Przestępczość nieletnich w Polsce  W latach dziewięćdziesiątych odnotowuje się stały wzrost liczby  sprawców i liczby dokonywanych przestępstw. Od 1990 roku wzrasta  również przestępczość nieletnich, aczkolwiek wskaźniki dynamiki  przestępczości dzieci i młodzieży są znacznie niższe, niż wskaźniki  dynamiki przestępczości dorosłych. Szczególnie niepokojące s dwie tendencje występujące w  przestępczości nieletnich - brutalizacja działań sprawców oraz  rosnąca liczba dzieci w wieku do lat 13 popełniających czyny karalne.  Przestępczość dzieci i młodzieży zależnie od obowiązującego systemu  prawnego jest różnie definiowana i różnie traktowana przez wymiar  sprawiedliwości. W Polsce przestępczość nieletnich pośrednio definiuje ustawa z dnia  26 października 1982 r. (Nr 35 poz. 228, ze zm.) o postępowaniu w  sprawach nieletnich, regulująca postępowanie wobec nieletnich Dz. U.  z 1982 r. w zakresie: * zapobiegania i zwalczania demoralizacji w stosunku do osób, które  nie ukończyły lat 18, * postępowania w sprawach o czyny karalne w stosunku do osób, które  dopuściły się takiego czynu po ukończeniu lat 13, ale nie ukończyły  lat 17, * wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych w stosunku do  osób, względem których środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak  niż do ukończenia przez te osoby lat 21. Model postępowania z nieletnimi przyjęty przez tę ustawę, to model  wychowaczo- resocjalizacyjny. Wprowadzenie nowego Kodeksu karnego, a wraz z nim istotnej zmiany do  postępowania z nieletnimi, a mianowicie przyjęcie 15 lat jako wieku  odpowiedzialności karnej (w określonych sytuacjach można wobec  nieletnich sprawców czynów karalnych stosować środki i kary  przewidziane dla osób dorosłych) może zasadniczo zmienić obowiązujący  model wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich. Wprowadzenie tej tak  istotnej zmiany spowodowane było m.in. przyjęciem poglądu, iż  nieletni sprawcy ciężkich przestępstw (zabójstwo, rozbój), głęboko  zdemoralizowani, pozostają bezkarni, a poczucie bezkarności jakie  mają, stanowi potencjalne zagrożenie dla społeczeństwa. W związku z nowymi regulacjami w zakresie prawa karnego i przyjętymi  przez resort sprawiedliwości założeniami w zakresie resocjalizacji  nieletnich Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało kolejną  nowelizację ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Projekt ten  ma być wkrótce przesłany do rozpatrzenia przez Sejm. Zmiana modelu postępowania z nieletnimi wymaga szerokiej dyskusji  praktyków, środowiska naukowego i gremiów decyzyjnych. Nie bez  znaczenia dla efektów tej dyskusji, a więc wypracowania nowego modelu  postępowania z nieletnimi, jest oczywiście rzetelna diagnoza stanu  przestępczości nieletnich. Poniżej prezentowane informacje i dane liczbowe charakteryzujące  zjawisko przestępczości nieletnich pochodzą tylko z jednego źródła -  danych i analiz publikowanych przez Komendę Główną Policji - i jako  takie nie mogą być uznane za wystarczające. Niemniej posiadają ten  walor, iż gromadzone są systematycznie, według określonych i nie  zmienianych kryteriów, co pozwala na oszacowanie skali, opisanie  ogólnych tendencji i dynamiki obserwowanego zjawiska. W statystykach  prowadzonych przez policję rejestruje się m.in. liczbę zgłoszonych  przestępstw wg kwalifikacji zawartej w Kodeksie karnym i liczbę  sprawców dokonanych przestępstw. Od 1995 r. policja rejestruje  również liczbę nieletnich ofiar przestępstw wg wybranych kwalifikacji  prawnych. Statystyki policyjne odnośnie do lat dziewięćdziesiątych wskazują na  stały wzrost liczby rejestrowanych przestępstw i liczby sprawców tych  przestępstw oraz nasilenie niekorzystnych zjawisk w strukturze  przestępczości. Za jedno z tych niekorzystnych zjawisk uważa się  przestępczość nieletnich. W ogólnej prognozie przestępczości na  najbliższe lata dokonanej przez Komendę Główną Policji przewiduje  się, że drastycznie rozwijać się będzie przestępczość nieletnich;  zwiększy się udział nieletnich sprawców w przestępczości  rozbójniczej, narkotykowej, związanej z kradzieżami mienia i  uszkodzeniami ciała. Tymczasem analiza danych odnośnie do liczby zarejestrowanych  przestępstw dokonanych przez nieletnich i liczby zarejestrowanych  nieletnich sprawców oraz porównanie tych liczb w latach  osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych wskazują raczej na umiarkowany  wzrost przestępczości nieletnich, aczkolwiek nie można wykluczyć, iż  w najbliższych latach nastąpi zmiana obserwowanej tendencji. Warto przy tym zauważyć, iż zjawisko przestępczości nie dotyczy  młodzieży w stopniu tak znacznym jak można by to przypuszczać na  podstawie informacji przekazywanych przez media. Dzieci i młodzież w  wieku 13 - 17 lat popadające w konflikt z prawem stanowią niewielki  procent ogółu populacji osób w tym wieku; na przykład w 1997 r. -  nieletni, którzy popadli w konflikt z prawem stanowili 1,7% ogółu  populacji osób w tym wieku, odpowiednio dzieci w wieku 13 lat - 0,8%  ogółu populacji dzieci w tym wieku. * Nieletni sprawcy czynów karalnych to najczęściej uczniowie  starszych klas szkół podstawowych oraz uczniowie szkół zawodowych.  Dominującą grupę stanowią chłopcy w wieku 13 - 16 lat (powtarzający  klasy, wagarowicze, uciekinierzy z domów rodzinnych i placówek  opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych). * Przestępczość i demoralizacja nieletnich uwarunkowana jest głównie  sytuacją rodzinną, na którą nakładają się niepowodzenia szkolne i  wpływ rówieśników. Nieletni, którzy wchodzą w konflikt z prawem w  większości pochodzą z rodzin rozbitych, niewydolnych wychowawczo, z  rodzin patologicznych (rodzice lub jedno z nich są przestępcami,  narkomanami, alkoholikami), a także rodzin ubogich, dotkniętych  bezrobociem. Psychologowie upatrują źródeł zachowań agresywnych i destrukcyjnych  młodych ludzi, głównie w kondycji rodziny, a zwłaszcza w braku ojca.  Ten brak ojca polega nie tylko na fizycznej nieobecności ojca, ale na  tym, iż coraz częściej ojciec w rodzinie jest nieobecny emocjonalnie;  wychowaniem dzieci zajmuje się głównie matka. Chłopcy nie mają zatem  pozytywnych, męskich wzorów socjalizacyjnych. Uczestnictwo w grupie,  często w grupie przestępczej to jeden ze sposobów poszukiwania wzorów  męskości, które mogliby naśladować, jeden ze sposobów kompensacji  braku ojca. * Przestępczość nieletnich, podobnie jak i dorosłych koncentruje się  na terenach miejskich, szczególnie w dużych aglomeracjach. Miejsca  dokonywanych przestępstw to: ulice, rejony budynków mieszkalnych,  obiektów handlowych, salonów gier, szkół oraz okolice dworców,  przystanków komunikacji miejskiej. * Według opinii Biura Prewencji Komendy Głównej Policji nieletni  najczęściej popełniają przestępstwa z następujących powodów: - chęci zdobycia pieniędzy, - zaimponowania innym, - chęci przebywania i realizowania się w grupach nieformalnych, - powielania wzorów i zachowań mających swoje źródło w domu  rodzinnym, bądź upowszechnianych w środkach masowego przekazu (sceny  przemocy, okrucieństwa, agresji, gwałtu), - poczucia bezkarności za wcześniej popełnione przestępstwa, - poszukiwania akceptacji i poczucia bezpieczeństwa, których nie  znajdują ze strony rodziców i opiekunów. * Cechą charakterystyczną przestępczości nieletnich jest częstsze niż  w przypadku dorosłych współuczestnictwo w popełnianiu czynów  kryminalnych z jedną lub z kilkoma osobami, głównie dotyczy to  kradzieży i rozboju. Nieletni coraz częściej działają w  zorganizowanych grupach z osobami dorosłymi. Liczba przestępstw  nieletnich, których dokonali w grupie w 1997 r. przedstawia się  następująco: * w grupie 2 osobowej: 8 921 - przestępstw z dorosłym, 18 056 - przestępstw z rówieśnikiem, * w grupie trzech lub więcej osób: 10 520 - przestępstw w grupie z dorosłymi, 11 552 - przestępstw w grupie rówieśników. * Działalność przestępcza w grupach często wiąże się z tzw.  powrotnością do przestępstwa. Na przykład w 1994 r. powtórnie  popełniło przestępstwo 7 086 sprawców, w 1995 r. - 6 589 sprawców, w  1996 r. - 5 387 sprawców, w 1997 r. - 4 961 sprawców. * Znaczny procent nieletnich (ok. 7 - 9%) dokonuje czynów karalnych  pod wpływem alkoholu. Na przykład w 1997 r. osoby nietrzeźwe  stanowiły 27,5% ogółu podejrzanych, a nietrzeźwe osoby nieletnie  7,4%. Najczęściej nietrzeźwych nieletnich odnotowano jako sprawców  zabójstw, uszkodzeń ciała, bójek, pobić, zgwałceń (w tym ze  szczególnym okrucieństwem), rabunków i wymuszeń rozbójniczych. * W latach dziewięćdziesiątych obserwuje się wzrost rejestrowanej  liczby nieletnich przestępców oraz liczby przestępstw przez nich  dokonywanych. W poszczególnych latach liczby te przedstawiały się  następująco:  Tabela 1. Nieletni sprawcy czynów karalnych w latach 1984 - 1998 Lata: Czyny karalne Sprawcy 198419851986198719881989199019911992199319941995199619971998 40  96152 13857 34469 05156 35353 42560 52562 83466 22072 15275 82282  55170 07372 98978 758 25 58429 42429 80035 33531 70135 59343 35641  29641 57343 03961 10968 34957 24058 73058 151   Źródło: dane Komendy Głównej Policji.  * Natomiast należy zaznaczyć, że przy ogólnie wzrastającej  przestępczości - od 1989 r. zmniejszył się udział przestępstw  popełnianych przez nieletnich w ogóle przestępstw stwierdzonych  (odnotowywanych przez KGP). W poszczególnych latach procentowy udział  przestępstw popełnianych przez nieletnich w przestępstwach  stwierdzonych oraz procentowy udział nieletnich w ogólnej liczbie  podejrzanych o popełnienie przestępstwa przedstawiają się  następująco:  Tabela 2. Procentowy udział nieletnich sprawców w ogóle przestępstw  stwierdzonych w latach 1989 - 1998 Lata Czyny karalne nieletnich w ogóleprzestępstw stwierdzonych (w  %) Nieletni sprawcy w ogóle sprawcówprzestępstw stwierdzonych (w  %) 1989199019911992199319941995199619971998 9,7%6,8%7,2%7,5%8,5% 8,4%8,5%7,8%7,3%7,3% 16,1%15,8%13,5%13,5%14,3%15,7%16,1%15,0%14,3% 14,7%  Źródło: dane Komendy Głównej Policji.  Tendencja taka pośrednio świadczy o silnym wzroście przestępczości  dorosłych, ponieważ w ostatnich latach obserwuje się również wzrost  przestępczości nieletnich. Notowane wskaźniki dynamiki przestępczości  dorosłych są zdecydowanie wyższe niż nieletnich. Tak więc nie można  twierdzić, iż nieletni są tą szczególną grupą, która potencjalnie  najbardziej zagraża bezpieczeństwu publicznemu. Pogląd taki  uporczywie od kilku lat lansowany jest w mediach.  * W strukturze przestępczości nieletnich dominują przestępstwa o  charakterze kryminalnym, najczęściej popełniane przestępstwa to:  kradzież mienia prywatnego i kradzież z włamaniem.  Tabela 3. Przestępstwa stwierdzone, popełnione przez nieletnich wg  wybranych kategorii w latach 1992 - 1997 Lata Sprawcy Zabój-stwo Uszko-dzenie ciała Bójkai pobicie Zgwał-cenie Kradzieżrozbójniczarozbójwymuszenie Kradzieżz włama-niem Kradzieżmieniaprywat-nego 1992 nieletniw tym poniżej 13 lat 21- 1 30661 45718 1091 3 10064 25 0191 196 22 2291 469 1993 nieletniw tym poniżej 13 lat 221 2 01871 66418 1421 5 335110 26 2471059 22 9771 300 1994 nieletniw tym poniżej 13 lat 33- 1 992106 91333 1563 6 600212 29 4001 310 22 1861 701 1995 nieletniw tym poniżej 13 lat 262 2 205178 110450 1669 7 790402 29 8101 532 25 4131 925  1996 nieletniw tym poniżej 13 36- 2 527198 1  34061 1394 7 508349 30 8801 191 14 656817 1997 nieletniw tym poniżej 13 364 2 92492 1 486164 24511 8 658362 29 6312 043 14 7891160 1998* nieletni 29 3 022 1 653 195 10 542 30 197 13 809  Źródło: dane Komendy Głównej Policji.  Najbardziej niepokojącym zjawiskiem jest obserwowana tendencja  wzrostowa przestępstw uznanych jako szczególnie niebezpieczne dla  życia i zdrowia (zabójstw, uszkodzeń ciała, bójek, pobić, zgwałceń,  rozbojów i wymuszeń rozbójniczych). Według ustaleń policji nieletni  sprawcy, którzy dokonali przestępstw przeciwko zdrowiu i życiu  charakteryzowali się bezwzględnym, bardzo agresywnym i okrutnym  sposobem działania. Wynika on zdaniem policji z dwóch zasadniczych  czynników sytuacyjnych: z faktu, iż najczęściej działali w grupie  oraz w stanie nietrzeźwości. * Równie niepokojące jest, że wzrasta liczba sprawców czynów  karalnych, którzy nie ukończyli 13 lat życia. Świadczy to przede  wszystkim o zaniedbaniach i braku właściwej opieki nad dziećmi. W  1997 roku 5 453 dzieci popełniło 3 981 czynów karalnych, w tym: 4  zabójstw, 192 uszkodzeń ciała, 11 zgwałceń, 362 kradzieży  rozbójniczych, rozbojów i wymuszeń, 2 043 kradzieży z włamaniem i  1160 kradzieży mienia prywatnego. * W publikowanych analizach dotyczących przestępczości i  demoralizacji nieletnich Komenda Główna Policji informuje o  nieletnich, którzy zostali zatrzymani z powodu ucieczki i upojenia  alkoholowego. Według oceny policji ucieczki dzieci i młodzieży z  domów rodzicielskich, z placówek opiekuńczych i resocjalizacyjnych  wyjątkowo sprzyjają zachowaniom dewiacyjnym nieletnich (wielu  nieletnich podczas ucieczki nawiązuje kontakty ze światem  przestępczym rówieśników i dorosłych lub staje się ofiarami  przestępców).  Tabela 4. Liczba uciekinierów zatrzymanych w Policyjnych Izbach  Dziecka w latach 1992 - 1997. Rok> Uciekinierzy: z domu rodzinnego z placówek MEN z placówek MS 199219931994199519961997 2 0905 1252 2382 4232 1121 908 2  7623 2073 9084 2663 5463 829 9649361 0658492 112797  Źródło: dane Komendy Głównej Policji.  W 1997 r. w izbach wytrzeźwień przebywało 8 102 nieletnich, w tym 470  dziewcząt. Dla porównania: w 1994 r. - 8 117 nieletnich, w 1995 r. - 8 710 nieletnich, w 1996 r. - 7 662 nieletnich. W pomieszczeniach policyjnych do wytrzeźwienia zatrzymano w  poszczególnych latach następującą liczbę nieletnich: w 1994 r. - 745, w 1995 r. - 981, w 1996 r. - 653, w 1997 r. - 731. Podsumowanie: 1. W latach dziewięćdziesiątych obserwuje się wzrost przestępczości  rejestrowanej nieletnich. Natomiast należy zaznaczyć, iż notowane  wskaźniki dynamiki przestępczości dorosłych są zdecydowanie wyższe  niż wskaźniki dynamiki przestępczości nieletnich. W 1998 r. nieletni  sprawcy stanowili 14,7% ogółu sprawców przestępstw stwierdzonych.  Natomiast czyny karalne nieletnich stanowiły 7,3% ogółu przestępstw  stwierdzonych. 2. Najczęściej popełniane przez nieletnich przestępstwa to: kradzież  mienia prywatnego i kradzież z włamaniem.  3. Nieletni sprawcy czynów karalnych to najczęściej chłopcy w wieku  13 - 16 lat, uczniowie starszych klas szkół podstawowych oraz szkół  zawodowych.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---