SRBI

(Scavenger receptor Class B1)

- Odkryty w 1996 roku

- Należy do rodziny receptorów niskiego powinowactwa Scavenger

- Posiada 509 aminokwasów.

- Wyróżniamy część:

1. zewnątrzkomórkową w postaci pętli,

2. transbłonową, która kotwiczy białko do błony cytoplazmatycznej za pomocą końca N- i C-

3. krótką cytoplazmatyczną

- Białko to jest silnie N-glikozylowane i palmitylowane w obrębie cysteiny na końcu C- części transbłonowej i cytoplazmatycznej.

- Wśród receptorów Scavenger można wyróżnić kilkanaście podklas, najważniejszymi są:

- SRA-I/SRA-II - ligandami dla nich są bakterie, lipopoilsacharydy, oxLDL, acLDL

- CD36 (występuje na leukocytach) - ligandami jest oxLDL

- SRB-I - ligandami są HDL i ich pochodne

„C” oznaczają miejsca występowania cysteiny

- funkcja:

• receptor SRBI prawidłowo ulega ekspresji w hepatocytach oraz nadnerczach, w warunkach patologicznych dochodzi do ekspresji SRBI w SMC naczyń krwionośnych, makrofagach oraz EC

• receptor SRBI uczestniczy w drodze bezpośredniej transportu cholesterolu do wątroby - droga ta ma u człowieka mniejsze znaczenie, aniżeli droga pośrednia (przy udziale VLDL)

• zanim zidentyfikowano SRBI istniało przekonanie, że cząstka HDL pozbywa się cholesterolu na powierzchni komórki wątroby i nigdy nie przedostaje się do wnętrza hepatocyta. W rzeczywistości SRBI tworzy kanał, przez który do wnętrza hepatocyta zostaje wciągnięta cała cząstka HDL, z niej zostaje uwolnione estry cholesterolu, (które przy udziale esterazy rozkładane są do cholesterolu wolnego, który może przekształcić się w kwasy żółciowe, bądź trafić do żółci), natomiast komponenta białkowa HDL zostaje uwolniona do krwi, gdzie ponownie może przyjąć cholesterol.

• obecnie trwają badania nad zwiększeniem ekspresji SRBI na komórkach wątrobowych, co mogłoby prowadzić, do zwiększonego usuwania cholesterolu z krwiobiegu (działanie przeciwmiażdżycowe), obniżona ekspresja SRBI powoduje wzrost stężenia cholesterolu we krwi, nagromadzenie HDL.

Jeszcze kilka informacji o SR B1 od dr. Francuza

- należy do typu receptorów scavenger
- ulega ekspresji - prawidlowo - w hepatocytach i nadnerczach
- może brać udział w internalizacji wirusa HCV (zap. wątr. typ C)
- patologicznie - ekspresja - śródbłonek & m. gładkie naczyń
- przy nadekspresji receptora - spadek HDL-i
- przy braku receptora - wzrost HDL-i, gromadzą się zmodyfikowane HDL co jest przyczyną wczesnej miażdżycy

---