PRAWO CYWILNE
Prawo cywilne to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi podmiotami
Jak wynika z przytoczonej definicji prawo cywilne charakteryzuje się dwoma podstawowymi cechami:
Regulują stosunki o charakterze majątkowym, to znaczy stosunki, w których ciążące na stronach obowiązki i przysługujące im wzajemne prawa dotyczą pieniędzy lub innych wartości ekonomicznych; nieliczne przepisy cywilnoprawne odnoszą się do stosunków osobistych
stosunki regulowane przez prawo cywilne odznaczają się prawną równorzędnością stron co oznacza, że żadna ze stron nie może być nadrzędna względem drugiej.
Prawo cywilne składa się w przeważającym stopniu z przepisów dyspozytywnych ( względnie obowiązujących). Stanowi to uzupełniającą cechę charakterystyczna, gdyż jak wiadomo większości gałęzi prawa zawiera wyłącznie przepisy imperatywne (bezwzględnie wiążące).
Przepisy prawa cywilnego maja zastosowanie zarówno do osób fizycznych, jak i osób prawnych, i w układzie mieszanym, tzn. że podmiotami określonego stosunku prawnego są albo osoby wyłącznie fizyczne (poszczególni obywatele), albo wyłącznie osoby prawne (np. przedsiębiorstwa), albo po jednej stronie podmiotem jest osoba fizyczna, a po drugiej osoba prawna.
Prawo cywilne odgrywa bardzo poważną role w życiu społecznym. Z instytucjami prawa cywilnego spotyka się każdy od zarania swego życia i nie może się bez nich obejść. Każda osoba fizyczna jest właścicielem rzeczy, choćby przedmiotów osobistego użytku. Każdy człowiek wielokrotnie dokonuje czynności wywierających skutki w sferze prawa cywilnego. Na przykład- przejazd autobusem czy kupienie gazety. Urodzenie i śmierć człowieka sporządzenie testamentu- wszystko to powoduje powstanie określonych praw i obowiązków przewidzianych w prawie cywilnym.
ŹRÓDŁA PRAWA CYWILNEGO
Źródłem prawa cywilnego jest przede wszystkim prawo stanowione, ale pewna rolę odgrywają zwyczaje i orzecznictwa.
Do źródeł prawa cywilnego zaliczyć należy takie akty, które wyrażają normy cywilnoprawne, a organ wydający akt prawny musi mieć kompetencje do normowania zachowań nie tylko jednej, lecz wszystkich stron tego stosunku prawnego.
Najważniejszym aktem prawnym jest KODEKS CYWILNY. W Polsce jest to kodeks z 23 kwietnia 1964 roku, obowiązujący od 1 stycznia 1965. Dzieli się on na cztery księgi poświęcone kolejno: zagadnieniom ogólnym, własności i innym prawom rzeczowym, zobowiązaniom oraz spadkom. Systematyka kodeksu jest bardzo bogata. Księgi dzieli się na tytuły, tytuły rozpadają się na działy, te zaś z kolei składają się z rozdziałów
Wśród pozakodeksowych źródeł prawa cywilnego należy przede wszystkim wymienić:
ustawę z 25 września 1981 roku o przedsiębiorstwach państwowych
ustawę z 16 września 1982 roku- Prawo Spółdzielcze
ustawę z 28 kwietnia 1936- Prawo wekslowe
ustawę z 28 kwietnia 1936- prawo czekowe
ustawę z 10 lipca 1952 r. o prawie autorskim
ustawę z 10 kwietnia 1974 roku- prawo lokalne
ustawę z 24 października 1974 roku-Prawo budowlane
ustawę z 15 listopada 1984 roku- prawo przewozowe
ustawę z 1 grudnia 1961 roku- Kodeks morski
ustawę z 31 maja 1962 roku- Prawo lotnicze
ustawę z 19 października 1972 roku o wynalazczości
Przez zwyczaje rozumie się praktykę postępowania rozpowszechnioną w danym środowisku i w danym kręgu społeczeństwa. Zwyczaje jako źródła prawa odgrywają znacząca rolę w stosunkach handlowych, handlowych szczególnie w prawie prywatnym i międzynarodowym.
Pewna rolę odgrywa orzecznictwo Sądu Najwyższego, nie jest to źródło samodzielnego prawa, lecz jedynie wykładnia obowiązujących przepisów. Jednakże ze względu na rangę organu, który jej dokonuje,, interpretacja przepisów prawa przez Sąd Najwyższy wywiera doniosły wpływ na treść obowiązującego prawa.
PRZEDMIOT PRAWA CYWILNEGO
Przedmiotem prawa cywilnego są stosunki majątkowe i niektóre osobiste, zaistniałe między podmiotami prawa. Istotną cechą prawa cywilnego jest występowanie równorzędności podmiotów, tzn. że żaden z podmiotów nie jest podporządkowany drugiemu. Właśnie ta równorzędność różni prawo cywilne od prawa administracyjnego i finansowego.
Zakres zagadnień regulowanych przez prawo cywilne jest bardzo szeroki i dlatego istnieje potrzeba jego podziału na działy według problematyki.
I tak, takimi działami są:
1. część ogólna - obejmuje ona przepisy mające zastosowanie we wszystkich działach prawa cywilnego. Ich treści są istotne dla kształtowania się norm i zasad
2. prawo rzeczowe - jest to zespół przepisów normujących instytucję własności i inne prawa do korzystania z rzeczy.
3. prawo zobowiązania - reguluje stosunki prawne powstające między podmiotami podczas wymiany dóbr i świadczenia usług, są to zatem stosunki między wierzycielem a dłużnikiem zobowiązanym do spełnienia określonego świadczenia na rzecz wierzyciela.
4. prawo spadkowe - zespół przepisów prawnych odnoszących się do przejścia ogółu cywilnych, majątkowych praw i obowiązków osoby zmarłej na spadkobierców.
To są podstawowe dziedziny jednak Ryszard Seidel wyróżnia jeszcze jedną a mianowicie
Prawo autorskie i wynalazcze - zbiór norm chroniących dobra niematerialne takie jak: dzieła literackie, naukowe, artystyczne.
PODSTAWY PRAWNE WŁASNOŚCI
Własność jest przede wszystkim kategorią ekonomiczną, oznaczającą określoną formę społecznego zawłaszczenia przez ludzi dóbr materialnych procesie produkcji. Własność w znaczeniu prawnym występuje w polskim prawodawstwie formie dwóch pojęć: własności konstytucyjnej oraz cywilistycznej. My oczywiście omówimy własność w znaczeniu prawa cywilnego
WŁASNOŚĆ - jest najszerszym prawem do rzeczy pozwalającym właścicielowi korzystać z niej i rozporządzać nią z wyłączeniem innych osób.
Prawo do korzystania z rzeczy polega na faktycznym władaniu rzeczą, na możności jej używania i przetwarzania, i wreszcie, co ma istotne znaczenie, na pobieraniu wszelkich pożytków, jakie rzecz przynosi.
Prawo do rozporządzania rzeczą polega na możności swobodnego dokonywania czynności prawnych, skutkiem, których jest wyzbycie się własności..
Wzorem prawa rzymskiego określa się często prawo własności jako triadę uprawnień: prawo do władania rzeczą, prawo do korzystania z rzeczy, prawo do rozporządzania rzeczą (ius utendi, fruendi et disponedi). Przepisy kodeksu cywilnego łączą dwa pierwsze elementy we wspólnym pojęciu korzystania.
Przepisy kodeksu cywilnego przewidują rygorystyczne środki ochrony własności. Jeśli prawo zostało naruszone przez zagarnięcie rzeczy, właścicielowi przysługuje roszczenie windykacyjne, czyli roszczenie o wydanie rzeczy. Jeżeli czyjeś prawo zostało naruszone w inny sposób, na przykład ktoś systematycznie przepędza bydło przez grunt sąsiada, właścicielowi służy roszczenie negatoryjne, czyli roszczenie o zaprzestanie naruszania prawa własności.
WSPÓŁWŁASNOŚĆ - mówimy o niej, gdy prawo własności należy do więcej niż jednej osoby. Prawo cywilne rozróżnia dwie formy współwłasności:
współwłasność łączną, która charakteryzuje to, że współwłaściciele nie mają określonych udziałów i nie mogą rozporządzać samodzielnie swoją częścią.
współwłasność w częściach ułamkowych może powstać w wyniku zawartej umowy, na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu, a także w inny sposób, np. spadkobrania. Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem, który stanowi odrębny przedmiot prawa. Może też korzystać z rzeczy w sposób niewyłączający takiego korzystania ze strony innych współwłaścicieli. Można ją znieść, albo w drodze umowy między współwłaścicielami albo decyzją sądu.
NABYCIE I UTRATA
Jeśli chodzi o nabycie i utratę własności to istnieją różne sposoby.
Nabycie własności może mieć charakter pierwotny lub pochodny. Pierwotnym sposobem nabycia własności jest między innymi wywłaszczenie, zaś nabywca nie wywodzi swego prawa z prawa własności innych osób.
Zaś pochodnymi sposobami nabycia i utraty własności jest przede wszystkim przeniesienie i spadkobranie, to tu prawo jednych osób przechodzi na inne.
Przeniesienie własności następuje na podstawie umowy zawartej między dotychczasowym właścicielem a nabywcą. Umowa taka o przeniesienie własności nieruchomości musi być zawarta w formie aktu notarialnego oraz powinna być wpisana do księgi wieczystej. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych oznacza, że wszystko to co zapisane w księdze istnieje a to czego nie ma nie istnieje. Nie można stać się właścicielem kupionej nieruchomości jeśli nie zostało się wpisanym do księgi wieczystej. Księgi takie prowadzone są przez sądy. Nieruchomość nabyta przez kupującego przechodzi na jego własność łącznie z jego obciążeniami i nie ważne czy kupujący o nich wiedział czy nie.
Zasiedzenie jest formą nabycia własności rzeczy przez jej posiadacza nie będącego jej właścicielem wskutek upływu określonego w ustawie czasu. Okres dla nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie wynosi 20 lat, a w przypadku wejścia w jej posiadanie w złej wierze 30 lat. Dla ruchomości wymagany okres posiadania rzeczy, wyłącznie w dobrej wierze wynosi 3 lata.
PRAWO SPADKOWE
Prawo spadkowe są to przepisy prawne, które odnoszą się do przejścia ogółu cywilnych, majątkowych praw i obowiązków zmarłego na inne osoby, są to także uprawnienia określonych osób do dziedziczenia po osobie zmarłej.
Spadek - prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na spadkobierców. Prawa i obowiązki, które są ściśle związane z spadkodawcą np. renta, wynagrodzenie za pracę nie należą do spadku.
Spadkodawca - to osoba zmarła pozostawiająca spadek ( tylko osoba fizyczna )
Spadkobierca - osoba uprawniona do przejęcia spadku ( osoba fizyczna lub prawna np. fundacja ).
Dział spadku - to postępowanie mające na celu zniesienie wspólnoty majątkowej.
DZIEDZICZENIE TESTAMENTOWE
Testament jest to jednostronne oświadczenie woli złożone na wypadek śmierci. Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Nie można dokonać tej czynności bez przedstawiciela. Warunki ważności testamentu:
świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli,
nie działanie pod wpływem błędu,
nie działanie pod wpływem groźby,
zgodność z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego
zachowanie wymaganej formy.
Różne bywają formy sporządzania testamentu: pisemna, aktu notarialnego, oświadczenie ustne wobec właściwego organu gminy. Istnieją też inne możliwości sporządzenia testamentów (testamenty szczególne) w niezwykłych okolicznościach.
DZIEDZICZENIE USTAWOWE
Z mocy ustawy, w pierwszej kolejności powołane są do spadku dzieci spadkobiercy oraz małżonek. Wszyscy oni dziedziczą w częściach równych, jednak część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ całości spadku. Jeżeli dziecko zmarło wcześniej od spadkodawcy, wówczas jego udział spadkowy przypada jego dzieciom. W przypadku braku zstępnych spadkodawcy (jego dzieci, wnuki) dziedziczą małżonek, rodzice (wstępni) i rodzeństwo. Udział małżonka wynosi ½ spadku, a jeżeli nie ma innych spadkobierców małżonek zgarnia wszystko.
W przypadku braku wszystkich spadkobierców spadek dziedziczy Skarb Państwa.
DZIAŁ SPADKU
W przypadku istnienie kilku spadkobierców staja się oni właścicielami spadku dopiero po jego podziale. Dział spadku może być dokonany na podstawie umowy między spadkobiercami lub w drodze postępowania sądowego. Umowa o dział spadku nie wymaga formy szczególnej, może być ustna lub pisemna. Umowa powinna określać schedy poszczególnych spadkobierców. Jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, wówczas umowa o dział spadku powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego. Sądowy dział spadku ma miejsce wtedy, gdy nie ma zgody między spadkobiercami.
Prawo o aktach stanu cywilnego
Czym jest akt stanu cywilnego?
To wpis dokonany w księdze stanu cywilnego dotyczący zdarzeń, co do których prawo o aktach stanu cywilnego przewiduje obowiązek zarejestrowania. Akt zawiera tylko dane określone przez prawo. Podstawowymi aktami stanu cywilnego są: akt urodzenia, małżeństwa i zgonu.
Księgi stanu cywilnego prowadzone są przez urzędy stanu cywilnego. Urzędy tworzone są na obszarze gminy lub po jednym dla kilku gmin, lub jest ich kilka dla jednej dużej gminy. Czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego należą do zakresu czynności administracji rządowej, dlatego urzędy s. c. tworzone są przez wojewodę. Stanowią też jednostki administracyjne gmin.
Czym jest rejestracja stanu cywilnego?
To system obligatoryjnych i ciągłych zapisów zdarzeń charakteryzujących stan cywilny. Fakty podlegające rejestracji określone są w prawie o aktach stanu cywilnego.
Wpisy dokonywane są na podstawie zgłoszenia zdarzenia podlegającego rejestracji (np. zgłoszenia urodzenia) lub na podstawie zanotowanego zdarzenia, które miało miejsce w urzędzie stanu cywilnego.
Rejestracji dokonuje kierownik urzędu s. c. (którym może być wójt lub burmistrz), obejmuje ona:
sporządzenie aktów stanu cywilnego
nanoszenie wzmianek dodatkowych
sporządzenie protokołów o oświadczeniach zmieniających stan cywilny lub wpływających na treści aktów
Do unieważnienia aktu może dojść:
jeżeli akt stwierdza zdarzenia niezgodne z prawda ( np. sporządzenie akt urodzenia dla dziecka, które wcale się nie urodziło)
jeżeli dojdzie do uchybień przy sporządzeniu aktu, które zmniejszą jego moc dowodową (np. sporządziła go osoba nieuprawniona)
Słowo o naturze aktów stanu cywilnego.
Nie tworzą nowego stanu prawnego, a jedynie rejestrują zaistniałe zdarzenia określone prawem. Skutki prawne zdarzenia powstają z chwilą zaistnienia, a nie z chwila rejestracji. Urodzenie, zgon lub zawarcie małżeństwa rejestruje się w postaci osobnych aktów. Inne zdarzenia podlegające rejestracji w księgach stanu cyw. Nie mają własnych aktów, rejestrowane są w postaci dodatkowych wzmianek w podstawowych aktach stanu cywilnego.
Wzmianki realizują zasadę zupełności. Wzmianki na marginesach odnotowujące zmiany, które zaszły po sporządzeniu aktu, są jego integralną częścią.
Przypiski zamieszczane są pod treścią aktu. Zawierają informacje o innych aktach s. c. Sporządzonych wcześniej i później, dotyczących tej samej osoby. Umożliwia to odczytanie pełnego stanu cywilnego osoby w danej chwili.
Odpisy wydawane są w formie zupełnej lub skróconej z ksiąg stanu cywilnego. Mogą je uzyskać organy państwowe, osoby, których akty dotyczą, małżonkowie zstępni i wstępni oraz osoby i organizacje, które wskażą w tym interes prawny (zasada ograniczonej jawności formalnej ksiąg i aktów s. c.).
Akty mają istotne znaczenie procesowe, gdyż stanowią wyłączny dowód zdarzeń, które są w nich rejestrowane. Żaden inny dokument nie może stanowić dowodu tych zdarzeń.
Akt urodzenia
Urodzenie należy zgłosić w ciągu 14 dni od zdarzenia, w razie gdy dziecko urodzi się martwe, należy to zgłosić w ciągu 3 dni. W razie narodzin w szpitalu lub innym zakładzie do zgłoszenia zdarzenia zobowiązany jest szpital lub zakład. W innym wypadku kolejno: ojciec, lekarz lub położna, matka.
Zawieranie małżeństw
Następuje zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego z zachowaniem uroczystej formy. Akt małżeństwa sporządza się niezwłocznie po jego zawarciu. Udzielenie ślubu religijnego może nastąpić po uprzednim zawarciu małżeństwa w urzędzie i przedstawieniu duchownemu odpisu skróconego aktu małżeństwa lub na zasadach ślubu konkordatowego (patrz prawo rodzinne). Małżeństwo zawierane jest w urzędzie w pobliżu miejsca zamieszkania jednego z przyszłych małżonków.
Akt zgonu
Zgon należy zgłosić przed upływem 3 dni, jeśli nastąpi wskutek choroby zakaźnej - w ciągu 24 godzin. Jeżeli uchylone zostanie stwierdzenie zgonu lub uznanie osoby za zmarłą, akt taki skreśla się.
Ustawodawstwo polskie nie zawiera definicji stanu cywilnego. Można ją znaleźć w Encyklopedii, która stwierdza, ze jest to zespół cech określających sytuację osoby fizycznej w rodzinie, np. sprawy pokrewieństwa, związku małżeńskiego, a także płeć, wiek itd.
Postępowanie cywilne
Postępowanie cywilne w Polsce regulowane jest przez Kodeks Postępowania Cywilnego z 1964 roku
Podczas postępowania cywilnego rozstrzyga się spory z zakresu prawa cywilnego jak również prawa rodzinnego, opiekuńczego oraz prawa pracy.
Przykładami spraw cywilnych są:
Sprawy o zwrot pożyczki
Sprawy o zapłatę czynszu dzierżawnego
Sprawy o rozwiązanie umowy spółki
Sprawy o zapłatę zaległego wynagrodzenia
W postępowaniu cywilny rozstrzygane są również sprawy przekazane odpowiednimi ustawami do rozpoznania tym trybie postępowania.
Np. wniesienie sprzeciwy wyborczego(Ordynacja wyborcza)
Na gruncie prawa polskiego postępowanie cywilne należy do sądów powszechnych z wyłączeniem spraw przekazanych przez ustawy do kompetencji innych sądów.
Celem postępowania cywilnego jest rozstrzygnięcie sporu między stronami. Sąd przy ustalaniu stanu faktycznego opiera się na stanowiskach stron oraz na dostarczonym przez nie materiale dowodowym. Wyprowadzone na tej zasadzie wnioski powodują określone skutki prawne w postaci przewidzianego prawem orzeczenia. W miarę potrzeby może ono zostać przymusowo wykonane w drodze egzekucji sądowej.
W Polsce postępowanie cywilne opiera się na zasadzie formalizmu sądowego. Co oznacza, że przebieg, forma, miejsce i czas postępowania są ściśle określone ustawą.
Wyjątkiem jest postępowanie przed sądem polubownym tzn. sadem niepaństwowym, który zostaje wskazany wolą stron do rozstrzygnięcia jakiejś sprawy cywilnej.
Do kompetencji sądu polubownego należy jedynie rozstrzyganie w sprawach dotyczących spraw majątkowych wyłączeniem spraw o alimenty oraz spraw wynikających ze stosunku pracy.
Warunkami jakie muszą być spełnione aby postępowanie cywilne zostało przeprowadzone są:
Określenie czy dany sąd jest kompetentny do rozpoznawania określonego rodzaju sprawy
Określenie czy osoba dochodząca swych roszczeń oraz osoba, od której się ich dochodzi podlegają właściwości polskich sądów.
Określenie czy dana sprawa nie została już prawomocnie rozstrzygnięta (zasada powagi rzeczy osądzonej)
Określenie czy w stosunku do przedmiotu sporu nie toczy się już postępowanie.
Wśród postępowań cywilnych rozróżniamy:
Postępowanie rozpoznawcze, na które składa się proces i postępowanie nieprocesowe
Postępowanie pomocnicze, na które składa się postępowanie zabezpieczające oraz postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt
Postępowanie egzekucyjne
Zadaniem postępowania rozpoznawczego jest rozpoznanie i rozstrzygnięcie sprawy cywilnej. Toczy się ono w dwojakim trybie: procesu i postępowania nieprocesowego.
Nieprocesowego procesie cywilnym sąd rozstrzyga spór pomiędzy stronami, z których jedna dochodzi swoich interesów. Interesów postępowaniu nieprocesowym zaś może wytypować wielu uczestników, który nie dzielą się na przeciwne obozy, lecz każdy ma swoje interesy, w takim trybie może występować także prokurator nie jednak w roli oskarżyciela, lecz jako obrońca interesu publicznego.
Np. postępowanie o uznanie za zmarłego, stwierdzenie praw do spadku.
Celem postępowania egzekucyjnego jest zrealizowanie oznaczonego w tytule egzekucyjnym w drodze zastosowania wobec mienia lub dłużnika przewidzianych przez prawo środków przymusu.
Podmioty prawa cywilnego
Osoba fizyczna
każdy człowiek aż do śmierci
dziecko poczęte (pod warunkiem, że urodzi się żywe)
Oboje posiadają zdolność prawną (zdolność do występowania w charakterze podmiotu; strony w stosunkach cywilnoprawnych)
do osiągnięcia pełnoletności, są reprezentowane przez swoich rodziców ( ograniczenie od wieku)
Zdolność do czynności prawnych (zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych) np. umowy, spadki
I Pełna zdolność do czynności prawnych (po ukończeniu 18 lat lub dziewczyna po wyjściu za mąż)
II Ograniczona zdolność do czynności prawnych (osoby, które ukończyły 12 lat lub ubezwłasnowolnione)
czynność wymaga zgody przedstawiciela tej osoby (np. rodzice)
może zawierać drobne umowy, rozporządzać zarobkiem (ale nie tym co za niego kupuje), kieszonkowe
III Brak zdolności do czynności prawnych (dzieci do 13 roku życia, osoby całkowicie ubezwłasnowolnione)
czynności robią za nich przedstawiciele
nie dotyczy umów drobnych ale takich co nie wyrządzają krzywdy tym osobom np. dziecko idzie po zakupy
Ubezwłasnowolnienie - pozbawienie zdolności do czynności prawnych na mocy orzeczenia
Sądu
Osoba prawna
jednostka organizacyjna, której przepisy prawne przyznają przymiot osobowości prawnej.
Osobowość prawna - zdolność prawna oraz zdolność do tego, by przez swoje własne
działania nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, dokonywać
rozporządzeń
Uzyskanie poprzez wpis jednostki do właściwego rejestru (np. spółka zoo do rejestru handlowego, przedsiębiorstwa państwowe do rejestru przedsiębiorstw)
Skład:
I element ludzki, załoga przedsiębiorstwa, członkowie, udziałowcy
II element majątkowy, własny majątek firmy, złożony często z majątku udziałowców w jedną całość, odpowiada za zobowiązania majątkiem osoby prawnej a nie członków.
III element organizacyjny, istnienie wewnętrznej struktury organizacyjnej danej osoby prawnej.
Rodzaje:
Ze względu na sposób tworzenia wyróżniamy:
typu instytucjonalnego (tworzy je np. państwo np. uczelnia)
typu zrzeszeniowego (porozumienie członków np. partia)
Ze względu na cel:
gospodarcze
niegospodarcze
Do osób prawnych zaliczamy
Skarb państwa
Spółki kapitałowe
Przedsiębiorstwa państwowe
Banki
Państwowe jednostki organizacyjne (muzea)
Spółdzielnie
Fundacje
Stowarzyszenia
Inne jednostki organizacyjne o zróżnicowanym charakterze (np. partie)
zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych są połączone o osobach prawnych
osoba prawna dokonuje czynności za pomocą organu ( jest on wyróżniony za pomocą przepisów prawnych, kieruję tą jednostką np. zarząd, rada nadzorcza)
Czynność prawna - czynność osoby fizycznej lub prawnej, która zmierza do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku cywilnoprawnego przez złożenie odpowiedniego oświadczenia woli (zewnętrzny przejaw decyzji podmiotu wywołania określonych skutków prawnych np. umowa). Jest to czynność świadoma i zamierzona.
STOSUNEK CYWILNOPRAWNY
To zachodzące między równorzędnymi prawnie stronami stosunki społeczne na tle majątkowym oraz nieliczne stosunki osobiste, regulowane przez normy prawa cywilnego.
Budowa:
I podmioty stosunku (osoby fizyczne lub prawne, co najmniej 2 podmioty mające zdolność prawną do bycia podmiotem. Podmioty mogą się zmieniać)
II przedmiot stosunku
zachowanie ludzi i innych podmiotów
obiekty materialne lub niematerialne, których to zachowanie dotyczy
III uprawnienia wynikające ze stosunku
IV obowiązki wynikające ze stosunku
· Podmiot może domagać się od drugiego określonego zachowania (prawo podmiotowe) np.
dłużnik
· Normy prawa cywilnego regulują treść stosunków cywilnoprawnych, wskazują przyczyny
ich powstawania i rozwiązywania oraz okoliczności w których zmienia się treść stosunku.
Przykłady stosunków
sprzedaż
zamiana
dostawa
umowa o dzieło
najem i dzierżawa
leasing
pożyczka
zlecenie
komis
ubezpieczenie
spółka
darowizna
poręczenie