1. Ogólna charakterystyka budowy zewnętrznej owadów: organizm zwierzęcy, posiadający ciało podzielone na 3 segmenty : głowę, tułów i odwłok, głowa zaopatrzona jest w parę czułków, podczas gdy tułów w 3 pry odnóży, oraz 2 pary skrzydeł. U larw nie ma podziału na tułów i odwłok, posiadają zmienną liczbę odnóży.
2. Ogólna charakterystyka budowy wewnętrznej owadów: Szkielet znajduje się na zewnątrz ciała, serce znajduje się bezpośrednio ponad jelitem i przewodem pokarmowym, większa część systemu nerwowego umiejscowiona jest po spodniej stronie ciała, narządy zmysłów oraz odbiór bodźców zewnętrznych odbywa się w zupełnie inny sposób niż u kręgowców ( Czołki zamiast nosa, a „uszy” znajdują się w pobliżu „kolan” lub odwłoku), nie posiadają krtani, mimo to wydają dźwięki na wiele różnych sposobów, głównie poprzez pocieranie ( strydulacja) różnych części ciała o sobie (prostoskrzydłe), lub tłoczeniem powietrza poprzez tchawki czy ssawkę (zmierzchnica trupia główka), albo wprowadzając w drgania specjalną membranę (cykady), niektóre świecą, gruczoły ślinowe gąsienic produkują jedwab zamiast śliny, podczas gdy ślinę wytwarzają gruczoły położone w innym miejscu, zamiast zębów mają żuwaczki lub ostre sztylety, przekształcone tylne skrzydła muchówek pozwalają utrzymać równowagę w locie, pokładełko u karaczanów i prostoskrzydłych, zostaje przekształcone w żądło u pszczół i szerszeni.
3. podobieństwa i różnice pomiędzy owadami i pajęczakami:
Owady- ciało podzielone na 3 segmenty : głowę, tułów i odwłok,
Pajęczaki- ciało podzielone na 2 segmenty głowotułów, odwłok,
4. typy aparatów gębowych u owadów:
Gryzący- chrząszcze, Gryząco- liżący- u pszczół miodnych i trzmieli. ssący - motyle, liżąco-ssący - mucha domowa, kłująco-ssący- mszyce, tnąco-liżący - występuje u niektórych muchówek, np. bąkowatych, Liżący.
5. Sposoby porozumiewania się owadów: bodźce świetlne ( emitowanie sygnałów świetlnych przez świetliki) bodźce akustatyczne ( strydulacja u prostoskrzydłych, cykady, chrząszcze) bodźce chemiczne- hormony wydzielane na zewnatrz
6. . Diapauza- fizjologiczny stan spoczynkowy występujący w cyklu zyciowym owada jako swoiste przystosowanie umożliwiające przeżycie w niesprzyjających warunkach w rejonach o periodycznych zmianach klimatu. Diapauza zależna jest od 3 czynników: dł dnia, temp i wilgotność powietrza, biochemiczny skład rośliny żywicielskiej. Typy diapauzy u owadów: embrionalna- w stadium jaja, larwalna- u owadów zimujących w stadium gąsienicy, poczwarkowa- u bielników, imaginalna- u licznych chrząszczy, rodzaje diapauzy- zimowa, letnia, dwuletnia. Rodzaje diapauzy- obowiązkowa, fakultatywna,
7. Metamorfoza (przepoczwarczenie)- przejście od larwy owada do dorosłego wymaga przebudowy całej morfologicznej i biologicznej organizacji ciała: histoliza- zanikanie narządów larwalnych ( rozpadanie się narządów wewnętrznych), histogeneza- powstają różne tkanki i narządy.
Przeobrażenie niezupełne - w cyklu życiowym występują trzy stadia rozwojowe. Pośrednim stadium rozwojowym jest tylko larwa(zazwyczaj kilka różnych stadiów larwalnych, różniących się wielkością), przypominająca morfologicznie postać dorosłą.
Przeobrażenie zupełne obserwuje się u motyli, chrząszczy, chruścików, muchówek i błonkówek. Składają się na nią cztery stadia rozwojowe: jajo, larwa, poczwarka i osobnik dorosły. Stadia pośrednie nie są w tym wypadku podobne do owada dorosłego.
8. charakterystyka rzędów:
a)Prostoskrzydłe ( Orthoptera). Owady o średnich lub dużych rozmiarach ciała. Przednie skrzydła mocniejsze i grubsze tylne szerokie wachlarzowate, składane. Odnóża najczęściej skoczne, rzadko grzebne. Aparat gębowy gryzący. W większości roślinożerne, jednak w dużej części drapieżne. Wydają rózne dźwięki (strydulacja). Typanalne (słuchowe) narządy na goleniach przednich odnóży lub po bokach odwłoka. Jaja składają najczęściej do gleby, rzadziej do łodygi roslin. Mają jedno pokolenie w ciągu roku. U szarańczy polimorfizm (faza stadna i faza rozproszona). Długoczułkowe - pasikoniki i świerszcze (Dolichocera). Krótkoczółkowe- szarańczaki (Brachycera).
b)Pluskwiaki- hemiptera, podrząd: różnoskrzydłe. średniej wielkości owady, zróżnicowane pod względem morfologicznym. Duży przedtułów i tarczka. Aparat gębowy kująco- ssący. Przednia para skrzydeł częściowo stwardniała, druga błoniasta. Na zatułowiu często gruczoły zapachowe, większość odżywia się pokarmem roślinnym, wiele gatunków prowadzi drapieżny tryb życia, gatunki lądowe oraz wodne. Np.: kowal bezskrzydły.
c)siatkoskrzydłe- sieciarki- neuroptera: owady średniej wielkości o delikatnych, gęsto użyłkowanych skrzydłach, aparat gryzący u larw i dorosłych, przeważnie drapieżn, sierpowate, puste w środku żuwaczki, rodziny: złotookowate, życiorkowate, mantispidae, mróekolwowate, wielbłąkowate.
d)muchówki jeden z najważniejszych rzędów, zróżnicowana budowa aparatu gebowego, dorosłe odżywiają się pyłkiem i nektarem, larwy - roślinożerne, pasożyty, drapieżce, saprofity. Duże oczy. Rodziny w tym rzędzie: bzygowate, śmierkowate, pryszczarkowate, minarkowate, komary. Zaledwie 12% odżwia się pokarmem roślinnym, Agofagi ( szkodniki) pochodzą najczęściej z następujących rodzin: śmietkowate, pryszczarkowate, połyśnicowate, nasionnnicowate, minarkowate, zmieniórkowate.
e)Błonkoskrzydłe (błonkówki)- jedne z najliczniejszych owadów. Małe lub średniej wielkości, o 2 parach błoniastych, przezroczystych skrzydeł, narządy gębowe gryzące lub ssące, odwłok Samin zakończony pokładełkiem lub żądłem, larwy beznogie lub gąsienico podobne, tułów połączony z odwłokiem całą podstawą lub przy pomocy stylika.
f)Motyle ( łuskoskrzydłe) - lepidoptera, jeden z najliczniejszych gatunków, skrzydła pokryte barwnymi łuskami, aparat gębowy ssący, gąsienice wielonożne, poczwarka zamknięta, roślinożerne.
g)chrząszcze (tęgopokrywe) -coleoptera, najliczniejszy rząd na całym świecie zwierząt, wytrzymałe na zgniecenia, przednie skrzydła w postaci twardych pokryw, roślinożerne i drapieżne, saprotyficzne, aparat gryzący, poczwarka wolna, rozwój bardzo zróżnicowany.
25000 gatunków.
9. omówić i scharakteryzować mszyce:
Mszyce- znaczenie: bardzo duży potencjał rozrodczy, partenogeneza, dwudomność, polimorfizm, tworzenie koloni, przenoszenie wirusów roślinnych, wydalanie spadzi, obniżają walory dekoracyjne, pokarm dla innych zwierząt, Są to owady małe, o miękkim i delikatnym ciele i błoniastych skrzydłach, często zredukowanych. Odwłokbaryłkowaty, z zaznaczoną wyraźnie segmentacją. Przechodzą przeobrażenie niezupełne.
Mszyce są roślinożerne: wysysają sok z roślin. Często są przyczyną znacznych szkód w uprawach. Przeciw mszycom stosuje się specjalne opryskiwanie specjalnymi preparatami.
Mszyce są niewielkie, a to utrudnia ich zwalczanie. Naturalnym wrogiem mszyc są biedronkowate i złotookowate, od których mszyce są znacznie mniejsze.
10. znaczenie owadów dla człowieka: pozytywne- dostarczają pokarm np.: miód (pszczoły), żywią się innymi owadami które są szkodnikami w uprawach ( biedronka mszycą) zapylają Kwiaty (szczczoły, trzmiele), produkcja jedwabiu, wykorzystywanie owadów w lecznictwie. negatywne- przenoszą choroby, niszczą plantacje ( stonka ziemniaczana), są szkodnikami, jad owada w dużej ilości prowadzi do śmierci.
11. owady jako wektory chorób człowieka: malaria, dżuma, żółta febra, tyfus plamisty
12. Sposoby prognozowanie szkodników ( rodzaje prognoz). Celem jest uchronienie produkcji roślinnej przed niepotrzebnymi stratami plonu, ustalanie zabiegów i terminów interwencyjnych. Prognoza dzieli się na krótkoterminową i długoterminową, prognoza krótkoterminowa przewiduje pojawienie się szkodników w krótkim czasie ( kilku dni - miesięcy), długoterminowa - ocenia zmiany liczebności szkodnika na następny sezon.
13. Narzędza do prognozowania: samołówki- służą do wyłapywania motyli nocnych na światło, odłowy na przynęty zapachowe i barwne, naczynia żółte. Rowy chwytne ( wypełnione formaliną), lepy. Czerpaki entomologiczne, sita
14. wykorzystanie pułapek feromonowych Pułapka feromonowa - urządzenie, które dzięki wykorzystaniu wabiących substancji zapachowych o charakterze seksualnym lub żerowym może być wykorzystywane w ochronie lasu do ograniczenia liczebności szkodliwych owadów leśnych. Pułapki feromonowe spełniają też rolę prognostyczno-zwalczającą, gdyż po ilości złapanych osobników leśnicy są w stanie określić termin rójki szkodników oraz stopień zagrożenia dla lasu.
15 Wykorzystanie barwnych tablic lepowych- wykorzystuję się tu dodatnią reakcję na określoną barwę, umozliwjają one wczesne wykrycie szkodników, a tym samym szybką reakcję na jego pojawienie się. Tablice umieszcza się na d wierzchołkami roślin. Tablice żółte- wabią mącznika szklarniowego, połyśnicę marchwiankę, niebieskie służą do odłowu wciornastków, białe do glistnika malinowa i pryszczarka malinowego
16. Metody prognozowania szkodników:
Fenologiczna- mogą być wykorzystywane w prognozowaniu krótkoterminowym, obserwuje się fazy fenologiczne rośliny żywicielskiej szkodnika lub innych roślin uprawnych lub dzikorosnących, obserwuje się cały rozwój rośliny i na tej podstawe np.: mszyca trzmielowo burakowa wylęga się na trzemielinie kiedy zakwita tarnina.
Klimatyczno-meteorologiczna- polega na analizie temperatury powietrza i gleby, każdy gatunek do swojego rozwou potrebuje odpowiedniej sumy ciepła, który jest wartością stałą niezależnie od położenia geograficznego
Biologiczna- początkowo, zgodnie z nazwą była to metoda zwalczania szkodników przy pomocy organizmów, zwykle będących ich naturalnymi wrogami. Obecnie pod tą nazwą ukrywa się wiele różnorodnych metod, których celem jest zmniejszenie populacji szkodnika poniżej progu szkodliwości gospodarczej a zarazem zminimalizowanie wpływu samych zabiegów na środowisko naturalne i zdrowie człowieka. Wobec różnorodności stosowanych zabiegów, w sensie ogólnym powinno się raczej mówić o ekologicznych metodach zwalczania szkodników lub oproekologicznych zabiegach ochronnych i zapobiegawczych. W zakres tych metod wchodzą działania wykorzystujące wszelkiego rodzaju organizmy (klasyczna metoda zwalczania biologicznego), metody agrotechniczne oraz zabiegi biotechniczne. Złożoność sposobów oddziaływania powoduje, że podział metod jest orientacyjny i nie całkiem rozłączny, co nie ma najmniejszego wpływu na ich skuteczność.
17. Metody zwalczania szkodników: agrotechniczna, mechaniczna, hodowlana, biologiczna.
18. Metoda agrotechniczna zwalczania szkodników: Rozmieszczenie przestrzenne upraw- utrudnia przemieszczanie się szkodników (izolacja przestrzenna dotyczy także ubiegłorocznych upraw), wielkość i kształt pola np.: poły śnica marchwianka- szkodnik małych, prostokątnych pól. Bliskie sąsiedztwo roślin będących źródłem szkodnika np.: obecność lasów iglastych pół z marchwią oraz sadów gruszkowych, właściwe następstwo roślin- unikanie monokultury, uproszczonego płodozmianu itp. Np.: do silnego opanowania roślin przez poły śnicę marchwiankę, dochodzi po 8 latach ciągłej uprawy marchwi.
19. Metody mechaniczne zwalczania szkodników: Metoda mechaniczna, usuwanie porażonych pędów- ( przeziernik porzeczko wiec, przeziernik malinowiec, pryszczarki pędowe, galasówka maliniak. Usuwanie porażonych paków- ( wielkopąkowiec porzeczkowy, kwieciak Gruszowiec, kwieciak jabłkowiec), zbieranie gniazd zimowych ( kuprówka rudnica), złóż jaj (pierścienica nadrzewka, znamionówka tarniówka). zbieranie porażonych związków (owocnia żółtoroga) lub owoców (nasionnica Trzęsówka, owocówki), strąsanie owodaów z drzew na płachtę lub do parasola, albo na tacke posmarowaną olejem jadalnym (kwiecik jabłkowec, kwieciak malinowiec, kistnik malinowiec) stosowanie roslin barierowych, stosowanie barier z siatki (poły śnica marchwianka, paciornica krzyżowianka, śmietka kapuściana). Przykrywanie roślin siatką i włókniną, utrudnianie stepu do roślin przez np: rozsiewanie trocin, wyłapywanie owadów np.: opaski lepowe, z papieru falistego, rowki chwytne itp.
20. Hodowla i uprawa odmian odpornych- odporność rośliny to jej zdolność do częściowego ograniczenia przeciwdziałania lub opóźnionego szkodliwego wpływu szkodnika. Rodzaje odpornośći: odporność ekologiczna- niezgodność fenologiczna rozwoju szkodnika i rośliny np.: ( odm.Polana malina), odporność genetyczna- wynika z cech dziedzicznych i tylko w ograniczonym stopniu podlega wpływowi czynników środowiska, odporność indukowana- (np. zwiększenie nawożenia fosforem i potasem ma niekorzystny wpływ na mszyce).
21. Metody biologicznego zwalczania szkodników: Metoda biologiczna- >Zabiegi biologiczne: polegają na celowym wprowadzaniu organizmów żywych do redukcji liczebności populacji szkodliwych roślin lub zwierząt.
Najczęściej wykorzystuje się gatunki będące naturalnymi wrogami: Drapieżca, pasożyty i parazyty, organizmy chorobotwórcze, odpowiednio zmienione organizmy należące do tego samego gatunku (kanibalizm). Pasożyt - stopniowo wykorzystuje swoją ofiarę , mniejszy, 1 ofiara do pełnego rozwoju nie zabija jej, a parazytoidy zabijają swoją ofiarę.
22. Introdukcja: Introdukcja: polega na wprowadzeniu gatunku pożytecznego, do nowego rejonu geograficznego, do którego przed tym został zawleczony szkodnik. Zabieg ten przynosi sukcesy pod warunkiem, że w nowym rejonie organizm pożyteczny może zimować (aklimatyzacja gatunku), rozmnażać się i rozprzestrzeniać. Zakładamy ponadto, że zawleczony szkodnik stał się tak liczny, ponieważ w nowym otoczeniu nie było wrogów naturalnych ograniczających jego liczebność. Przykłady: Rodolia cardinalis - biedronka sprowadzona z Australii do Kalifornii w celu zniszczenia czerwca białego (szkodnik cytrusów) Icerya purchasi. Osiec korówkowy ( Aphelinus mali) sprowadzony do Europy z Am. Północnej w ślad za zawleczoną wcześniej bawełnicą korówką (Eriosoma lenigerum).
23. Masowa kolonizacja w szklarniach ( przykłady) -
24. metoda protekcyjna w biologicznym zwalczaniu szkodników- zabiegi zwiększające liczebność organizmów pożytecznych, np.: ochrona ptaków, zakładanie skrzynek lęgowych, karmników. Zwiększenie liczby owadów pożytecznych można uzyskać przez wysiew roślin miododajnych, zoastawianie pasów zieleni, tworzenie miejsc ukryć dla owadów.
25. wymień gatunki wykorzystywane do biologicznego zwalczania mszyc, mączlików i przędziorków w szklarniach.
Mszyce- wrogowie: biedronkowate i złotookowate (Pryszczarek mszycojad, Osiec mszycowy, Mszycarz szklarniowy, Złotook drapieżny, Biedronka dwukropka)
Mączliki- wrogowie: dobrotnica szklarniowa, osiec mączlikowy, Dziubałeczek mączlikowy
Przędziorki- wrogowie: Dobroczynek szklarniowy, dobrooczynek gruszowy
26. Opisz bionomię i wykorzystanie dobroczynna szklarniowego, dortotnicy szklarniowej i dwóch innch pozytcznych organizmów wykorzystywanych w szklarniach
Dobroczynek szklarniowy- drapieżny pajęczak z rzędu roztoczy, jego rozwój uzależniony jest od temperatury i wilgotności, skuteczny pozeracz przędziorków, dł ok. 0,5mm, pomarańczowy, szybko się porusza, dorosłe osobniki odżywyają się wszystkimi stadiami rozwoju przędziorka, rozwija się 2 razy szybciej niż przędziorek
dobrotnica szklarniowa- łatwo się rozmnarza, zwalcza mączlikiem szklarniowym i ostroskrzydłym, samica ma 0,6cm, ma ciemnobrązową głowę i czarny tłów, pokładełkiem skałda jaja w larwach mączlika, dzieworodna, cykl rozwojowy- jajo- 3 stadia larwalne- osobnik dorosły.
Mszycarz szklarniowy- jeszt pasożytem wewnętrznym mszyc, aktywny w dzień, samica składa jaja do wnętrza mszycy, w której rozwijają się 4 stadia larwalne,
27. Wymień i krótko scharakteryzuj organizmy pożyteczne mające znaczenie w ochronie warzyw polowych:
Larwy rydzenicy śmietkówki mogą niszczyć do 90% populacji śmietki i połyśnicy marchwianki, rozwój pokolenia 3-7tyg, samica składa ok. 1000jaj, 2-3 pokolenia.
Biegaczowate- drapieżcami są larwy i imagines, niszczy jaja śmietek i mszyc,
Biefronkowate- biedronka- niszczy mszyce, chrząszcze i larwy biedronki 2kropki zjadają też czerwce, błonkówki, chrząszcze, roztocze, muchówka z rodziny pryszczarkowatych0 jaj larwy paraliżują mszycę i wysysa je.
28. Scharakteryzuj grypy owadów pożytecznych:
Pluskwiaki różnoskrzydłe- pluskwaki równoskrzydłe- homoptera: owady małe lub średnie, aparat kująco -ssący w postaci członowego ryjka, skrzydła błoniaste, ułożone dachówkowato, często brak skrzydeł, odżywiają się sokiem roślinnym, często w koloniach. W tradycyjnej klasyfikacji podrząd homoptera był rzędem dzielonym na 5 podrzędów: mączliki, czerwce, miodówki, mszyce, skoczki.
Sieciarki (złotookowate)- złotook drapieżny- złocisto zielony o dużych oczach i długich przejrzystych skrzydłach, larwy drapieżne, żerują na mszycach, 2 pokolenia w roku, zjadają mszyce, przędziorki, roztocza, jaja stonki ziemniaczanej
Muchówki (pryszczarkowate, bzygowate, rączycowate)-
Bzygowate- rodzina owadów z rzędu muchówek z wyglądu podobne do pszczół, gdyż maja odwłok w czarno-żółte prążki, odgrywają ważną rolę w zapylaniu kwiatów, wystepuje około 1600 gatunków, larwy są drpierzne lub roślinożerne, niektóre są szkodnikami
Błonkówki- -2 pary błoniastych przeźroczystych skrzydeł, -narząd gebowy gryzący lub ssący, -odwłok u samic zakonczony pokładełkiem lub żądłem, -tułów połączony z odwołkiem całą podstawą lub przy pomocy stylika, -larwy beznogie lub gąsienico podobne
Chrząszcze(biedronkowate, biegaczowate)- Biedronkowate- rodzina obejmująca niewielkie chrząszcze o owalnym wypukłym ciele. Przeszło 5.2 tyś gatunków na całym swiecie, w Polsce ok. 80. żywią się mszycami dlatego wykorzystuje się je do zwalczania, mnorzą się szybko, mogą dawać 2-4 pokolenia rocznie, zimują owady dorosłe, w tym celu potrafia gromadzić się nawet tysiącami w różnych miejscach, w aparacie gebowym charakterystyczne głaszczki
Biegaczowate- chrząszcze, 200-25tyś gat. Wielkośc od kilku mm do 10cm, czułki szczeciniaste, nitkowate, nogi bierzne, silne żuwaczki, larwy mają 3 pary nóg i silne szczęki, polują nocą.
29. Metoda chemiczna zwalczania szkodników. redukowanie populacji szkodnika, lub przeciewdziałanie uszkodzeniom roślin przy pomocy substancji trujacych, wabiących (do specjalnych urządzeń) , lub odstraszające, -pestycydy (zw. chemiczne do zwalczania agrofagów), - fungicydy, bakteriocydy- (do zwalczania grzybów i bakterii), -zoocydy, -herbicydy
30. Podział pestycydów pod kątem zwalczanego obiektu, zachowania preparatu na roślinie, budowy chemicznej, sposobu oddziaływania na zwalczany obiekt:
Zoocydy: -nematocydy- zwalczanie nicieni, -akorycydy - roztocze, -insektycydy- owady, -moluskocydy - ślimaki, -rodentycydy- gryzonie, -repelenty- do odstraszania ptaków , -owicydy- do zwalczania jaj, -larwicydy- do zwalczania larw, -aficydy- mszyce
Ze względu na budowę chemiczną: nieorganiczne, organiczne, fluorkowe
Insektycydy chloroorganiczne ( chlorowane węglowodory), zalety: niska toksyczność dla zwierząt stałocieplnych, selektywna toksyczność w stosunku do owadów. Wady: brak selektywności w stosunku do pożytecznych owadów, trwałość w środowisku i organizmach żywych, trwałość metabolitów: DDD,DDE,TDE, szybkie indukowanie odporności, działanie bakteriobójcze w stosunku do bakterii nitryfikacyjnych.
Insektycydy fosforoorganiczne: zalety: brak trwałości i tendencji do kumulowania się w organizmach żywych i środowisku, częściowa selektywność w działaniu w stosunku do szkodników i owadów pożytecznych, brak działanie bakteriobójczego, wady: skrajnie duża toksyczność ostra (także dla ludzi).
Insektycydy karbaminianowe: Zalety: krótka trwałość w glebie, działanie zwalczające ograniczone do mszyc. Wady: głębokie przenikanie w glebę, brak selektywności w stosunku do organizmów pożytecznych, działanie bakteriobójcze, wysoka toksyczność w stosunku do pszczół.
Insektycydy pyretroidowe: syntetyczne analogi naturalnych substancji roślinnych. Zalety: wysoka toksyczność dla owadów, niska dla ssaków, niewielka dawka na jednostkę powierzchni, brak trwałości w środowisku, brak tendencji do kumulowania się w organizmach żywych, skuteczność w niskich temperaturach, krótki okres karencji. Wady: brak selektywności w stosunku do organizmów pożytecznych, szybkie indukowanie odporności u zwalczanych zwierząt.
Insektycydy acylomocznikowe. Inhibitory syntezy chityny. Zalety: brak oddziaływania na system nerwowy owadów, niska toksyczność dla ssaków, krótki okres prewencji dla pszczół, nie kumulują się w ogr. Żywych i w środowisku.
Neonikotynoidy- działanie na system nerwowy owadów, działanie systemiczne, działanie w szerokim zakresie temperatur, długotrwałość działania, krótki okres karencji.
31. Karencja, prewencja, toksyczność: Toksyczność preparatu- miarą toksyczności jest dawka LD50 czyli dawka letalna powodująca 50% śmiertelności populacji testowanych organizmów. Karencja i prewencja: karencja- okres jaki musi upłynąć od zastosowania preparatu do zbioru rośliny chronionej, prewencja przeoratu w odniesieniu do ludzi to okres jaki musi upłynąć od zabiegu do momentu bezpiecznego wejścia w obręb chronionego obiektu ( szklarnia, pole).
32. Wymień i scharakteryzuj najważniejsze gatunki szkodników upraw sadowniczych:
Przędziorki- fitofagi, uszkadzają bezpośrednio komórki takanki roślinnej, wpływając ujemnie na wzrost i rozwój, pod wpływer żeru zmniejsze się pwierzchnia liścia, długość korzeni, , najgorszy jest przędziorek owocowiec- niszczy miękisz palisadowy, gąbczasty ich naturalnymi wrogami są: dobroczynek gruszowy.
Sady: szkodniki wielożerne: Krupówka rudnica, piędzik przedzimek, pierścienica nadrzewka, znamionówka tarninówk, przędziorek owocowiec, zwojkówki, jabłon- kwieciak jabłoniowiec, miodówka jabłoniowa, owocówka jabłkóweczka, skorupik jabłoniowy.
33. Wymień i scharakteryzuj najważniejsze gatunki szkodników warzyw ( śmietki, połyśnicy, mszyc)
U roślin kapustnych atakowane są wszystkie części rośliny we wszystkich fazach fenologicznych rozwoju szkodniki to paciornica krzyżowianka, mszyca kapuściana, śmietka kapuściana. Inne to wciornastek tytoniowec, śmietka cebulanka, zwalczanie jest proste, prowadzone w oparciu o prognozowanie
Np.:
połyśnica marchwianka -2 pokolenia. Zimuje w bobówce , w pobliżu miejsca żerowania larw. Przeważnie od końca maja marchew jest masowo zasiedlana przez pierwsze pokolenie, a przez drugie - od połowy lipca. W przypadku siewek, jedna larwa może całkowicie zniszczyć do 15 roślin. W jednym wyrośniętym korzeniu może natomiast żerować kilka larw. Tkanka w miejscu uszkodzenia gnije.
śmietka kapuściana - 2 pokolenia, podobne do muchy, sklada jaja u podstawy roslin żywicielskich, larwy uszkadzaja szyjke korzeniowa, roslina zasycha, żerowanie 2 pokolenia powoduje gnicie (uszkadza spodnia czesc rosliny )
śmietka cebulanka- jaja skladane u podstawy, zerowanie na szyjce korzeniowej , siewki żółkna, robia sie przegniłe u podstawy, rośliny pokladaja sie, atakuja rośliny przedewszystkim juz uszkodzone
bielinek rzepnik- jaja jasnożółte, trudne do wykrycia, sklada jaja przez caly sezon wegetacyjny, gasienice sa zielone, omszone, wgryzaja sie do główek kapusty lub kalafiora, infekując je, 2 pokolenia