ZANIM NADEJDZIE LATO...

ZANIM WYJEDZIESZ NA KOLONIĘ/OBÓZ...

"Obóz harcerski, forma pracy harcerskiej polegająca na zorganizowanym pobycie dzieci i młodzieży w okresie letnich lub zimowych wakacji szkolnych w terenie naturalnym. Obóz harcerski pozwala najpełniej stworzyć środowisko wychowawcze i realizować cele ideowo-wychowawcze zgodnie z harcerskim programem i systemem metodycznym."

"Kolonia zuchowa, forma zorganizowanego przez ZHP wypoczynku wakacyjnego zuchów... Program kolonii zuchowych stanowi harmonijną całość z śródroczną pracą zuchów w gromadzie."

Leksykon Harcerstwa

***************

Organizacja kolonii zuchowej czy obozu harcerskiego wbrew pozorom nie należy do łatwych. Pierwszym etapem przygotowań do tej decyzji powinno być dogłębne przeanalizowanie obowiązujących przepisów w tym zakresie.

Od jakich przepisów zacząć ?

wrzesień - styczeń	Najważniejszym dokumentami ZHP, z jakim należy się zapoznać są: "Instrukcja organizacyjna HAL i HAZ" "Instrukcja finansowa obozu" oraz "instrukcja sanitarna obozu". Następnie należy sprawdzić, czy kadra podejmująca się organizacji kolonii/obozu spełnia wymagania zawarte w "Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21.01.1997r. w sprawie warunków, jakie musza spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dziennik Ustaw Nr 12 z 1997 roku poz. 67). Przepis ten m.in. określa, jakie warunki musi spełniać instruktor, aby być komendantem obozu, kto może być instruktorem (wychowawcą) na obozie. Wypada się również zapoznać z pozostałymi aktami prawnymi dotyczącymi organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Nie chcę Was straszyć ani zniechęcać, ale jest ich ponad trzydzieści. Jeżeli ta lektura nas nie odstraszy i dojdziemy do wniosku, że spełniamy warunki tam określone, powinniśmy z Radą Drużyny przemyśleć jaką formę letniego wypoczynku nasza drużyna w tym roku zorganizuje.
styczeń - marzec	Kolejnym etapem po podjęciu decyzji o organizacji akcji wyjazdowej będzie zgłoszenie tego faktu w macierzystej komendzie hufca i uzyskanie zgody na przystąpienie do organizacji placówki. I tak przebrnęliśmy przez pierwszy okres przygotowań, które w stosunku do pozostałych uznać należy za łatwe. Teraz musimy rozejrzeć się za miejscem na obóz. Najlepiej, jeżeli będzie to trochę lasu nad jeziorem. W dzisiejszych czasach nie jest to łatwe. Życzę Wam powodzenia. Jeszcze jedna ważna sprawa. O naszych letnich planach powinniśmy poinformować rodziców harcerzy. Bo przecież od ich możliwości finansowych w dużej mierze zależy powodzenie naszych letnich planów. Proponuję załatwić to na zebraniu z rodzicami. Może któreś z nich nam pomoże ?
marzec	Jeżeli jeszcze nie mamy miejsca na obóz, to należy załatwić to jak najprędzej ! Masz problem z poszukaniem ? Zasięgnij rady starszych instruktorów, którzy w latach poprzednich już z tym problemem się borykali. Możesz przecież jechać w miejsca, gdzie kiedyś inne drużyny już obozowały. A może wykorzystasz jakąś harcerską stałą bazę obozową ? Trzeba też pomyśleć o pozyskaniu środków finansowych (oprócz odpłatności uczestników).
kwiecień	Uff ! Udało się. Mamy już miejsce na nasz wymarzony obóz. Teraz najlepiej wraz z Radą drużyny udać się na to miejsce (może nawet zorganizować biwak dla funkcyjnych w tej okolicy). Przecież przed obozem powinniśmy poznać teren, dowiedzieć się, co ciekawego jest w okolicy, zastanowić się jak rozstawić obozowisko. Wiedza ta będzie potrzebna przy planowaniu pracy obozu oraz załatwianiu wszystkich spraw lokalizacyjnych. Rozpoczynamy rekrutację uczestników. Jeżeli podjęliśmy decyzję o organizowaniu obozu wędrownego, należy określić trasę wędrówki oraz uzyskać potwierdzenie noclegów (schroniska, pola namiotowe). Dla początkujących proponuję trasę typową PTSM.
kwiecień - maj	Czas już rozpocząć wypełnianie "KARTY KWALIFIKACYJNEJ OBIEKTU". Na tym etapie przyjdzie zmierzyć się nam z Terenową Stacją SANEPID-u, Komendą Straży Pożarnej, dokonać zgłoszenia u Burmistrza. Jeżeli robicie to po raz pierwszy, proponuję najpierw porozmawiać z "starymi wygami". Ich rady mogą okazać się pomocne. Z typowych zaleceń SANEPID-u to: posiadanie Pracowniczych Książeczek Zdrowia przez całą kadrę obozu, przeszkolenie przez organizatora osób przygotowujących posiłki z minimum sanitarnego, badanie źródła wody pitnej, plan rozstawienia obozu, wyposażenie kuchni, sposobu zbierania odpadków, rodzaje latryn, sposób mycia naczyń i uczestników (dla ciekawości podaję, że na jednego uczestnika należy zabezpieczyć dziennie 30 l wody i woda musi lecieć z kranu). Straż pożarna wymaga "Instrukcji bezpieczeństwa pożarowego", wyposażenia obozu w niezbędny sprzęt gaśniczy (w rachubę wchodzą tylko gaśnice proszkowe - sprawne i posiadające kartę kontroli ! ).
maj	Zostały wydane zalecenia. Trzeba się teraz do nich dostosować i wykonać wszystkie zalecenia. Na tym etapie należy już opracować informator dla rodziców, w którym powinniśmy określić: dokładny termin obozu, miejsce obozu, adres korespondencyjny, telefon kontaktowy, sposób przejazdu, warunki zakwaterowania, odpłatność uczestników, wykaz kadry wychowawczej, krótką informację o programie, przykładowy ekwipunek uczestnika. Czas również zabrać się intensywnie do opracowania programu obozu. Jak to zrobić ? To już jest odrębne zagadnienie. Nie bójcie się. Nie zapomniałem o sprzęcie. Mam nadzieję, że Wasz sprzęt jest w należytym porządku po poprzedniej akcji letniej. Naprawiony i zakonserwowany. Ale może się okazać, że trzeba coś dokupić lub pożyczyć. Pierwsze kroki w tym temacie proponuję skierować do komendy hufca lub do zaprzyjaźnionych drużyn. Nie zostawiajcie tych spraw na ostatnią chwilę. Nie wychodźcie z założenia, że "jakoś to będzie". Pora już zakończyć rekrutację. Przecież musimy wiedzieć, ilu uczestników będzie na obozie ? Związane jest to przecież z ilością sprzętu jaki należy zabezpieczyć. Dane te są również potrzebne przy opracowaniu planu finansowego.
czerwiec	Ostatni etap przygotowań. Opracowujemy plan finansowy, kończymy pracę nad programem obozu, przygotowujemy dokumentację niezbędną do zatwierdzenia placówki. Najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem obozu zgłaszamy placówkę w Kuratorium Oświaty właściwym dla miejsca obozowania, uzyskując pisemne potwierdzenie o zarejestrowaniu naszego obozu. Zgłoszenie to dotyczy również obozów wędrownych. Jeżeli obóz wędrowny odbywa się na terenie kilku województw, zgłoszenia dokonujemy w kuratorium właściwym dla miejsca rozpoczęcia obozu. UWAGA ! Sprawę terminu zgłoszenia i sposobu (listownie czy osobiście) proponuję uzgodnić telefonicznie, aby uniknąć niemiłych niespodzianek. Teraz możemy zatwierdzić nasz obóz. Dokonujemy tego w macierzystej komendzie hufca (komendzie chorągwi). Potrzebne dokumenty określa "Instrukcja organizacyjna HAL i HAZ". Pamiętajcie przed wyjazdem o ubezpieczeniu NW.
lipiec - sierpień	Przebrnęliśmy przez okres przygotowawczy. Nasz obóz spełnia wszystkie wymogi określone prawem. Teraz możemy "naszą placówkę uruchomić". Musimy być jednak świadomi, że w dalszym ciągu obowiązują nas przepisy. Kto nas może kontrolować ? Najważniejsze to: władze harcerskie (np. komenda hufca, komisja rewizyjna), władze oświatowe (kuratorium, wydział oświaty), Państwowa Straż Pożarna, Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna (terenowa i wojewódzka), Państwowa Inspekcja Handlowa, Straż Leśna, WOPR, właściciel terenu, władza lokalna. Nie bójcie się. Jeżeli spełniacie wymogi wszystkich przepisów nie będzie żadnych problemów. Chciałbym jeszcze przypomnieć Wam o "kwaterce". Do jej zadań należy przygotowanie całego zaplecza obozu: kuchni, umywalni, latryn, kąpieliska, namiotów sanitarnych, namiotu medycznego i izolatek oraz komendy. Tak przedstawiają się z grubsza wszystkie sprawy związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem obozu. Resztę wskazówek znajdziecie w przytoczonych wyżej przepisach. Wszystkie sprawy niejasne, budzące Wasze wątpliwości konsultujcie w swojej komendzie hufca. Bardzo ważne ! Obóz należy rozliczyć w ciągu 14 dni po jego zakończeniu. W tym samym terminie należy dostarczyć "Statystyczny raport poobozowy"
	Jeszcze jedna rada. Na początku sporządźcie sobie plan przygotowań do obozu zawierający: sprawy do załatwienia, termin ich realizacji oraz osoby odpowiedzialne. Unikniecie zapomnienia o rzeczach ważnych, na każdym etapie realizacji zadania będziecie mogli je kontrolować, rozłożycie pracę na całą kadrę obozu i funkcyjnych drużyny.

Jeżeli z różnych względów (lepiej, żeby ich nie było) nie możecie zorganizować kolonii Waszej gromady lub obozu drużyny (może Waszych podopiecznych wyślecie z inną drużyną, pod opieką zaprzyjaźnionego instruktora), nie pozostawiajcie członków swojej drużyny "na łasce losu". Zorganizujcie formę wypoczynku w miejscu zamieszkania. Jest to Nieobozowa Akcja Letnia. Poszukajcie w "Zuchowych Wieściach" i w "Propozycjach". Tam znajdziecie wiele materiałów na ten temat. Wykorzystajcie do tego celu własną harcówkę lub pomieszczenia szkolne.

P.S.

Powyższy materiał powstał na podstawie własnych doświadczeń związanych z organizacją i prowadzeniem różnorodnych placówek letniego wypoczynku dla dzieci i młodzieży.

Pierwszy mój obóz zorganizowałem dla swojej drużyny. Przebywało na nim 20 uczestników.

Największy obóz, jaki przyszło mi zorganizować i przeprowadzić to zgrupowanie obozów drużyn dla prawie 400 uczestników.

Podczas trzydziestosiedmioletniej służby instruktorskiej zorganizowałem i poprowadziłem 79 placówek letniego i zimowego wypoczynku, w tym kilka zagranicznych.

Dla osiągnięcia swoich celów ZHP:

...

organizuje letni i zimowy wypoczynek w formach wyjazdowych i w miejscu zamieszkania,

...

§ 5 p.9 Statutu ZHP

***************

Gromada powinna zorganizować samodzielną programowo kolonię zuchową lub nieobozową akcję letnią jako podsumowanie całorocznej pracy.

p.28 Instrukcji działania gromady zuchowej

Drużyna powinna zorganizować samodzielny programowo obóz lub nieobozową akcję letnią jako podsumowanie całorocznej pracy.

p.28 Instrukcji działania drużyny harcerskiej

p.27 Instrukcji działania drużyny starszoharcerskiej

Na koniec wypada tylko Wam życzyć zrealizowania planów oraz miłych wrażeń i wspomnień poobozowych.

Mam nadzieję, że każdy uczestnik Waszej kolonii czy obozu nabędzie nowych doświadczeń, wiedzy i umiejętności, których odzwierciedleniem będą kolejne sprawności wyszyte na rękawach oraz stopnie w formie gwiazdek lub belek.

POWODZENIA

hm. Janusz Wolski

---