pozór inteligentnej komedii, ekranizacji sztuki Noela Cowarda, nie da się oglądać⁵⁹. Klapa filmu prawdopodobnie przyczyniła się do zakończenia krótkiej kariery Shearer. Na liście potencjal­nych Polek w rolach epizodycznych mamy też panią Pułaski, graną przez emigrantkę z Węgier Ferike Boros w filmie Warner Brothers z 1943 roku Princess O'Rourke.

W uroczo nieprawdopodobnym musicalu Sing Another Chorus studia Universal z roku 1941 rosyjski emigrant Mischa Auer występuje w pierwszoplanowej roli odźwiernego Stani-slausa. Auer jak zwykle gra wyśmienicie, ale czy miał być Pola­kiem? Niewykluczone. Skoro jednak zarówno Auer, jak i reżyser Charles R. Lamont urodzili się w Petersburgu, Stanislaus był prawdopodobnie w ich zamierzeniu Rosjaninem, nie Polakiem. Tak czy inaczej, Universal ewidentnie było zdania, że Auer to znakomity Stanislaus, więc rok później nadało mu to samo imię w lekkiej komedii Dorit Get Personal. W razie, gdyby jakiś widz nie zrozumiał, że człowieka o takim imieniu należy uważać za śmiesznego, film informuje nas, że jego pełne nazwisko to Sta­nislaus Noodnick, ale nazywany jest Charlie.

W wielu przypadkach polscy bohaterowie obecni w pier­wotnej wersji scenariusza w toku prac nad nim przeszli daleko idącą ewolucję. Postacie te zniknęły, zmieniono ich narodowość lub uczyniono je dużo mniej atrakcyjnymi. Co ciekawe, przy­kładów ewolucji w kierunku przeciwnym brak. Nie ma postaci Polaków, dla których pierwotnie planowano by inną narodo­wość, ani takich, które z negatywnych stałyby się pozytywnymi. Polacy w Hollywood mogą tylko zniknąć lub się stoczyć.

¹⁾⁹ Na potrzeby filmu sztukę Cowarda zaadaptowała Claudine West, która pracowała przy wielu dobrze przyjętych przez krytyków filmach, w tym Mrs. Miniver i Random Harvest. Reżyser miał na koncie wiele sukcesów, w tym Dumę i uprzedzenie. Obsada była duża i robiła wrażenie. Mimo to film poniósł wielką porażkę.

Jesienią 1943 roku magazyn „Liberty" zaczął wydawać po­wieść w odcinkach Destination Tokyo Steve'a Fishera. Jednym z głównych bohaterów jest starszy bosman Browski. Opisywany jest jako masywny, dość brzydki - „kawał surowego mięsa szeroki na jard" - i ociężały umysłowo. To jednak zaprawiony w bojach weteran oraz rzeczywisty i moralny przywódca załogi, która z naj­wyższym respektem odnosi się do odwagi i kompetencji „szefa". Browski jest też głęboko religijny i nieustraszony. Odgrywa klu­czową rolę we wszystkich epizodach, a także w powieści.

Po przybyciu do Hollywood Browski przeszedł bardzo osobliwą ewolucję. W pierwszej adaptacji, w zasadzie streszczeniu powieści, przygotowanej dla Warner Brothers l maja 1943 roku, postać bos­mana pozostaje, ale nagle staje się bezimienna. Parę dni później w poprawionym tekście bosman znika, za to pojawia się nowy bohater, Mikę Danton, którzy otrzymuje wiele cech i kwestii Brow-skicgo. Nie jest jednak tale brzydki jak bosman. Co ciekawe, w do­kumencie tym nie ma nazwiska Fishera. Następnego dnia rozpro­wadzono wersję „roboczą poprawioną" scenariusza. Jako autorów wymieniono Delmera Davesa i, teraz już na drugim miejscu, Fi­shera. W tej wersji Mikę w zasadzie zastąpił Browskiego. Jego nowe wcielenie przetrwało prace nad scenariuszem w czerwcu, a pod ko­niec tego miesiąca okazał się on Irlandczykiem (film był już w fazie produkcji, gdy 22 czerwca dodano wzmiankę określającą go wprost jako Irlandczyka). Dla zwiększenia różnorodności etnicznej załogi dodano do niej Greka. Postać Polaka, pierwotnie kluczową dla fa­buły, usunięto. Do czasu premiery Destination Tokyo w grudniu 1943 dodano kilka kolejnych postaci Irlandczyków, w tym kapi­tana Cassidy ego, zagranego przez Caryego Granta z jego angiel­skim akcentem, a także Włocha, ale ani jednego Polaka⁶⁰. Możliwe,

Mike'a zagrał Tom Tuliy. Rola ta była dużo mniej znacząca niż jej pierwot­ne polskie wcielenie.

324

325