1.Przedstaw socjologiczną koncepcję osobowości

Socjologiczna koncepcja osobowości - osobowość to element społeczny w człowieku, zinternalizowana kultura, dynamiczna organizacja idei, postaw, nawyków, jej wpływ na życie społeczne to więcej niż wpływ struktury ludzkiej. Osobowość charakteryzuje człowieka, ponieważ może on być czynny, mieć znajomych - czyli żyć w społeczeństwie lub być przez nie odrzucony. Osobowość wywołana jest przez kulturę i strukturę społeczeństwa, w której człowiek przeszedł przez proces socjalizacji.

2.Wyjaśnij tezę człowiek rodzi się ludzkim

Człowiek nie rodzi się ludzkim. Nauki przyrodnicze mówią o człowieku rozwiniętym pod wpływem darwinizmu. Jest on gatunkiem zoologicznym, ale od zwierząt odróżnia go bycie istotą społeczną tzn. jego rozwój psychiczny przebiega pod wpływem czynników społecznych. Natura ludzka jest wynikiem danej formacji społecznej, w której człowiek dorasta.

3.Co to jest osobowość społeczna, natura ludzka?

Natura ludzka - zespół trwałych zdolności i sił motorycznych działających w organizmie ludzkim zmuszającym go do zaspokojenia nie tylko potrzeb biologicznych, ale także do aktywnego przystosowania się do środowiska społecznego i kulturalnego. Osobowość społeczna jest to zespół trwałych cech jednostki, wpływających na jej postępowanie, wyrastających na podstawie cech biologicznych i psychicznych a pochodzących z wpływu kultury i struktury osobowości, w których jednostka została wychowana, i w których uczestniczy. Jest to uwewnętrzniona kultura, która podporządkowuje sobie elementy biogenne i psychogenne. Jednostka to struktura czynników biogennych i psychogennych oraz socjogennych wpływających na jej zachowanie. Elementy osobowości społecznej: *Biogenne (anatomiczne) - wzrost, budowa, fizjologiczne działanie organizmu; *Psychogenne - pamięć, wola, uczucie, wyobraźnia, temperament; *Socjogenne - zewnętrzne wpływy społeczne.

4.Dlaczego role społeczne są głównym komponentem osobowości społecznej?

Elementy socjogenne - wytwór procesów socjalizacyjnych wynikają z oddziaływania ludzi na siebie, określają wpływ zbiorowości grup społ., kategorii społ. na uczestników życia społ. Kulturowy ideał osobowości – model właściwości i dyspozycji wysoko cenionych w danych społecznościach, stanowiące ideały kulturowe danej zbiorowości, jest zależny od formacji społ.- ekonomicznej, klasy społ., warstwy, mikro- i makrostruktury. Wzór osobowy - skoncentrowany obraz konfiguracji cech osobowości, spełnia funkcje normatywne reguluje zachowania osobowości. Rola społeczna - oczekiwanie określonych zachowań i postaw związane z zajmowaniem pozycji społecz. w grupie. Pozycja społ. - zespół praw i obowiązków wyznaczonych jednostce przez gr. społ., zależy od wielu czynników, np. bio- i psychogennych, struktury i organizacji gr. społ. Jaźń subiektywna - wyobrażenie o sobie ukształtowane pod wpływem innych; liczy się pełnieniem ról społ., przyswaja określone wartości i wzory zachowań.

5.Przedstnw koncepcję czterech jaźni A. Podgóreckiego

Jaźń - różnica wewnętrzna z samym sobą, inaczej sumienie. Wg Podgóreckiego występuje w 4 wersjach: *pierwiastkowa - najbardziej osobista bez względu na otoczenie, jest przeciwieństwem jaźni odzwierciedlanej. Mówimy: ja wiem, na co nas stać, znam siebie najlepiej; *jaźń fasadowa - reklamowanie własnej osoby (samochwalstwo, modny strój), są to czynniki reklamujące samego siebie bez względu na subtelność ich zachowania; *odzwierciedlona - wyobrażenie jednostki o tym, co sądzą inni o niej, jest to dystans do samego siebie: *zobiektywizowana - suma wiedzy, mądrości i doświadczenia, które jednostka zdobyła w procesie rozwoju osobniczego, stanowi najbardziej trafne spojrzenie na samego siebie i globalną ocenę.

6.Kulturowy ideał osobowości

Narzucany jest przez społeczeństwo w toku socjalizacji tzn. w procesie uczenia się. Jest to ideał wychowawczy, wzór do naśladowania, przekazywany młodzieży w szkołach, rodzinie i innych. Ideał ten jest modelem a jego realizowanie ściąga na jednostkę pozytywną energię i różne sposoby zachowania. Jest on zależny od określonej formacji społeczno-ekonomicznej, klasy społecznej, warstwy, mikro- i makrostruktury, jest on narzucony przez społeczeństwo w toku socjalizacji, a zwłaszcza wychowania. Role społeczne - zaakceptowane i zinternacjonalizowane wzory osobowe, które są zależne od podejmowanych przez jednostkę roi społecznych; rola to oczekiwanie określonych zachowań i postaw związane z zajmowaniem danej pozycji społecznej w grupie.

7.Typologia osobowości społecznej Znanieckiego

-kulturowy ideał osobowości (to ideał wychowawczy służący jako wzór do naśladowania przekazywany młodzieży w szkołach i innych instytucjach społecznych); -role społeczne spełniane w-grupach społecznych; -jaźń subiektywna (wyobrażenia o sobie wytworzone pod wpływem innych ludzi); -jaźń odzwierciedlona (zespół wyobrażeń o sobie odczytywanych z wyobrażeń innych ludzi o nas samych).

8.Określ więź społeczną i jej komponenty

Więź społeczna to zorganizowany system stosunków, instytucji, środków kontroli społecznej, jednostki, podgrupy i inne elementy składowe zbiorowości w całości zdolną do trwania i rozwoju identyfikacji jednostki z grupą tzn. utożsamianie swoich dążeń i aspiracji z dążeniami i aspiracjami inny członków grupy, aby powstała więź społeczna musi zaistnieć obustronna zależność jednostek zbiorowości. Więź jest podstawowym wyznacznikiem wszelkich form życia społecznego, gdyż nawet w najkorzystniejszych warunkach przyrodniczych, ekonomicznych czy kulturowych nie występują żadne formy życia społecznego, dopóki jednostki przebywające na wyodrębnionej przestrzeni nie zostaną skupione w odpowiednie całości zwane zbiorowościami. Więź społeczna jest zjawiskiem ulegającym częstym i znacznym modyfikacjom. Cechuje je zróżnicowana intensywność i trwałość, ale zawsze musi posiadać, co najmniej jeden z następujących komponentów: styczność przestrzenna, psychiczna, społeczna, wzajemne oddziaływania, działania społeczne, stosunki społeczne, zależności społeczne, instytucje społeczne, organizacje społ., kontrolę społ.

Podstawy tworzenia się więzi: niezależne od naszej woli (fakt urodzenia wyznaczył relacje z najbliższymi, sąsiadami itp.), subiektywne (związane z realnymi naszymi potrzebami, aspiracjami, predyspozycjami). Etapy tworzenia Sie więzi: *styczność, postrzeganie prostych cech osób występujących w tej samej przestrzeni i nawiązanie kontaktu, *oddziaływania, systematyczne i trwałe wykonywanie działań skierowane na wywieranie u partnera określonych reakcji (rodzaje wzajemnego oddziaływania: pytania o informację, udzielanie odpowiedzi, pytania o oceny i opinie i ich wyrażanie, żartowanie; wyrażanie zgody, wycofywanie się, podkreślanie swojej wartości). *Wzory działań, z określonego stanowiska są elementy kultury, mimika, gesty, *instytucje społeczne, w których członkowie grup otrzymują uprawnienia do wykonywania czynności określonych publicznie np. szkoła, kościół, wojsko, *kontrola społeczna.

9.Dlaczego styczności społeczne są wstępnym etapem kształtowania się więzi społecznej?

Styczności przestrzenne to pierwszy i podstawowy etap w powstawaniu więzi i w powstawaniu grup społecznych. Jest to pierwsze uświadomienie sobie obecności i istnienia innych ludzi w tej samej przestrzeni. Ale styczności społeczne determinują wartości więzi - wpływają na to, co ludzi łączy.

10.Jakie znasz własności styczności społecznych, przedstaw ich typologie?

Ze względu na czas i częstotliwość - przelotne i trwałe; -Ze względu na potrzeby - publiczne i prywatne; -Ze względu na przedmiot zainteresowania - osobiste i rzeczowe; -Ze względu na formę kontaktu - bezpośrednie i pośrednie.

11.Przedstaw typologię wzajemnych oddziaływań F. Znanieckiego.

Jest to systematyczne, trwale wykonywanie działań skierowanych na wywołanie u partnera konkretnej reakcji, a ta reakcja znowu wywołuje działania u osobników. F. Znaniecki wyróżnia dwie metody zachowania: *Negatywnego przymusu - represja zachowań przez dezorganizację (pod przemocą fizyczną, moralną, religijną). Wyróżniamy tutaj bunt, agresję, wrogość, unikanie porozumiewania. *Pozytywnego nakłaniania - przekonywanie, perswazja.

12.Kiedy stosujemy metody przymusu? Metody te stosujemy w teorii naturalnego egoizmu.

13,Kiedy stosujemy metody perswazji Metody te stosujemy w teorii naturalnego altruizmu.

AD. 12 i 13 są to teorie zakładające związki pomiędzy osobowościami. Znaniecki uważa, ze metody zależne są od czynności i postaw i powodują powstawanie uprzedzeń (pozytywnych i negatywnych). Pozytywne - kiedy A stwierdza, że B wchodzi w jego-układ i mu nie zagraża, układ B jest zależny. Negatywne - kiedy A spostrzega, że B (układ - dążenia, przekonania, przedmioty) stanowi zagrożenie jego układu, układy są rozbieżne.

14.Co to są zależności społeczne?

Zależności społeczne - są w każdym stosunku społecznym. Wskazują na to, że osoba B zależy od A ze względu na pewne przedmioty bądź możliwości działania, które są ważne dla B, ale są w mocy A. Są to zależności intencionalno-przvczynowe - zależności między zjawiskami a faktami społ.; funkcjonalno-strukturalne - naturalny układ rzeczywistości. Aby osiągnąć przewidywany efekt, jaki da nam określona zależność musimy odgadnąć zachowanie ludzi n czyjeś działanie. Używa się tutaj inżynierię społeczną - jest to zespół metod działania skutecznego pozwalającego na wysoce prawdopodobne osiąganie zamierzonych skutków, przez działanie na motywy, postawy, aspiracje, tak by ludzie zachowywali się w sposób pożądany przez działającego. Aby nie spotkać opozycji używa się metod pozytywnego nakłaniania w ramach zależności intencjonalnych.

15.Co to jest stosunek społeczny?

Stosunek społeczny- - jest to system unormowanych, wzajemnych oddziaływań między partnerami na gruncie określonej platformy, czyli łącznik (przedmiot, postawa, interes, sytuacja,), z którego dla obu stron wynikają pewne prawa i obowiązki. Stosunki porządkują treść życia, systematyzują, organizują i zapewniają ciągłość.

16.Czym jest instytucja społeczna?

Instytucja społeczna - jest to każdy zespół ludzi wraz z narzędziami i przedmiotami działania, którego cechą szczególną jest to, że wykonywane przez niego działania oraz zachodzące w nim stosunki organizacyjne przyczyniają się do osiągnięcia celu działania. Instytucje dzielimy na: *formalne- istnieją na mocy przepisów prawnych, które regulują ich stosunki; *nieformalne- istnieją i działają, mimo, że nie mają podstaw prawnych; działanie określone jest przez naturę. Funkcje instytucji: *ekonomiczne i polityczne; *wychowawcze i kulturowe; *socjalne; *religijne. Elementy składowe instytucji: *cej (funkcja) - zakres spraw, które powinna załatwić; *czynności dopuszczalne do załatwienia tych spraw; *zakres tych czynności; *role społeczne ludzi wykonujących te czynności; *warunki i cechy ludzi konieczne do wykonywania ról; *środki i urządzenia potrzebne do wykonywania zadań; *sankcje dla osób z instytucji i dla osób, które są przedmiotem działań.

17.Czym jest zrzeszenie

Zrzeszenie - grupa osób połączonych słabymi więziami społecznymi wynikającymi ze znacznego zróżnicowania -oparta na stosunkach bezosobowych. Członkostwo jest dobrowolne ale celowej.

18.Na czym polega bezosobowy charakter instytucji

Zdaniem M. Webera biurokracja - niehierarchiczny układ pozycji urzędowych, w którym stosunki społeczne regulowane są przez przepisy i ogólne normy.

19.Przedstaw typologię więzi społecznej

Określony układ stosunków społecznych, instytucji społecznych i środków kontroli społecznej skupiający jednostki w grupę społeczną lub zbiorowość społeczną. Każda zbiorowość zdolna do trwania i rozwoju posiada więź społeczną zapewniającą jej funkcjonowanie. Każdemu cypowi zbiorowości społecznej odpowiada określony Jyp więzi. Typy więzi: *więź naturalna, *więź nieformalna. *więź zrzeszeniowa, "więź stanowiona.

20.Co to jest kontrola społeczna?

Kontrola społeczna - doprowadzanie zachowania jednostek i podgrup do zgodności z przyjętymi wzorami działania, do respektowania kryteriów wartości na podstawie szeregu miar, sugestii, sposobów przekonywania, nakazów i zakazów, systemu perswrazji i nacisku, sankcji aż do przymusu fizycznego włącznie, systemu sposobów wyrażania uznania, nagród etc.

21.Wymień rodzaje kontroli społecznej:

Rodzaiejkontroli społecznej- zwyczaje (ustalony sposób zachowania się w określonej sytuacji, która nie budzi sprzeciwu i nie spotyka się z negatywnymi reakcjami otoczenia; każda jednostka ma swoje zwyczaje) i obyczaje (ustalony sposób postępowania, z kt. grupa wiąże już pewne oceny moralne i kt. naruszenie wywołuje sankcje negatywne; są elementem kontroli społ., opierają się nie tylko na internalizacji wartości, lecz rakze uruchamiają zew. mechanizmy represji wobec zachowań niepożądanych) sankcje (reakcje grupy na zachowania się członków w sytuacjach społ. ważnych; dzielimy na: negatywne - kary i pozytywne - nagrody; mogą być: formalne (reakcje nstytucji sformalizowanych), nieformalne (reakcje opinii publicznej), prawne, etyczne, satyryczne, religijne - skuteczność sankcji zależy od zwartości i spójności systemu tych rodzajów)

23.Organizacja społeczna a mechanizmy kontroli społecznej

W zespole środków kontroli społ. wyróżniamy 2 rodzaje mechanizmów: 1.Psychospołeczne (polegają na internalizacji norm i wartości, tak że jednostka odczuwa posłuszeństwo wobec nich jako wew., moralny przymus. 2.Materialno-spoteczny (polega na przymusie zewn., stosowanym przez instytucje). Na pograniczu tych mechanizmów są: zwyczaje, obyczaje i sankcje.

24.Co to jest rola społeczna

Rola społeczna - zbiór praw i obowiązków wyznaczających zachowanie się danej jednostki zajmującej w grupie określone stanowisko.

25.Od czego zależy pozycja członka w grupie

Pożycia społeczna - miejsce jednostki w grupie społecznej, przy czym pozycja określona jest przez różność roli pełnionej przez jednostkę w grupie.

26.Co to jest system społeczny

System społeczny - jest to skoordynowany system elementów; zbiór tworzący pewną całość uwarunkowaną uporządkowaniem jego części składowych.

23.Co to jest status społeczny

Status społeczny - pozycja społeczna i prestiż społeczny, jakim jednostka się cieszy.

29.Czym różni sie status społeczny od statusu członka grupy

Status społ. - pozycja (miejsce jakie zajmuje jednostka w grupie określone przez wartość roli dla realizacji celów grupowych) - prestiż (p to zakres społecznego uznania, jest związany z pewnymi cechami umysłu) Status członka grupy - układ stosunków do innych członków, stosunków formalnych i nie, określających pozycje w grupie. Może być pozycja wyróżniona, przeciętna i podrzędna.

30.Co to jest status przypisany a czym jest status osiągany

Status przypisany - status nadany osobie przez społeczeństwo lub gaipę bez jego specyficznego wkładu na podstawie cech, nad którymi ma małą kontrolę. Status osiągalny - pozycja społeczna, która zależy od cech, nad którymi jednostka sprawuje pewną kontrolę.

31.Przedstaw teorię uwarstwienia społecznego

Uwarstwienie jest pewnym kryterium zróżnicowania-*piramida społeczna, wyznacznikiem są różnice społeczne ludzi oraz statusy (wykształcenie, zamieszkanie, tytuły, przynależność do klubów, zawód, zwyczaje, sposób wysławiania się). Jest to ustawienie różnych kategorii społecznych w pewnym hierarchicznym porządku, który pociąga za sobą różny dostęp do zasobów społecznych.

32.Co jest kryterium wyróżnienia warstw społecznych

Jest to ustawienie różnych kategorii społecznych w pewnym hierarchicznym porządku, który pociąga za sobą ostęp do zasobów społecznych.

35.Co to jest ruchliwość społeczna.

Obserwowana jest zmiana w społeczeństwie, badana jest dynamika społ. Polega na tym, że społ. Jest stabilne (zmiana rozciągnięta w czasie) lub dynamiczne (otwarte). Jeżeli chcemy zdynamizować społ., przyspieszyć jego rozwój, należy wprowadzić takie mechanizmy, które będą wyzwalać jednostki. Podmioty zaczną ze sobą konkurować, więc zbiorowości nie będą zdolne do działań grupowych.

36.Czym różni się ruchliwość pozioma od ruchliwości pionowej

Ruchliwość pozioma - zmiana jednej pozycji społecznej na inną o mniej więcej takim samym statusie. Ruchliwość pionowa - zmiana jednej pozycji społecznej na inną o wyższym lub niższym stamsie społecznym.

37.Jakie znasz blokady ruchliwości społecznej

-blokady stanowe (stan szlachecki, stan mieszczański - uprzywilejowani; stan chłopski - bez żadnych praw); -blokady religijne; -gospodarka socjalistyczna - blokowanie mechanizmów ruchliwości społecznej przez nie zwalnianie wysokich pozycji społecznych. Nie było degradacji. Jak już ktoś awansował., to do końca życia pełnił swą pozycję nie zwalniając pola.

38.Jakie znaczenie dla poznania procesów ruchliwości ma badanie ruchliwości miedzypokoleniowej.

Dzięki badaniom ruchliwości miedzypokoleniowej (tablice wyników) można poznać kim stają się synowie określonej społecznie kategorii ojców, można zbadać kim byli ojcowie dzisiejszej np.: kadry kierowniczej. Tabiice pozwalają poznać tzw. ruchliwość ogólną,

40.Czym jest ruchliwość przestrzenna

Układ zamknięty w czytelnych granicach np.: miasto, państwo,. Emigrant opuszcza swoje miejsce życia zmieniając przestrzeń. Punktem odniesienia jest przestrzeń jakiegoś kraju zamkniętego granicą, którą emigrant opuszcza.

41.Czym różni sie ruchliwość przestrzenna od ruchliwości społecznej

Ruchliwość społeczna - przemieszczanie się jednostek w dół albo w górę struktury klasowej. Ruchliwość przestrzenna - układ zamknięty w czytelnych granicach np. miasto, państwo. Emigrant opuszcza swoje miejsce życia zmieniając przestrzeń. Punktem odniesienia jest przestrzeń jakiegoś kraju zamkniętego granicą, którą emigrant opuszcza.

42.Jakie znasz główne kierunki migracji.

Migracie - przemieszczanie się. ludzi z jednego położenia geograficznego w inne, celem zmiany miejsca stałego zamieszkania. *Migracia społeczna - horyzontalna (pozioma) ruchliwość społeczna może oznaczać zmianę pozycji na inną, o identycznym lub zbliżonym statusie lub przemieszczenia o charakterze terytorialnym. *Migracia wewnętrzna - odbyta się w obrębie społeczeństwa, migracja międzynarodowa-pomiędzy społeczeństwem. Imigracja - przybywanie do danego kraju. Emigracja - opuszczanie danego kraju.

43.Dlaczego migracje kobiet ze wsi mają tak negatywne konsekwencje dla społeczeństwa i gospodarki

Kobiety na wsi są podporą gospodarki, ponieważ utrzymują względnie stałą liczbę mieszkańców wsi. Rodzą dzieci, pomagają w uprawie ziemi, przy ich braku śmiertelność przerasta liczbę urodzeń.

44.Jakie znasz konieczne warunki dla istnienia grypy społecznej

Zasada skupienia - to wszelkie materialne podstawy istnienia grupy, takie jak: terytorium, lokale, siedziby. Ośrodki skupienia są podstawą trwałości grupy w czasie, są centrami skupiającymi aktywności grupy jako całości. Zasada odrębności - ogranicza zakres zasięgu grupy, jest widoczną granicą oddzielającą członków od nieczłonków. jest podstawą powstania poczucia solidarności, świadomości oraz ciągłości grupy. Zapewniają odrębność: wartości materialne, duchowe, czy symbole (herb). Wyraża się w poczuciu solidarności i świadomości, który stanowi podstawę do pielęgnowania tradycji i zachowania ciągłości kulturowej lub grupy. Zasada członkowska - polega na tym, że aby być członkiem grupy; trzeba choć czasowo zinternalizować jej wartości, zidentyfikować z jej zbiorowymi dążeniami, uznać jej cele za własne. Dokonuje się to przez podejmowanie i wykonywanie określonej roli społecznej w grupie. Zasada więzi łączącej poszczególnych członków w grupie, występuje wola zbiorowa grupy a następnie solidarność. Zadania grupy - ustalone i świadomie zdefiniowane stany rzeczy i zjawiska, które grupa chce osiągnąć lub wywołać, są zawsze określone statutem, zaakceptowane przez członków, mają tendencje do rozwijania się wraz z rozwojem aktywności u jej członków; zadania to sens istnienia grupy.

45.Co to jest zasada skupienia

To wszelkie materialne podstawy istnienia grupy, takie jak: terytorium, lokale, siedziby. Ośrodki skupienia są podstawą trwałości grupy w czasie, są centrami skupiającymi aktywności grupy jako całości.

46.Co to jest zasada odrębności

Ogranicza zakres zasięgu grupy, jest widoczną granicą oddzielającą członków od nieczłonków, jest podstawą powstania poczucia solidarności, świadomości oraz ciągłości grupy. Zapewniają odrębność: wartości materialne, duchowe, czy symbole (herb).Wyraża się w poczuciu solidarności i świadomości, który stanowi podstawę do pielęgnowania tradycji i zachowania ciągłości kulturowej lub grupy.

47.Co to jest zasada członkowska

Polega na tym, że aby być członkiem grupy trzeba choć czasowo zinternalizować jej wartości, zidentyfikować z jej zbiorowymi dążeniami, uznać jej cele za własne. Dokonuje się 10 przez podejmowanie i wykonywanie określonej roi i społecznej w grupie.

48.Jakie funkcje pełni wzór osobowy członka grupy

Składa sie z elementów: -wzór fizyczny, wzór moralny: Idealny - wybieramy osobę wg. idealnych dla naszej grupy cech; -wybieramy w toku istnienia grupy np. lider.

49.Jakie znasz rodzaje grup

Rodzaje grup rozróżniamy ze względu na: *typ struktury' grupy - małe. duże; *typ więzi w grupie - pierwotne i wtórne; opozycję w społeczeństwie - klasy; *jawność struktury - czytelna, ukryta; *wspólne wartości kulturowe; *ze względu na więzi - formalne, nieformalne; gr. celowe - zrzeszenia; *możliwość uczestnictwa

50.Czym różni sie grupa mała od dużej

Grupa mała - mająca niewielką ilość osób. prosta struktura społeczna, możliwy jest tu bezpośredni kontakt każdy z każdym. Gama duża - mająca dużą liczbę osób, złożona struktura społeczna, występują tu podziały na pewne podgrupy co uniemożliwia bezpośredni kontakt.

51.Co to sa grupy wtórne

Grupy wtórne - grupy tymczasowe, utworzone dla osiągnięcia określonego celu czy zadania, w których związki między członkami nie mają charakteru osobistego. Bazują na interesach i styczności rzeczowych.

52.Wyjaśnij znaczenie grup pierwotnych dla społeczeństwa i jednostki

Grupy pierwotne - opierają się wyłącznie na stycznościach osobistych, więź wynika z zainteresowań osobowych. Są to grupy niewielkie liczebnie np. rodzina. Charakteryzują się bezpośrednim, emocjonalnym kontaktem wszystkich członków.

53.Co to jest mikrostruktura społeczna

To ułożenie jednostek, ich ról i stosunków w całość mniej lub bardziej zharmonizowaną, w której zasady nie utrudniają funkcjonowania grupy. Występuje we małych grupach liczących kilka lub kilkanaście osób. Jest głównie układem pozycji społecznych swoich członków: zawód czy stanowisko.

54.Co to jest struktura społeczna

Struktura społeczna - odnosi się wyłącznie do ludzi. Jest to układ powiązanych ze sobą i uzależnionych pozycji społecznych i ról społecznych. Zawsze ma postać hierarchiczną tzn., że pozycja jednego członka grupy jest niższa niż innego członka gaipy. Możemy wyróżnić: *strukturę komunikowania, poszczególne pozycje powiązane sa różnymi informacjami. *strukture sociometryczna. między osobami zajmującymi różne pozycje nawiązujące dc relacji stosunków pozytywnych lub negatywnych. * strukturę awansu, poszczególne pozycje są powiązane różnymi możliwościami awansu. * strukturę władzy. Socjolog opisuje. strukturę społeczną grupy za pomocą: roli społecznej, pozycji społecznej, prestiżu społecznego, statusu społecznego i funkcji społecznej.

55.Czym jest zróżnicowanie spoleczno-zawodowe

Są to elementarne fakty odmienności, różnice występujące wśród członków danego społeczeństwa. Mogą byc fizyczne, demograficzne, psychiczne i społeczne. Te społeczne to posiadane wykształcenie i zawód. Są om bezpośrednią podstawą kształtowania się zbiorowości spoiecznej: klas, warstw, grup zawodowych. Zróżnicowanie objawia się w różnym dostępie do wartości ogólnie pożądanych w społeczeństwie.

56.Jakie kryteria stosujemy by opisać zróżnicowanie spoteczhó-zawodowę

*sposób użytkowania pracy, * stanowisko ogólne, *wykształcenie, *złożoność pracy, kwalifikacji, *wyłączenie z rynku: bezrobotny, rencista, *branże, zakłady np. żołnierz, nauczyciel, *stosunek do środków produkcji, *układ władzy i wiedzy, *wykonywana funkcja.

57,Co to jest naród.

Zbiorowość społeczna inneso typu niż rodzina. Podstawą wyodrębnienia jest wspólnota językowa, gwarowa, a szerzej kręgu kulturowego. Naród pojmujemy jako zbiorowość obywateli i państwa. Wg tej koncepcji naród jest ludem o wysokim rozwoju kultury a także organizacji politycznej - zachodnioeuropejskiej. Naród jest zbiorowością, która kieruje wspólnota kulturowa i dziejowa, wypływa z doświadczeń kulturowych - środkowo-wschodnioeuropejskich. Cechy narodu: język, wspólne dziedzictwo kulturowe, terytorium, wspólne losy historyczne, posiadanie własneao państwa, religia i świadomość narodowa.

58.Wskaż najważniejsze cechy narodu

*Styczności wypadkowy (pismo, druk) powstaje kultura narodowa; *Zróżnicowanie kulturowe, religijne, *emiczne; *Wspólny język ojczysty jest czynnikiem odróżnienia danego narodu; *Terytorium narodowe tzn. ziemia ojczysta; * Współ nota dziejów; *Wspólne osiągnięcia kulturalne i idee narodu; * Wspólna polityka niepodległego państwa.

59.Opisz funkcje stereotypów narodowych

Upraszcza świat i porządkuje, ale wprowadza zamęt.

61.Czy jest klasa w sensie historycznym

Grupa ludzi o wspólnym systemie wartości, o więzi społecznej, przy czym nie ma tu mowy o zróżnicowaniu społecznym.

62.Wskaż główne cechy położenia klasowego w koncepcji Marksa

Fundamentem egzystencji społeczeństw jest produkcja i dystrybucja dóbr. Dzięki temu możliwe jest zaspokajanie biologicznych i kulturowych potrzeb człowieka. Ludzie wchodzą więc w stosunki produkcji, które zamieniają się w stosunki między klasami społecznymi. Klasa, która ma środki produkcji bogaci się - przywłaszcza sobie część produkcji klasy pozbawionej własności środków produkcji. Powoduje to dominację kiasy ekonomiczną, polityczna, ideologiczną. Prowadzi to do konfliktów. Wszystko to przez prywatną własność środków produkcji. Marks wyróżnił 3 koncepcje pojmowania klasy: 1) podziały dwudzielne, co do posiadania określonej kwalifikacji ekono. (dominujący, opiera się na skrzyżowaniu podziałów dwudzielnych: posiadających i nie środków produkcji, pracujących i nie, wykorzystujących i nie cudzą prace, dotyczy części społ. Uczestniczących w życiu ekonomicznym), 2) koncepcje gradacyjną ( stopień bogactwa i dochodów), 3) funkcjonalną.

64.Scharakteryzuj koncepcje M. Webera

Bierze pod uwagę zróżnicowanie polityczne i społeczne: * wymiar polityczny, *wymiar ekonomiczny - poprzez strukturę klasowo-warstwową, *wymiar społeczny - poprzez strukturę stanową mówi, że są warstwy socjalne (dopuszczenie lub usunięcie z rynku -bezdomni, dzieci), *klasy, *typ klas zarobkowych.

66.Przedstaw koncepcje kJasowo-warstwowa Webera.

Max Weber w wyjaśnianiu zjawiska nierówności społecznych, wyodrębniając obok klasowego podziału społeczeństwa podział na warstwy społeczne przy czym warstwy społeczne są najogólniej rozumiane jako zbiory ludzi, które uznają siebie i są uznawane przez innych za społecznie wyższe lub niższe ze względu na zajmowane pozycje społeczne. Podstawą wyodrębnienia warstw, jest więc położenia, miejsce w hierarchicznej strukturze społeczeństwa. Wg Webera klasy społeczne są uwarunkowane wyłącznie swym „czysto'7 ekonomicznym położeniem, natomiast warstwy społeczne zawierają pewne typowe komponenty życiowych losów jednostki, kióre związane sa z negatywną bądź pozytywną ocena, z określonym prestiżem przyznanym osobom zajmującym dany rodzaj pozycji.

69.Czy jest stan społeczny

Wielka grupa ludzi różniąca się od innych własnym sposobem życia. Opisanym przez innych większym lub mniejszym szacunkiem społecznym (tak jakby jedna z warstw społecznych). Przynależność była dziedziczna.

70.Jakie czynniki decydują o trwałości stanów społecznych.

Stany zawierają pewne typowe komponenty życiowych losów jednostki, które związane są z negatywną lub pozytywną oceną, określonym prestiżem przyznanym osobom zajmującym dany rodzaj pozycji. Ze względu na system wartości uznawanych przez członków danego społeczeństwa pewne kategorie ludzi zajmujące daną pozycję cieszą się większym szacunkiem i prestiżem, a inne mniejszym. Stany społeczne to:♦ zbiory ludzi, choćby o amorficznej strukturze, którzy zajmują pozycje cieszące sie określonym poziomem prestiżu - honoru.♦ mające specyficzny styl życia, formę konsumpcji materialnej i kulturalnej♦ zbiory ludzi wyodrębniające się od siebie określonymi dystansami społecznymi, czyli zakresami styczności, stosunków, w jakie mogą wchodzić, a jakie godzą w prestiż. W uwarstwieniu społecznym można wyróżnić tzw. czynniki obiektywne (wysokość dochodów, zawód, wykształcenie), które podlegają ocenie oraz ważniejsze od nich czynniki świadomościowe, tzw. subiektywne, czyli uznawany w danym społeczeństwie system wartości. Wyższy lub niższy prestiż społeczny, przyznawany jednostce zajmującej dany rodzaj pozycji, zależy od kryteriów oceniania danego zawodu, rodzaju kwalifikacji itd.

71.Czym jest kultura

KULTURA - z łaciny "cultura orgi". Jest to charakterystyka stylu życia jakiegoś ludu. Jest to złożona całość obejmująca wiedzę, wierzenia, sztukę, prawo, moralność, obyczaje i wszystkie inne umiejętności nabywane przez człowieka jako członka społeczeństwa. Jest to całokształt dorobku materialnego i duchowego zgromadzonego przez wieki i przekazywanego z pokolenia na pokolenie. Kultura jest cechą społeczeństw a nie jednostek. Kultura jest wszystko to, czego uczymy się w trakcie życia społecznego i co jest przekazywane z pokolenia na pokolenie. Związek między kulturą i ludźmi ma charakter wzajemny. Ludzie tworzą kulturę, rozwijają, wymyślają nowe rzeczy, a z daigiej strony kultura sprawia, że jesteśmy ludźmi. Kultura jesi zjawiskiem symbolicznym, tzn. że wytwory i działania ludzkie posiadają charakter znakowy, przekazują innym ludziom informacje i znaczenie. Kultura jest zjawiskiem owtarzalnym, aby jakiś wytwór siat się elementem kukurv musi być zachowany, utrwalony i przekazywany innym pokoleniom. Mechanizmy wpjywii kultury na żvcie społeczne: - socjalizacja i kształtowanie osobowości jednostki (socjalizacja upaja dyscyplinę i rozbudza aspiracje, dostarcza wiedzy i uczy pełnienia rói społecznych). - ustanowienie systemu wartości i kryteriów, - ustalanie wzorów zachowania i postępowania. - konstruowanie modeli zachowań, instytucji, systemów. Kategorie kultury- *Kultura bytu, obejmuje tę sferę ludzkich działań, które zwrócone są ku sferze przedmiotów materialnych, naturalnych bądź wytworzonych przez człowieka. * Kultura społeczna, inaczej socjetalna obejmuje pewien porządek stosunków pomiędzy ludźmi. Poprzez ten porządek dokonuje się transmisja wzorów zachowań. *Kultura symboliczna, obejmuje znaki i symbole, wartości symboliczne są często rozumiane jako kultura w tzw. węższym rozumieniu, czyli filozofia, religia, nauka, sztuka. *Kultura masowa - zespół treści rozpowszechnionych za pośrednictwem środków masowego komunikowania. Publiczność kultury masowej nazywamy pośrednia, bo powstaje za pośrednictwem prasy, radia i telewizji a nie drogą fizycznego zbliżenia i kontaktu.

72.K. symboliczna

Obejmuje znaki i symbole, wartości symboliczne są często rozumiane jako kultura w tzw.węższym rozumieniu, czyli filozofia, religia, nauka, sztuka.

73.Wzory kultury, cechy i kompleksy kulturowe

Kulturowy wzór zachowania okreśia jak jednostka powinna reagować na sytuacje uważane za doniosłe. Cechy kultury - elementy podstawowe kultury, te idee, czynności, które wyznaczają ważne dla utrzymania i rozwoju grupy, wyznaczają funkcjonowanie stylu. Wybrani członkowie grup otrzymują uprawnienia do wykonywania określonych czynności publicznie i bezosobowo w ceiu regulowania zachowań innych członków danej grupy, dla zaspokojenia potrzeb jednostkowych i grupowych oraz zapewnienia sprawnego funkcjonowania zbiorowości jako całości.

76.Powstanie kultury masowej

Kultura masowa - obejmuje zjawiska intelektualnej, estetycznej, zabawowo-rozrywkowej działalności ludzkiej związane szczególnie z oddziaływaniem tzw. masowych środków komunikowania, kryteria charakteryzujące kult. masowej: kryterium ilości i standaryzacji. Jest to kultura czasu wolnego, procent takiej kultury masowej odwołuje się do uniwersalnych: humanistycznych dramatycznych, seksualno-romansowych, sentymentalnych. Ojej rozwoju decyduje urbanizacja kraju, wyposażenie techniczne, warunki ekonomiczno społeczne i poziom oświaty oraz postęp cywilizacji. Popyt zwiększa się ze wzrostem czasu wolnego. Funkcją jest dostarczenie rozrywki. podnoszenie poziomu oświaty, zmniejszenie dystansu między miastem a wsią czy pracą fizyczną oraz umysłową. Wpływ jest wszechobecny i wielokierunkowy.

77.Wskaż technologiczne, ekonomiczne i społeczne przesłanki pows. k.masowej

0 rozwoju kultury masowej decyduje urbanizacja kraju, wyposażenie techniczne, warunki ekonomiczno społeczne i poziom oświaty oraz postęp cywilizacji. Popyt zwiększa się ze wzrostem czasu wolnego. Funkcją jest dostarczenie rozrywki, podnoszenie poziomu oświaty, zmniejszenie dystansu między miastem a wsią czy pracą fizyczną oraz umysłową. Wpływ jest wszechobecny i wielokierunkowy.