OBIEG PIENIĄDZA

RODZAJE OBIEGU PIENIĄDZA

I.

a) gotówkowy- towarzyszy mu wzajemne świadczenie dóbr i usług z drugiej strony

b) bez gotówkowy- w odróżnieniu od obiegu gotówkowego, uzyskujemy pieniądz bez wzajemnego świadczenia usług, nie ma czynności kupna- sprzedaży, brak wymiany ekwiwalentnej np. zasiłek, stypendium, emerytura.

II.

a) transakcyjnym- służy przesuwaniu produktów pomiędzy różnymi ogniwami obrotu gospodarczego, procesom wymiany, obsługuje transakcje kupna- sprzedaży, funkcje środka cyrkulacji

b) dochodowym- służy realizacji uzyskiwania i wydatkowania dochodów; jego rozmiary decydują o równowadze gospodarczej, funkcja środka płatniczego

PRZYKŁAD OBIEGU PIENIĘŻNEGO

TRANSAKCYJNEGO I DOCHODOWEGO

	transa-kcyjny	dochodowy			ogółem
				płace		zyski	razem
konsument - detalista				5000
detalista- hurtownia	4500		500	500	5000
hurtownia - producent	4400		100	100	4500
producent - dostawcy półfabrykantów	2400	1600	400	2000	4400
dostawcy półfabrykantów- dostawcy surowców	1000	1200	200	1400	2400
dostawcy surowców		900	100	1000	1000
Razem od (2 do 6)	12800	3700	1300	5000	17300

STRUMIENIE PIENIĘŻNE

KLASYFIKACJA STRUMIENI PIENIĘŻNYCH

KRYTERIUM PRZEDMIOTOWE

1) przychody i wydatki realne- (materialne) mają miejsce w aktach kupna- sprzedaży, procesach wymiany dóbr i usług; w każdej gospodarce dominują te; charakteryzują się ekwiwalentnością świadczeń; zachodzi tu zawsze naturalna równość pomiędzy popytem a podażą.

2) przychody i wydatki redystrybucyjne- nie są związane z żadnymi świadczeniami wzajemnymi; polegają na nieodpłatnym, bezzwrotnym przejmowaniu zasobów materialnych jednych podmiotów przez inne podmioty gospodarcze; mogą być przyczyną nierównowagi w gospodarce; naszym przychodem redystrybucyjnym jest- zasiłek, stypendium, emerytura; naszym wydatkiem redystrybucyjnym jest np. podatek.

3) przychody i wydatki kredytowe- (transfery- jednostronne świadczenie) przychody kredytowe wynikają z udzielenia kredytu, wydatki- spłata kredytu; nie występuje ekwiwalentność świadczeń; bank udzielając kredytów tworzy pieniądz, jego spłata jest likwidacją pieniądza (zmniejszeniem); jednak udzielanie kredytu nie jest dla banku wydatkiem a jego spłata przychochodem;

Różnice:

REDYSTRYBUCYJNE	KREDYTOWE
1) udzielane na stałe, bezzwrotne	1) udzielane tymczasowo, zwrotne; powiększają tymczasowo zdolności dochodowe; państwo nie traci kontroli
2) powoduje jedynie przesuwanie pieniędzy między podmiotami, nie zwiększa obiegu	2) kreuje pieniądz, powiększa jego obieg
3) dochody redystrybucyjne są bezpłatne	3) dochody kredytowe mają swoją cenę- stopa procentowa

KRYTERIUM PODMIOTOWE

1. finanse władzy państwowej- budżet państwa (redystrybucyjne dochody i wydatki)

2. finanse ubezpieczeń- oparte na dochodach i wydatkach redystrybucyjnych związanych z gromadzeniem środków pieniężnych na pokrycie powstałych szkód losowych

3. finanse przedsiębiorstw- przychody mają charakter materialny; dochody redystrybucyjne (dotacje) oraz kredytowe (zaciągnięte kredyty); wydatki- materialne, redystryucyjne (podatki) i kredytowe (spłata kredytów)

4. finanse banków- polegają na emisji

5. finanse ludności- dochody i wydatki materialne, redystrybucyjne i kredytowe

UMACNIANIE SIĘ WALUTY

Jeśli waluta np. złoty umacnia się na rynku, a waluty obce tanieją, to taka sytuacja ma negatywny wpływ na wielkość eksportu, która się pogarsza a import polepsza się. W takim wypadku przedsiębiorstwo będzie starało się:

1. obniżać koszty

2. starać się sprzedawać produkty w kraju

3. zmienić branżę

4. jeśli wyżej wymienione środki zawodzą przedsiębiorstwo zacznie obniżać wielkość produkcji i zwalniać pracowników.

Umacnianie się złotego na rynku spowodowane może być również pogorszeniem koniunktury na obcych rynkach. Umacnianie się waluty powoduje jej nadwartościowość w stosunku do efektywności.

Gdy waluta np. złoty słabnie, wyraźnie poprawia się opłacalność eksportu, natomiast import znacznie spada.

---