Ocena wyników finansowych na podst. rachunku zysków i strat
Zysk - podstawowy cel i zasada działania p-wa w gosp. rynkowej
- dążenie do zysku jest konstytutywną cechą p-wa
- zasada działalności dochodowej, nastawionej na zysk (rentowności) nazywana często zasadą działalności zarobkowej, stanowi jedną z podst. maksym działalności p-wa i postawy przedsiębiorczej w war. gosp. rynkowej
- dążenie do zysku jako celu p-wa wyraża się powszechnie w postaci max. zysku, do czego skłania otoczenie konkurencyjne (neoklasyczna teoria ekonomii)
- celem ostatecznym p-wa jest max. zysku długookresowego i rozwój p-wa
- bez realizowania zasady maksymalizacji zysku w długim okresie nie byłoby możliwe zrealizowanie innych celów p-wa a „generowanie zysków tworzy (…) finansowe podstawy trwałego wzrostu p-wa”
- p-wa dążą do uzyskania zysków zadowalających, będących do zaakceptowania przez właścicieli, mających określony poziom aspiracji w tym zakresie i pozwalających na rozwój p-wa w tym zakresie (tzw. szkoła behawioralna)
- dążenie p-wa do osiągnięcia zysku i wzrostu jego wartości rynkowej wspomagają się; wart. p-wa nie będzie rosnąć, gdy nie jest ono dziś i nie będzie jutro rentowne
„Dążenie do maksymalizacji dochodowości (stopy wzrostu) kapitału zaangażowanego przez właścicieli przy ustalonym (akceptowanym) poziomie ryzyka.”
Wady zysku jako miernika oceny działalności p-wa
1. Możliwość wykorzystania kreatywnych metod rachunkowości w celu zawyżenia lub zaniżania wyniku finans.
- metody amortyzacji majątku trwałego
- zasady ustalania kosztu wytworzenia produktów
- metody wyceny aktywów i zobowiązań finans.
- zasady wyceny aktywów niefinansowych na dzień bilansowy
- zasady i zakres tworzenia rezerw
- przesuwanie operacji gosp. w czasie
2. Luźny związek między zyskiem a przepływami pieniężnymi
- zasada memoriałowa
- nieuwzględnianie przepływów inwest., spłat kredytów i innych zobow. finans., wypłat dywidend, wpływów z pozyskania zew. źródeł finans.
3. Pomijanie ryzyka towarzyszącego dział. gosp.
- uwzględnianie wyłącznie kosztu kapitału obcego przy kalkulacji zysku
Wysokość wyniku finans. p-wa zależy od:
- wyniku na sprzedaży
- wyniku na pozostałej dział. oper.
- wyniku na operacjach finans.
- wyniku nadzwyczajnego
- obowiązkowych obciążeń wyniku finans.
Ocena wyniku finansowego p-wa obejmuje następujące podst. zagadnienia analityczne:
- ocenę dynamiki i struktury wyniku finans. na podstawie rachunku zysków i strat
- analizę przyczyn odchyleń wyniku netto i wyniku ze sprzedaży i jego elementów (przychodów i kosztów oper.), stosunku do okresów poprzednich bądź wielkości wzorcowych
- ocenę podst. wskaźników rentowności
- analizę przyczyn odchyleń podst. wskaźników rentowności w stosunku do planu, okresów poprzednich lub wielkości wzorcowych (np. średnich w branży, liderów w branży)
Zalety analizy wskaźnikowej jako metody badawczej:
+ unifikacja i powszechna dostępność danych wyjściowych służących do obliczania wskaźników (sprawozdawczość finansowa i ewidencja księgowa)
+ możliwość porównań z tzw. standardami, czyli wielkościami normatywnymi
+ niska pracochłonność, niski koszt prac analitycznych, szybkość uzyskania wyników
+ w przypadku wskaźników wartościowych - abstrahowanie od wpływu inflacji
Wady analizy wskaźnikowej:
- niejednoznaczność oceny w przypadku stosowania dużej liczny wskaźników analitycznych
- subiektywizm w doborze wskaźników
- zróżnicowane podejście metodyczne przy obliczaniu wskaźników - konieczność licznych korekt i weryfikacji
- duży wpływ polityki bilansowej na kształtowanie się wskaźników
- trudności interpretacyjne - konieczność analizy powiązań pomiędzy wskaźnikami, w tym prowadzenia tzw. analiz czynnikowych
Problemy metodyczne obliczania wskaźników rentowności:
1. Jaką przyjąć kategorię zysku i adekwatną podstawę odniesienia?
- zysk na sprzedaży, zysk operacyjny, zysk z dział. gosp., zysk brutto i netto, nadwyżka finans. brutto i netto
- przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, przychody oper., przychody z dział. gosp., aktywa bilansowe, aktywa ogółem, aktywa w ujęciu netto, brutto, w wartości odtworzenia, kapitały własne bilansowe, kapitały własne wraz z pasywami hybrydowymi
2. Jak obliczyć precyzyjnie wielkości średnie aktywów lub kapitałów własnych?
- średnie arytmetyczne zwykłe i ważone
3. Jak uwzględnić wpływ inflacji przy obliczaniu i interpretacji wskaźników rentowności?
- obliczanie realnych wskaźników rentowności
4. Jaką przyjąć podstawę porównań przy obliczaniu wskaźników rentowności?
- porównania w czasie
- porównanie z wielkościami postulowanymi (np. średnie w branży, konkurenci)
5. Jak interpretować wskaźniki rentowności w powiązaniu z innymi wskaźnikami finansowymi (np. płynności i wspomagania finansowego)?
- rentowność, a ryzyko utraty płynności finansowej
- dźwignia finansowa i ryzyko
6. W jaki sposób prowadzić analizy czynnikowe ułatwiające interpretację wskaźników rentowności?
- wpływ czynników ekstensywnych i intensywnych na zmiany rentowności
- analiza piramidalna rentowności
Metody ograniczania wpływu polityki bilansowej na kształtowanie wyniku finans. p-wa”
1. Obowiązek przedstawienia we „Wprowadzeniu do sprawozdania finans.” istotnych zmian w zakresie polityki bilansowej, mających wpływ na prezentowane wyniki finansowe oraz sytuację finans. jednostki, wraz z kwantytatywnym określeniem skutków tych zmian.
2. Wzrost roli opinii biegłych rewidentów księgowych w zakresie rzetelności i jasności przedstawienia w sprawozdaniu finansowym sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego - konieczność posiadania specjalistycznej wiedzy przez audytorów i szersze korzystanie z pomocy analityków finansowych, prawników, inżynierów itp.
3. Zdecydowane przestrzeganie zakazu łączenia usług audytorskich i doradczych.
4. Wzrost znaczenia takich kryteriów, jak: etyka zawodowa, uczciwość, odpowiedzialność w doborze kadr na stanowiska kierownicze w jednostkach gosp.
TRADYCYJNE I NOWOCZESNE METODY OCENY SYTUACJI EKONOMICZNO-FINANSOWEJ P-WA
Klasyfikacja wskaźników finansowych
1. Wskaźniki rentowności
2. Wskaźniki płynności finansowej
3. Wskaźniki sprawności gospodarowania
4. Wskaźniki zadłużenia i zdolności do obsługi długu
5. Wskaźniki rynkowe
4 podstawowe aspekty rentowności:
- rentowność sprzedaży (= rentowność handlowa)
- rentowność majątku (= rentowność ekonomiczna)
- rentowność kapitałów własnych (= rentowność finansowa)
- rentowność zatrudnienia
ANALIZA POZIOMA BILANSU P-WA
Struktura kapitałowo-majątkowa p-wa
Aktywa: Aktywa trwałe + Aktywa Obrotowe Oper. + Aktywa Obrotowe Nieoper.
Pasywa: Kapitał własny + Zobow.Długoterm. + Zobow.Bież.Oper. + Zobow.Bież.Nieoper.
Kapitał stały = KW + ZD
Kapitał pracujący = (KW+ZD) - AT = część AOO mających pokrycie w ZD
1. KW / AT >= 1 2. KS / AT >= 1
3. KS / (AT+AOS) >= 1 KP>= ZKP ; ZKP = AOO - ZBO
Metody ustalania zapotrzebowania na kapitał pracujący
1. Statystyczna
ZKP = ½ (zapasy + należności) + rozliczenia międzyokresowe
ZKP = <1-3 m-cy obrotów rocznych>
2. Strukturalna
ZKP = Aktywa Obrotowe Oper. - Zobow. Bież. Oper.
Aktywa Obrotowe Operacyjne:
- zapasy, należności, rozliczenia międzyokresowe, środki pieniężne o charakterze transakcyjnym
Zobowiązania Bieżące Operacyjne:
Zobowiązania Bieżące - Kredyty krótkoterminowe i wykup papierów dłużnych w ciągu roku
Saldo netto środków pieniężnych:
(Inwestycje krótkoterminowe - Środki pieniężne transakcyjne) - Zobowiązania Bież. Nieoper.
Strategie finansowania majątku p-wa
1. Strategia zachowawcza - p-wo dąży do sfinansowania prawie całego majątku obrotowego kapitałami stałymi
2. Strategia umiarkowania - realizacja minimalnego wymogu złotej zasady bankowej stabilna część środków obrotowych znajduje pokrycie w kapitałach stałych, zmienna zaś finansowana jest zobow. krótkoterminowymi (głównie kredyty handlowe i bankowe) będącymi relatywnie tańszym w stosunku do kapitałów stałych źródłem finansowania majątku.
3. Strategia dynamiczna - oznacza realizację minimalnego wymogu złotej reguły bilansowej i zmierza do uzyskania jak największych korzyści finansowych zw. z dużym zaangażowaniem krótkoterm. kapitałów o niskim koszcie pozyskania i max. wykorzystaniem efektu dźwigni finansowej cały majątek obrotowy posiada krótkoterm. źródła finansowania
Ryzyko w działalności gosp.
Wg F. Knighta ryzyko oznacza powstanie odchylenia od stanu oczekiwanego, które da się przewidzieć za pomocą rachunku prawdopodobieństwa.
2 rodzaje ryzyka w rachunkowości:
1. Ryzyko operacyjne - wiąże się gł. z wysokością kosztów stałych ponoszonych przez firmę, co w warunkach ograniczonego popytu rynkowego i niepełnego wykorzystania zdol. prod.
1. Ryzyko finansowe - zw. jest z wykorzystaniem obcych kapitałów jako źródła finans. dział. jednostki gosp. (korzystanie z obcych kapitałów wiąże się z koniecznością ich spłaty wraz z odsetkami, co może wpływać niekorzystnie na sytuację finans. p-wa)
BEZ ANALIZY BILANSU