub połączenie dróg w jednym poziomie, umożliwiające pełny lub częściowy wybór kierunku jazdy.

• Węzeł jest to krzyżowanie lub połączenie się dróg w różnych poziomach, zapewniające pełną lub częściową możliwość wyboru kierunku jazdy.

• Przejście dla pieszych jest to miejsce przekraczania jezdni przez pieszych, oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi.

Zasady ustalania prędkości miarodajnej

Drogi o przekroju jednojezdniowym

Na drogach jednojezdniowych (dwupasowych dwukierunkowych) przy ustalaniu wartości prędkości miarodajnej jest uwzględniana:

• Klasa techniczna drogi - drogi klasy S, GP i G;

• Szerokość jezdni 7,5; 7,0; 6,0 m;

• Typ pobocza: pobocza utwardzone, bez utwardzonych poboczy (pobocza gruntowe);

• Krętość drogi [^o/km] obliczana wg wzoru

K = ∑│γ_i│/ L

Krętość odcinka drogi - stosunek sumy bezwzględnych wartości kątów zwrotu kierunków trasy drogowej - γ_i [wyrażona w stopniach], do długości odcinka jednorodnego - L [km].

Prędkość miarodajna na drogach dwupasowych dwukierunkowych

Krętość drogi [^o/km]		<80	80 ÷ 160	161 ÷ 240	>240
Prędkość miarodajna [km/h] dla:	Drogi klasy S o szerokości jezdni 7,5 m lub 7,0 m	110	100	90	80
		Drogi o szerokości jezdni 7,0 m z utwardzonymi poboczami	110	90	80	70
		Drogi o szerokości jezdni 7,0 m bez utwardzonych poboczy	100	90	80	70
		Drogi o szerokości jezdni 6,0 m z utwardzonymi poboczami	90	80	70	70
		Drogi o szerokości jezdni 6,0 m bez utwardzonych poboczy	90	80	70	60

Drogi o przekroju dwujezdniowym

Poza terenem zabudowanym

V_m = V_p + 10 [km/h] - dla V_p ≥ 100 km/h

V_m = V_p + 20 [km/h] - dla V_p ≤ 80 km/h

Na terenie zabudowanym

V_m = V_p + 20 km/h - jeżeli jezdnia nie jest ograniczona krawężnikami,

V_m = V_p + 10 km/h - jeżeli jezdnia jest ograniczona z jednej lub obu stron
krawężnikami.

Prędkość miarodajna powinna być co najmniej równa prędkości projektowej
i nie większa od niej o więcej niż 20 km/h.

V_p ≤ V_m ≤ V_p + 20 km/h

7

7

---