Zajęcia 14
Sposoby uzdatniania powietrza:
- Mechaniczne: filtracja powietrza i wietrzenie, wentylacja i klikatyzacja.
- Fizyczne: stosowanie promieniowania UV, jonizacja powietrza, przeciąganie powietrza przez strumień ognia, stos. wysokich ciśnień wraz z wysoką temperaturą i stosowanie ultradzwięków o częstotliwości 100 tyś- 315 tyś. drgań/minutę.
- Chemiczne: stosowanie środków chemicznych w postaci gazowej i aerozolowej.
Działanie promieniowania różnego typu na mikroorganizmy zawieszone w powietrzu:
- Promieniowanie słoneczne działa szkodliwie na drobnoustroje zawieszone w powietrzu, ponieważ powoduje powstawanie mutacji i przyczynia się do wysychania komórek (w wodzie i glebie światło jest zwykle słabe lub nie ma go wcale)
- Promieniowanie jonizujące ???
Rozmieszczenie lamp bakteriobójczych w pomieszczeniach, czas działania i rodzaje lamp
Lampy bakteriobójcze - stosowanie świetlówek bakteriobójczych jest jedną z najbardziej efektywnych metod dezynfekcji. Emitowane przez nie promieniowanie ultrafioletowe o długości fali 250-265 nm posiada najbardziej efektywne działanie bakteriobójcze - skutecznie niszczy wszelkiego typu bakterie, wirusy, pleśnie i grzyby, nie powoduje żadnego skażenia chemicznego i eliminuje konieczność stosowania środków chemicznych. Mogą pracować w sposób ciągły lub okresowy.
Rodzaje lamp bakteriobójczych:
- z odsłoniętym promiennikiem - bezpośrednie działanie lamp UV,
- przepływowe z promiennikami umieszczonymi w zamkniętej komorze, przez którą przepływa dezynfekowane powietrze (to rozwiązanie jest bezpieczniejsze dla personelu),
- lampy przepływowe mogą być wyposażane w dodatkowy promiennik zewnętrzny.
Typy lamp z uwagi na ich umieszczanie: lampy sufitowe, lampy przyścienne, lampy statywowe (ruchome). Lampy mogą być wyposażane w licznik czasu (montowany we wszystkich lampach przepływowych).
Oczyszczanie powietrza przez filtrację:
Metody te polegają na zassaniu przez pompę (aspirator) znanej objętości powietrza, przepuszczeniu go przez sterylną substancję pochłaniającą (ciekłą lub stałą) i przeniesieniu odfiltrowanych drobnoustrojów na odpowiednią pożywkę. Po określonym czasie inkubacji liczy się wyrosłe kolonie. Najczęściej do filtracji powietrza stosuje się roztwór fizjologiczny (0,85 % NaCl) lub filtry membranowe.
Filtracja przez płyny (klasyfikowana niekiedy jako metoda zderzeniowa) jest jedną z najczęściej stosowanych i wysoko cenionych technik pobierania bioaerozolu. Wynika to nie tylko z jej poręczności, ale też z dużej wydajności. Oznacza to zarówno dużą wydajność pobierania bioaerozolu (w tym frakcji respirabilnej), jak i znaczną przeżywalność pobranych mikroorganizmów.
Filtracja przez filtry membranowe umożliwia użycie zarówno metody hodowlanej (filtry z drobnoustrojami kładzie się bezpośrednio na pożywkę lub płucze się je, a następnie posiewa), jak i mikroskopowej (filtry barwi się i ogląda pod mikroskopem). Jednak wadą tej techniki jest stosunkowo niewielka wydajność, wynikająca z oporów przepływu powietrza powstających podczas przepuszczania go przez drobne pory filtra, i mała poręczność.
Sposoby dezynfekcji chemicznej powietrza:
Dezynfekcja (odkażanie) - postępowanie mające na celu maksymalne zmniejszenie liczby drobnoustrojów w odkażanym materiale. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, a nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy. Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.
Skuteczność dezynfekcji zależy od :
• właściwości środka dezynfekcyjnego
• rodzaju, wrażliwości i liczby drobnoustrojów
• warunków środowiska takich jak: pH , temperatura, które mogą oddziaływać zarówno na przeżywalność drobnoustrojów jak i właściwości środka dezynfekcyjnego ,większość środków lepiej działa w podwyższonej temperaturze i inne parametry procesu dezynfekcji takie jak czas trwania procesu , stężenie środka dezynfekcyjnego
• obecności substancji organicznych i innych zanieczyszczeń, mogą one reagować ze środkiem dezynfekcyjnym i zmniejszać jego stężenie, a także tworzyć warstwę ochronną
Czynniki fizyczne używane do dezynfekcji:
Para wodna. Do dezynfekcji wcześniej oczyszczonego sprzętu, odzieży, unieszkodliwiania odpadów, używa się pary wodnej w temperaturze 100-105°C pod zmniejszonym ciśnieniem (0.5 - 0.45 atm). Pary wodnej pod normalnym ciśnieniem używa się od odkażania m.in. wyposażenia sanitarnego.
Promieniowanie. Do odkażania używa się promieni UV o długości fali 256nm, które niszczą drobnoustroje w powietrzu i na niezasłoniętych powierzchniach.
Czynniki chemiczne używane do dezynfekcji:
Im dłuższy jest czas działania i stężenie środka dezynfekcyjnego, tym większa liczba drobnoustrojów zostanie zniszczona. Ze względu na to, iż środki chemiczne zwykle nie działają w środowisku suchym, ważny jest również stopień ich wilgotności, co jest szczególnie ważne w dezynfekcji powietrza.
Współczynnik fenolowy:
Służy do oceny skuteczności i siły działania. Oznacza on ile razy dany środek jest silniejszy/słabszy w porównaniu z czystym fenolem w odniesieniu do tego samego typu drobnoustrojów.
Mechanizm działania - polega na denaturacji białek bakteryjnych oraz inaktywacji niektórych enzymów niezbędnych w procesach życiowych.
Czas działania - do 24 godzin
Zastosowanie - jako środki konserwujące w preparatach farmaceutycznych oraz w dentystyce, gdzie nasączony związkiem jałowy wacik umieszcza się w komorze zęba. Działanie antyseptyczne uzyskuje się wówczas do głębokości 15 mm.
1