Data: 23.06.2012r.
Praca kontrolna
Nazwa szkoły: Technik Weterynarii
Semestr: II
Przedmiot: Zajęcia praktyczne
Imię i nazwisko: Agnieszka Brożek
Temat: Rozmnażanie psów hodowlanych.
U psów domowych dojrzałość płciowa pojawia się pomiędzy 6 a 12 miesiącem życia, zarówno u samców jak i u samic, choć okres ten, w przypadku większych ras, może się wydłużyć do wieku dwóch lat. Wiek dojrzewania psa określa się między jego 12 a 15 miesiącem życia. Jak u większości udomowionych, tak i u psów udomowienie doprowadziło do podniesienia libido, a także wcześniejszego i częstszego cyklu rozmnażania niż u ich dzikich przodków.
Cieczka
Objawy
Niektóre suki już na kilka dni przed spodziewanym rozpoczęciem cieczki wylizują krocze, stają się niespokojne, mogą stracić apetyt i czuć potrzebę częstszego oddawania moczu. Ich cykl rozrodczy przedstawia się następująco :
Faza I - przedrujowa ( proestrus )
Za jej początek przyjmuje się dzień, w którym rozpoczęło się krwawienie. Najczęściej mamy okazję dostrzec krople krwi na podłodze (krew ciemnoczerwona). Jest to czas, w którym macica przygotowuje się do przyjęcia zapłodnionych komórek jajowych. Niektóre suki w tym czasie mniej jedzą, wydają się nieco rozbite, nie dopuszczają psów do siebie (lub bawią się z nimi, ale nie przyzwalają na krycie). W tym okresie zewnętrzne narządy rozrodcze są dużo bardziej ukrwione, mogą być nabrzmiałe i bardziej widoczne. Faza ta trwa ok. 7 - 10 dni.
Faza II - ruja ( estrus )
Krew zwierzęcia wydaje się bardzo rozrzedzona, ewentualnie śluzowata. Nasza podopieczna jest wówczas bardziej łasa na pieszczoty - wyraża ewidentną gotowość na kopulację. Jest to znak, że następuje owulacja - suczka instynktownie będzie próbowała realizować popęd rozrodczy. Cykl ten trwa przeważnie około 4 dni, u niektórych osobników dłużej. W tym czasie suka jest fabryką feromonów, które przyciągają przedstawicieli płci przeciwnej, czasem bardzo zdeterminowanych przez popęd seksualny. Jeśli planujemy potomstwo naszej podopiecznej, jest to idealny czas na dopuszczenie do krycia (najlepiej pomiędzy 9 a 13 dniem cyklu, dwukrotnie w odstępie 48 godzin). Częstsze oddawanie moczu w czasie cieczki związane jest z celową dystrybucją feromonów, mających przywołać samce gotowe do prokreacji.
Faza III - porujowa ( metoestrus
Trwa od 1 do 5 dni, w trakcie których kształtują się ciałka żółte. Produkują one hormony pobudzające błonę macicy i przygotowujące ją do przyjęcia zapłodnionej komórki. Jeśli takowa istnieje dochodzi do ciąży. Wydzielina dróg rodnych może mieć w tym czasie znów ciemniejsze zabarwienie - będzie się wydostawała jeszcze przez kilka dni. Genitalia naszej podopiecznej stają się bardziej miękkie, nie będzie już tak silnie reagować na dotyk człowieka ani na zaloty psich kawalerów.
Faza IV - bezrujowa ( anestrus )
Suka wchodzi w nią płynnie, właściwie niepostrzeżenie, z poprzedniej fazy. Jest to czas spoczynku płciowego. Trwa do następnej cieczki (średnio 6 -8 miesięcy).Samice z wiekiem nie doświadczają menopauzy, chociaż ich cykle stają się nieregularne, a płodność nieprzewidywalna. Psy w wieku około 7 lub 8 lat zazwyczaj nie są już brane pod uwagę, jeśli chodzi o rozród, ale wciąż pozostają płodne.
Rozmnażanie psów
Taniec godowy
Psia reprodukcja jest inna niż stosunek płciowy człowieka, ponieważ penis mężczyzny wpierw się napręża, a potem wchodzi w kobietę; psy wpierw penetrują samice, potem ich penisy nabrzmiewają, a dopiero wtedy doznają erekcji.
Psy płci męskiej posiadają opuszkę żołędzi, kulisty obszar tkanki jamistej przy podstawie penisa, który więzi penisa wewnątrz pochwy suki podczas kopulacji, jako że pochwa wypełnia się wtedy krwią.
Jak tylko penis zostaje zablokowany przez opuszkę żołędzi w pochwie, samiec zazwyczaj podnosi nogę i buja nią nad grzbietem samicy, obracając się.
Parzące się psy stoją, stykając się tyłem. Penis wciąż jest uwięziony w pochwie, gdy następuje wytrysk, co zmniejsza wyciekanie nasienia z pochwy.
Po jakimś czasie, zwykle 5 - 20 minut (ale czasami dłuższym), opuszka żołędzi ,,zwalnia" penisa i pozwala parze się rozłączyć.
Przebieg ciąży
Rzeczywista długość ciąży jest to odstęp czasu między maksymalnym stężeniem hormonu lutenizującego ( LH) we krwi a dniem porodu. Wynosi on 64 - 66 dni. Jeśli kryliśmy sukę trzykrotnie w odstępach jedno dniowych, to za pierwszy dzień ciąży uznajemy drugie krycie.
Tydzień pierwszy ( 1 - 7 dzień ciąży)
W tym okresie dochodzi w jajowodzie suki do zapłodnienia, powstania dwukomórkowych embrionów, stosunkowo odpornych na czynniki zewnętrzne.
Tydzień drugi ( 8 - 14 dzień ciąży)
Zarodki składające się z 16-32 komórek docierają do macicy.
Tydzień trzeci (15 - 21 dzień ciąży)
Około 21-23 dnia dochodzi do implantacji (zagnieżdżenia) zarodków w ścianie macicy, tworzy się łożysko. Wedle niektórych danych zwiększenie ilości tłuszczu w karmie w okresie implantacji może mieć pozytywny wpływ na liczbę zagnieżdżonych zarodków (zwiększyć liczbę szczeniąt).
Tydzień czwarty (22 - 28 dzień ciąży)
Już 23 dnia po kryciu można wykonać badanie USG. Na obrazie widoczne będą tarczki zarodkowe, zaś od 25 dnia ciąży na obrazie USG można zobaczyć bijące serca płodów.
Tydzień piąty ( 29 - 35 dzień ciąży)
Około 35 dnia ciąży zostaje zakończony proces organogenezy, zamykający przechodzenie z okresu zarodków do płodów. Płody osiągają wielkość od piętnastu do trzydziestu milimetrów.
Zaczyna się okres intensywnego wzrostu płodów. Najszybszy wzrost płodu obserwuje się pomiędzy 32 a 55 dniem ciąży. W tym czasie widoczne są na obrazie USG zawiązki kończyn płodu. Dość łatwo można rozróżnić już głowę, klatkę piersiową i brzuch.
Tydzień szósty (36- 42 dzień ciąży)
Od 35 dnia ciąży wyczuwalne uprzednio ampuły płodowe wydłużają się i znacznie powiększają . W tym okresie trudno już jest wymacać płody lub błony płodowe. Na USG wykonanym koło 36 dnia ciąży widoczne zawiązki kończyn.
Tydzień siódmy ( 43-49 dzień ciąży)
Po czterdziestym piątym dniu ciąży rogi macicy zaginają się ku górze, płody cały czas zwiększają swoja wielkość. Od końca siódmego tygodnia ciąży przykładając dłoń do brzucha suki możemy już wyraźnie wyczuć ruchy płodów.
Od około 48 dnia możliwe jest wysłuchanie za pomocą fonendoskopu tętna płodu, im bardziej zaawansowana ciąża tym łatwiej. Łatwo odróżnić odgłos serca płodu od tętna matki, ponieważ serce płodu bije dwa razy szybciej niż serce suki i tętno płodu wynosi 150-220 uderzeń na minutę.
Tydzień ósmy ( 50 -57 dzień ciąży)
Powyżej 55 dnia ciąży znowu możliwe jest stwierdzenie obecności płodów przez obmacanie brzucha suki.. Łatwiej jest wykonać to badanie, jeśli uniesiemy nieco przód suki (np. przednie łapy stoją na schodku), gdyż to spowoduje przesunięcie się macicy do tyłu.
Tydzień dziewiąty ( 58 - 65 dzień )
Praktycznie od 60 dnia ciąży płody są całkowicie ukształtowanie i zdolne do życia poza organizmem matki.
Zmiany u suki
Na 52 -24 godziny przed porodem w szparze sromowej pojawia się śluzowaty wypływ. Pod koniec ciąży pod wpływem działania hormonów mięśnie brzucha i więzadła macicy ulegają rozluźnieniu. Mówi się o tym, że brzuch opada, obserwujemy wówczas zapadnięcie brzucha i boków.
Poród i okres poporodowy u suki
Symptomy zbliżającego się porodu
Do charakterystycznych oznak, na podstawie których można rozpoznać zbliżający się poród należą:
- gromadzenie się w sutkach mleka
- napięcie gruczołów mlekowych
- silny obrzęk sromu
- zapadnięcie się boków i opadnięcie brzucha
- charakterystyczna zmiana temperatury ciała - najpierw spada ona do 37 stopni Celsjusza, a następnie pod nosi się do 38,5 stopnia C
- pojawienie się w szparze sromowej śluzowatego wypływu (jest to rozpuszczony czop śluzowy, który zatykał ujście szyjki macicy i chronił płody)
- suka zaczyna być niespokojna, drapie przednimi łapami
- odmawianie przez sukę przyjmowania pokarmów
Przebieg porodu
Pierwsza faza porodu trwa około 8 godzin. Występują wtedy pierwsze skurcze macicy, czyli bóle porodowe. Bóle porodowe sprawiają, że suka odczuwa zaniepokojenie, chodzi nerwowo po domu, przygląda się własnemu brzuchowi, popiskuje, drapie legowisko, może też czuć potrzebę wyjścia na spacer (należy z nią wtedy wyjść) lub też oddawać niewielkie ilości moczu i kału.
Druga faza porodu to faza wydalenia płodów. Suka przybiera pozycję leżącą (na boku) lub w przysiadzie i zaczyna silnie przeć i na świat wydostaje się pierwsze szczenię owinięte błonami płodowymi. Suka powinna rozgryźć sama błony otaczające malucha i odgryźć pępowinę (jeśli tego nie zrobi, musimy jej w tym pomóc). Wypieranie pierwszego płodu może trwać kilka godzin. Kolejne szczenięta przychodzą na świat w odstępach maksymalnie dwugodzinnych. Są ślepe i głuche. Po urodzeniu każdego szczeniaka suka wydala zielonkawo zabarwione łożysko.
Każde szczenię powinno zostać przez matkę wylizane i oczyszczone. Każdy maluch powinien od razu zostać przystawiony do sutka i zacząć ssać. Dla szczeniąt mleko matki jest bardzo ważnym i cennym pożywieniem, gdyż zawiera ono ochronne przeciwciała, które dadzą mu odporność w pierwszych tygodniach życia.
Ostatnim etapem porodu jest wydalenie pozostałych łożysk (jeśli suka nie zrobiła tego wcześniej). Po zakończonym porodzie suka powinna odpocząć. Należy także umyć ciepłą wodą jej srom oraz zabrudzone od krwi łapy i futro.
Okres poporodowy
Po porodzie, gdy maluchy zostaną przez sukę odpowiednio oporządzone i nakarmione należy pozwolić jej odpocząć po trudnych przeżyciach. Później konieczne będzie wyprowadzenie jej na spacer. W pierwszych dniach suka niechętnie opuszcza kojec, więc do spacerów trzeba ją często zmuszać. Powinniśmy zapewnić jej stały dostęp do świeżej czystej wody oraz 3-4 razy dziennie posiłek o wysokiej zawartości białka.
Zaleca się zapewnić psiej rodzince spokój w ciągu pierwszych trzech tygodni po porodzie. W tym czasie matka troszczy się bardzo o szczeniaki, karmi je często, ogrzewa, wylizuje, masuje im brzuszki językiem, aby pobudzić jelita do pracy, sprząta odchody szczeniąt. Szczenięta ograniczają się do ssania mleka oraz snu. Między 10 a 14 dniem życia pieski otwierają oczy, nieco wcześniej zaczynają słyszeć. Wkrótce zaczynają też pełzać. Po upływie 3 tygodni od porodu, maluchy zaczynają stawiać pierwsze kroki i bawić się. Stają się bardzo kontaktowe.
Cięcie cesarskie u suk
Cięcie cesarskie jest dość częstą metodą rozwiązywania ciężkiego porodu (partus gravis) u suk.
Istnieją pewne predyspozycje rasowe do występowania komplikacji porodowych, np. u buldogów angielskich, buldożków francuskich lub niektórych terierów. Może się zdarzyć, że właściciel takiego psa zażyczy sobie wykonania cięcia cesarskiego, mając na uwadze niedopuszczenie do strat okołoporodowych szczeniąt.