Proverba et sententiae- Przysłowia i sentencje
Ubi societas, ibi ius.
Ubi lex, ibi poena.
Divide et impera!
Audi, vide, sile!
Centum dare spondes? Spondeo. Promitis? Promitto.
Historia magistra vitae.
Prima via ardua.
Neglegentia culpa est.
Lex retro non agit.
Lex prospicit non respicit.
Dura lex sed lex.
Novus rex, nova lex.
Mora trahit periculum.
Locus regit actum.
Tempus regit actum.
Casum senit dominus.
Superficies solo cedit.
Confessio est regina probationum.
Actori incumbit probatio.
Necessitas frangit legem.
Nullum crimen sine lege, nulla poena sine lege.
Privatorum conventio iuri publico non derogat.
Manifestum non eget probatione.
Inter arma silent leges.
Usus est unus legem corrector.
Leges salutem civitatis saluti singlorum anteponunt.
Quid leges sine moribus?
Lex specialis derogat legi generali.
Semper specialia generalibus insunt.
Impossibilium nulla obligatio.
Omnis definitio In iure civili periculosa est.
Ei incumbit probatio, qui dicit, non ei, qui negat.
Ignorantia iuris nocet.
Fraus est fraudem clare.
Ambulatoria est voluntas testatoris usque ad mortem.
Crimen gravo non potest esse impunibile.
Societas delinguere non potest.
Consuetudo pro lege servatur.
In maleficiis voluntas spectatur, non exitus.
In toto et pars continetur.
Imperitia culpae adnumeratur.
Qui curat, non curator.
Actor sequitur forum rei.
Res ipsa loquitur.
Dormiunt aliquando leges, nunquam moriuntur.
Da mihi factum, dabo tibi ius.
Cogitationis poenam nemo patitur.
Semel heres, semper heres.
Nemo iudex idoneus in propria causa. Nemo testis idoneus in propria causa.
Fatetur facinus, qui iudicium fugit.
Nihil probat, qui nimium probat.
Dies interpellat pro homine.
Qui iure suo utitur, neminem laedit.
Mater semper certa est, pater est, quem nuptiae demonstrant.
Quod attinet ad ius civile, servi pro nullis habentur.
Commodum eius esse debet, cuius est periculum.
Is fecit qui prodest.
Principes legibus solutes.
Indivisa est causa pignoris.
Res iudicata pro veritate accicpitur. ( habetur)
Res est in iudicium deducta, lis pendet.
Confessus pro iudicatio est.
Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere.
Nemo de domo sua extrahi potest.
Nihil consensui tam contrarium est, quam vis atque metus.
Legum ministri magistratus, legum interpretes iudices.
Damnum aut causa fit, aut culpa.
Excipiendo reus fit actor.
Lex iubet ea, quae facienda sunt, prohibetque contraria.
Non numeranda sed ponderanda sunt argument.
Prohibenda est ira in puniendo.
Pacta sunt servanda.
Reo negante actori incumbit probation.
Lege non distinguente nec nostrum est distinguere.
Lex posterior derogate legi priori.
Lex posterior generalis non derogate legi anterori speciali.
Prior tempore, potior iure.
In pari causa melior est condicio possidentis.
Nemo ex suo delicto moliorem suam condicionem facere potest.
Salus rei publicae suprema lex. (esto)
Eius est nolle, qui potest velle.
Volenti non fir iniuria.
Verba volant, scripta manent.
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet.
In dubio pro reo.
Feci quod potui faciant meliora potentes.
Quidquid agis prudenter agas et respice finem.
Ne bis in idem. (procedamus)
Ne eat iudex ultra petia partium.
Fiat iustitia pereat mundus.
Videant consules ne quid respublica detrimenti capiat.
Audiatur et altera pars!
Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur.
Iniuriam qui facturus est, iam fecit.
Facta probantue, iura novit curia.
Qui tacet, consentire videtur.
Summum ius summa iniuria.
De gustibus non est disputandum.
Per aspera ad astra.
Amicus certus in re incerta cernitur.
Tempora mutantur et nos mutamur in illis.
Proverba et sententiae- Przysłowia i sentencje- tłumaczenie
Gdzie społeczeństwo, tam prawo.
Gdzie ustawa, tam kara.
Dziel i rządź!
Słuchaj, patrz, milcz!
Czy przyrzekasz dać sto? Przyrzekam. Obiecujesz? Obiecuję.
Historia nauczycielką życia.
Pierwsza droga jest stroma.
Niedbalstwo jest winą.
Prawo nie działa wstecz.
Prawo patrzy przed siebie, nie za siebie.
Twarde prawo, ale prawo.
Nowy król, nowe prawo.
Zwłoka pociąga za sobą niebezpieczeństwo.
Miejsce określa czynność prawną.
Czas określa czynność prawną.
Właściciel odczuwa skutki przypadku.
Powierzchnia gruntu przypada gruntowi.
Przyznanie się jest królową dowodów.
Ciężar dowodu spoczywa na powodzie.
Konieczność łamie prawo.
Nie ma przestępstwa, nie ma kary bez ustawy.
Prywatna umowa nie uchyla prawa publicznego.
To co oczywiste, nie wymaga dowodu.
W czasie wojny milkną prawa.
Praktyka jest jedynym korektorem ustaw.
Ustawy przedkładają dobro państwa, nad dobro jednostki.
Czym jest prawo, bez zwyczajów?
Prawo szczegółowe uchyla prawo ogólne.
Zawsze szczegóły mieszczą się w ogółach.
Zobowiązanie do rzeczy niemożliwych nie istnieje.
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna.
Ciężar dowodu spoczywa na tym, który twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza.
Nieznajomość prawa szkodzi.
Oszustwem jest ukrywanie oszustwa.
Wola testatora jest zmienna aż do śmierci.
Ciężkie przestępstwo nie może być bezkarne.
Społeczeństwo nie może popełnić przestępstwa.
Zwyczaj jest przestrzegany w miejsce prawa.
W przestępstwach ma się na względzie zamiar, nie rezultat.
W całości i część jest zawarta.
Brak doświadczenia jest wliczony do winy.
Nie może sprawować kurateli ten, kto sam pozostaje pod kuratelą.
Powód idzie do sądu pozwanego. ( właściwy jest sąd pozwanego)
Rzecz mówi sama za siebie.
Ustawy niekiedy drzemią, nigdy nie umierają.
Daj mi fakt, a ja dam tobie prawo.
Nikt nie dostaje kary za myślenie.
Raz spadkobierca, zawsze spadkobiercą.
Nikt nie jest odpowiednim sędzią we własnej sprawie. Nikt nie jest odpowiednim świadkiem we własnej sprawie.
Przyznaje się do przestępstwa ten, kto ucieka przed sądem.
Nic nie udowadnia ten, kto zbyt wiele udowadnia.
Termin wzywa zamiast człowieka.
Kto korzysta ze swojego prawa, nikogo nie krzywdzi.
Matka zawsze jest pewna, ojcem jest ten, na którego wskazuje związek małżeński.
Co się tyczy prawa cywilnego, niewolnicy nie mają praw.
Korzyść powinna być tego, czyje jest niebezpieczeństwo.
Ten uczynił, komu przyniosło korzyść.
Monarcha wolny od praw.
Niepodzielna jest rzecz wzięta w zastaw.
Rzecz osądzona jest uznawana za prawdę.
Sprawa została doprowadzona do sądu, spór zawisa.
Kto przyznał się do winy, jest jak osądzony.
Co od początku jest wadliwe, nie może wraz z upływem czasu nabrać mocy.
Nikt nie może być wyciągnięty ze swojego domu.
Nic nie jest tak przeciwne porozumieniu, jak siła i strach.
Urzędnicy są sługami ustaw, zaś sędziowie interpretatorami.
Szkoda powstaje przypadkiem, albo z czyjejś winy.
Przez podniesienie zarzutu, pozwany staje się powodem.
Ustawa nakazuje to, co należy czynić, a zakazuje rzeczy przeciwnych.
Argumentów nie należy liczyć, lecz należy je ważyć.
Należy powstrzymywać gniew przy wymierzaniu kary.
Umów należy dotrzymywać.
Gdy pozwany zaprzecza, ciężar dowodzenia spoczywa na powodzie.
Gdy ustawodawca nie wprowadza rozróżnień, i nam nie wolno ich wprowadzać.
Ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą.
Ustawa późniejsza ogólna nie uchyla ustawy wcześniejszej szczegółowej.
Pierwszy w czasie, lepszy w prawie.
W jednakowej sprawie, lepsza jest sytuacja posiadającego.
Nikt nie może czynić swojego położenia lepszym, w wyniku popełnionego przez siebie przestępstwa.
Dobro rzeczpospolitej ( niech będzie) najwyższym prawem.
Rzeczą tego jest nie chcieć, kto może chcieć.
Chcącemu nie dzieje się krzywda.
Słowa ulatują, napisane pozostają.
Nikt nie może przenieść na innego człowieka więcej praw, niż sam posiada.
W razie wątpliwości, na korzyść pozwanego
Zrobiłem co mogłem, niech zrobią lepiej ci, którzy mogą. ( potrafią)
Cokolwiek czynisz, czyń roztropnie i przewiduj koniec.
Nie procedujmy dwa razy w tej samej sprawie.
Niech sędzia nie wychodzi poza żądania stron.
Niech stanie się sprawiedliwość, choćby miał zginąć świat.
Niech konsulowie baczą, by rzeczpospolita nie doznała jakiejś szkody.
Niech będzie wysłuchana także i druga strona.
Mający się narodzić jest uważany za już narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyść.
Kto ma zamiar wyrządzić krzywdę ( niesprawiedliwość), już ją czyni.
Fakty są udowadnianie, a sąd zna prawo.
Kto milczy, zdaje się zgadzać.
Najwyższe prawo, największą niesprawiedliwością.
O gustach nie należy dyskutować.
Przez trudy do gwiazd.
Pewny przyjaciel, rozpoznawany jest w sytuacji niepewnej.
Czasy się zmieniają, a my zmieniamy się wraz z nimi.