Rozdzielnice przemysłowe

Przeznaczenie rozdzielnic i ich odmiany

ybranych miejscach sieci lub instalacji elektrycznej dokonuje się roz-jii elektrycznej; umożliwiają to rozdzielnice. Rozdzielnica jest urzą-, do którego dochodzi jedna lub więcej linii zasilających i od którego Unie odpływowe. Powstaje w ten sposób, że przyrządy łączeniowe, eniowe, pomiarowe, sterownicze i sygnalizacyjne obsługujące te li-z połączeniami i towarzyszącym osprzętem, składa się w zgrabną jną całość.

akcyjne rozwiązania rozdzielnic są różnorodne, zależne od licz-rów instalowanych aparatów, od warunków w jakich rozdzielni-iwać oraz od innych czynników. W instalacjach przemysłowych się dwie główne odmiany rozdzielnic: rozdzielnice skrzynkowe elnice szafowe.

rozdzielnice skrzynkowe

Nieduże rozdzielnice skrzynkowe zasilające obwody odbiorcze spotyka się w instalacjach budynków mieszkalnych, biurowców i hoteli. Aparaty należące do obwodu zasilającego i obwodów odbiorczych montuje się w skrzynce blaszanej lub z tworzywa sztucznego; najczęściej są one nakładane na wsporniki szynowe.

System modułowy rozdzielnic skrzynkowych polega na tym, że większą rozdzielnice, o kilku do kilkudziesięciu skrzynkach, składa się z ograniczonego asortymentu kilku skrzynek o wymiarach tak skoordynowanych, że pasują do siebie niczym klocki. W pojedynczej skrzynce umieszcza się jeden większy aparat lub wiele mniejszych .W celu usztywnienia konstrukcji łączy się skrzynki między sobą, a większe zestawy dodatkowo umocowuje na stojaku. Jeśli między sąsiednimi skrzynkami pozostawia się otwór dla przeprowadzenia przewodów, to skrzynki łączy się dopiero po założeniu uszczelki. Głębokość skrzynek nie przekracza 200 mm; jednak można ja zwiększyć mocując ramy pośrednie miedzy właściwą skrzynką a pokrywą i/lub stosująć wypukłe pokrywy.

Poprzez odpowiedni dobór skrzynek, mechaniczne ich powiązanie oraz polaczenia elektryczne aparatów otrzymuje się rozdzielnicę o żądanym układzie i wyposażeniu .Rozdzielnicę skrzynkową łatwo rozbudowywać w trakcie eksploatacji poprzez dodawanie nowych skrzynek.

Skrzynki dawniej były wykonywane z żeliwa, potem z blachy stalowej, a obecnie niemal wyłącznie z tworzyw sztucznych. Na skrzynki używa się trudno tłoczywa poliestrowo-szklanego, a na ich przezroczyste pokrywy —

Rys. 3.83. Rozdzielnice skrzynkowe do mocowania na wierzchu (na ścianie, na stojaku) i do i

dowania (we wnęce ściennej) — SPELSBERG, Niemcy

(konstrukcja wewnętrzna z tworzywa sztucznego, obudowa aluminiowa)

Rys. 3.84. Pięć podstawowych skrzynek izolacyjnych systemu modułowego — SPELSBERG. Niemcy

204

b)

s. 3.85. Przykładowe wyposażenie skrzynek izolacyjnych — SPELSBERG, Niemcy: a) gniazda piecznikowe; b) rozłącznik bezpiecznikowy

vic poliwęglanowych odpornych na uderzenia. W porównaniu z astrukcjami skrzynki z tworzyw sztucznych:

zapewniają nie mniejszy stopień szczelności"; wykazują podobną odporność na narażenia mechaniczne; nie wymagają ochrony przed korozją, np. malowania; nie zagrażają porażeniem;

— dzięki przezroczystym pokrywom ułatwiają kontrolę stanu urządzeń elek­trycznych oraz ułatwiają wykrywanie uszkodzeń, umożliwiając personelowi utrzymywanie sprzętu w nienagannym stanie;

— zapewniają łatwy dostęp do urządzeń dzięki wyposażeniu pokryw w proste

zamki.

Mierniki i wskaźniki mogą być zamknięte w szczelnych skrzynkach (rys. 3.87), bo ich wskazania są widoczne przez pokrywę. Na zewnątrz pokryw wyprowa­dza się jedynie dźwignie napędowe oraz przyciski sterownicze i miejsca te uszczelnia się.

Pokrywy mają uszczelki, które przy zamykaniu powinny być dociśnięte; uszczelki zakłada się również przy otworach w bocznych ściankach skrzynek. Mimo to wnętrze rozdzielnicy ma połączenie z atmosferą zewnętrzną przez nieuniknione nieszczelności i przy zmianach temperatury oddycha. We wnętrzu

Na targach jedna z firm eksponuje skrzynkę w roli efektownego akwarium.

Rys. 3.87. Rozdzielnice skrzynkowe izolacyjne (a,b) — KLÓCKNER-MOELLER, Niemcy l — skrzynki szynowe, 2 — skrzynki aparatowe, 3 — skrzynka rezerwowa, 4 — szafka przyłączo­wa, 5 — kanał kablowy, 6 — korytko winidurowe

skrzynek może następować kondensacja pary wodnej. Gromadzeniu się skro-plin łatwo zapobiec wykonując w najniższych częściach rozdzielnicy niewielkie otwory do odprowadzania skroplin.

3.5.3. Rozdzielnice szafowe

Rozdzielnice szafowe mają postać szaf o wysokości ok. 2 m (rys. 3.88). Nadają się do mocowania nawet największych i najcięższych aparatów. Ze względu na rozwiązanie konstrukcji nośnej rozróżnia się:

206

lozdzielnice szkieletowe, których konstrukcja nośna ma postać kratow-licy podtrzymującej aparaty i inne wyposażenie. Mogą mieć blaszane

^osłony, które jednak nie przenoszą sił związanych z mocowaniem apa-

"ratów (z wyjątkiem małych i lekkich, jak mierniki, przyciski, lampki).

| Rozdzielnice z osłonami samonośnymi, których konstrukcję nośną stano­wią blaszane osłony odpowiednio profilowane i ewentualnie wzmocnione

. kształtownikami. Jest to rozwiązanie elegantsze, ale ze względów techno­logicznych stosowane raczej przy produkcji seryjnej.

. 3.88. Rozdzielnica szafowa modułowa Mrnn — ELESTER, Łódź ysokość 2 m, konstrukcja z cienkościennych kształtowników, pole zasilające i szyny zbior-s o obciążalności do 3600 A) |— pola z wyłącznikami, 2 — pola z rozłącznikami bezpiecznikowymi

W najprostszej rozdzielnicy szafowej — w rozdzielnicy jednoczłonowej aty są zamocowane i przyłączone na stałe. W razie przeglądu, naprawy wymiany któregokolwiek aparatu, trzeba wyłączyć spod napięcia całą roz-tielnicę albo znaczną jej część. Następuje przerwa w pracy wielu urządzeń biorczych.

Wady tej nie ma rozdzielnica dwuczłonowa, w której łączniki i inne apa-wymagające częstych przeglądów lub napraw są zamocowane na wózkach zwanych członami wysuwnymi (rys. 3.89 na s. 560, rys.3.90). Człon wy-awny może zajmować jedno z trzech położeń wyraźnie ustalonych zapadką: PRACA — człon wysuwny jest całkowicie wsunięty, a jego obwody głów-i pomocnicze są połączone z odpowiednimi obwodami członu stałego roz-Jdzielnicy poprzez łączniki wtykowe. Jest to stan normalnej pracy.

PRÓBA — człon wysuwny jest częściowo wysunięty (rys. 3.90); obwody f główne członu wysuwnego i członu stałego są przerwane, a obwody pomocni­cze są połączone. Można sprawdzać działanie obwodów pomocniczych, zamy-

207

Obwód sterowniczy

Rys. 3.90. Człon wysuwny (stycznik z t nikami) rozdzielnicy dwuczłonowej wj niu PRÓBA

kac i otwierać styczniki, nie nując czynności łączeniowych wodach głównych.

PKÓBA\ ODŁĄCZENIA

ODŁĄCZENIE — człon ny jest całkowicie wysunięty, a j obwody elektryczne są odłąc2 obwodów członu stałego i to z chowaniem bezpiecznej przerwy i lacyjnej. W tym położeniu

bezpiecznie przeprowadzać przegląd, konserwacje i naprawy aparatów wiących wyposażenie członu wysuwnego.

Łączniki wtykowe, łączące obwody elektryczne członu wysuwnego z wodami członu stałego, spełniają role odłączników i nie są w stanie lub wyłączać prąd. Wsuwanie i wysuwanie członu wysuwnego (miedzy żeniami PRACA i PRÓBA) powinno wiec odbywać się po uprzednim ciu jego wyłącznika lub rozłącznika. Jeśli człowiek to przeoczy, łącznik ot się samoczynnie dzięki odpowiedniej blokadzie.

W razie uszkodzenia jakiegoś; ratu człon wysuwny może być miast wymieniony na zapasowy, stepuje krótka przerwa w zasilaniu j jedynczego obwodu, nie trzeba wyłączać spod napięcia całej nicy. Jest to zaleta rozdzielnic członowych. Rozdzielnice dwucz we (rys. 3.91) są jednak droższe jednoczłonowych; instaluje się je obiektach wymagających zwiei niezawodności zasilania.

208

Rys. 3.91. Rozdzielnica szafowa dwuczłono­wa (w środkowym polu wyłącznik wysunięty do położenia ODŁĄCZENIE)