3b. MEDYTACJA - Gesty Ojca są zaskakujące
Ewangelia św. Łukasza (15, 11-32)
Pewien człowiek miał dwóch synów. Młodszy z nich rzekł do ojca: "Ojcze, daj mi część majątku, która na mnie przypada". Podzielił więc majątek między nich. Niedługo potem młodszy syn, zabrawszy wszystko, odjechał w dalekie strony i tam roztrwonił swój majątek, żyjąc rozrzutnie. A gdy wszystko wydał, nastał ciężki głód w owej krainie i on sam zaczął cierpieć niedostatek. Poszedł i przystał do jednego z obywateli owej krainy, a ten posłał go na swoje pola żeby pasł świnie. Pragnął on napełnić swój żołądek strąkami, którymi żywiły się świnie, lecz nikt mu ich nie dawał. Wtedy zastanowił się i rzekł: Iluż to najemników mojego ojca ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę. Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie; już nie jestem godzien nazywać się twoim synem: uczyń mię choćby jednym z najemników. Wybrał się więc i poszedł do swojego ojca. A gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i wzruszył się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go. A syn rzekł do niego: "Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie, już nie jestem godzien nazywać się twoim synem". Lecz ojciec rzekł do swoich sług: "Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę i sandały na nogi! Przyprowadźcie utuczone cielę i zabijcie: będziemy ucztować i bawić się, ponieważ ten mój syn był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się". I zaczęli się bawić. Tymczasem starszy jego syn przebywał na polu. Gdy wracał i był blisko domu, usłyszał muzykę i tańce. Przywołał jednego ze sług i pytał go, co to ma znaczyć. Ten mu rzekł: "Twój brat powrócił, a ojciec twój kazał zabić utuczone cielę, ponieważ odzyskał go zdrowego". Na to rozgniewał się i nie chciał wejść; wtedy ojciec jego wyszedł i tłumaczył mu. Lecz on odpowiedział ojcu: "Oto tyle lat ci służę i nigdy nie przekroczyłem twojego rozkazu; ale mnie nie dałeś nigdy koźlęcia, żebym się zabawił z przyjaciółmi. Skoro jednak wrócił ten syn twój, który roztrwonił twój majątek z nierządnicami, kazałeś zabić dla niego utuczone cielę". Lecz on mu odpowiedział: "Moje dziecko, ty zawsze jesteś przy mnie i wszystko moje do ciebie należy. A trzeba się weselić i cieszyć z tego, że ten brat twój był umarły, a znów ożył, zaginął, a odnalazł się".
Syn marnotrawny - godność syna ponad wszystko
Może wiele razy słyszałeś tę przypowieść. Może widziałeś obraz Rembrandta „Syn marnotrawny”. Wyobraź sobie te dłonie z obrazu, które spoczywają na twoich ramionach: dłoń męską i dłoń kobiecą. Mamy różne doświadczenia ojcostwa (i macierzyństwa). Nie ma idealnych rodziców, nie ma idealnych ojców i matek. Być może negatywne doświadczenia życia rodzinnego przeszkadzają komuś we właściwym spojrzeniu na Boga, w dostrzeżeniu w Nim kochającego Ojca. To właśnie Bóg objawia nam istotę ojcostwa (i macierzyństwa). A odkrywając piękno Ojca w niebie, możemy także spojrzeć głębiej na naszą godność Jego dzieci.
Ta przypowieść mówiąca o dwóch synach i ojcu zawiera w sobie elementy, które każdy z nas może odnaleźć w swoim życiu: pragnienie wolności, tęsknota, osłabienie relacji z najbliższymi, wyobcowanie, wewnętrzna przemiana, przebaczenie, zazdrość, poczucie zagrożenia i pragnienie bezpieczeństwa i wspólnoty. Młodszy syn prosi o swoją część majątku i odchodzi z domu, a ojciec go nie zniewala, pozwala mu decydować o sobie.
Wyobraź sobie idealny dom. Pełen miłości i ciepła, szacunku i zrozumienia. W takim domu odkrywasz swoją godność, bo czujesz się przyjęty, akceptowany, kochany. W takiej atmosferze rodzi się naturalne pragnienie bycia razem. Wiedzą to dobrze ci, którzy doświadczyli czegoś wręcz przeciwnego w swoich rodzinach: z domów, w których brak miłości, po prostu chce się uciekać, przebywać w nich jak najrzadziej. Jednak Bóg nie narzuca swojej miłości. On pragnie, aby przebywanie z Nim i wzajemna relacja były naszym świadomym wyborem.
Skoro młodszy syn ma tak dobrego ojca, to dlaczego postanawia odejść? W kontekście przypowieści można powiedzieć, że syn zapragnął odrzucić wszystkie zasady i powinności względem swego ojca. Bycie synem zaczął traktować jako ciężar. I my, gdy tak naprawdę nie czujemy się dziećmi kochającego Ojca, to tracimy wewnętrzną orientację. Wtedy reguły domu Ojca stają się zbędnym obciążeniem utrudniającym życie.
Co się dzieje, gdy odcinamy się od źródła? Rodzący się głód serca można karmić chwilowymi przyjemnościami, lecz ten najgłębszy głód człowieka daje o sobie znać coraz bardziej. To jest moment, w którym można stoczyć się na dno. Obrazuje go postępowanie młodzieńca, który po roztrwonieniu majątku, gdy zapanował głód, „poszedł i przystał do jednego z obywateli owej krainy, a ten posłał go na swoje pola, żeby pasł świnie”. Żyd wśród zwierząt nieczystych próbuje zaspokoić swój głód pokarmem zwierząt nieczystych... A nawet tego nie chcą mu dawać. Osiąga dno: nieczyste zwierzęta mają lepiej niż on.
Wtedy przypomina sobie, gdzie jest jego prawdziwy dom. Zwróć uwagę, że dom kojarzy się synowi z bezpieczną przystanią, z miejscem dobrobytu („Iluż to najemników mojego ojca ma pod dostatkiem chleba, a ja tu z głodu ginę”). Ta pamięć o miłości ojca uzdalnia go do nawrócenia. Miłosierdzie ojca odnajduje go, dowartościowuje, ocala jego synostwo.
I wtedy przychodzi decyzja: „Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie; już nie jestem godzien nazywać się twoim synem, uczyń mnie choćby jednym z najemników”. Dojrzało w nim poczucie utraconej godności. Uświadamia sobie, że nie ma prawa do niczego więcej, jak do stanu najemnika w domu swojego ojca. Decyzja jego zostaje podjęta z całym poczuciem tego, na co zasłużył. Przez to ciężkie doświadczenie syn pozbył się iluzji co do własnej osoby, odrzucił pychę i poczucie samowystarczalności, w którym był zamknięty na innych.
Może nieraz dostrzegasz swoje błędy; widzisz, jak marnujesz swoje życie, jak trwonisz to, co daje Ci Bóg. Ale nie podejmujesz kolejnych kroków. Można poznać prawdę o sobie, można uznać swoje słabości i utratę godności, ale zatrzymać się przed koniecznością działania. Często strach paraliżuje. Tu niech będą dla ciebie zachętą kolejne wydarzenia z życia syna. On podjął decyzję o powrocie do domu ojca, podjął trud powrotnej drogi i nie zawiódł się.
Co więcej, gesty ojca są dla syna zaskakujące. Nie spodziewał się aż takiego przyjęcia: „A gdy [syn] był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i wzruszył się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go”. Ojciec jest wierny swojej miłości ojcowskiej do końca. On w sposób bezwarunkowy obdarowuje nawróconego syna utraconą godnością synowską. Syn czuje się niegodny, dlatego prosi o przyjęcie do domu pod pewnymi warunkami. Ojciec nawet nie chce tego słuchać, przerywa mu. Ojciec nie proponuje mu miłości warunkowej, ale pragnie, aby syn doświadczył miłości bezinteresownej. Najważniejsze jest to, że syn wrócił do ojca.
„Przynieście szybko najlepszą szatę i ubierzcie go; dajcie mu też pierścień na rękę i sandały na nogi!”: przez te przedmioty pragnie mu pomóc w uświadomieniu sobie odzyskanej godności. Syn do tej pory czuł się niewolnikiem. Ojciec podkreśla przez „najlepszą szatę” status syna, przez pierścień przekazuje mu pełnomocnictwo ojca, a sandały - symbol wolności - odróżniają go od niewolników. Syn może czuć się całkowicie wolny w domu ojca. Wreszcie: uczta to dopuszczenie do pełnej radości wspólnoty życia z ojcem.
Słowa ojca do drugiego syna, który nie chce wejść na ucztę powitalną na cześć swojego brata: „Ten mój syn był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się”, doskonale oddają to, co przeżyli ci, którzy wrócili do Boga. Każdy, kto w jakiejś chwili swego życia mocno doświadczył miłości Boga i Jego ożywiającej obecności, mówi, że do pewnego momentu żył tak, jakby był umarły, a później - gdy się nawrócił - zaczął prawdziwie żyć. Jeśli chcesz żyć pełnią życia, to ta przypowieść jest skierowana do Ciebie.
Módl się o odnowienie w tobie obrazu Boga pełnego miłości, którego bliskość nie zniewala, ale pozwala odkryć najgłębszą prawdę o nas samych. Wzbudź w sobie pragnienie powrotu, nawrócenia się z tego, co jest trwonieniem dziedzictwa otrzymanego od Ojca. Proś, abyś nie zapomniał tego obrazu z przypowieści, że skoro w domu Ojca nawet najemnicy mają lepiej, to tym bardziej warto do niego wracać. Bo ty jesteś w oczach Boga Jego dzieckiem, którego On z utęsknieniem nieustannie wypatruje. Wracając do Niego, nie spotkasz się z odrzuceniem, bo dla Niego najważniejsze jest to, że wróciłeś. Dla Niego najważniejsze jest to, że odzyskałeś poczucie własnej godności - dziecka Bożego. Módl się, abyś dorastał przez całe życie do rozumienia i odczuwania, że nie warto mierzyć siebie miarą dóbr materialnych i tym, w jaki sposób możesz spędzić swój czas miło, lekko i przyjemnie. Nasz dostatek kryje się w przeżywaniu Bożej miłości i miłosierdzia.
Ks. Sebastian Adamczyk (Włocławek)
Cz@t ze Słowem!
MEDYTACJA IIIb, styczeń 2014
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
W drodze na XXXI Światowy Dzień Młodzieży - KRAKÓW 2016
www.kdm.org.pl, www.krakow2016.com