Niedokrwistość, potocznie nazywana anemią (łac. anaemia) to zespół objawów chorobowych, który polega na stwierdzeniu niższych od normy wartości hemoglobiny i erytrocytów i ich następstw.

Chorobami krwi zajmuje się hematologia.

Podział niedokrwistości

Niedokrwistości dzielimy na trzy grupy:

1. Niedokrwistości spowodowane utratą krwi

2. Niedokrwistości będące wynikiem upośledzonego wytwarzania erytrocytów:

1. niedoborowe

2. hipoplastyczne

3. aplastyczne

4. dysplastyczne

3. Niedokrwistości związane ze skróconym czasem życia erytrocytów

1. zespół hemolityczny wrodzony

2. zespół hemolityczny nabyty

3. zespół hemolityczny mieszany

Niedokrwistości pokrwotoczne

Niedokrwistości pokrwotoczne dzielimy na:

• niedokrwistości pokrwotoczne ostre

• niedokrwistości pokrwotoczne przewlekłe

Objawy zależą od ilości utraconej krwi, są to przede wszystkim:

• bladość powłok skórnych

• utrata przytomności

• niskie ciśnienie krwi

• tachykardia

• bóle zamostkowe

Niedokrwistości niedoborowe

Są to niedokrwistości, w których do upośledzonego wytwarzania erytrocytów dochodzi z powodu niewystarczającej podaży substancji potrzebnych w procesie erytropoezy. Spośród niedokrwistości niedoborowyh wyróżniamy:

• niedokrwistość z niedoboru żelaza

• niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego

• niedokrwistość z niedoboru witaminy B₁₂

• niedokrwistość z niedoboru miedzi

Niedokrwistości z niedoboru żelaza

Niedokrwistość z niedoboru żelaza (łac. anaemia sideropenica) - niedokrwistość sideropeniczna. Występuje najczęściej u niemowląt między 6-18 miesiącem życia. Przyczyną niedoboru żelaza jest niedostateczne zaopatrzenie organizmu w ten pierwiastek przy zwiększonym jego zapotrzebowaniu. Do najczęstszych przyczyn niedoboru zaliczamy:

• zmniejszone zapasy w życiu płodowym

• zaburzenia wchłaniania

• szybki rozwój

U dorosłych niedokrwistości z niedoboru żelaza mogą być skutkiem przewlekłego krwawienia, stymulującego szpik do zwiększenia tempa erytropoezy doprowadzając do wyczerpania ustrojowych zapasów żelaza. U kobiet jedną z najczęstszych przyczyn są obfite krwawienia miesięczne. U kobiet po menopauzie i u mężczyzn w piątej dekadzie życia i starszych częstą przyczyną przewlekłego krwawienia mogą być zmiany dysplastyczne w obrębie układu pokarmowego (polipy jelita grubego, nowotwór jelita grubego). Innym częstym miejscem krwawienia są owrzodzenia żołądka i dwunastnicy. Również w tym przypadku należy wykluczyć obecność zmiany o charakterze nowotworowym.

Objawy:

• bladość skóry śluzówek i spojówek

• szorstkość skóry

• zanik brodawek

• wygładzenie języka

• zajady w kącikach ust

• pieczenie w jamie ustnej i przełyku

• łamliwość włosów i paznokci

• osłabienie

Niedokrwistości megaloblastyczne

Występuje wtedy gdy erytrocyty są większe niż prawidłowe. Najczęstszymi przyczynami są:

• niedobór witaminy B₁₂ (kobalamina)

• niedobór kwasu foliowego

Objawy:

• bladość z odcieniem słomkowym

• duszność

• osłabienie

• zapalenie błony śluzowej żołądka

• piekący, czerwony język

• objawy neurologiczne (tylko w przypadku niedoboru Witaminy B12)

Niedokrwistość hipoplastyczna

Niedokrwistość aplastyczna

Aplazja szpiku wynika ze zwiększenia użycia (także niektórych leków) i obecności środków chemicznych oraz toksycznych w życiu człowieka.

Objawy:

• wybroczyny, sińce

• krwawienia z nosa, krwotoki

• czasami stany zapalne jamy ustnej lub migdałków

• podatność na infekcje

Niedokrwistość hemolityczna

Spowodowana jest skróceniem czasu życia erytrocytów, co powoduje zmniejszenie ich ilości w krwi. Prawidłowo etrocyt żyje 100-120 dni, w stanie hemolitycznym - ok. 50 dni. Występuje podczas nasilenia hemolizy i osłabienia zdolności kompensacyjnej szpiku.

Niedokrwistości syderoblastyczne

Przyczyny:

• czynniki wewnątrzkrwinkowe

• defekty błony erytrocytów

• defekty enzymów tych krwinek

• zaburzenia tworzenia hemoglobiny

• czynniki zewnątrzkrwinkowe

• obce przeciwciała

• własne przeciwciała

• leki

• choroby zakaźne

• czynniki chemiczne

• czynniki fizyczne

Objawy:

• bladość

• duszność

• osłabienie

• żółtaczka

• powiększenie śledziony

• kamica żółciowa

Wrodzone niedokrwistości hemolityczne

Przyczyny:

• sferocytoza wrodzona

• owalocytoza

• hemoglobinopatia

• talasemia

• niedobór enzymów glikolitycznych

• eliptocytoza

• wrodzona żołtaczka hemolityczna

Nabyte niedokrwistości hemolityczne

Przyczyny:

• hemoglobinuria

• zakażenia paciorkowcem hemolizującym, gronkowcem, pneumokokami, pałeczką okrężnicy lub salmonellą

• zakażenia wirusowe (grypa typu A, mononukleoza zakaźna, wirusowe zapalenie płuc) mogą powodować powstanie zespołu hemolitycznego

Hemoglobinopatie

Choroby spowodowane nieprawidłową budową hemoglobiny, np. anemia sierpowata, talasemie.

---