Karty pytań
 

1.	Co to jest źródło?	1 pkt
2.	W jaki sposób powstaje rzeka?	1 pkt
3.	Co tworzy dorzecze?	1 pkt
4.	Co wyznacza dział wodny?	2 pkt
5.	Wymień po 5 przykładów roślin wodnych.	5 pkt
6.	Wymień po 5 przykładów zwierząt wodnych.	5 pkt
7.	Wymień po 5 przykładów zwierząt wodno-lądowych.	5 pkt
8.	Jaki procent powierzchni Ziemi zajmuje woda?	2 pkt
9.	Podaj w przybliżeniu ile wynoszą zasoby wody na Ziemi?	4 pkt
10.	Podaj w przybliżeniu jaki procent zasobów wodnych zajmuje woda słodka?	2 pkt
11.	Gdzie występują zasoby wody słodkiej?	3 pkt
12.	Ile procent wody występuje przeciętnie w organizmie człowieka?	1 pkt
13.	Podaj podział wód występujących na naszym globie.	3 pkt
14.	Wyjaśnij na czym polega obieg wody w przyrodzie.	5 pkt
15.	Podaj przykłady stanów skupienia wody.	2 pkt
16.	Z jakich pierwiastków składa się cząsteczka wody?	3 pkt
17.	Podaj właściwości fizyczne wody.	4 pkt
18.	Podaj właściwości chemiczne wody.	4 pkt
19.	Od czego zależy ilość tlenu w wodzie?	2 pkt
20.	Co to są bioindykatory?	4 pkt
21.	Które ze znanych Ci zwierząt są bioindykatorami wód?	4 pkt
22.	Które ze znanych Ci roślin są bioindykatorami wód?	4 pkt
23.	Podaj klasy czystości wód i ich krótką charakterystykę.	5 pkt
24.	Podaj klasę czystości wody używanej do hodowli ryb łososiowatych.	1 pkt
25.	W jakiej klasie czystości wody można pływać i poić bydło?	1 pkt
26.	Podaj klasę czystości wody używanej w przemyśle (z wyjątkiem spożywczego i farmaceutycznego) i do nawadniania pól.	1 pkt
27.	Wymień główne źródła zanieczyszczeń wody.	3 pkt
28.	Jakie są przyczyny zanieczyszczenia wody gruntowej?	5 pkt
29.	Co to są ścieki komunalne?	2 pkt
30.	Jaki jest zwiazek nieszczelności szamb z zanieczyszczeniami rzek?	4 pkt
31.	Wyjaśnij co to jest eutrofizacja i jakie są jej skutki?	5 pkt
32.	Na czym polega biodegradacja?	4 pkt
33.	Co to są detergenty i dlaczego przyczyniają się do skażenia wody?	4 pkt
34.	Podaj metody oczyszczania wód i wyjaśnij na czym one polegają?	5 pkt
35.	W jaki sposób można chronić wodę w gospodarstwach domowych?	3 pkt
36.	Jak powstają kwaśne deszcze?	3 pkt
37.	Jaki wpływ mają kwaśne deszcze na życie roślin i zwierząt wodnych?	4 pkt

Karty odpowiedzi:
1. To naturalny wypływ wody gruntowej na powierzchnię ziemi pod wpływem sił
ciężkości lub ciśnienia hydrostatycznego. Wypływ wody ze źródła może być stały lub okresowy.

2. Rzeka bierze swój początek na wyżynach. Wody wypływające ze źródeł, spływając
z gór tworzą strumienie. Te, łączą się w potoki u stóp wzniesień, tworząc środkowy
bieg rzeki.

3. Dorzecze utworzone jest przez obszar, z którego wody spływają do rzeki głównej.

4. Dział wodny wyznacza linia oddzielająca dorzecza.

5. Strzałka wodna, grążel żółty, grzybień biały, rzęsa drobna, mech zdrojek, skrzyp
bagienny, moczarka kanadyjska, skrętnica, salwinia pływająca, przetacznik bobownik, wgłębka wodna, wywłócznik, chlorella.

6. Rozwielitka, oczlik, larwa chruścika, pająk topik, otwornice, ameby, rureczniki, kiełż zdrojowy, ośliczka, langusty, krewetki, pąkla, wodopójka, porcelanka, zatoczek,
żyworódka, traszka, kiełb, troć.

7. Bóbr, wydra, żaba szponiasta, traszka zwyczajna, żółw wielkogłowy, żaba jeziorkowa, żaba moczarowa.

8. Woda zajmuje ponad 66,7% powierzchni Ziemi.

9. Zasoby wody na Ziemi wynoszą mniej więcej od 1360 do 1640 mln km³.

10.Woda słodka stanowi ok. 3% z całkowitych zasobów wodnych.

11.Z całkowitych zapasów wody słodkiej 3/4 uwięzione jest w lądolodach i
lodowcach, z pozostałej 1/4 większość stanowią wody głębinowe.

12. Organizm człowieka zawiera ok. 75% wody.

13. Wody : Słodkie - stojące (stawy, jeziora) ; płynące ( strumienie, potoki, rzeki).
Słone - morza, oceany.

14. Woda paruje z powierzchni Ziemi, rzek, mórz, oceanów i roślin ( transpiracja) pod
wpływem wzrostu temperatury powietrza. Wilgotne powietrze unosi się. W atmosferze niska temperatura powoduje jego ochłodzenie, a para wodna kondensuje się
(zamiana pary wodnej w kropelki) i powstają chmury. Kropleki wody mają zdolność
łączenia się w większe krople. Gdy krople są duże, ciężkie, a więc takie, że nie może
ich utrzymać prąd powietrza, opadają na ziemię w postaci deszczu, gradu lub śniegu.
Cykl powtarza się od nowa.

15. Są trzy stany skupienia wody : stały - lód, ciekły - woda, gazowy - para wodna.

16. Cząsteczka wody składa się z dwóch atomów wodoru (H) i jednego atomu tlenu -
(O)        H₂ + O = H₂O

17. Temp. wrzenia 99,974 ^oC, temp. zamarzania O ^oC, gęstość (w 4 ^oC) 1 g/cm³, przy krzepnięciu powiększa objętość.

18. Woda jest dobrym rozpuszczalnikiem, transporterem, łatwo wchodzi w reakcje z
innymi substancjami, powstaje na skutek reakcji chemicznych, ma dużą pojemność
cieplną, ma małe wahania temperatury.

19. Ilość tlenu w wodzie zależy od temperatury. Im niższa jest temperatura wody, tym
zawiera więcej tlenu.

20. "Bioindykatory",  inaczej wskaźniki biologiczne, są to gatunki roślin lub zwierząt
charakteryzujące określone warunki środowiskowe. Ich obecność lub brak w
określonym środowisku pozwala stosunkowo dokładnie oznaczyć cechy fizyczne i
chemiczne niektórych jego elementów.

21. Orzęski, kiełż zdrojowy, ośliczka, rak rzeczny, larwy jętek, racicznice, gałeczka
rogowa, przytulik strumieniowy, troć, łosoś, strzelba,, okoń, szczupak, larwy chruścika, larwy muchówek, larwy ochotki.

22. Glony, porosty, świerk pospolity, jodła zwyczajna, sosna zwyczajna, buk zwyczajny, dąb szypułkowy.

23. Wyrózniamy 3 klasy czystości wód: kl. I - wody zdatne do picia, z dużą ilością tlenu; kl. II - wody niezbyt zanieczyszczone, z mniejszą ilością tlenu; kl.III - wody bardzo zanieczyszczone, z bardzo małą ilością tlenu.

24. Ryby łososiowate mogą żyć w I klasie czystości wód.

25. Pływać i poić bydło można w II klasie czystości wód.

26. Do nawadniania pól i w przemyśle można używać III klasy czystości wód.

27. Są to ścieki przemysłowe, ścieki komunalne, zanieczyszczenia rolnicze.

28. Wody gruntowe zanieczyszczane są ściekami rolniczymi, ściekami komunalnymi,
substancjami toksycznymi pochodzącymi z wysypisk śmieci, kwaśnymi deszczami.

29. Ścieki komunalne to ścieki bytowo-gospodarcze pochodzące z miast i wsi.

30. W szambach zbierają się wszelkie zanieczyszczenia pochodzące z
gospodarstwa domowego. Zanieczyszczenia te zawierają między innymi detergenty,
substancje organiczne i inne związki chemiczne. Woda przenikając przez szczeliny w
ścianach szamba zabiera rozpuszczone substancje szkodliwe dla środowiska i
przenika do wód gruntowych.

31. "Eutrofizacja" to wzbogacanie wody w składniki chemiczne (najczęściej związki
fosforu i azotu), które glony nadmiernie wykorzystują do swojego wzrostu powodując
"zakwity wody". Prowadzi to do wyginięcia bakterii tlenowych i powstawania pustyń
tlenowych. Konsekwencją tego jest zamieranie życia w akwenach.
 

32. "Biodegradacja" polega na rozkładzie związków chemicznych na czynniki
obojętne dla środowiska.

33. Detergenty są to syntetyczne substancje chemiczne powierzchniowo czynne, mające właściwości myjące. Zawierają w swoim składzie znaczne ilości fosforanów.
Detergenty dzięki swym właściwościom powodują powstawanie piany na powierzchni wód, utrudniając dostęp tlenu. Przyczyniają się także do eutrofizacji wód.

34. Wody można oczyszczać 3 metodami:
a) metodą biologiczną - przede wszystkim ścieki komunalne. Polega ona na
rozkładzie substancji organicznych przez mikroorganizmy np. bakterie tlenowe.
b) metodą mechaniczną - różne rodzaje wód. Polega na mechanicznym usuwaniu
trwałych przedmiotów, smarów, olejów.
c) metodą fizyko-chemiczną - przede wszystkim ścieki przemysłowe. Polega na
likwidowaniu związków chemicznych poprzez przeprowadzanie różnych reakcji
fizycznych lub chemicznych.

35. Zakręcając dobrze kurki; zwracając uwagę na szczelność uszczelek, dolnopłuków;
biorąc krótki prysznic zamiast kąpieli w wannie; nie myjąc naczyń pod bieżącą wodą;
do mycia zębów przygotować wodę w kubku; do mycia samochodu, roweru używać
wody w wiadrze; dostosowywać ilość wody do ilości prania; włączać zmywarkę
dostosowując program do ilości i stopnia zabrudzenia naczyń; podlewać ogródek tylko niezbędną ilością wody, najlepiej w godzinach porannych lub deszczówką; myć jarzyny w misce a wodę wykorzystać do podlania kwiatów: wmontowując do dolnopłuków ograniczników spływu wody.

36. Kwaśne deszcze powstają na skutek połączenia się tlenków azotu -NO_x, dwutlenku siarki - SO₂ z wodą w górnych warstwach atmosfery ("depozycja mokra"). Im większe jest zanieczyszczenie powietrza sadzami, dymami przemysłowymi tym
większe jest zakwaszenie deszczy.

37. Kwaśne deszcze powodują :
- Niszczenie a nawet zamieranie lasów i innych roślin poprzez uszkadzanie ciałek
zieleni.
- Zakwaszanie wód, co prowadzi do zmiany składu chemicznego wody. Powoduje to
zanikanie glonów i innych roślin wodnych, a pojawianie się roślinności kwasolubnej np. torfowców. Pociąga to za sobą wyginięcie zwierząt, które nie mogą żyć w kwaśnym środowisku np. narybku. Po pewnym czasie giną inne zwierzęta na skutek przerwania łańcucha pokarmowego.

---