1.Funkcje socjologii - diagnostyczna - polega na systematycznym badaniu danej rzeczywistości społecznej. ideologiczna - polega na tym że socjolog może manipulować zebranym materiałem badanym, jeżeli omija pewne wątki materiału to aby coś bardziej wyeksponować. teoretyczna - każda nauka przygotowuje model teoretyczny do wyjaśnienia pojęć, do uporządkowania danych empirycznych, wyjaśnieniu opisywanych zależności; wzbogacona jest o język socjologiczny. demaskatorska - odkrywanie czegoś, polega na odkrywaniu rzeczy celowo bądź nieświadomie ukrywanych rzeczy. socjotechniczna - polega na formułowaniu zaleceń, których celem jest świadome dokonanie przekształceń jakiejś rzeczywistości społecznej zgodnie z góry założonymi celami. 2.Zakres badawczy - instytucje społ., zbiorowości społ., procesy społeczne Rodzaje socjologii: naukowa, potoczna, ogólna, szczegółowa, historyczna, analityczna. 3.Style badań: miękki(metoda antropologii społecznej, luźna forma, przez obserwację), sondażowy (narzędzie - kwestionariusz, ankieta: środowiskowa, audytoryjna, pocztowa, prasowa, wywiady, precyzja ilościowa, bez badań), twardy (materiał do opracowania matematycznego). 4.Typy badań: opisowy, teoretyczny, praktyczny. 5.Życie społeczne - ogół zjawisk wynikających z wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości, znajdujących się na pewnej przestrzeni; należą do niego działanie świadome i celowe. 5.Cechy wpływające na życie społ. - wyprostowana postawa, chwytliwe ręce z wyprostowanymi palcami, wzrok skierowany na przód, wielki mózg i złożony ukł. nerwowy, mechanizm głosowy, długi okres wchodzenia do społeczeństwa, trwałość popędu seksualnego. 6.Pojęcie kultury w socjologii Def: kult. to ogół wytworów działalności ludzkiej, material. i niematerial. wartości i uznanych sposobów postępowania przekazywanym innym ludziom i pokoleniom. K. jest zlokal. w czasie i przestrz. oraz w zbiorowości społecz. Socjologia, termin wprowadzony przez Augusta Comte'a na określenie „nauki o społeczeństwie”. Z uwagi na to, że badaniem społeczeństwa zajmują się także inne nauki-historia, antropologia społeczna, politologia, ekonomia itp.- oraz ze względu na to, iż socjologia nie zawsze zajmuje się społeczeństwem jako całością, lecz bada również zjawiska i procesy zachodzące w jego obrębie, proponowane są także odmienne określenia przedmiotu tej dyscypliny. Obecnie najczęściej przez socjologię rozumie się naukę o zbiorowościach, interakcjach, stosunkach społecznych, zachowaniach (działaniach) społecznych, strukturach grupowych, procesach społecznych, życiu społecznym, zjawiskach społeczno-kulturowych. 7.Mechanizm wpływu kult. na życie społ - PROCES SOCJALIZACJI: wzrost (pod wpływ. środow. i wzajemnych oddziaływ.) całkow. wpły środow. (ogół podniet działaj. na organizm); socjalizacja (wprowadz. człowieka do życia społ.; uczy dyscypliny, panowania nad popędami i potrzebami; wpaja dążenia do osiągnięcia cech pożądanych; przyswaja wiedzę i umiejęt. grania ról społecz; daje sprawność i kwalifik. zawodowe, umiejęt. technicz. potrzebne do życia; wychowanie(kształt. osobowość) WARTOŚCI: kult. ustanawia systemy wartości i kryteria; wartość to dowolny przedmiot material. lub idealny, lub instytucja szanowana przez zbiorowość WZORCE ZACHOWANIA: kult. określa jak jednostka powinna reagow. na sytuacje, uważane za doniosłe dla niej i grupy; wzór zachowania - sposób zachow. Uznany za normalny w danej sytuacji MODELE (ideały) - symbolicz. przedstawienie stanu rzeczy służące do oceny stanów rzeczy zachodzących rzeczywiście 8.Osobowość w naukach humanistycznych- Osobowość- element społ. w człowieku, zinternalizowana kult., dynamiczna organizacja postaw, idei i jej wpływ na życie społ.; wygląd zew. człowieka różniący go od innych, rola grana przez człowieka, w życiu codziennym, jego funkcje w społeczeństwie. Teoria socjologiczna- człowiek jako osobowość wytworzona przez kult, i strukturę społeczeństwa, w którym się socjalizował. Psychoanaliza Freuda - 3 poziomy osobowości: pierwotne zachowania, świadoma jaźń, nakazy moralności. Teoria F. Znanieckiego- elementy osobowości: kulturowy ideał osobowości, role społ. W grupach społ., jaźń subiektywna, jaźń odzwierciedlon. 9.Osobowość zintegrowana i przyczyny jej dezintergacji - Osobow. zintegrowana - osobow., której wewn. konflikty zostały rozwiązane i opanowane, jest warunkiem normalnego udziału w życiu społ., tzn. zgodnego z przyjętymi normami i wzorami zachowań ; płaszczyzny kształtujące osobow. zintegrowaną: pełnione role społ, zajmowane pozycje społ. Dezintegracja osobowości - oznacza rozchwianie elementów osobowości, źródła dezintegracji: konflikty ról i pozycji społ. i sprzeczności między jaźnią subiektywną a odzwierciedloną Społ. przyczyny dezintegracji: uczestnictwo w różnych grupach społ. (rozbieżne wzory, idee),uczestnictwo w życiu gr. dezintegrowanej, rozpad jaźni subiektywnej 10.Typologie osobowości - Osobowość społ. - wg Hiedwalera biologiczna właściwość jednostki, przejawiająca się w sile i szybkości reagowania człowieka na bodźce oraz powstrzymywania się od działań sprzecznych z uznanymi normami i wzorami osobowości, takie jak: sangwinik, melancholik, choleryk, flegmatyk. Wg Kretschmera - korelacja pomiędzy budową ciała a osobowością: pyknik (niski, okrągły, łagodny), astenik (wysoki, kościsty, nieżyczliwy), atletyk (dobrze zbudowany, raczej zdrowy psychicznie), dysplastyk(niekształtny fizycznie, co wpływa na usposobienie) 11.Istota i klasyfikacja potrzeb. Potrzeby - wyznaczniki celów, siła napędowa lub hamująca działalność fiz. i odczucia oraz decyzje; w społeczeństwie potrzeby decydują o jego kulturze, skłonnościach i wartościach; są wytworem cech biologicz. i psychiczn. Człowieka przez oddziaływanie środowiska kulturow. I naturalnego; Klasyfikacja potrzeb - wg Maslova: biologiczne, bezpieczeństwa, kontaktów społ, uznania, samorealizacji, poznania, estetyki wg Malinowskiego: biologicz., psychicz. 12.Postawa - gotowość jednostki do reagowania w określony sposób na odpowiednie obiekty Klasyfikacja postaw: publiczne i prywatne, indywidualne i zbiorowe, ogólne i specyficzne. Komponenty postaw: poznawczy, emocjonalny, behawiorystyczny. Cechy postaw: treść przedmiotowa, zakres, kierunek, siła postawy, zawartość, trwałość Rodzaje postaw - konformistyczna, nonkonformistyczna, legalistyczna, przestępcza, stereotyp 13.Postawa zbiorowości - postawa wspólna dla pewnych grup ludzi, elementem kształt. ją jest proces socjalizacji, obejmujący przyswajanie wymogów środowiska i przystosowanie do nieg.o Mechanizmy oddziaływania zbiorowości na jednostkę: informacyjne, sterujące, emocjonalne, kształtowanie osobowości 14.Zachowanie - zespól reakcji ruchowych osobnika, mogą być wywołane warunkami zew. Lub wew., zdeterminowane naszymi postawami, czynnikami sytuacji 15.Społeczeństwo - rodzaj zbiorowości terytorialnej funkcjonujące na określonym obszarze, środowisko i kategoria istnienia człowieka Struktura społ. - mikrostruktura (mała gr. społ, bez podgrup), makrostrukt (duża gr. składa się z wielu mikrostr) Zbiór społ. - ogół ludzi posiadających cechę wspólną, wyróżniany na podstawie cech obserwowalnych i stwierdzalnych Kategorie społ. - na podstawie cech, np.demograficznych, społecz (wiek, płeć, pochodz. społ) Zbiorowość społ. - skupienie ludzi, gdzie wytworzyła się i utrzymuje więź społ. Klasyfikacja zbiorowości - ze wzgl. na genezę: spontaniczne (tw. Się na skutek inicjatywy oddolnej), stanowione (inicjatywa odgórna) rodzaj struktury grupy (duże - podział na podgrupy, kontakty pośrednie, złożona strukt. i małe - kontakty bezpośred, prosta strukt), dominujący typ więzi (grupy pierwotne - bezpośr. stos. o określ. ładunku emocjonal., małe, np. rodzina i wtórne - więź pośred, powst. Na bazie stosunku do rzeczy, czynnikiem spajającym jest więź organizacyjna), stopień sformalizowania instytucji występujących w danej grupie (formalne - zespół osób zorganiz. przez jednostkę nadrzędna lub na mocy przepisu prawnego, gr. ma określ. zadania i cele oraz stałą strukt. organiz.i nieform - zespół osób, kt. powstał spontanicznie , gł. czynnikiem spajającym jest więź emocjonal., strukt. nie narzucona z zewnątrz), stopień możliwości wejścia do grupy (inkluzywne, ekskluzywne) 16.Grupa. Skład grupy - członkowie i ich cechy osobiste lub społ. Rodzaje struktur: konkretna, abstrakcyjna, pierwotna, wtórna Kryteria strukt: wielkość, samoistność. Skład grupy - elementy składowe, które są potrzebne do tego aby grupa powstała: - członkowie, grupa narzuca im wzór fizyczny i moralny. - ośrodki skupienia. - cele i zadania, które grupa realizuje, - zasada odrębności, wyznacza zasięg działania grupy i decyduje o trwałości grupy. Struktura grupy - skład wszystkich elementów, nie tylko członków i ich wzajemnego przyporządkowania. Struktura społeczna grupy - odnosi się wyłącznie do ludzi. Jest to układ powiązanych ze sobą i uzależnionych pozycji społecznych i ról społecznych. Zawsze ma postać hierarchiczną tzn., że pozycja jednego członka grupy jest niższa niż innego członka grupy. Możemy wyróżnić: - strukturę komunikowania, poszczególne pozycje powiązane są różnymi informacjami. - strukturę socjometryczną, między osobami zajmującymi różne pozycje nawiązujące do relacji stosunków pozytywnych lub negatywnych. - strukturę awansu, poszczególne pozycje są powiązane różnymi możliwościami awansu. - strukturę władzy. Socjolog opisuje strukturę społeczną grupy za pomocą: roli społecznej, pozycji społecznej, prestiżu społecznego, statusu społecznego i funkcji społecznej. 17.Strtyfikacja społeczna - podział społeczeństwa na kategorie do których przynależenie daje pozycje wyżej lub niżej cenioną, kategoria może być różnie wartościowana, może być związany z przynależnością do różnych grup społecznych. PODZIAŁ STRATYFIKACYJNY: KASTETY, STANY, WARSTWY i KLASY. Podział na WARSTWY- przynależność jest nie sformalizowana, wyznaczana przez zespół różnych czynników: rodzaj zajęcia zawodowego, dochodów, sposób życia, prestiż społ., wykształcenie. Stąd trudności wielu jednostek przydzieleniu do warstw. Granice są nieostre, a kryteria wyraźne. Można przyjmować wskaźniki: wskaźnik komensalizmu, konubializmu. KLASY- przynależność nie jest sformalizowana, nie wiąże się z pochodzeniem choć w rzeczywistości jest wyznaczana przez dziedziczenie pozycji społ. ekonomicznej rodziców. Kryteria wyróżniania mają charakter EKONOMICZNY. 18.Perswazyjne metody oddziaływania - korzystamy podczas wychowania, polega na wdrażaniu określonego postępowania poprzez wskazanie wzorców i wartości. Perswazja, chwalenie czy ganianie, nagradzanie czy karanie. Jest to oddziaływanie w sposób jawny, nie ukryty, wychowanek to osoba a nie przedmiot. Wpływ wychowawczy mają- wzorce osobowe, ludzie, czyny, ODDZIAŁYWANIA SPOŁ.: wychowanie (jw.), manipulacji (postępowanie poprzez pozbawienie podejmowania świadomej decyzji dokonujemy przy użyciu różnych środków: narkotyków, alk, fałszywej wiedzy) wytwory fizyczne-polega na kształtowaniu świata zew. By osoba wybierała pożądany sposób postępowania np. sadzimy kolczaste krzewy aby nie chodzić po trawniku. Stanowienie norm- popartych sankcją 19.Krąg społeczny, rodzaje, f-cje - k.s. to niewielka zbiorowość, oparta na stycznościach osobistych i bezpośrednich, o słabej więzi instytucjonalnej, nie posiadająca wyraźnej zasady odrębności, krąg nie posiada stałego ośrodka skupienia; od grupy nieformal. K. Różni się płynnym składem, nieokreślonością członkostwa RODZAJE: 1.k.stycznościowe (pewna ilość osób spotykaj. Się regularnie w pociągu lub autobusie w drodze do pracy, w parku itp., i ta styczność przestrzenna prowadzi do stycz. Społ., do wymiany poglądów, przekazywania informacji; służą one do powstania siatki wzajemnych oddziaływań lub trwalszych stosunków; nie ma on sformalizowanej organizacji) 2.k.koleżeńskie (powstają w miejscu pracy, szkole, gdy pewna ilość osób utrzymuje między sobą kontakty, ich wzajemne oddziaływ. jest częstsze, spotykają się celowo a nie okazyjnie; k. Te powstają na tle zaspokajania wspólnie pewnych potrzeb czy dążeń, więź jest bardziej zwarta, krąg sprawuje pewien zakres kontroli nad postępowaniem członków, podstaw. Stosunkiem jest koleżeństwo traktowane jako ukł. obowiązków i powinności 3. k.przyjacielskie (skupiają pary przyjaciół na zasadzie przyjaciele moich przyjaciół są moimi przyjac.; zachodzą trwałe stosunki społ., nie ma trwałej więzi opartej na instytucjach, ani wyraźnej zas. Odrębności, wynikającej z wyraźnie określonych zadań czy celów, może się przekształcić w gr. nieformalna FUNKCJE: wymiana poglądów, komentarzy, argumentów, ustalanie opinii, poglądów i przekonań, odgrywają ważna rolę w życiu intelektualnym, artystycznym, politycznym; krąg ma zawsze w centrum wybitna indywidualność, tzw. opinion leader, wokół którego się skupia 20.Rola społeczna. Jan Szczepański rolę społeczną definiuje jako „względnie stały i wewnętrznie spójny system zachowań, będących reakcjami na zachowania innych osób, przebiegających według mniej lub więcej wyraźnie ustalonego wzoru”. Osoba pełniąca daną rolę społeczną zobowiązana jest zachowywać się w określony sposób, wykonywać pewne czynności; z tytułu pełnionej roli posiada ona pewne uprawnienia, które innym nie przysługują. Równocześnie osoby pozostające w kontakcie z jednostką pełniącą daną rolę społeczną oczekują, że będzie się ona zachowywać zgodnie z określonym wzorem postępowania. Oddziaływanie czynnika oczekiwań otoczenia i identyfikacji powoduje, że odgrywanie roli społecznej stanowi dosyć skuteczny instrument zmiany zachowań i postaw jednostki. 21.Struktura społeczna, układ różnorodnych elementów oraz procesów i relacji występujących między nimi. Elementami tymi są najczęściej zbiorowości społeczne, grupy, społeczności lokalne, instytucje, role społeczne itp. Jan Szczepański strukturę rozumie jako „budowę”: „oznacza ona taki sposób ułożenia elementów składowych, aby mogły one wykonywać swoje funkcje uzupełniając się i harmonizując, tak aby grupa jako całość mogła się utrzymać i rozwijać”. 22.Dezindywidualizacja, (deindywidualizacja), zanik osobowości; utrata poczucia własnej indywidualności pod wpływem oddziaływań środowiska społecznego. Zjawisko to szczególnie wyraźnie występuje w przypadku oddziaływania tłumu na zachowanie jednostki. W wyniku „emocjonalnego zarażenia” jednostka jest zdolna do całkowitego podporządkowania swojej osoby realizacji celów grupowych, przy równoczesnej rezygnacji z własnej odrębności. Wiliam McDougall charakteryzuje ten proces następująco: „Jednostka, stając się członkiem tłumu, traci w pewnym stopniu swoją samowiedzę, świadomość własnego <ja>, jako odrębnej osobowości, z tym zaś idzie w parze częściowa utrata świadomości jej specyficznie personalnych stosunków; jednostka zostaje w pewnym stopniu zdepersonalizowana”. 23.Typ człowieka nowoczesnego, osobowość posiadająca zdolności przystosowywania się do funkcjonowania w stale zmieniającej się rzeczywistości i wzrastającej złożoności przebiegów społecznych. Charakter nowoczesnego człowieka można podsumować w czterech głównych punktach. „Jest on świadomym i zaangażowanym obywatelem; ma wyraźne poczucie własnej skuteczności; jest niezależny wobec tradycyjnych źródeł presji, zwłaszcza w podejmowaniu podstawowych decyzji tyczących jego osobistych spraw; jest gotowy na przyjęcie nowych doświadczeń oraz idei, tzn. ma względnie otwarty umysł i elastyczność poznawczą” 24.Metoda naukowa - to określony sposób, powtarzalny rozwiązywania pewnego problemu typu naukowego. 25.Metoda badań empirycznych - określony, powtarzalny sposób zdobywania pewnych informacji o rzeczywistości niezbędnych do rozwiązania pewnego problemu badawczego. 26.Technika badawcza - jest to zespół czynności, które muszą być wykonane przez badacza przygotowującego jakieś badanie. 27.Metoda socjologiczna - mamy do czynienia wtedy gdy inna grupa naukowa np. psycholog, historyk do rozwiązania pewnego rodzaju problemu wykorzystuje teorię socjologiczną. 28.Wybrane techniki - obserwacja - Jest metodą badawczą stosowaną bardzo powszechnie przez przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Polega na zewnętrznym poglądzie rzeczy, które nas interesują. Rodzaje obserwacji: uczestnicząca, nie uczestnicząca, kontrolowana (wielu obserwatorów), niekontrolowana (jeden obser.). - ankieta - jest metodą pośredniego zadawania pytań przez badacza osobie, której jest zadawane pytanie (ankieter, responder). Rodzaje ankiet (ze względu na różny sposób dostarczania kwestionariusza): pocztowa, prasowa, zbiorowa, rozdawana. Kwestionariusz - drukowana lista pytań. Zawiera pytania: zamknięte, otwarte i półotwarte. - wywiad - jest metodą bezpośrednią sposobu zadawania pytań przez badacza osobie, której jest zadawane pytanie. Rodzaje wywiadu: skategoryzowany (ankieter posiada kwestionariusz wywiadu i zadaje pytania według niego), nieskategoryzowany (swobodny), jawny (responder jest poinformowany o celu badań), ukryty, indywidualny, zbiorowy (max. 10 osób), panelowy (ci sami responerzy w różnych odstępach czasu te same pytania; zmiana poglądów). analiza treści - polega na analizowaniu różnych treści zawartych w mediach, publikatorach, środkach masowego przekazu, wydawnictwa statystycznego, które zawierają powszechny spis ludności, dokonuje się go co 10 lat. - metoda dokumentów osobistych - charakteryzuje się tym, że podstawowym źródłem informacji są dokumenty osobiste czyli: pamiętniki, wspomnienia, listy. Dokumenty osobiste są cennym źródłem informacji, bo są autentyczne, pisane z potrzeby autora, przedstawiają jak naprawdę wyglądają te wydarzenia, jak są spostrzegane i jak autor się zachowywał. - metoda projekcyjna - istotną cechą jest to, że uzyskane od respondenta odpowiedzi nie są zgodne z autentycznym brzmieniem a interpretowane o inną teorię. Rodzaje metody projekcyjnej: technika słowna, technika obrazkowa, technika zabawowa, technika psychodramatyczna. - metoda socjometryczna - rozpoczyna się ona od przeprowadzenia w badanej grupie kwestionariusza socjometrycznego, który może się składać tylko z 2 pytań np. kogo lubisz a kogo nie lubisz. Kwestionariusze muszą być popisane. Dalszą część metody można dokonać analizą graficzną lub matematyczną. 29.Życie społeczne - ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostki i zbiorowości na danym terenie. Przyczyny życia społecznego możemy nazwać jako: współdziałanie ze sobą, cywilizacja, konflikty. Przyrodnicze podstawy życia społecznego: biologiczne (wyprostowana postawa, chwytliwe ręce, wzrok skierowany naprzód, duży mózg, popędy i potrzeby), geograficzne (czynniki: klimat, ukształtowanie terenu, rodzaj gleby i roślinności, świat zwierzęcy, nawodnienie, rzeki; wpływają one na gospodarkę i obronność kraju), demograficzne (gęst. zaludnienia, płeć, wiek, płodność, przyrost nat., przeciętne trwanie życia, zdrowotność). Antropogeneza - powstanie i rozwój człowieka jako osobnego gatunku. Socjgeneza - powstanie i rozwój społeczeństwa, pierwszych organizacji, grup społecznych. 30.Zbiór społeczny - ogół ludzi posiadających pewną określoną cechę. Zbiór społ. gdyż elementami tego zbioru są ludzie np. wysocy, niscy. 31.Kategoria społeczna - jest to taki zbiór, którego elementy posiadają cechę ważną społecznie (płeć, stan zamieszkania, stosunek do religii, dochód) 32.Zbiorowość społeczna - dowolne skupienie ludzi w dowolnym czasie, między którymi wytworzyła i utrzymuje się więź społeczna. 33.Rodzaje zbiorowości: - para, to najmniejszy rodzaj zbiorowości. - krąg społeczny, niewielka zbiorowość oparta na stycznościach o słabej więzi instytucjonalnej i nie posiadająca wyraźnych zasad odrębności np. kręgi stycznościowe, koleżeńskie, przyjacielskie. Do kręgu łatwo wstąpić i łatwo wystąpić. - grupa, tworzą ją pewne ilości osób (min. 3) powiązanych systemem stosunków społecznych uregulowanych przez instytucję posiadającą pewne wartości, grupa jest oddzielona od innych zbiorowości wyraźną zasadą odrębności. - wspólnota albo społeczność, zbiorowość terytorialna w ramach której członkowie mogą zaspokoić czyli wspólnota, bądź społecznością jest taka struktura społeczna, która określa miejsce zamieszkania działania ludzi w pewnej przestrzeni. - zbiorowość oparta o wspólną kulturę. - zbiorowość charakteryzująca się podobnym zachowaniem: publiczność (odbiorcy kultury masowej), audytorium, zbiegowisko, tłumy (nie ma organizacji wewnętrznej, rodzaje tłumów: reagujący, uciekający, ekspresyjny). 34.Prestiż społeczny - zakres społecznego uznania, najczęściej związany z osobowością jednostki. 35.Rodzina - jest podstawową mikrostrukturą społeczną. Realizuje funkcje prokreacji i socjalizacji. Poprzez wychowanie w rodzinie jednostki stają się wartościowymi osobowościami, zdolnymi do życia w społeczeństwie. Definicja Maclvera i Page`a określa rodzinę jako mikrostrukturę umożliwiającą realizację następujących celów: - trwałe obcowanie płciowe w oparciu o społecznie uznane wzory. - tworzy instytucjonalną formę małżeństwa. - w oparciu o pewien system nomenklatury określa stosunki pokrewieństwa i dziedziczenia. - pełni funkcję jednostki gospodarującej, zapewniającej swym członkom utrzymanie i opiekę. - zaspakaja potrzeby materialne i przygotowuje swych członków do samodzielnego życia. - jest grupą mieszkającą wspólnie, tworzące jedno gospodarstwo domowe, które może obejmować dwa a nawet trzy pokolenia. We wszystkich definicjach rodziny podkreśla się dwie podstawowe funkcje rodziny: zapewnienie ciągłości biologicznej społeczeństwa oraz przekazywanie dziedzictwa kulturowego. Grupę osób tworzących rodzinę wyróżniają następujące cechy: wspólne mieszkanie, nazwisko i własność oraz ciągłość biologiczna i wspólna kultura duchowa. Funkcje rodziny - Franciszek Adamski podzielił na funkcje instytucjonalne i funkcje osobowe. Funkcje instytucjonalne to: - prokreacyjna, podtrzymująca ciągłość społeczeństwa. - ekonomiczna, polegająca na dostarczaniu dóbr materialnych rodzinie. - opiekuńcza, zabezpieczenie członków rodziny w określonych sytuacjach życiowych. - socjalizacyjna, wprowadzenie członków rodziny w życie społeczne i przekazywanie im wartości życiowych. - stratyfikacyjna, sytuowanie członków rodziny w strukturze społecznej, w określonych klasach i warstwach społecznych. - integracyjna, społeczna kontrola zachowań poszczególnych członków rodziny. Funkcje osobowe to: - małżeńska, zaspokojenie potrzeb życia intymnego małżonków. - rodzicielska, zaspokojenie potrzeb uczuciowych rodziców i dzieci. - braterska, zaspokojenie potrzeb uczuciowych rodzeństwa. Podstawową kategorią socjologicznej analizy rodziny jest struktura rodziny, związana z jej funkcjami oraz wewnątrzrodzinnymi interakcjami. Niezależnie od różnego określania tego pojęcia, zwraca się uwagę na trzy aspekty struktury rodziny: - aspekt psychologiczny, układ więzi emocjonalnych. - aspekt społeczny, układ pozycji członków rodziny oraz struktura wewnątrzrodzinnej władzy. - aspekt kulturowy, wzory regulujące wewnątrzrodzinne stosunki i interakcje oraz normy i wzory pełnienia ról społecznych w rodzinie. Formy rodziny i małżeństwa: 1. Liczba partnerów w małżeństwie: - małżeństwo monogamiczne, dwoje partnerów, - małżeństwo poligamiczne, więcej niż dwoje partnerów, występuje w dwóch wersjach: poligynia (jeden mężczyzna i wiele kobiet) i poliandria (jedna kobieta i wielu mężczyzn). 2. Zakres wyboru małżonka: - endogamia, wybór współmałżonka w ramach własnej zbiorowości etnicznej, religijnej, klasowej, terytorialnej. - egzogamia, wybór małżonka poza własną zbiorowością. 3. Typ władzy wewnątrzrodzinnej: - rodzina matriarchalna, władza należy głownie do matki i żony. - rodzina patriarchalna, władza i prestiż należą głównie do ojca i męża. - rodzina partnerska, model, który ukształtował się współcześnie. 4. Wzory dziedziczenia nazwiska: - małżeństwo matrylinearne, dziedziczenie w linii matki. - małżeństwo patrylinearne, dziedziczenie w linii ojca. 5. Miejsce zamieszkania po ślubie: małżeństwo matrylokalne, młodzi zamieszkują w domu rodzinnym żony. - małżeństwo patrylokalne, młodzi zamieszkują w domu rodzinnym męża. - małżeństwo neolokalne, młodzi zamieszkują osobno we własnym domu. Z uwzględnieniem liczby członków i formy organizacyjnej rodziny - podział na rodzinę małą i dużą. Mała inaczej nuklearna, składa się z rodziców i ich potomstwa. rodzina duża inaczej wielopokoleniowa, składa się z dwóch lub więcej rodzin nuklearnych, mieszkających w jednym domu.

1.Funkcje socjologii

2.Zakres badawczy

3.Style badań

4.Typy badań:

5.Życie społeczne

5.Cechy wpływające na życie społ.

6.Pojęcie kultury w socjologii

7.Mechanizm wpływu kult. na życie społ

8.Osobowość w naukach humanistycznych

9.Osobowość zintegrowana i przyczyny jej dezintergacji

10.Typologie osobowości

11.Istota i klasyfikacja potrzeb

12.Postawa

13.Postawa zbiorowości

14.Zachowanie

15.Społeczeństwo

16.Grupa. Skład grupy. Rodzaje struktur. Kryteria strukt.

Struktura grupy. Struktura społeczna grupy.

17.Strtyfikacja społeczna

18.Perswazyjne metody oddziaływania

19.Krąg społeczny

20.Rola społeczna

21.Struktura społeczna

22.Dezindywidualizacja

23.Typ człowieka nowoczesnego

24.Metoda naukowa

25.Metoda badań empirycznych

26.Technika badawcza

27.Metoda socjologiczna

28.Wybrane techniki

29.Życie społeczne

30.Zbiór społeczny

31.Kategoria

32.Zbiorowość

33.Rodzaje zbiorowości

34.Prestiż społeczny

35.Rodzina

---