Controlling - narzędzie służące dostarczaniu informacji zarządczych dla menedżerów, pozwalających zarządzać kosztami
i wynikami, zasobami majątkowymi i kapitałowymi, wpływami i wypływami środków pieniężnych zarówno w ujęciu retrospektywnym, jak i prospektywnym.
Controlling jest systemem wspomagania zarządzania, który poprzez koordynację procesów planowania, organizowania, sterowania, kontroli oraz gromadzenia i przetwarzania informacji zapewnia skuteczne zarządzanie przedsiębiorstwem w osiąganiu wyznaczonych celów.

Celem controllingu jest przeprowadzenie korekt i sprawowanie nadzoru nad różnymi dziedzinami działalności firmy. Jest to proces kompleksowy, w którym dochodzi do scalenia czynności koordynacyjnych, kontrolnych, informacyjnych
i planistycznych. Ten strategiczny cel controllingu realizowany jest przez tworzenie odpowiednich struktur i procedur wewnętrznych oraz integrowanie celów.

Controlling polega na całościowym, kompleksowym podejściu do przedsiębiorstwa, tak aby na czas wykryć wąskie gardła, opracować rozwiązania ich eliminacji oraz w przypadku wystąpienia odchyleń w stosunku do wartości planowanych zaproponować działania korygujące przy jednoczesnym zapewnieniu rentowności przedsiębiorstwa. Istotnym elementem controllingu jest przygotowanie informacji pod adresata a warunkiem realizacji - jego opłacalność.

Różnica pomiędzy zakresem tradycyjnej kontroli a działaniami controllingu

Podstawowy zakres zadań controllingu można ująć w trzy bloki:

• dostarczanie kierownictwu informacji mających znaczenie dla wyników działalności,

• doradztwo w planowaniu i procesie sterowania działalnością,

• działania na rzecz koordynacji i porozumień wewnątrz i między podsystemami organizacji.

Zatem controlling przedsiębiorstwa jest nastawiony na czuwanie nad poprawnością osiągania wyników w podstawowej jego działalności.

Cel maksymalizacji zysku z punktu widzenia logistyki realizowany jest poprzez zapewnienie pożądanego poziomu obsługi klienta, przy możliwych do przyjęcia kosztach, wysokiej gotowości dostaw, krótkich cyklach przepływu, małych zapasach, wysokich wskaźnikach wykorzystania personelu czy techniki, wysokiej gotowości informacyjnej. Powoduje to skrócenie czasu, obniżenie kosztów oraz podniesienie wydajności i poziomu usług.

Controlling logistyki - jest to system wspomagania zarządzania logistyką, który poprzez koordynację procesów planowania, sterowania, kontroli oraz gromadzenia
i przetwarzania informacji, zapewnia skuteczne osiąganie wyznaczonych celów dla logistyki zarówno na szczeblu strategicznym jak i operacyjnym.

System wspomagania planowania, kontroli i sterowania działań składających się na realizację strategii (utrzymanie przedsiębiorstwa na ścieżce realizacji strategii) jest controlling strategiczny. Przełożeniem strategii przedsiębiorstwa na działania operacyjne oraz weryfikacją zgodności strategii przedsiębiorstwa z bezpośrednio jej podporządkowaną (i wynikową) strategią operacyjną zajmuje się controlling operacyjny. W części obejmującej wspomaganie zarządzania przepływem materiałów, półproduktów i wyrobów gotowych w przedsiębiorstwie, w odniesieniu do zarządzania produktem, procesami i zasobami przedsiębiorstwa jest controlling logistyki.

Według prof. S. Krawczyka zadania controllingu logistycznego należy ściśle powiązać ze standardami uznawania w danej jednostce, co jest logistyką.

A zatem: gdy logistyka jest wyróżniana jako zbiór zadań z zakresu transportu, przeładunków i magazynowania,controlling logistyczny powinien koncentrować się na poprawności uzyskiwania wyników, zapewnienia jakości i poszukiwaniu możliwości obniżki kosztów logistyki, przy uwzględnieniu podstawowych parametrów wykonania, jakimi są czasy realizacji, poziomy zapasów,dyspozycyjność w pozyskiwaniu zasobów i dotrzymywanie terminów.

Natomiast: gdy zadania logistyczne są rozszerzone do koordynacjiprzepływów materiałów i informacji, zmienia się również zakres zadań controllingu logistycznego. Zakres standardowych zadań jest uzupełniony zadaniami czuwania nad uzgodnieniami logistycznymi między dostawcami i odbiorcami materiałów i informacji oraz nad sprawnym, płynnym przebiegiem operacji realizowanych w procesach przepływów.

Controlling logistyki w przedsiębiorstwie obejmuje:

strumień informacyjno-decyzyjny - związany z zakupem, sterowaniem zapasami oraz sprzedażą poprzez realizację funkcji:

- planowania - obejmującą przede wszystkim prognozę popytu w różnych okresach,

- kontroli - w stosunku do zaistniałych faktycznie procesów logistycznych,

strumień fizyczny - związany z przepływem materiałów, towarów

strumień pieniężny - związany z negocjowaniem ceny, terminowym dokonywaniem zapłaty za dostawę,

koszty procesów logistycznych,

infrastrukturę procesów logistycznych - wspomagającą procesy logistyczne; są to:

- środki transportu,

- obiekty magazynowe umożliwiające składowanie i ochronę zapasów wraz z niezbędnym wyposażeniem,

- urządzenia oraz systemy służące do przetwarzania informacji.

K. Skoczylas

Przedsiębiorstwo wyznaczając logistyczną strategię jednocześnie określa zadania controllingu strategicznego, w tym przede wszystkim:

• organizację procesu planistycznego (włączenie logistyki do planowania strategicznego i kontroli, powiązanie strategicznego i operacyjnego planowania logistycznego i kontroli),

• wprowadzanie i rozwijanie nowoczesnych koncepcji, metod i narzędzi zarządzania logistycznego,

• koordynację strategicznych planów cząstkowych,

• dokumentację planowania

Controlling operacyjny w zakresie logistyki obejmuje planowanie operacyjne, kontrolę bieżącą i bieżące podejmowanie decyzji. Takie działania pozwalają uzyskać pewność, że przyjęte w planach strategicznych cele i sposoby ich osiągania są realne oraz że potencjał logistyczny będzie wykorzystany właściwie.
Do zadań controllingu logistycznego na poziomie

operacyjnym należy:

• określenie i pomiar celów logistyki,

• ustalenie planów operacyjnych zgodnych z innymi obszarami działalności przedsiębiorstwa,

• bieżąca kontrola efektów i kosztów w logistycznych obszarach przedsiębiorstwa,

• przeprowadzanie analizy odchyleń w odniesieniu do kosztów logistycznych i efektów.

Realizując swoje zadania system controllingu logistyki osiąga zamierzone cele poprzez ciągłą kontrolę rentowności, porównanie istniejącego stanu kosztów i wydajności ze stanem pożądanym oraz tworzenie, przetwarzanie informacji i kształtowanie jej obiegu na wszystkich szczeblach.

Controlling logistyki przyczynia się zatem do:

• obniżania zapasów w magazynie i skracania czasu dostawy,

• wprowadzania lepszych technologii informacyjno-komunikacyjnych,

• obniżania kosztów logistyki,

• wzrostu sprzedaży,

• zwiększania elastyczności działania,

• zatrudniania pracowników o wyższych kwalifikacjach.

1

---