Cechy jakościowe pomiarów:

1. Rozdzielczość

2. Odtwarzalność

3. Powtarzalność

4. Stabilność

5. Dokładność

Ad.1

Rozdzielczość urządzenia wykazującego jest to najmniejsza różnica wskazania urządzenia wskazującego, która może być zauważona w widoczny sposób.

Ad.2

Powtarzalność wyników pomiarów, jest to stopień zgodności wyników pomiarów, tej samej wielkości mierzonej, wykonywanych w tych samych warunkach.

Ad.3

Odtwarzalność wyników pomiarów, jest to stopień zdolności wyników kolejnych pomiarów tej samej wielkości mierzonej wybranych w zmienionych warunkach pomiarowych.

Ad.4

Stabilność przyrządu pomiarowego jest to jego zdolność do utrzymania stałych w czasie charakterystyk metrologicznych.

Ad.5

Dokładność pomiaru jest to stopień zdolności wyników pomiaru z wartością rzeczywistą wartości mierzonej.

Zasada pomiaru - zjawisko fizyczne wykorzystywane do prowadzenia pomiaru.

Przełożenie mechaniczne

Impulsy elektryczne

Metoda pomiarowa - ciąg logiczny wykonywanych operacji opisany:

Pośrednia (złożona) w sposób ogólny

Bezpośrednia

Procedura pomiarowa - zbiór operacji opisany w sposób szczegółowy i realizowanych podczas wykorzystywania pomiarów zgodnie z metodą pomiarów.

Błąd pomiaru - różnica między wynikiem pomiaru a wartością prawdziwą wielkości mierzonej Δx=x-x_p

(błąd pomiaru = wymiar - wartość prawdziwa)

wartość umownie prawdziwa to średnia sumy pomiarów

Błąd względny

Podział błędów:

• błąd metody

• błędy wskazania

• błędy odczytywania wyniku

Metrologia= metron+logia

Metron - miara

Logia - nauka

Pomiar - ilościowe wyznaczenie na drodze eksperymentu jakiejś cechy, zjawiska lub procesu.

Czynny: w trakcie działania procesu

Bierny

1mm=1000μ=1000 000n=10⁺⁹pm

1⁰=60'=3600''

2Π=360⁰

Narzędzia pomiarowe

1. wzorce miar

2. sprawdziany

3. przyrządy pomiarowe: suwmiarkowe, mikrometryczne, czujniki

4. maszyny pomiarowe: długościomierze, wysokościomierze

Cechy jakości pomiarów

• dokładność

• powtarzalność

• odtwarzalność

• stabilność

• liniowość

Błąd pomiaru

• przypadkowy

• systematyczny

źródła błędów pomiaru

• przedmiot mierzony

• narzędzie pomiarowe

• człowiek wykonujący

Niepewność pomiaru - to parametr związany z wynikiem pomiaru charakteryzujący rozrzut wartości, które można przypisać wielkości mierzonej X±u_c(X)

Analiza niepewności pomiarów

Jeśli poszukiwana wielkość „y” związana jest z mierzonymi niezależnymi wielkościami składowymi X_1, X_2, X_3, X_4, X_n-1… Xn po przez y = f(X_2, X_3, X_4, X_n-1… Xn) to niepewność pomiaru ma postać

- niepewność pomiaru składowego

u_c=±|ΔW|+|ΔR|

ΔW - składowa niepewności pomiarowej związana ze wskazaniem narzędzia pomiarowego

ΔR - składowa niepeności pomiarowej odczytania wyniku

Łańcuch wymiarowy - jest to zespół wymiarów połączonych wspólnymi bazami w jednym zamknięty obwód.

Rozróżnia się łańcuchy:

• płaskie i przestrzenne

• konstrukcyjne i technologiczne

• proste i złożone

Każdemu łańcuchowi wymiarowemu odpowiada określone równanie jego wymiarów. Po lewej stronie znajduje się wymiar zamykający, który nei musi być wymiarem niewiadomym.

Wymiar niewiadomy (poszukiwany) może znajdować się po prawej stronie równania

Wymiar zamykający musi spełniać następujące wymagania:

- musi zależeć w sposób fizykalnych (a nie tylko rachunkowy) od każdego z pozostałych wymiarów łańcucha

- jako zależny od wszystkich danego elementu lub zespołu na samym końcu

- jako znajdujący się po lewej stronie równania musi mieć największą tolerancję

Wymiar zamykający może być wiec wymiarem zarówno szukanym jak i danym

Obliczyć wymiar tolerancyjny wchodzący w skład łańcucha

nie przenosić na lewą stronę

Rachunek wymiarów nominalnych

Rachunek odchyłek

X₂=X_MAX-X X₁=X_MIN-X

X₂=0,02 X₁=-0,28

Analiza tolerancji

T_A = 0,3 T_B =0,1 T_X=0,3

T₁₀>T₂₀ oraz T₁₀>T_x

Wynik

Statystyczne Sterowanie Procesami - t bieżąca, czyli realizowana w rzeczywistym czasie przebieg procesu - kontrola procesu, służąca do wykonywania jego ewentualnych rozregulowań i w konsekwencji służąca stałej poprawie jakości procesu.

(statyka sprzedaży pod względem klienta)

Zadowolony klient 2%-3% rozsyła info.

Niezadowolony klient 2%-20% rozsyła info.

Pobierana próbka powinna być:

• reprezentatywna, tzn. dobrze odzwierciedlać proporcje w populacji generalnej.

• Tak pobierana, aby każdy element populacji miał jednakowe prawdopodobieństwo wylosowania

• Jednorodna, tzn. że elementy próbki pochodzą z jednego źródła

Populacja>próbka>pomiary>obliczenia>wyniki>analiza

Odchylenie standardowe - wielkość charakteryzująca stopień rozproszenia wartości zmiennej wyników losowych

Wyniki pomiaru =

- wartość średnia

3s - odchyłka standardowa

---