Wykład 06.10.2004
W filozofi:
- należy zachować dystans wobec badanego przedmiotu (podejście krytyczne)
- spojrzeć całościowo na przedmiot (myślenie całościowe)
- patrzenie w jak najszerszym kontekście (bogactwo świata w którym dana rzecz jest dostępna)
- spojrzenie na sprawy w sposób twórczy, nowatorski, kreatywny.
Filozofii uwzględniamy też przeciwieństwo do podobieństwa ( zastanowienie się czy dana rzecz nie istnieje)
Filozofia jest pewną formą ludzkiego myślenia.
3 konteksty z filozofią:
nauka - filozofia
sztuka - filozofia
zdrowy rozsądek - filozofia
myślenie naukowe (matematyka, fizyka, chemia, psychologia itd.) charakteryzuje się ściśle sprecyzowanym obiektem badania. Nauka określa precyzyjnie przedmiot swojego badania jako cząstkę. Wiedza precyzyjna określa dziedzinę.
Nauka nie powstaje na doświadczeniu, chce ją uogólnić. Nauka powstrzymuje się od oceniania, nauka nie chce wartościować, chce opisywać. W nauce są ważne fakty a nie wartości, bo one nie odnoszą się do tego co jest.
W przeciwieństwie do nauki filozofia chce być wiedzą całościową, w której różne aspekty życia są rozmieszczone w sposób sensowny. Uznaje, że metoda doświadczenia i matematyzacji nie jest wystarczająca. Należy też więc brać pod uwagę intuicję, idee rozumu, zdolność uogólniania, ale nie matematycznego.
Filozofia poszukuje dobra, zła, sprawiedliwości itp.
Różnorodność metod poznania zwłaszcza instytucyjne.
Używanie wartości dla opisu i oceny świata.
SZTUKA (aktywność artystyczna, przeciwieństwo nauki)
- ma charakter całościowy (artysta czyni obiektem swego zainteresowania wszystko co pojawia się w jego świadomości)
- myślenie artystyczne traktuje świat jako całość do użytkowania
- sztuka wartościuje tj. główne zadanie sztuki, artysta chce pokazać swoją sztukę, to co myśli to co czuje;
- ono jest subiektywne, indywidualne, nastawione na przekaz tego co artysta myśli
Filozof dąży do obiektywizacji ( filozof chce cos uporządkować, u artysty występuje chaos)
W filozofii chodzi o coś co opisuje człowieka, co sprawi, że każdy znajduje w tym prawdziwy opis.
Zdrowy rozsądek - łatwo przyjmuje pewne założenia, dogmaty zasadza się na pewnej wspólnocie - grupy, które mają swoje zwyczaje, niewyjaśnione, np. stereotypy.
Filozofia:
- likwiduje dogmaty jako nieświadome tezy
- chce być myślą, która chce być ciągle i trwale krytyczna.
Filozofia jest wiedzą:
- całościową
- posługuje się różnymi metodami
- nie unika wartościowaniu
- aspiruje do obiektywności
Filozofia poszukuje czegoś według czego świat jest jednością.
Człowiek ma doznanie wielkości, ale pragnie jedności i stałości.
Filozofia chce odpowiedzieć na pytanie - Co to jest to coś co nadaje światu sens (jedność i stałość)?
Filozofia:
- poznanie dążące do całościowości
- uznaje różne metody poznania (zmysły, rozum)
- wiedza wartościująca
ETYMOLOGIA - szukanie źródeł słowa języka obcego.
Np. z gr fika = miłość, sofia = mądrość
Filozofia jest miłością i mądrością
Wykład 13.10.2004
Pitagoras - stwierdził że życie ludzkie jest jak igrzyska olimpijskie, jedni przyjeżdżają po laury i dążyć do sławy; a drudzy kupować i sprzedawać; trzeci pooglądać, zadziwiać się, obserwować nie robić interesów i nie podążać do sławy i tak samo jak w życiu.
Filozofowanie to cieszenie się, dziwienie się kosztem patrzenia filozofa na świat - nie jest skrzywdzone przez interes, jest bezinteresowny, dąży do prawdy jako wartości samej w sobie.
Działy filozofii
Ontologia (teoria bytu)
Epistemologia (teoria poznania)
Aksjologia (teoria wartości)
AD. 1
Byt to istnienie, to co jest.
Ontologia - zajmuje się problemem tego „co to jest istnienie, co ma być, co jest w sposób najwłaściwszy, najtrafniejszy, najbardziej podstawny”
Metafizyka - rozważanie tego co jest naprawdę.
On = byt, ontologia = teoria bytu.
Np. pies „jest” ssakiem
Warszawa „jest” miastem
Filozofia mówi że to „jest” to sprawa główna, zanim coś wiemy o psie ssaku, swą uwagę skoncentrujemy na „jest” czyli byt. Doszukujemy się sensu istnienia, ale przez to istnienie zanika swą uwagą, koncentruje na przejawy. Na początku człowiek musi nastawić się, że świat jest, że bycie świata, a potem się zastanawia co go otacza, poznajemy jego specyfikę.
W filozofii interesuje nas istnienie jako istnienie.
W Ontalogii wyróżnia się 2 stanowiska (odp czym jest istnienie)
- materializm (realizm) - twierdzą że to co naprawdę istnieje ma charakter przyrodniczy, cielesny, materialny
np. Dendryt - prawdziwy byt u niego to domy;
Tales - to co naprawdę istnieje to woda;
- idealizm - to co najgłębiej istnieje najbardziej istnieje to co ma charakter, idealny duchowo, świadomościowo, to stanowi budulec świata.
Platon - za tym światem który widzimy kryje się niewidzialne idee życia, idee istnienia.
STANDARDOWE POJECIE ONTOLOGII TO BYT
AD. 2
Epistemologia - to inaczej teoria poznania ( gr. Episteme = poznanie)
Epistemologia - przygląda się ludzkiemu poznawaniu świata, to jest człowiek poznaje, które z Poznań jest lepsze, a które gorsze.
Próbuje człowieka jako istotę.
Racjonalizm - twierdzi, że najlepszą władzą poznawczą człowieka jest rozum. Za sprawą rozumu wg racjonalizmu poznanie nie będzie błędne. Jest to wiedza nie zawodna.
Charakterystyka poznania - wiedza trwała, uniwersalna, jednoznaczna. Rozum znajduje w sobie pewne stałe myśli które konstruują wiedzę.
Człowiek ma pewne idee i to dzięki nim uzyskuje najlepszą wiedzę.
Poznanie rozumowe jest oparte na tezie intelektualnej na tezach oczywistych dla rozumu. Wiedza ma być trwała, nierozerwalna, uniwersalna. Rozum daje nam wiedzę pożądną.
Poznanie wg racjonalistów jest: konkretne, przemijające, nietrwałe.
IRRACJONALIZM - pogląd odrzucający racjonalizm i empiryzm i odwołujący się do INTUICJI, ale tez do głosu serca, olśniewa mistyczne objawienia tj. przeżycia mające charakter bardzo zindywidualizowany. Człowiek przeżywa tego rodzaju doznania. Najważniejsze jest to ze SA one rzadkie.
Zagadnienie prawdy - kwestia definicji prawdy
Rozróżniamy 3 stanowiska (3 def. Prawdy)
Klasyczne - prawda zgodna z rzeczywistością, to relacja między myślą a rzeczywistością, weryfikatorem tego są w rzeczywistości zmysły
Koherencyjna - prawda to sąd zgodny ze wcześniej uznanymi sądami; to relacja między myślami, spójność między nimi.
Pragmatyczne - prawda to cecha, która jest wtedy przypisywana jakiemuś zdaniu jeśli rozstrzyga się ją w życiu jest praktycznym znaczeniem.
Prawda rozstrzyga się w życiu:
- to coś co się zmienia, co jest nie stałe
- to coś żywego
podmiot nie jest równy przedmiotowi
podmiot - człowiek - to ten co poznaje aktywną stronę poznania
przedmiot - rzecz- to co jest poznawane