NERWICE
Anoreksja
Inne nazwy choroby: Jadłowstręt psychiczny;
Pojedyncze przypadki jadłowstrętu psychicznego mogą występować w różnym wieku, ale najczęściej pojawiają się u dziewcząt w okresie pokwitania. Osoba chora na jadłowstręt stopniowo zmniejsza ilość spożywanych pokarmów, czasem ograniczając je tylko do kilku wybranych i spożywanych w niewielkich ilościach.
Kiedy indziej w ogóle odmawia przyjmowania pokarmów lub reaguje wymiotami na próby karmienia, ograniczając się do picia płynów. W krótkim czasie dochodzi do wychudzenia, a nawet wyniszczenia organizmu, które pozostawia często już nieodwracalne zmiany.
Nieleczona anoreksja zabija w ok. 20% przypadków. Dochodzi w niej do utraty łaknienia oraz spadku wagi, co najmniej o 25% poniżej wagi wyjściowej. O anoreksji mówi się, gdy następuje odmowa utrzymania ciężaru ciała powyżej granicy wagi minimalnej dla wieku i wzrostu, intensywny lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością, zaburzony obraz własnego ciała tj. osoba chora uważa, że jest zbyt gruba mimo tego, że tak naprawdę jest już wyniszczona.
Anoreksji towarzyszy zwykle zanik miesiączki, osłabienie, mogą dołączyć się dolegliwości ze strony układu krążenia. Nastrój na ogół nie jest wyraźnie obniżony. Nie występują wyraźniejsze objawy zaburzeń psychicznych.
Prawie w każdym przypadku jadłowstrętu konieczna jest hospitalizacja psychiatryczna. Leczenie polega na kompleksowym leczeniu farmakologicznym, psychoterapeutycznym i wychowawczym. Niezbędne jest często karmienie sztuczne, lub dożylne wstrzykiwanie substancji odżywczych.
Anxiety neurosis
Inne nazwy choroby: Nerwica lękowa;
Lęk jest osiowym objawem wszystkich nerwic, przypadku nerwicy lękowej stanowi objaw dominujący, występuje również w psychozach. Lęk tym różni się od strachu, że w tym ostatnim istnieją rzeczywiste czy też możliwe zagrożenia.
W nerwicy lękowej uczucie lęku wysuwa się na pierwszy plan. Charakterystyczne obawy to:
brak pewności siebie,
oczekiwanie niepowodzeń,
skłonność do przeżywania z niepokojem i napięciem mających nastąpić wydarzeń,
przeczulenie na punkcie opinii innych,
wycofywanie się z kontaktów z otoczeniem.
Przyczyną nerwicy lękowej są sytuacje bezpośredniego zagrożenia, a także długotrwale utrzymujące się sytuacje urazowe o cechach konfliktu lub frustracji. W przypadku sytuacji bezpośredniego zagrożenia uraz psychiczny, doznany np. w warunkach frontowych, wyzwala gwałtowne przerażenie z silnym odczynem wegetatywnym i nieraz z przymgleniem świadomości. Długotrwałe sytuacje urazowe prowadzić mogą do rozwinięcia się innej postaci nerwicy lękowej, której objawem są fobie. Wykazują one znaczną różnorodność. Mogą więc pojawić się:
agorafobie - lęk przed przejściem przez otwartą przestrzeń,
klaustrofobie - lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami,
mizofobie - lęk przed zabrudzeniem się,
karcinofobie - lęk przed zachorowaniem na raka. W przypadku lęku przed zachorowaniem - nozofobia, występuje poczucie poważnego zagrożenia chorobą, a nie przeświadczenie, iż niebezpieczna choroba niszczy organizm.
Czasem w nerwicy lękowej występują stany paniki, z paraliżującym lękiem, z poczuciem krańcowego zagrożenia.
Błędne koło
Inne nazwy choroby: Objaw błędnego koła;
Objaw błędnego koła łączy się z objawami egocentryzmu. Poszczególne doznania chorobowe wpływają wzajemnie na siebie, powodując nasilenie się choroby. Lęk powoduje objawy wegetatywne, co z kolei pociąga za sobą wzrost tego lęku.
Egocentryzm wyzwala u innych niechęć, a nawet wrogie nastawienie, co pociąga za sobą poczucie krzywdy i samotności u pacjenta. Podobnie jest z typową dla nerwic drażliwością, zaburzeniami pamięci i trudnościami koncentracji uwagi. Kolejny objaw pogarsza kontakt z otoczeniem oraz wyniki pracy, co obniża ocenę ze strony współpracowników, a następnie samoocenę. Przerwanie tego kręgu należy do podstawowych zadań w leczeniu nerwicy.
Egocentryzm
Egocentryzm to nerwicowe skoncentrowanie się człowieka na problemie samego siebie i głębokie przekonanie, że jego cierpienia i doznania są wyjątkowe i nieporównywalne ze stanem innych.
Człowiek egocentryczny jest nastawiony roszczeniowo do świata, przywykły do brania, a nie dawania czegokolwiek z siebie. W tym stanie chory jest wyjątkowo czuły na doznawane krzywdy i urazy, które wyczuwa w każdym działaniu innych. Wrażliwość jest często tak duża, że pacjent nie zwraca uwagi na przykrości, jakie sprawia otoczeniu.
Im bardziej egocentryczne (przeważnie u dzieci) jest nastawienie człowieka, tym bardziej wydaje się mu, że świat kręci się wokół niego, że jest osobą wyjątkowo ważną, i tym mniejsza jest możliwość wczuwania się w cudze sytuacje, poglądy itp.
Z objawami egocentryzmu łączy się objaw błędnego koła.
Hipochondria
Inne nazwy choroby: Nerwica hipochondryczna;
W nerwicy hipochondrycznej na pierwszy plan wysuwa się głębokie przekonanie o złym stanie zdrowia i skupieniu na swoim ciele całego swojego działania i myslenia. W dolegliwościach hipochondrycznych przeważnie dominuje uczucie bólu, zlokalizowanego w różnych częściach ciała, nie spowodowanego jednak żadną chorobą somatyczną.
Często bywa tak, że hipochondria ma charakter ucieczki w chorobę, spowodowanej niepowodzeniami lub brakiem satysfakcji życiowej.
Nerwica ta rzadko występuje samodzielnie, częściej towarzyszy innym zaburzeniom psychicznym, np. depresji. Jej zdiagnozowanie jest bardzo trudne i trwa zwykle długo.
Dotychczas nie udało się ustalić konkretnych przyczyn hipochondrii. Przypuszcza się jednak, że może ona być efektem odwrócenia zainteresowania od świata zewnętrznego i skierowania go na własną osobę, wyrazem poczucia winy i potrzeby karania się lub przemieszczenia lęku, spowodowanego niezaspokojeniem potrzeby miłości.
Histeria
Inne nazwy choroby: Nerwica histeryczna;
Nerwicę histeryczną, popularną histerię, wiele osób uważa nie tyle za zespół chorobowy, ile z cechę osobowości, która okresowo może zaostrzać się do postaci zaburzeń wymagających interwencji lekarskich.
W nerwicy histerycznej, oprócz bardzo silnie wyrażonego egocentryzmu z chęcią skierowania całego zainteresowanie otoczenia na siebie, pewnej przesady i sztuczności, charakterystyczne SA objawy konwersji.
W histerii mogą wystąpić objawy imitujące choroby somatyczne. Niektóre z nich są bardzo znamienne dla tej jednostki. Zaliczamy do nich:
afonię, kiedy pacjent nie potrafi z siebie wydobyć głosu i próbuje porozumiewać się bezgłośnym szeptem,
ślepotę histeryczną, porażenie, które zwykle przebiega niezgodnie z unerwieniem,
abazję i Aspazję, niezdolność utrzymania się na nogach i poruszania się mimo braku jakichkolwiek porażeń lub osłabień mięśni,
gwóźdź histeryczny, czyli ból głowy umiejscowiony w jednym miejscu,
gałka histeryczna, uczucie, ze w gardle tkwi jakieś ciało obce utrudniające oddychanie, mówienie i przełykanie.
W wyjątkowych przypadkach objawy histeryczne mogą nasilać się aż do zespołów psychotycznych. Mogą wystepować nie tylko indywidualnie ale również w grupach ludzkich. Histeria może pojawiać się w warunkach więziennych obejmując dużą grupę oraz w wojsku.
Myśli natrętne
U chorych na natręctwa pojawiają się myśli natrętne. Są to powstające wyobrażenia, idee, impulsy do działania, które pojawiają się w świadomości w sposób nawracający. Niemalże zawsze są przeżywane przez pacjenta jako przykre oraz pacjent próbuje się im przeciwstawić, najczęściej bezskutecznie.
Pojawiają się wbrew woli , budzą sprzeciw a jednocześnie są uznawane za własne. Myślom tym najczęściej towarzyszy uczucie obniżonego nastroju, często pacjent w celu zmniejszenia lęku uzależnia się od substancji zmniejszających lęk a także od alkoholu. Myślom tym często towarzyszą wyobrażenia, które są związane z treścią myślenia. Treść myślenia może zmieniać się w ciągu upływu lat. Te obsesje - myśli, wyobrażenia, impulsy pojawiają się w sposób powtarzający i uporczywy, wbrew woli pacjenta .
Natręctwa
Inne nazwy choroby: Nerwica natręctw; Obsesive Compulsive Disorder; OCD; Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne;
Uporczywe nawracające myśli oraz przymus wykonania jakiś czynności to podstawowe objawy nerwicy natręctw. Objawy te pojawiają się w natężeniu patologicznym. Najczęstszą jest obsesyjna obawa i konieczność mycia rąk.
Osoby ogarnięte tym rodzajem natręctw myją ręce kilkanaście, kilkadziesiąt, a nawet kilkaset razy dziennie. Często są tak zajęte tą czynnością, że nie są już w stanie nic innego robić. W krańcowych przypadkach myją ręce tak, że skóra na nich jest zniszczona a resztę ciała pozostawiają w brudzie.
Czasem człowiek musi wykonać jakiś gest lub czynność. Zdaje sobie sprawę z bezsensowności takiego postępowania, często się go wstydzi, ale nie może się opanować, ponieważ narastający lęk zmusza go do wykonania rytuałów.
Charakterystyczne dla nerwicy natręctw są:
Obsesje - to zaburzenie związane z nawracającymi, uporczywymi myślami natrętnymi, wyobrażenia, idee, impulsy do działania.
Kompulsje - czynności przymusowe, rytuały są to wielokrotnie powtarzane zachowania, które mają zapobiegać jakimś mało prawdopodobnym wydarzeniom. Najczęściej wiążą się z niepokojem i lękiem, który nasila się w momencie zaniechania czynności przymusowej.
Czasem natręctwa polegają na konieczności wypowiedzenia jakiegoś słowa lub zwrotu, kiedy indziej u osób religijnych polegają na gwałtownej chęci wymówienia jakiegoś bluźnierstwa lub plugawych słów w kościele.
U chorych na natręctwa pojawiają się myśli natrętne. Są to powstające wyobrażenia, idee, impulsy do działania, które pojawiają się w świadomości w sposób nawracający. Niemalże zawsze są przeżywane przez pacjenta jako przykre oraz pacjent próbuje się im przeciwstawić, najczęściej bezskutecznie.
Pojawiają się wbrew woli , budzą sprzeciw a jednocześnie są uznawane za własne. Myślom tym najczęściej towarzyszy uczucie obniżonego nastroju, często pacjent w celu zmniejszenia lęku uzależnia się od substancji zmniejszających lęk a także od alkoholu. Myślom tym często towarzyszą wyobrażenia, które są związane z treścią myślenia. Treść myślenia może zmieniać się w ciągu upływu lat. Te obsesje - myśli, wyobrażenia, impulsy pojawiają się w sposób powtarzający i uporczywy, wbrew woli pacjenta .
Często kompulsje łączą się z obsesjami są jakby ich następstwem. Np. lęk przed zabrudzeniem łączy się z wielokrotnym myciem rąk. Często czynności natrętne wiążą się z pewnego rodzaju ceremonią, której przerwanie związane jest z powstaniem silnego lęku i niepokoju. Ważnym elementem zachowań kompulsywnych jest przymus. Powtarzana czynność jest wykonywana mimo, że wcześniej została ona wykonana dobrze. Związane jest to z niemożnością przeciwstawienia się natrętnej myśli bądź czynności.
Trudno opisać wszystkie rodzaje natręctw. Niektóre z nich są uciążliwe tylko dla chorego, inne również dla jego najbliższych.
Natręctwa zwykle pojawiają się w okresie pokwitania i stopniowo nasilają się. Nierzadko pojawiają się już w okresie dziecięcym. Zwykle SA bardzo trudne do wyleczenia, a jedynie bardzo sporadycznie zmniejszają się w okresie przekwitania. Czasem pomaga zmiana miejsca zamieszkania lub pracy. Najlepsze wyniki leczenia osiąga się metodami psychoterapeutycznymi, między innymi psychoanalizą.
Nerwica
Nerwica jest nierozłącznie związana z rozwojem cywilizacji. W ostatnich czasach obserwuje się wzrost liczby objawów nerwicowych w populacji ludzkiej. Istotna rolę odgrywają potęgujące się czynniki nerwicogenne, do których zalicza się:
stały pośpiech,
narastająca rywalizację,
narastająca potrzebę osiągnięcia sukcesu,
urbanizację, pociągająca za sobą zmniejszenie przestrzeni życiowej, konieczność kontaktu z bardzo wieloma ludźmi,
hałas i różnego rodzaju wpływy fizyczne i chemiczne,
kryzys więzi rodzinnych.
Czynniki jatrogenne nerwicy:
zbyt łatwe i częste przepisywanie leków,
wiara w to, że na każdą dolegliwość (nawet błahą) można zastosować jakiś preparat - wiąże się to ze skutkami ubocznymi takimi jak: bezsenność, uzależnienie od leków.
Znaczna cześć objawów nerwicowych nie wymaga leczenia. Objawy często same ustępują np. po zmianie środowiska zamieszkania, pracy, odpoczynku, porady przyjaciela itd.
W większości przypadków w przypadku skutecznej pomocy może udzielić internista. Skierowanie pacjenta do psychiatry jest wskazane tylko w przypadku, kiedy objawy nerwicowe utrzymują się przez dłuższy czas, kiedy występują objawy depresji.
Nerwica stanowi pojęcie zbiorcze dla różnego rodzaju objawów czynnościowych i zespołów chorobowych, których przyczyną jest reakcja na jakiś ujemny bodziec środowiskowy lub emocjonalny.
O nerwicy możemy mówić tylko wtedy, gdy występuje wiele objawów utrzymujących się przez dłuższy czas (pocenie się, czerwienienie, uczucie pustki w głowie, skurcze spastyczne jelit, biegunki, jąkanie się, lęk, niepokój, zaburzenie snu). Najczęściej nerwica rozwija się na skutek ujemnych bodźców powtarzających się przez dłuższy okres. W zależności od cech osobniczych nerwica może rozwinąć się po krótszym lub dłuższym okresie stresu.
Zwykle nerwicy towarzyszą zaburzenia wegetatywne - wszelkiego rodzaju skargi na objawy somatyczne. Do najczęstszych należą: bóle i zawroty głowy, bóle w okolicy serca, duszność, objawy ze strony układu pokarmowego (zgaga, zaparcia wzdęcia, biegunki, zaburzenia łaknienia).
Jednym z częstych objawów nerwicowych, które są powodem udania się do lekarza są zaburzenia seksualne. U mężczyzn brak wzwodu, przedwczesny wytrysk, u kobiet oziębłość i brak orgazmu. Tego rodzaju zaburzenia mogą wywołać depresję.
Można wyróżnić kilka postaci nerwic związanych z różnymi objawami:
Członkowie rodzin powinni pomagać choremu, okazując mu zaufanie i podtrzymując go na duchu w chwilach załamania i depresji. Powinni współpracować z lekarzem skłaniając chorego do wykonywania jego poleceń, szczególnie w zakresie zażywanie leków. Należy pilnować, aby chory nie zwiększał dawek leków bez konsultacji z lekarzem.
Błędem, jakiego należy unikać w terapii nerwic, jest szybkie zniechęcanie się do terapeuty i częste zmiany lekarza.
Nerwica depresyjna
Inne nazwy choroby: Nerwica dystymiczna;
Kiedy obniżenie nastroju zaznacza się szczególnie wyraźnie, mówimy o "nerwicy depresyjnej" , ale nie jest to stanowisko powszechnie uznawane. Budzi również zastrzeżenia nazwa.
Depresja bowiem oznacza zasadniczo psychotyczny zespół depresyjny. W przypadkach natomiast obniżonego nastroju jako objawu nerwicowego, nawet jeżeli jest to objaw wiodący, właściwsze jest określenie przygnębienie. Przygnębieniem (fizjologicznym) nazywamy również obniżenie nastroju u człowieka zdrowego.
Nerwica depresyjna, dystymiczna charakteryzuje się następującymi objawami:
Uczucie smutku, osamotnienia, bezradności.
Niepokój, niezadowolenie.
Chory nie wierzy w swoje możliwości
Pesymizm
Spadek wagi ciała.
Nerwica neurasteniczna
Do najczęstszych nerwic należy nerwica neurasteniczna, która cechuje się z jednej strony stanami rozdrażnienia i wybuchowości, a drugiej astenią, uczuciem osłabienia i niemożności. Występować będą wszystkie objawy typowe dla nerwicy i wszystkie objawy wegetatywne.