ROZPORZ膭DZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
z dnia 26 wrze艣nia 1997 r.
w sprawie og贸lnych przepis贸w bezpiecze艅stwa i higieny pracy
(tekst jednolity)
Na podstawie art. 23715 搂 1 Kodeksu pracy zarz膮dza si臋, co nast臋puje:
Dzia艂 I
Przepisy wst臋pne
搂 1. 1. Rozporz膮dzenie okre艣la og贸lnie obowi膮zuj膮ce przepisy bezpiecze艅stwa i higieny pracy w zak艂adach pracy, w szczeg贸lno艣ci dotycz膮ce:
1) obiekt贸w budowlanych, pomieszcze艅 pracy i terenu zak艂ad贸w pracy;
2) proces贸w pracy;
3) pomieszcze艅 i urz膮dze艅 higienicznosanitarnych.
2. Przepisy rozporz膮dzenia nie dotycz膮 艣rodk贸w transportu kolejowego, lotniczego, morskiego i wodnego 艣r贸dl膮dowego.
搂 2. Ilekro膰 w rozporz膮dzeniu jest mowa o:
3) "pomieszczeniu pracy" - rozumie si臋 przez to pomieszczenie przeznaczone na pobyt pracownik贸w, w kt贸rym wykonywana jest praca. Nie uwa偶a si臋 za przeznaczone na pobyt pracownik贸w pomieszcze艅, w kt贸rych:
a) 艂膮czny czas przebywania tych samych pracownik贸w w ci膮gu jednej zmiany roboczej jest kr贸tszy ni偶 2 godziny, a wykonywane czynno艣ci maj膮 charakter dorywczy b膮d藕 praca polega na kr贸tkotrwa艂ym przebywaniu zwi膮zanym z dozorem albo konserwacj膮 urz膮dze艅 lub utrzymaniem czysto艣ci i porz膮dku,
b) maj膮 miejsce procesy technologiczne niepozwalaj膮ce na zapewnienie odpowiednich warunk贸w przebywania pracownik贸w w celu ich obs艂ugi, bez zastosowania 艣rodk贸w ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego re偶imu organizacji pracy,
c) jest prowadzona hodowla ro艣lin lub zwierz膮t, niezale偶nie od czasu przebywania w nich pracownik贸w zajmuj膮cych si臋 obs艂ug膮;
4) "pomieszczeniu sta艂ej pracy" - rozumie si臋 przez to pomieszczenie pracy, w kt贸rym 艂膮czny czas przebywania tego samego pracownika w ci膮gu jednej doby przekracza 4 godziny;
5) "pomieszczeniu czasowej pracy" - rozumie si臋 przez to pomieszczenie pracy, w kt贸rym 艂膮czny czas przebywania tego samego pracownika w ci膮gu jednej doby trwa od 2 do 4 godzin;
6) "przepisach techniczno-budowlanych" - rozumie si臋 przez to przepisy ustawy - Prawo budowlane oraz akt贸w wykonawczych do tej ustawy;
7a) "terenie zak艂adu pracy" - rozumie si臋 przez to przestrze艅 wraz z obiektami budowlanymi, b臋d膮c膮 w dyspozycji pracodawcy, w kt贸rej pracodawca organizuje miejsca pracy;
7b) "miejscu pracy" - rozumie si臋 przez to miejsce wyznaczone przez pracodawc臋, do kt贸rego pracownik ma dost臋p w zwi膮zku z wykonywaniem pracy;
8) "stanowisku pracy" - rozumie si臋 przez to przestrze艅 pracy, wraz z wyposa偶eniem w 艣rodki i przedmioty pracy, w kt贸rej pracownik lub zesp贸艂 pracownik贸w wykonuje prac臋;
Dzia艂 II
Obiekty budowlane i teren zak艂adu pracy
搂 3. Budynki i inne obiekty budowlane, w kt贸rych znajduj膮 si臋 pomieszczenia pracy, powinny by膰 zbudowane i utrzymywane zgodnie z wymaganiami okre艣lonymi w przepisach techniczno-budowlanych.
搂 4. 1. Pracodawca jest obowi膮zany zapewni膰 na terenie zak艂adu pracy wykonane i oznakowane, zgodnie z Polskimi Normami i w艂a艣ciwymi przepisami, drogi komunikacyjne i transportowe, zwane dalej "drogami", drogi dla pieszych, zwane dalej "przej艣ciami", i dojazdy po偶arowe oraz utrzymywa膰 je w stanie niestwarzaj膮cym zagro偶e艅 dla u偶ytkownik贸w. Drogi i przej艣cia oraz dojazdy po偶arowe nie mog膮 prowadzi膰 przez miejsca, w kt贸rych wyst臋puj膮 zagro偶enia dla ich u偶ytkownik贸w.
2. Drogi i przej艣cia powinny posiada膰 wymiary odpowiednie do liczby potencjalnych u偶ytkownik贸w oraz rodzaj贸w i wielko艣ci stosowanych urz膮dze艅 transportowych i przemieszczanych 艂adunk贸w. Minimalne wymiary dr贸g i przej艣膰 okre艣laj膮 Polskie Normy.
3. Nawierzchnia dr贸g, plac贸w manewrowych, postojowych i sk艂adowych, dojazd贸w po偶arowych i przej艣膰 powinna by膰 r贸wna i twarda lub utwardzona oraz posiada膰 no艣no艣膰 odpowiedni膮 do obci膮偶enia wynikaj膮cego ze stosowanych 艣rodk贸w transportowych oraz przemieszczanych i sk艂adowanych materia艂贸w.
4. Drogi, przej艣cia oraz place manewrowe, postojowe i sk艂adowe powinny posiada膰 urz膮dzenia lub inne rozwi膮zania techniczne zapewniaj膮ce odprowadzanie w贸d opadowych.
搂 5. 1. Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny wyst臋powa膰 progi ani stopnie. W przypadku zr贸偶nicowania poziom贸w pod艂ogi, r贸偶nice te powinny by膰 wyr贸wnane pochylniami o nachyleniu dostosowanym do rodzaju u偶ywanego 艣rodka transportu, ale nie wi臋kszym ni偶 8 %.
2. Pochylnie powinny umo偶liwia膰 bezpieczne poruszanie si臋 pracownik贸w i dogodny transport 艂adunk贸w.
搂 6. 1. Miejsca w zak艂adzie pracy, w kt贸rych wyst臋puj膮 zagro偶enia dla pracownik贸w, powinny by膰 oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpiecze艅stwa zgodnie z wymaganiami okre艣lonymi w za艂膮czniku nr 1 do rozporz膮dzenia i w Polskich Normach.
2. Je偶eli oznakowanie, o kt贸rym mowa w ust. 1, nie jest wystarczaj膮ce dla zapewnienia bezpiecze艅stwa i ochrony zdrowia pracownika, miejsca niebezpieczne powinny by膰 wy艂膮czone z u偶ytkowania poprzez ich odpowiednie wygrodzenie lub w inny spos贸b.
3. Otwory i zag艂臋bienia powinny by膰 zamkni臋te odpowiednimi pokrywami, a je偶eli jest to niemo偶liwe - w艂a艣ciwie ogrodzone i oznakowane.
4. Miejsca niebezpieczne na przej艣ciach zagra偶aj膮ce potkni臋ciem si臋, upadkiem lub uderzeniem (np. stopnie) powinny by膰 pomalowane barwami bezpiecze艅stwa zgodnie z Polskimi Normami.
5. Na drogach - w miejscach, w kt贸rych mo偶liwe jest niespodziewane wtargni臋cie pieszych, w szczeg贸lno艣ci przed bramami, drzwiami i przej艣ciami, nale偶y ustawi膰 barierki lub zastosowa膰 inne skuteczne 艣rodki ochronne.
搂 7. 1. Dr贸g, przej艣膰 i dojazd贸w po偶arowych nie wolno zastawia膰 materia艂ami, 艣rodkami transportu, sprz臋tem i innymi przedmiotami.
2. Na skrzy偶owaniach dr贸g powinna by膰 zapewniona dobra widoczno艣膰.
搂 8. (3) W tunelach przeznaczonych do sta艂ej komunikacji nie powinny znajdowa膰 si臋 ruroci膮gi s艂u偶膮ce do transportu materia艂贸w niebezpiecznych, o kt贸rych mowa w 搂 91, oraz transportu cieczy lub gaz贸w pod ci艣nieniem albo o temperaturze wy偶szej ni偶 70 掳C lub ni偶szej ni偶 -15 掳C. Wym贸g ten nie dotyczy przewod贸w s艂u偶膮cych do ogrzewania tunelu, je偶eli temperatura czynnika grzewczego nie przekracza 95 掳C.
搂 9. 1. Pracodawca jest obowi膮zany zapewni膰 drogi ewakuacyjne ze wszystkich pomieszcze艅 obiektu budowlanego, w kt贸rych mog膮 przebywa膰 pracownicy, umo偶liwiaj膮ce szybkie wydostanie si臋 pracownik贸w na otwart膮 przestrze艅. Drogi ewakuacyjne oraz doj艣cia do nich prowadz膮ce nie mog膮 by膰 zastawiane.
2. Wymagania dla dr贸g ewakuacyjnych i warunki ewakuacji okre艣laj膮 przepisy techniczno-budowlane i dotycz膮ce ochrony przeciwpo偶arowej.
搂 10. 1. We wszystkich miejscach na terenie zak艂adu pracy, w kt贸rych mog膮 przebywa膰 pracownicy, pracodawca jest obowi膮zany zapewni膰 o艣wietlenie elektryczne w porze nocnej lub je偶eli o艣wietlenie dzienne jest niewystarczaj膮ce. Wymagania dotycz膮ce o艣wietlenia okre艣laj膮 Polskie Normy.
2. Instalacje i urz膮dzenia elektryczne powinny by膰 tak wykonane i eksploatowane, aby nie nara偶a艂y pracownik贸w na pora偶enie pr膮dem elektrycznym, przepi臋cia atmosferyczne, szkodliwe oddzia艂ywanie p贸l elektromagnetycznych oraz nie stanowi艂y zagro偶enia po偶arowego, wybuchowego i nie powodowa艂y innych szkodliwych skutk贸w.
搂 11. (4) Zak艂ad pracy powinien by膰 wyposa偶ony w urz膮dzenia zapobiegaj膮ce zanieczyszczeniu lub ska偶eniu, w stopniu szkodliwym dla zdrowia ludzkiego - powietrza, gruntu oraz w贸d - substancjami chemicznymi, py艂ami, 艣rodkami promieniotw贸rczymi albo szkodliwymi czynnikami biologicznymi, w zwi膮zku z produkcj膮 b膮d藕 inn膮 dzia艂alno艣ci膮 zak艂adu pracy.
搂 12. Pracodawca jest obowi膮zany zapewni膰 ochron臋 obiekt贸w budowlanych i urz膮dze艅 technicznych przed gromadzeniem si臋 艂adunk贸w i wy艂adowaniami elektryczno艣ci statycznej - stwarzaj膮cymi zagro偶enia w 艣rodowisku pracy.
搂 13. 1. Pracodawca jest obowi膮zany zapewni膰 dostateczn膮 ilo艣膰 wody zdatnej do picia oraz do cel贸w higienicznosanitarnych, gospodarczych i przeciwpo偶arowych.
2. Ilo艣膰 wody do cel贸w higienicznych przypadaj膮ca dziennie na ka偶dego pracownika jednocze艣nie zatrudnionego nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶:
1) 120 l - przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, truj膮cymi lub zaka藕nymi albo powoduj膮cymi silne zabrudzenie py艂ami, w tym 90 l w przypadku korzystania z natrysk贸w;
2) 90 l - przy pracach brudz膮cych, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub wymagaj膮cych zapewnienia nale偶ytej higieny proces贸w technologicznych, w tym 60 l w przypadku korzystania z natrysk贸w;
3) 30 l - przy pracach niewymienionych w pkt 1 i 2.
3. Niezale偶nie od ilo艣ci wody, okre艣lonej w ust. 2, nale偶y zapewni膰 wod臋 niezb臋dn膮 do utrzymania czysto艣ci pomieszcze艅 i terenu zak艂adu pracy w ilo艣ci co najmniej 1,5 l na dob臋 na ka偶dy metr kwadratowy powierzchni pod艂ogi, wymagaj膮cej zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dob臋 na ka偶dy metr kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagaj膮cej polewania (tereny zielone, utwardzone ulice, place itp.).
Dzia艂 III
Pomieszczenia pracy
Rozdzia艂 1
Przepisy og贸lne
搂 14. Pracodawca jest obowi膮zany utrzymywa膰 pomieszczenia pracy w czysto艣ci i porz膮dku oraz zapewni膰 ich okresowe remonty i konserwacje w celu zachowania wymaga艅 bezpiecze艅stwa i higieny pracy.
搂 15. 1. Pomieszczenia pracy i ich wyposa偶enie powinny zapewnia膰 pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W szczeg贸lno艣ci w pomieszczeniach pracy nale偶y zapewni膰 o艣wietlenie naturalne i sztuczne, odpowiedni膮 temperatur臋, wymian臋 powietrza oraz zabezpieczenie przed wilgoci膮, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nas艂onecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uci膮偶liwo艣ciami.
2. W pomieszczeniach pracy, w kt贸rych wyst臋puj膮 czynniki szkodliwe dla zdrowia (wysoka temperatura, ha艂as, drgania, promieniowanie, gazy, py艂y, pary itp.) powinny by膰 zastosowane rozwi膮zania techniczne uniemo偶liwiaj膮ce przedostawanie si臋 tych czynnik贸w do innych pomieszcze艅 pracy oraz do pomieszcze艅 higienicznosanitarnych.
3. 艢ciany i sufity pomieszcze艅 pracy, w kt贸rych wydzielaj膮 si臋 substancje szkodliwe dla zdrowia pracownik贸w lub py艂y niebezpieczne pod wzgl臋dem wybuchowym, powinny mie膰 pokrycie ochronne, zabezpieczaj膮ce przed adsorpcj膮 i gromadzeniem si臋 py艂u oraz powinny by膰 przystosowane do 艂atwego czyszczenia lub zmywania.
4. Je偶eli ze wzgl臋du na rodzaj wykonywanych rob贸t lub rodzaj stosowanych urz膮dze艅 mo偶e zachodzi膰 niebezpiecze艅stwo wybuchu, stropy, dachy i 艣ciany pomieszcze艅 pracy powinny by膰 wykonane zgodnie z wymaganiami bezpiecze艅stwa dla tego rodzaju rob贸t lub znajduj膮cych si臋 tam urz膮dze艅 oraz zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.
搂 16. 1. W pomieszczeniach oraz na drogach znajduj膮cych si臋 w obiektach budowlanych pod艂ogi powinny by膰 stabilne, r贸wne, nie艣liskie, niepyl膮ce i odporne na 艣cieranie oraz nacisk, a tak偶e 艂atwe do utrzymania w czysto艣ci.
2. W pomieszczeniach, w kt贸rych mog膮 wyst膮pi膰 mieszaniny wybuchowe palnych par, py艂贸w lub gaz贸w z powietrzem, powierzchnie pod艂贸g powinny by膰 wykonane z materia艂u niepowoduj膮cego iskrzenia mechanicznego lub wy艂adowa艅 elektrostatycznych.
3. Je偶eli pod艂oga jest wykonana z materia艂u b臋d膮cego dobrym przewodnikiem ciep艂a lub je偶eli przy wykonywaniu pracy wyst臋puje jej zamoczenie, w przej艣ciach oraz w miejscach do stania i siedzenia powinny znajdowa膰 si臋 podesty izoluj膮ce od zimna lub wilgoci albo powinny by膰 stosowane inne 艣rodki izoluj膮ce. Podesty powinny by膰 stabilne, wytrzyma艂e na obci膮偶enie u偶ytkowe, zabezpieczaj膮ce przed po艣lizgiem i potkni臋ciem oraz 艂atwe do utrzymania w czysto艣ci.
搂 17. W pomieszczeniach magazynowych i na drogach znajduj膮cych si臋 w obiektach budowlanych powinny by膰 umieszczone informacje o dopuszczalnym obci膮偶eniu strop贸w.
搂 18. 1. Pomieszczenia sta艂ej pracy nie powinny by膰 lokalizowane poni偶ej poziomu otaczaj膮cego terenu, z wyj膮tkiem pomieszcze艅, o kt贸rych mowa w ust. 2, oraz je偶eli wymaga tego rodzaj produkcji (w ch艂odniach, rozlewniach win itp.).
2. Poni偶ej poziomu otaczaj膮cego terenu mog膮 znajdowa膰 si臋 pomieszczenia pracy w gara偶u, kot艂owni i warsztatach podr臋cznych, pomieszczenia handlowe, us艂ugowe i gastronomiczne w ulicznych przej艣ciach podziemnych, w podziemnych stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach handlowych i hotelach oraz w obiektach zabytkowych, pod warunkiem zachowania wymaga艅 przepis贸w techniczno-budowlanych i po uzyskaniu zgody w艂a艣ciwego pa艅stwowego wojew贸dzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu z okr臋gowym inspektorem pracy.
3. Na warunkach okre艣lonych w ust. 2 i w przypadku zapewnienia o艣wietlenia dziennego, pomieszczenia sta艂ej pracy mog膮 znajdowa膰 si臋 w suterenach lub piwnicach.
搂 19. 1. Powierzchnia i wysoko艣膰 pomieszcze艅 pracy powinny zapewnia膰 spe艂nienie wymaga艅 bezpiecze艅stwa i higieny pracy, z uwzgl臋dnieniem rodzaju wykonywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania pracownik贸w w tych pomieszczeniach.
2. Na ka偶dego z pracownik贸w jednocze艣nie zatrudnionych w pomieszczeniach sta艂ej pracy powinno przypada膰 co najmniej 13 m3 wolnej obj臋to艣ci pomieszczenia oraz co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni pod艂ogi (niezaj臋tej przez urz膮dzenia techniczne, sprz臋t itp.).
搂 20. 1. Wysoko艣膰 pomieszczenia sta艂ej pracy nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶:
1) 3 m w 艣wietle - je偶eli w pomieszczeniu nie wyst臋puj膮 czynniki szkodliwe dla zdrowia;
2) 3,3 m w 艣wietle - je偶eli w pomieszczeniu prowadzone s膮 prace powoduj膮ce wyst臋powanie czynnik贸w szkodliwych dla zdrowia.
2. Wysoko艣膰 pomieszcze艅, o kt贸rych mowa w ust. 1, mo偶e by膰 obni偶ona w przypadku zastosowania klimatyzacji - pod warunkiem uzyskania zgody pa艅stwowego wojew贸dzkiego inspektora sanitarnego.
3. Wysoko艣膰 okre艣lona w ust. 1 pkt 1 mo偶e by膰 zmniejszona do:
1) 2,5 m w 艣wietle:
a) je偶eli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie wi臋cej ni偶 4 pracownik贸w, a na ka偶dego z nich przypada co najmniej po 15 m3 wolnej obj臋to艣ci pomieszczenia lub
b) w pomieszczeniu us艂ugowym lub produkcyjnym drobnej wytw贸rczo艣ci mieszcz膮cym si臋 w budynku mieszkalnym, je偶eli przy wykonywanych pracach nie wyst臋puj膮 py艂y lub substancje szkodliwe dla zdrowia, ha艂as nie przekracza dopuszczalnych warto艣ci poziomu d藕wi臋ku w budynkach mieszkalnych, okre艣lonych w Polskich Normach, a na jednego pracownika przypada co najmniej 15 m3 wolnej obj臋to艣ci pomieszczenia;
2) 2,2 m w 艣wietle - w dy偶urce, portierni, kantorze, kiosku ulicznym, dworcowym i innym oraz w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej do wi臋kszego pomieszczenia.
4. Wysoko艣膰 pomieszczenia czasowej pracy nie mo偶e by膰 mniejsza ni偶:
1) 2,2 m w 艣wietle - je偶eli w pomieszczeniu nie wyst臋puj膮 czynniki szkodliwe dla zdrowia;
2) 2,5 m w 艣wietle - je偶eli w pomieszczeniu prowadzone s膮 prace powoduj膮ce wyst臋powanie czynnik贸w szkodliwych dla zdrowia.
5. W pomieszczeniu o stropie pochy艂ym wymagania okre艣lone w ust. 1, 3 i 4 stosuje si臋 do 艣redniej wysoko艣ci pomieszczenia, przy czym w najni偶szym miejscu wysoko艣膰 pomieszczenia nie mo偶e by膰 mniejsza w 艣wietle ni偶 1,9 m (licz膮c od poziomu pod艂ogi do najni偶ej po艂o偶onej cz臋艣ci konstrukcyjnej sufitu).
搂 21. 1. Do pomieszcze艅 i stanowisk pracy po艂o偶onych na r贸偶nych poziomach powinny prowadzi膰 bezpieczne doj艣cia sta艂ymi schodami lub pochylniami.
2. Nawierzchnie schod贸w, pomost贸w i pochylni nie powinny by膰 艣liskie, a w miejscach, w kt贸rych mo偶e wyst臋powa膰 zaleganie py艂贸w - powinny by膰 a偶urowe.
3. Zamocowane na sta艂e drabiny lub klamry mog膮 by膰 stosowane jako doj艣cia dodatkowe opr贸cz schod贸w, a zamiast schod贸w - tylko w wyj膮tkowych przypadkach uzasadnionych wzgl臋dami u偶ytkowymi lub gdy nie ma technicznych mo偶liwo艣ci ich zastosowania.
4. Wymagania, jakie powinny spe艂nia膰 schody i pochylnie, okre艣laj膮 przepisy techniczno-budowlane.
搂 22. 1. Wymiary otwor贸w drzwiowych w ka偶dym pomieszczeniu powinny by膰 odpowiednie do liczby pracownik贸w z nich korzystaj膮cych oraz do rodzaju i wielko艣ci u偶ywanych urz膮dze艅 transportowych i przemieszczanych 艂adunk贸w. Wymiary otwor贸w drzwiowych okre艣la Polska Norma.
2. Spos贸b otwierania drzwi z pomieszcze艅 pracy i z pomieszcze艅 higienicznosanitarnych powinien odpowiada膰 wymaganiom przepis贸w techniczno-budowlanych i dotycz膮cych ochrony przeciwpo偶arowej.
3. Drzwi rozsuwane musz膮 by膰 wyposa偶one w urz膮dzenia zapobiegaj膮ce ich wypadni臋ciu z prowadnic.
4. Drzwi i bramy otwieraj膮ce si臋 do g贸ry musz膮 by膰 wyposa偶one w urz膮dzenia zapobiegaj膮ce ich przypadkowemu opadaniu.
5. Wrota bram powinny by膰 wyposa偶one w urz膮dzenia zapobiegaj膮ce ich przypadkowemu zamkni臋ciu.
6. Wahad艂owe drzwi i bramy musz膮 by膰 przezroczyste lub posiada膰 przezroczyste panele.
7. Drzwi i bramy przezroczyste powinny by膰 wykonane z materia艂u odpornego na rozbicie lub ze szk艂a hartowanego oraz odpowiednio oznakowane w widocznym miejscu.
8. Pomi臋dzy pomieszczeniami nie nale偶y wykonywa膰 prog贸w, chyba 偶e warunki techniczne wymagaj膮 ich zastosowania. W takich przypadkach nale偶y je oznaczy膰 w spos贸b widoczny.
9. Drzwi i bramy otwierane i zamykane mechanicznie powinny tak funkcjonowa膰, aby nie stwarza艂y zagro偶enia urazem. Drzwi takie powinny mie膰 zamontowane 艂atwo rozpoznawalne i 艂atwo dost臋pne z obu stron urz膮dzenie do ich zatrzymywania, a tak偶e powinny by膰 przystosowane do r臋cznego otwierania.
搂 23. Pomieszczenia pracy, w kt贸rych przebywaj膮 pracownicy, nie mog膮 by膰 zamykane w spos贸b uniemo偶liwiaj膮cy wyj艣cie z pomieszczenia. Je偶eli istniej膮 wzgl臋dy wymagaj膮ce zamykania pomieszcze艅 w czasie pracy przed osobami nieupowa偶nionymi, nale偶y stosowa膰 przy drzwiach zamki uniemo偶liwiaj膮ce wej艣cie z zewn膮trz, a jednocze艣nie umo偶liwiaj膮ce wyj艣cie z pomieszczenia bez u偶ycia klucza. W takiej sytuacji nale偶y przewidzie膰 mo偶liwo艣膰 powiadamiania pracownik贸w znajduj膮cych si臋 w takich pomieszczeniach o niebezpiecze艅stwie gro偶膮cym z zewn膮trz.
搂 24. 1. Szyby w oknach oraz inne przedmioty i powierzchnie szklane, znajduj膮ce si臋 w pomieszczeniach pracy, nara偶one na uszkodzenia w zwi膮zku z rodzajem prowadzonych prac, powinny by膰 od strony, po kt贸rej mog膮 znajdowa膰 si臋 ludzie, os艂oni臋te siatk膮 zabezpieczaj膮c膮 przed od艂amkami szk艂a.
2. Przezroczyste 艣ciany dzia艂owe, znajduj膮ce si臋 w pomieszczeniach pracy, w pobli偶u takich pomieszcze艅 lub wzd艂u偶 przej艣膰 - musz膮 by膰 jednoznacznie oznakowane oraz wykonane z materia艂u odpornego na rozbicie lub tak os艂oni臋te, aby niemo偶liwe by艂o zetkni臋cie si臋 pracownika ze 艣cian膮 lub jego zranienie w razie rozbicia tej 艣ciany.
Rozdzia艂 2
O艣wietlenie
搂 25. W pomieszczeniach sta艂ej pracy nale偶y zapewni膰 o艣wietlenie dzienne, chyba 偶e jest to niemo偶liwe lub niewskazane ze wzgl臋du na technologi臋 produkcji, a na stosowanie o艣wietlenia wy艂膮cznie elektrycznego pracodawca uzyska艂 zgod臋 w艂a艣ciwego pa艅stwowego wojew贸dzkiego inspektora sanitarnego wydan膮 w porozumieniu z okr臋gowym inspektorem pracy.
搂 26. 1. O艣wietlenie dzienne na poszczeg贸lnych stanowiskach pracy powinno by膰 dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dok艂adno艣ci oraz powinno spe艂nia膰 wymagania okre艣lone w Polskiej Normie.
2. Niezale偶nie od o艣wietlenia dziennego w pomieszczeniach pracy nale偶y zapewni膰 o艣wietlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.
搂 27. 1. Stosunek warto艣ci 艣rednich nat臋偶enia o艣wietlenia w pomieszczeniach s膮siaduj膮cych ze sob膮, przez kt贸re odbywa si臋 komunikacja wewn臋trzna, nie powinien by膰 wi臋kszy ni偶 5 do 1.
2. Przy wyj艣ciu z pomieszcze艅, w kt贸rych ze wzgl臋d贸w technologicznych praca jest wykonywana w ciemno艣ci (np. ciemnie optyczne), powinny by膰 zapewnione warunki umo偶liwiaj膮ce stopniow膮 adaptacj臋 wzroku.
搂 28. (5) W pomieszczeniach i miejscach pracy, w kt贸rych w razie awarii o艣wietlenia mog膮 wyst膮pi膰 zagro偶enia dla 偶ycia lub zdrowia pracownik贸w, nale偶y zapewni膰 o艣wietlenie awaryjne spe艂niaj膮ce wymagania okre艣lone w odr臋bnych przepisach i Polskich Normach.
搂 28a. Instalacje o艣wietleniowe w pomieszczeniach, w kt贸rych znajduj膮 si臋 miejsca pracy, oraz w korytarzach powinny by膰 dobrane i wykonane tak, aby nie nara偶a艂y pracownika na wypadek powodowany rodzajem zainstalowanego o艣wietlenia.
搂 29. 1. Okna, 艣wietliki i na艣wietla w pomieszczeniach pracy o du偶ej wilgotno艣ci powietrza powinny by膰 wykonane w spos贸b zapobiegaj膮cy skraplaniu si臋 w nich pary wodnej. W przypadku szczeg贸lnie du偶ego zaparowania pomieszczenia i mo偶liwo艣ci spadania kropel wody na stanowisko pracy nale偶y zainstalowa膰 rynienki lub inne urz膮dzenia odprowadzaj膮ce wod臋 z okien, 艣wietlik贸w i na艣wietli.
2. Szyby w oknach i 艣wietlikach powinny by膰 czyste oraz przepuszcza膰 dostateczn膮 ilo艣膰 艣wiat艂a. Do mycia okien i 艣wietlik贸w powinien by膰 zapewniony dogodny i bezpieczny dost臋p.
3. Okna i 艣wietliki powinny by膰 wyposa偶one w odpowiednie urz膮dzenia eliminuj膮ce nadmierne operowanie promieni s艂onecznych padaj膮cych na stanowiska pracy.
4. Okna i 艣wietliki, przeznaczone do wietrzenia pomieszcze艅, nale偶y wyposa偶y膰 w urz膮dzenia pozwalaj膮ce na otwieranie ich w spos贸b 艂atwy i bezpieczny z poziomu pod艂ogi oraz ustawienie cz臋艣ci otwieranych w po偶膮danym po艂o偶eniu.
Rozdzia艂 3
Ogrzewanie i wentylacja
搂 30. W pomieszczeniach pracy nale偶y zapewni膰 temperatur臋 odpowiedni膮 do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysi艂ku fizycznego niezb臋dnego do jej wykonania) nie ni偶sz膮 ni偶 14 掳C (287 K), chyba 偶e wzgl臋dy technologiczne na to nie pozwalaj膮. W pomieszczeniach pracy, w kt贸rych jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie mo偶e by膰 ni偶sza ni偶 18 掳C (291 K).
搂 31. Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny by膰 zabezpieczone przed niekontrolowan膮 emisj膮 ciep艂a w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji oraz przed nap艂ywem ch艂odnego powietrza z zewn膮trz.
搂 32. 1. W pomieszczeniach pracy powinna by膰 zapewniona wymiana powietrza wynikaj膮ca z potrzeb u偶ytkowych i funkcji tych pomieszcze艅, bilansu ciep艂a i wilgotno艣ci oraz zanieczyszcze艅 sta艂ych i gazowych.
2. W pomieszczeniach pracy, w kt贸rych wydzielaj膮 si臋 substancje szkodliwe dla zdrowia, powinna by膰 zapewniona taka wymiana powietrza, aby nie by艂y przekraczane warto艣ci najwy偶szych dopuszczalnych st臋偶e艅 tych substancji.
3. Wymagania dotycz膮ce parametr贸w powietrza w pomieszczeniach pracy okre艣laj膮 odr臋bne przepisy i Polskie Normy.
搂 33. W pomieszczeniach pracy, w kt贸rych nast臋puje wydzielanie si臋 ciep艂a przez promieniowanie w ilo艣ci przekraczaj膮cej na stanowiskach pracy
kJ x godz.
2.500 -----------
m2
nale偶y stosowa膰 nawiewn膮 wentylacj臋 miejscow膮. Parametry nawiewanego powietrza powinny spe艂nia膰 wymagania dla mikroklimatu gor膮cego, okre艣lone w przepisach w sprawie najwy偶szych dopuszczalnych st臋偶e艅 i nat臋偶e艅 czynnik贸w szkodliwych dla zdrowia w 艣rodowisku pracy.
搂 34. Urz膮dzenia lub ich cz臋艣ci, z kt贸rych mog膮 wydziela膰 si臋 szkodliwe gazy, pary lub py艂y, powinny by膰 zhermetyzowane. W razie niemo偶liwo艣ci zhermetyzowania, urz膮dzenia te powinny by膰 wyposa偶one w miejscowe wyci膮gi.
搂 35. 1. Powietrze doprowadzane do pomieszcze艅 pracy z zewn膮trz przy zastosowaniu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej powinno by膰 oczyszczone z py艂贸w i substancji szkodliwych dla zdrowia.
2. Klimatyzacja lub wentylacja nie mo偶e powodowa膰 przeci膮g贸w, wyzi臋bienia lub przegrzewania pomieszcze艅 pracy. Nie dotyczy to wentylacji awaryjnej.
3. Strumie艅 powietrza pochodz膮cy z urz膮dze艅 wentylacji nawiewnej nie powinien by膰 skierowany bezpo艣rednio na stanowisko pracy.
搂 36. 1. Maksymalna temperatura nawiewanego powietrza nie powinna przekracza膰 70 掳C (343 K) przy nawiewie powietrza na wysoko艣ci nie mniejszej ni偶 3,5 m od poziomu pod艂ogi stanowiska pracy i 45 掳C (318 K) - w pozosta艂ych przypadkach.
2. W pomieszczeniach pracy, w kt贸rych wyst臋puj膮 艂atwo palne lub niebezpieczne pod wzgl臋dem wybuchowym py艂y, gazy lub pary, maksymalna temperatura nawiewanego powietrza powinna by膰 zgodna z przepisami w sprawie ochrony przeciwpo偶arowej.
搂 37. 1. W przypadku zastosowania systemu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej nale偶y zapewni膰:
1) odpowiedni膮 konserwacj臋 urz膮dze艅 i instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w celu niedopuszczenia do awarii;
2) stosowanie 艣rodk贸w maj膮cych na celu ograniczenie nat臋偶enia i rozprzestrzeniania si臋 ha艂asu i drga艅 powodowanych prac膮 urz膮dze艅 klimatyzacyjnych i wentylacyjnych.
2. Je偶eli w zwi膮zku z wydzielaniem si臋 w procesie pracy substancji szkodliwych dla zdrowia awaria wentylacji mo偶e zagra偶a膰 zdrowiu pracownik贸w, nale偶y zastosowa膰 system kontrolny sygnalizuj膮cy stan zagro偶enia.
搂 38. 1. Przy stosowaniu w pomieszczeniach pracy wentylacji mechanicznej z recyrkulacj膮 powietrza ilo艣膰 powietrza 艣wie偶ego nie powinna by膰 mniejsza ni偶 10 % og贸lnej ilo艣ci wymienianego powietrza.
2. W powietrzu wprowadzanym do pomieszcze艅 pracy przy stosowaniu recyrkulacji zanieczyszczenie czynnikami szkodliwymi dla zdrowia nie powinno przekracza膰 poziomu, przy kt贸rym suma stosunk贸w st臋偶e艅 poszczeg贸lnych substancji do odpowiadaj膮cych im warto艣ci najwy偶szych dopuszczalnych st臋偶e艅 przekracza 0,3.
3. (6) Recyrkulacja powietrza nie powinna by膰 stosowana w pomieszczeniach pracy, w kt贸rych wyst臋puj膮 szkodliwe czynniki biologiczne, czynniki chemiczne stwarzaj膮ce zagro偶enia okre艣lone w przepisach w sprawie bezpiecze艅stwa i higieny pracy zwi膮zanej z wyst臋powaniem w miejscu pracy czynnik贸w chemicznych, materia艂y wydzielaj膮ce nieprzyjemne lub uci膮偶liwe zapachy albo mo偶liwe jest nag艂e zwi臋kszenie st臋偶enia niebezpiecznych substancji chemicznych, a tak偶e w przestrzeniach zagro偶onych wybuchem.