Egzystencjalizm
Podstawowe pytanie: Co to jest egzystencjalizm? Krótka odpowiedź.
Egzystencjalizm to ruch filozoficzny i literacki stawiający nacisk na wolność indywidualną, odpowiedzialność i subiektywność zachowania. Przedstawiciele tego ruchu uważają każdego człowieka za indywiduum związane swoim czynem i przeznaczeniem. Egzystencjalizm przewyższa znaczenie egzystencji nad esencją. Jest to najsławniejsza definicja J. P. Sartre'a. Istota człowieka przejawia się w jego wolność i odpowiedzialności, we własnej egzystencji, która w gruncie rzeczy jest absurdalna (bo nie wiemy po co się urodziliśmy i po co umrzemy). Za pierwszego egzystencjalistę uważa się Sorena Kierkegaarda. Cały ów ruch filozoficzno-literacki można podzielić na nurt ateistyczny tu. Sartre, Heidegger, i nurt chrześcijański tu: Kierkegaard, Marcel, Jespers. Od samego miana egzystencjalisty większość twórców szczególnie po II Wojnie Światowej się odżegnywało. Marcel wolał określać swą filozofie jako neosokratyzm. Przeciwnikiem egzystencjalizmu stał się Camus, przejawiając wyższość humanizmu.
Według Sartra życiu człowieka towarzyszy świadomość nieuchronnego przeznaczenia. Sama świadomość nie chroni przed żadnym złem, gdyż prowadzi zawsze do refleksji, że nie sposób uniknąć nieuniknionego. Egzystencjalne lęki wytworzyły już u Platona tęsknotę do czegoś nierealnego, doskonałego. Z tego powodu stworzył on filozofię idealizmu. Kwestionuje ona wszelkie realne, konkretne rzeczy, kierując się ku niezmiennym i wiecznym ideom. Otwiera ona drogę do świata duchowego, w której cierpienie i śmierć nie są ostatecznym złem. Jednak z egzystencjalnego punktu widzenie idee to fikcje. Nigdy nie wiadomo, czy dokonany wybór okaże się słuszny. Dlatego pozostaje jedynie skupić się na aktualnych stosunkach międzyludzkich. Wysoko-moralna postawa może dać świadectwo prawdziwego człowieczeństwa. Dopiero egzystencjalizm uświadamia wyobcowanie człowieka. Każda jednostka dążą do szczęścia wejdzie w końcu w konflikt z inną. Jest to konsekwencją tego, że nie można z zewnątrz dostrzec i zrozumieć potrzeb innego człowieka. Jednostka tworzą swój własny system wartości, ponosi za niego odpowiedzialność. Nie może obwiniać przez to nikogo innego za swoje cierpienia, gdyż są one skutkiem wcześniejszych, samodzielnych wyborów. Paradoksalnie mimo, iż człowiek skazany jest na samotność, poprzez wspólny bunt może rodzić się u ludzi solidarność i porozumienie.
Doktryna egzystencjalizmu ukazuje mroczną perspektywę ludzkiego istnienia przytłaczającą, pozbawioną głębszego sensu. Jednak konkluzje wynikające z niej, nie pozwalają na tragiczne pozbawienie siebie życia. Wręcz przeciwnie, zachęca ona do bohaterskiego i świadomego stawiania czoła bezsensownemu losowi. W tym ma tkwić jedyny i najważniejszy sens życia.
Egzystencjalizm ukazał się jako oddzielny prąd na nieco przed początkiem XX wieku. Ten okres różni się w zakresie moralno-etycznym od epok wcześniejszych, że kwestionuje się tu wszystko. Tak ekstremistyczny prąd doszedł do głosu zwłaszcza po przeżyciach wojennych. W obecnych czasach przebłyski tej filozofii można znaleźć niemal w każdym człowieku. Po części jest to skutkiem rosnącej rzeszy ludzi niewierzących. Potrzebna im była nowa etyka, określająca rodzaje stosunków międzyludzkich. Inną przyczyną może być popularność postawy egzystencjalnej w książce czy filmie. Ciągle, powtarza się, że życie jest tylko jedno, należy tylko do ciebie i ty decydujesz o jego kształcie. Czyli tak jak twierdził Sartre.